تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۸ شهريور ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۳۱
کد مطلب : ۴۰۲۸۷۰
کبنا گزارش می‌دهد
مرگ بشار یاسوج و خلاء‌های نظارتی
۰
کبنا ؛رود بشار یاسوج رفته رفته و در بیخ مسوولان استان کهگیلویه و بویراحمد در حال نابودی است و علی رغم از بین رفتن اکوسیستم این رود، ساکنین این رود بشار یعنی همان ماهی‌ها نیز در حال مرگ دسته‌جمعی هستند.
ابوذر حاتمی مشاور پروژه اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سازی آب کهگیلویه و بویراحمد در این خصوص می‌گوید: وضعیت بحران آب در کشور توسط مردم شنیده و لمس شده است و این شرایط توسط کشاورزان بیش از سایر اقشار جامعه قابل لمس است.
حاتمی خاطرنشان کرد: این موضوع در استان های مختلف شدت و ضعف داشته و باید دید می توان نام بحران را بر روی آن گذاشت و یا این حالت، وضعیت پایداری از شرایط کمبود آب است.
حاتمی با اشاره به اینکه وقتی در رابطه با بحران صحبت می شود، حکایت از یک وضعیت موقتی دارد که با اعمال مدیریت های اصولی قابل حل است، افزود: وقتی ما با کمبود آب روبه رو هستیم، تقاضای روز افزون در مصرف آب بیانگر یک شرایط بحرانی نیست و در این بین یک شرایط همیشگی مطرح است که سازگاری با این موارد از محورهایی است که باید عملیاتی شود.
افزایش بهره وری آب ضروری است
مشاور اجرایی طرح تعادل بخشی آب استان گفت: در سازگاری با کم آبی برنامه ریزی های دولت باید متفاوت بوده و با کنترل مصرف به سمتی رفته که بتواند مصارف را کنترل کرده و افزایش بهره وری آب را رقم بزند و از بروز مشکلات بعدی نیز جلوگیری کند.
حاتمی با اشاره به وضعیت استان، تصریح کرد: در استان کهگیلویه و بویراحمد و به ویژه در مناطق سردسیری وضعیتی که وجود دارد، به این شکل است که در گذشته بارندگی ها مناسبتر بوده و بارش برف و باران نیز بهتر بوده است. همچنین ذخایر یخچال های طبیعی ما که در حال حاضر به صفر رسیده است، در گذشته بهتر بوده و روان آب دائمی رودخانه ها نیز به اندازه کافی وجود داشته است.
حاتمی خاطرنشان کرد: از قبل وضعیت موجود نگرانی نسبت به برداشت بیش از اندازه در حوزه رودخانه ها دیده نمی شد و دولت اقدام به تخصیص منابع جدید و برداشت از رودخانه یا ایجاد و توسعه استخرهای پرورش ماهی می کرده است. به مرور که وضعیت کشاورزی و دامداری در منطقه تغییر می کند و از عشایری و سنتی به سکنا گزینی می انجامد و عشایر ما روستا نشین می شوند، ضرورت داشتن درخت، باغچه و کشاورزی آبی بیشتر احساس شد و از طرفی نگرانی از کمبود آب وجود نداشته و چشمه ها به اندازه کافی آب داشته و کشاورزی به مرور از حالت دیم به سمت آبی تغییر پیدا می کند.
وی ابراز داشت: با نگاه به حوزه ای دیگر، با افزایش جمعیت نیز نیاز برای مصارف شرب و بهداشتی افزوده می شود و همزمان با اینکه افزایش تقاضا را با توجه به تغییر رویکرد از دامداری به کشاورزی و از عشایر به روستا نشینی و ایجاد و افزایش شهر نشینی داشته ایم، تقاضا نیز به مرور افزایش داشته است.
حاتمی گفت: از طرفی صنایع نیز توسعه پیدا کرده و شن شویی ها در کنار رودخانه ها توسعه و گسترش پیدا می کند و صنایعی مانند سیمان نیز رشد می یابد که این موارد بسیار آب بر بوده که هم کیفیت آب رودخانه را تغییر داده و هم مصرف آب را افزایش می دهند.
کاهش شدید دبی آب رودخانه ها
حاتمی تصریح کرد: با تغییر اقلیم و کاهش بارندگی که در سال جاری قریب به ۵۰ درصد کاهش بارندگی را نسبت به دراز مدت این استان نشان می دهد، یخچال های طبیعی نیز از بین رفته و حاصل این است که دبی رودخانه به شدت کاهش پیدا کرده است و این در حالی بوده که مصارف نه تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه افزایش نیز داشته است.
حاتمی خاطرنشان کرد: این افزایش مصرف باعت شده که کیفیت آب رودخانه کاهش پیدا کرده، بشدت آلوده شده و به مرور زمان کمیت نیز دچار آسیب شده است.
مشاور طرح تعادل بخشی آب استان گفت: کاهش کیفیت باعث بروز مشکلاتی شده که در سال جاری به نسبت سال گذشته که فقط در شهرستان بویراحمد ۲۰ روستا با تانکر آبرسانی شده، این میزان به ۷۰ روستا برسد که این وضعیت کاملا نگران کننده است.
حاتمی افزود: استانی که ۱۰ درصد روان آب کشور را داراست، ۷۰ روستای آن در یک شهرستان آب ندارد و با تانکر آبرسانی می شود.
وضعیت رودخانه بشار نگران کننده است
حاتمی با اشاره به وضعیت رودخانه بشار، گفت: در حال حاضر با مشاهده رودخانه بشار متوجه می شوید که دیگر آبی جاری در محدوده شهری این رودخانه وجود ندارد و اگر با مردم شهر یاسوج صحبت کنید، همه نگران از وضعیت موجود هستند. کم آب شدن رودخانه نیز از نظر روحی و روانی تاثیر شگرفی بر رفتار شهروندان دارد.
حاتمی گفت: باید به این سمت برویم که مصرف را کنترل کنیم و جای سوال است که آیا کنترل مصرف بدون همکاری و مشارکت مردم، ذی نفعان، فعلان اقتصادی و کشاورزان ممکن است و آیا دولت به تنهایی می تواند در مورد این حوزه تصمیم بگیرد و آیا بدون مشارکت مردم در تصمیم گیری وضعیت آب می توان به یک شرایط پایدار برسیم و جواب این سوالات به قطعیت منفی و نه است.
مشاور پروژه اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سای آب استان خاطرنشان کرد: باید به سمتی برویم که تصمیم گیری ها با نظر مردم و مشارکت مردم انجام شود و هیچ تخصیص جدیدی بدون موافقت جمعی انجام نشده و برای اینکار اولین اقدام آگاه سازی مردم نسبت وضعیت موجود است. مردم باید از دلایل کمبود آب آگاه شوند و یاد بگیرند که در تصمیم گیری های مختلف برای محورهای آب مانند تغییر الگوی کشت و تغییر الگوی رفتاری شهروندان نسبت به مصرف آب با دولت چگونه و به چه شکلی مشارکت کنند.
وی اظهار داشت: آیا درست است که برخی از شهروندان برای آبیاری باغات و باغچه ها از آب شرب استفاده کنند و در برخی مناطق روستایی علیرغم محدودیت های آبی از آب شرب برای آبیاری باغات و درختان استفاده شود و توجه به اینچنین مواردی با فرهنگ سازی مصرف آب مورد تاکید است.
تحقق مشارکت واقعی در مدیریت آب
وی اقدام، تصمیم گیری و دغدغه جمعی در بین مردم و دولت و با تحقق مشارکت واقعی در مدیریت آب را ضروری دانست و بیان کرد: تنها راهی که می تواند کمک کند که با این شرایط سازگار شویم، استفاده از ظرفیت های مطرح شده است.
حاتمی ابراز داشت: سازگاری با کم آبی جز با تغییر رفتار امکان پذیر نیست و بخش عمده از این تغییر رفتار در اهرم های اجتماعی بوده و بخشی با اهرم های اقتصادی و سیاسی محقق شده و با رضایت شهروندان، کشاورزان و فعالان اقتصادی باید این تغییرات رقم بخورد.
حاتمی تصریح کرد: امید است روزی برسد که هر تصمیم کوچکی در رابطه با پروژه های آبی و هر نوع تخصیصی با نظر واقعی مردم رقم بخورد.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو طی سه سال گذشته برنامه ای را تدوین و اجرایی کرده است، گفت: طرح تعادل بخشی منابع آب با ۱۵ پروژه عملیاتی شده است که اولین پروژه آن مدیریت مشارکتی است.
حاتمی افزود: دومین پروژه اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و آموزش است که در همین راستا نیز هدفگذاری هایی در کهگیلویه و بویراحمد اجرایی می شود.
حاتمی برگزاری نشست تعاملی با خبرنگاران و نشست با سازمان های مردم نهاد را از دیگر اقدامات انجام شده در استان دانست.
نجات قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتار شده در یک آبگیر کوچک
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از نجات قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتار شده در یک آبگیر کوچک حاشیه رودخانه بشار از مرگ حتمی خبر داد.
محسن جعفری نژاد بسطامی در رابطه با جزئیات خبر، افزود: با کاهش دبی آب رودخانه بشار در قسمت هایی از مسیر پل مختار تا محدوه نزدیک به پلیس راه یاسوج-اصفهان، تعداد زیادی ماهی به همراه سایر آبزیان در آبگیرهای کوچکی گرفتار شده بودند.
جعفری نژاد به تلاش کارشناسان اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان و جامعه محلی در نجات این ماهی ها از مرگ حتمی اشاره کرد و اظهار داشت: با تلاش کارشناسان حفاظت محیط زیست استان و افراد دوستدار محیط زیست محلی، قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتارشده بوسیله ماشین مخصوص حمل آبزیان نجات و کمی پایین تر در محدوده رودخانه رهاسازی شدند.
وی کم شدن دبی آب رودخانه بشار را ناشی از کم بارشی های سالهای اخیر، برداشت های بی رویه و غیر اصولی بهره برداران حاشیه بشار و ایجاد بندهای انحرافی در مسیر رودخانه دانست و بیان داشت: خلاء های نظارتی گذشته در زمان نشاء و کشت محصولات آب بر حاشیه رودخانه باعث ورود خسارات اینچنینی به بشار شده است.
مدیرکل محیط زیست استان بر رعایت و تعریف حق آبه ها براساس وضع موجود تاکید داشت و گفت: برای جلوگیری از تکرار چنین اتفاق هایی برای سالهای آینده، نیاز است که حق آبه کشاورزان حاشیه رودخانه و تمامی کسانی که به نحوی از آب رودخانه استفاده می کنند طوری تعریف شود که هم بهره بردار استفاده کند و هم به آبزیان آسیبی نرسد.
ابوذر حاتمی مشاور پروژه اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سازی آب کهگیلویه و بویراحمد در این خصوص می‌گوید: وضعیت بحران آب در کشور توسط مردم شنیده و لمس شده است و این شرایط توسط کشاورزان بیش از سایر اقشار جامعه قابل لمس است.
حاتمی خاطرنشان کرد: این موضوع در استان های مختلف شدت و ضعف داشته و باید دید می توان نام بحران را بر روی آن گذاشت و یا این حالت، وضعیت پایداری از شرایط کمبود آب است.
حاتمی با اشاره به اینکه وقتی در رابطه با بحران صحبت می شود، حکایت از یک وضعیت موقتی دارد که با اعمال مدیریت های اصولی قابل حل است، افزود: وقتی ما با کمبود آب روبه رو هستیم، تقاضای روز افزون در مصرف آب بیانگر یک شرایط بحرانی نیست و در این بین یک شرایط همیشگی مطرح است که سازگاری با این موارد از محورهایی است که باید عملیاتی شود.
افزایش بهره وری آب ضروری است
مشاور اجرایی طرح تعادل بخشی آب استان گفت: در سازگاری با کم آبی برنامه ریزی های دولت باید متفاوت بوده و با کنترل مصرف به سمتی رفته که بتواند مصارف را کنترل کرده و افزایش بهره وری آب را رقم بزند و از بروز مشکلات بعدی نیز جلوگیری کند.
حاتمی با اشاره به وضعیت استان، تصریح کرد: در استان کهگیلویه و بویراحمد و به ویژه در مناطق سردسیری وضعیتی که وجود دارد، به این شکل است که در گذشته بارندگی ها مناسبتر بوده و بارش برف و باران نیز بهتر بوده است. همچنین ذخایر یخچال های طبیعی ما که در حال حاضر به صفر رسیده است، در گذشته بهتر بوده و روان آب دائمی رودخانه ها نیز به اندازه کافی وجود داشته است.
حاتمی خاطرنشان کرد: از قبل وضعیت موجود نگرانی نسبت به برداشت بیش از اندازه در حوزه رودخانه ها دیده نمی شد و دولت اقدام به تخصیص منابع جدید و برداشت از رودخانه یا ایجاد و توسعه استخرهای پرورش ماهی می کرده است. به مرور که وضعیت کشاورزی و دامداری در منطقه تغییر می کند و از عشایری و سنتی به سکنا گزینی می انجامد و عشایر ما روستا نشین می شوند، ضرورت داشتن درخت، باغچه و کشاورزی آبی بیشتر احساس شد و از طرفی نگرانی از کمبود آب وجود نداشته و چشمه ها به اندازه کافی آب داشته و کشاورزی به مرور از حالت دیم به سمت آبی تغییر پیدا می کند.
وی ابراز داشت: با نگاه به حوزه ای دیگر، با افزایش جمعیت نیز نیاز برای مصارف شرب و بهداشتی افزوده می شود و همزمان با اینکه افزایش تقاضا را با توجه به تغییر رویکرد از دامداری به کشاورزی و از عشایر به روستا نشینی و ایجاد و افزایش شهر نشینی داشته ایم، تقاضا نیز به مرور افزایش داشته است.
حاتمی گفت: از طرفی صنایع نیز توسعه پیدا کرده و شن شویی ها در کنار رودخانه ها توسعه و گسترش پیدا می کند و صنایعی مانند سیمان نیز رشد می یابد که این موارد بسیار آب بر بوده که هم کیفیت آب رودخانه را تغییر داده و هم مصرف آب را افزایش می دهند.
کاهش شدید دبی آب رودخانه ها
حاتمی تصریح کرد: با تغییر اقلیم و کاهش بارندگی که در سال جاری قریب به ۵۰ درصد کاهش بارندگی را نسبت به دراز مدت این استان نشان می دهد، یخچال های طبیعی نیز از بین رفته و حاصل این است که دبی رودخانه به شدت کاهش پیدا کرده است و این در حالی بوده که مصارف نه تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه افزایش نیز داشته است.
حاتمی خاطرنشان کرد: این افزایش مصرف باعت شده که کیفیت آب رودخانه کاهش پیدا کرده، بشدت آلوده شده و به مرور زمان کمیت نیز دچار آسیب شده است.
مشاور طرح تعادل بخشی آب استان گفت: کاهش کیفیت باعث بروز مشکلاتی شده که در سال جاری به نسبت سال گذشته که فقط در شهرستان بویراحمد ۲۰ روستا با تانکر آبرسانی شده، این میزان به ۷۰ روستا برسد که این وضعیت کاملا نگران کننده است.
حاتمی افزود: استانی که ۱۰ درصد روان آب کشور را داراست، ۷۰ روستای آن در یک شهرستان آب ندارد و با تانکر آبرسانی می شود.
وضعیت رودخانه بشار نگران کننده است
حاتمی با اشاره به وضعیت رودخانه بشار، گفت: در حال حاضر با مشاهده رودخانه بشار متوجه می شوید که دیگر آبی جاری در محدوده شهری این رودخانه وجود ندارد و اگر با مردم شهر یاسوج صحبت کنید، همه نگران از وضعیت موجود هستند. کم آب شدن رودخانه نیز از نظر روحی و روانی تاثیر شگرفی بر رفتار شهروندان دارد.
حاتمی گفت: باید به این سمت برویم که مصرف را کنترل کنیم و جای سوال است که آیا کنترل مصرف بدون همکاری و مشارکت مردم، ذی نفعان، فعلان اقتصادی و کشاورزان ممکن است و آیا دولت به تنهایی می تواند در مورد این حوزه تصمیم بگیرد و آیا بدون مشارکت مردم در تصمیم گیری وضعیت آب می توان به یک شرایط پایدار برسیم و جواب این سوالات به قطعیت منفی و نه است.
مشاور پروژه اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سای آب استان خاطرنشان کرد: باید به سمتی برویم که تصمیم گیری ها با نظر مردم و مشارکت مردم انجام شود و هیچ تخصیص جدیدی بدون موافقت جمعی انجام نشده و برای اینکار اولین اقدام آگاه سازی مردم نسبت وضعیت موجود است. مردم باید از دلایل کمبود آب آگاه شوند و یاد بگیرند که در تصمیم گیری های مختلف برای محورهای آب مانند تغییر الگوی کشت و تغییر الگوی رفتاری شهروندان نسبت به مصرف آب با دولت چگونه و به چه شکلی مشارکت کنند.
وی اظهار داشت: آیا درست است که برخی از شهروندان برای آبیاری باغات و باغچه ها از آب شرب استفاده کنند و در برخی مناطق روستایی علیرغم محدودیت های آبی از آب شرب برای آبیاری باغات و درختان استفاده شود و توجه به اینچنین مواردی با فرهنگ سازی مصرف آب مورد تاکید است.
تحقق مشارکت واقعی در مدیریت آب
وی اقدام، تصمیم گیری و دغدغه جمعی در بین مردم و دولت و با تحقق مشارکت واقعی در مدیریت آب را ضروری دانست و بیان کرد: تنها راهی که می تواند کمک کند که با این شرایط سازگار شویم، استفاده از ظرفیت های مطرح شده است.
حاتمی ابراز داشت: سازگاری با کم آبی جز با تغییر رفتار امکان پذیر نیست و بخش عمده از این تغییر رفتار در اهرم های اجتماعی بوده و بخشی با اهرم های اقتصادی و سیاسی محقق شده و با رضایت شهروندان، کشاورزان و فعالان اقتصادی باید این تغییرات رقم بخورد.
حاتمی تصریح کرد: امید است روزی برسد که هر تصمیم کوچکی در رابطه با پروژه های آبی و هر نوع تخصیصی با نظر واقعی مردم رقم بخورد.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو طی سه سال گذشته برنامه ای را تدوین و اجرایی کرده است، گفت: طرح تعادل بخشی منابع آب با ۱۵ پروژه عملیاتی شده است که اولین پروژه آن مدیریت مشارکتی است.
حاتمی افزود: دومین پروژه اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و آموزش است که در همین راستا نیز هدفگذاری هایی در کهگیلویه و بویراحمد اجرایی می شود.
حاتمی برگزاری نشست تعاملی با خبرنگاران و نشست با سازمان های مردم نهاد را از دیگر اقدامات انجام شده در استان دانست.
نجات قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتار شده در یک آبگیر کوچک
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از نجات قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتار شده در یک آبگیر کوچک حاشیه رودخانه بشار از مرگ حتمی خبر داد.
محسن جعفری نژاد بسطامی در رابطه با جزئیات خبر، افزود: با کاهش دبی آب رودخانه بشار در قسمت هایی از مسیر پل مختار تا محدوه نزدیک به پلیس راه یاسوج-اصفهان، تعداد زیادی ماهی به همراه سایر آبزیان در آبگیرهای کوچکی گرفتار شده بودند.
جعفری نژاد به تلاش کارشناسان اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان و جامعه محلی در نجات این ماهی ها از مرگ حتمی اشاره کرد و اظهار داشت: با تلاش کارشناسان حفاظت محیط زیست استان و افراد دوستدار محیط زیست محلی، قریب به ۱۰ هزار قطعه ماهی گرفتارشده بوسیله ماشین مخصوص حمل آبزیان نجات و کمی پایین تر در محدوده رودخانه رهاسازی شدند.
وی کم شدن دبی آب رودخانه بشار را ناشی از کم بارشی های سالهای اخیر، برداشت های بی رویه و غیر اصولی بهره برداران حاشیه بشار و ایجاد بندهای انحرافی در مسیر رودخانه دانست و بیان داشت: خلاء های نظارتی گذشته در زمان نشاء و کشت محصولات آب بر حاشیه رودخانه باعث ورود خسارات اینچنینی به بشار شده است.
مدیرکل محیط زیست استان بر رعایت و تعریف حق آبه ها براساس وضع موجود تاکید داشت و گفت: برای جلوگیری از تکرار چنین اتفاق هایی برای سالهای آینده، نیاز است که حق آبه کشاورزان حاشیه رودخانه و تمامی کسانی که به نحوی از آب رودخانه استفاده می کنند طوری تعریف شود که هم بهره بردار استفاده کند و هم به آبزیان آسیبی نرسد.
