در بحث خودکشی؛ در وهله اول باید دست از قهرمان‌پروری برداریم / والدین باید مهارت‌های زندگی و مهارت‌های فرزندپروری را بیاموزند /آموزش و پرورش‌های مدرن جهان روی این موضوع تمرکز کرده‌اند که «چگونه باید زندگی کنیم؟» /راه‌اندازی مرکز «سراج» نیازمند کمک سیاسیون و استاندار است

۹۰ درصد افرادی که اقدام به خودکشی می‌­‌کنند از یک اختلال بالینی رنج می‌­‌برند و غالبا نسبت به مرگ خود مردد هستند و تنها چند ثانیه پس از اقدام به خودکشی پشیمان می‌شوند. عموماً خودکشی ریشه در افسردگی و استرس­‌های زندگی، به­ ویژه هنگام مشکلات شدید مالی، اجتماعی و شکست در روابط عاطفی دارد. متأسفانه طبق آمار خودکشی چهارمین علت اصلی مرگ در افراد ۱۵ تا ۱۹ ساله است. مصرف سموم دفع آفات، دارآویز و سلاح گرم از متداول­ترین روش­‌های خودکشی در سطح جهان است. وظیفه ما به­ عنوان یک انسان سالم و آگاه این است دلایل و عوامل این اتفاق دردناک را کامل بشناسیم تا با کمک به خود و دیگران بتوانیم به پیشگیری از خودکشی کمک کنیم. سن خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد در حال کاهش است.
به گزارش کبنا نیوز، مدت زیادی نیست که خبر خودکشی دختر 11 ساله‌ای با وصیت‌نامه‌ی تعجب‌ برانگیز و ناراحت کننده‌اش بر تارنمای رسانه‌ها و فضای مجازی جاخوش کرد و جدیداً هم مرگ پسر بچه‌ای با همین شباهت در یکی از مناطق اطراف یاسوج به‌گوش رسید.  صرف‌نظر از تلخی مرگ خودخواسته که از آن به‌عنوان خودکشی نام می‌برند، استقبال نوجوانان از خودکشی قسمت تلخ دیگر از این سریال نابودی حیات است.  پایگاه خبری کبنا نیوز قصد دارد با کارشناسان حوزه آسیب‌های اجتماعی و مسأله خودکشی در کهگیلویه و بویراحمد گفت‌وگو‌هایی را در این باره انجام دهد که در گزارش‌های آینده می‌خوانید. در این بخش با دکتر محمد ملک‌زاده که سال‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی (خودکشی) کار، تحقیق و پژوهش انجام داده، گفت‌‌‌‌وگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید. 
محمد ملک‌زاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با کبنا نیوز گفت: مجوز راه‌اندازی مرکز سراج در یاسوج را اخذ کرده‌ایم، این مرکز می‌تواند راهگشایی برای بحث پیشگیری از خودکشی و آسیب‌های اجتماعی باشد، در صورتی که این مرکز را در یاسوج و پس از آن در شهر‌های دیگر راه‌اندازی کنیم، می‌توانیم طی یک سال تفاوت بسیار زیاد و تغییر صددرصدی را در کاهش این آسیب ایجاد کنیم، ما در این موضوع دست تنها هستیم، انتظار ما این است که استاندار محترم، مجموعه استانداری و نهاد‌های متولی در این زمینه کمک بیشتری کنند. سیاسیون ما باید بیشتر پیگیر باشند، بخاطر اینکه با راه‌اندازی این مرکز آسیب‌های جامعه را می‌توانیم کمتر کنیم. انتظار داریم که پیگیری بیشتری صورت گیرد.
ملک‌زاده گفت: نحوه گزارش خودکشی در رسانه‌ها، بخصوص رسانه‌های پربازدیدی مثل کبنا نیوز، و در فضای مجازی اهمیت دارد، سازمان بهداشت جهانی قواعد و قوانینی برای انتشار اخبار خودکشی دارد. درخصوص خودکشی دختربچه‌ای که اخیراً اتفاق افتاد متأسفانه قهرمان پروری ایجاد شد که نباید این چنین درباره آن صحبت شود. رسانه‌ها باید بیشتر‌امید را در میان افراد جامعه ایجاد کنند. متأسفانه خانواده‌ها و خیلی از افراد، ناآگاهانه، پیام این دختربچه را در فضای مجازی استوری کردند و با انتشار عکس‌های «اشک» و... برای او دلسوزی می‌کردند، و قهرمان پروری ایجاد شد که اشتباه است.
وی گفت: بحث دیگر این است که باید ببینیم علت خودکشی چیست؟ گاهاً عامل فقر در خصوص خودکشی پررنگ می‌شود، در حالی که سیستان و بلوچستان فقیرترین استان کشور است، ولی کمترین میزان خودکشی را دارد، اما استانی مثل گیلان که استان برخورداری است، آمار خودکشی بالایی دارد.
مهارت‌های زندگی / کنترل خشم و احساسات
ملک‌زاده اظهار کرد: علت بالا بودن میزان خودکشی در کهگیلویه و بویراحمد دلایل مختلفی دارد. یکی از موضوعاتی که اهمیت دارد داشتن مهارت‌های زندگی است، مهارت کنترل خشم و احساسات از جمله مهارت‌های زندگی است.
افرادی که افکار و اعتقادات معنوی دارند، کمتر دچار افکار خودکشی هستند، کمترین میزان خودکشی در میان روحانیون اتفاق می‌افتد. مثلاً در کشور‌های غربی می‌بینیم که افراد فقط بخاطر اینکه سرطان دارند، دست به خودکشی می‌زنند، به دلیل اینکه تفکر معنوی را ندارند.
چطور باید از خودکشی جلوگیری کنیم؟
ملک‌زاده گفت: به ازای هر فردی که خودکشی می‌کند، ۲۰ تا ۳۰ نفر به خودکشی فکر می‌کنند،  و احتمال خودکشی وجود دارد، این را بهداشت جهانی می‌گوید. تحقیقات نشان داده افرادی که یکبار اقدام به خودکشی داشته‌اند، دوباره احتمال اقدام به خودکشی را دارند.
همه ما با عوامل  و علل خودکشی آشنا هستیم، ولی ما باید غربالگری کنیم. اولین مرحله این است که این بیماران باید بصورت رایگان از خدمات پزشک و روانپزشک و روانشناس و مددکار اجتماعی استفاده کنند، تحت درمان رایگان قرار بگیرند، و بعد در جامعه برای آنان اهمیت قائل شوند. از نظر اعتقادی قوی شوند، از نظر اشتغال به آنان کمک شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: مراکزی به اسم سراج داریم، که حدود ۲۰ روز است که امتیاز راه‌اندازی این مرکز را برای یاسوج اخذ کردیم، و ان شاء الله برای گچساران و دهدشت نیز این مرکز را راه‌اندازی می‌کنیم. انتظار داریم سیاسیون و استاندار و دیگر مدیران کمک کنند و برای کاهش آسیب اتفاقات خوبی را داشته باشیم.
وقتی کلیپی در خصوص خودکشی انتشار پیدا می‌کند، خانواده‌ها چه وظایفی دارند؟
ملک‌زاده افزود: بحث مهارت‌های زندگی اهمیت زیادی دارد، ما باید کنترل احساسات را داشته باشیم، کنترل خشم نسبت به خود و کنترل خشم نسبت به دیگران. دوم اینکه مثلاً درخصوص خودکشی این دختربچه، همه خانواده‌ها و مردم این اتفاق را در فضای مجازی استوری و برای او دلسوزی کردند، قهرمان پروری پیش آمد. وقتی این استوری‌ها زیاد شود، می‌بینیم جوان یا نوجوانی که دارای مشکلات یا بیماری است وقتی با این استوری‌ها مواجه می‌شود، با خودش می‌گوید «برای این دختربچه دلسوزی کردند، من هم خودکشی می‌کنم تا برای من هم دلسوزی کنند».
در وهله اول باید دست از قهرمان‌پروری برداریم / مدیریت موبایل و فضای مجازی
ملک‌زاده تصریح کرد: بنابراین خانواده‌ها و افراد جامعه در وهله اول باید دست از قهرمان پروری بردارند، دوم اینکه  اگر موبایل در دست بچه‌هایشان می‌گذارند باید بصورت مدیریت شده باشد، فضای مجازی مثل تیغ دولبه است، هم می‌تواند نفع و آگاهی علمی ایجاد کند و هم می‌تواند آسیب‌زا باشد. در فضای مجازی نباید چنین اتفاقاتی استوری شود، نباید پررنگ شود، مردم تصور می‌کنند که دارند برای این فرد دلسوزی می‌کنند، در حالی که این اشتباه است، این فرد از دست رفت، بقیه افراد جامعه هم با این استوری‌ها به خطر می‌افتند، به همین خاطر باید فضای مجازی مدیریت شود، نه مدیریت سخت‌گیرانه و نه مدیریت سهل‌گیرانه.
یک سیکل معیوبی در سطح کشور داریم، اول آنکه فرزندان ما باید مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند، باید ازدواج کنند و مهارت‌های انتخاب همسر را بدانند، سوم آنکه باید مهارت‌های فرزندپروری را آموزش دیده باشند. ما در تمام این مراحل دچار مشکل هستیم.
الان ازدواج خوبی صورت نمی‌گیرد، بنابراین یا فرزند طلاق را خواهیم داشت، یا به دلیل مشکلات روحی و روانی که در خانواده دارد، در جامعه مشکل ساز می‌شود، این فرد دوباره ازدواج می‌کند و این چرخه معیوب را ادامه می‌دهد، در واقع پا جا پای والدین خود می‌گذارد، باید این چرخه شکسته شود، الان خانواده خط اول، مدرسه خط دوم، جامعه در خط سوم قرار دارد.
مقام معظم رهبری مطرح کرده‌اند که فرهنگ به مثابه اکسیژن است، اگر بخواهیم سبک زندگی درستی را آموزش دهیم باید آموزش‌های گسترده ایجاد کنیم، دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی چه وظایفی دارند؟
اعتقاد به معاد موجب کاهش فکر خودکشی می‌شود
تحقیقات نشان داده که اگر در یک محله‌ای پارکی را ایجاد کنیم، در کیفیت زندگی مردم اثرگذار است، اگر یک جاده‌ای آسفالت شود، در سلامت زندگی مردم اثرگذار است، بنابراین زیرساخت‌ها اهمیت دارند.
علی‌رغم فرهنگ غنی که داریم در این زمینه کاری انجام نگرفته است، ما باید‌امیدواری را در جوانان القاء کنیم، اما متأسفانه ناامیدی از طریق رسانه و ادارات به جامعه تزریق می‌شود و دائم این عنوان می‌شود که «ما ناکارآمد هستیم، ما محکوم به ناامیدی و شکست هستیم». ما فرهنگ غنی برخاسته از باور‌ها و اعتقادات دینی قوی داریم، اعتقاد به معاد موجب کاهش فکر خودکشی می‌شود، و ما باید این فرهنگ را بیشتر ترویج دهیم.
ما در شبیخون فرهنگی هستیم
باید‌امیدواری در جامعه تزریق شود. حلقه مفقوده‌ای که کمتر روی آن کار شده، ما در شبیخون فرهنگی هستیم که رسانه‌های خارج نشین موجب آن شده‌اند و جوانان ما دچار ناامیدی هستند. اعتقاد به مبدأ و قدرت مافوق بشر، اعتقاد به معاد و زندگی با معنای آخرت، باید در میان جوانان و نوجوانان پررنگ‌تر شود و بتوانیم این حس ناامیدی و پوچی زندگی را در میان افراد جامعه کاهش دهیم.
والدین باید مهارت‌های زندگی و مهارت‌های فرزندپروری را بیاموزند
باید از چندین بعد حرکت کنیم، خانواده‌های ما باید مهارت‌های زندگی را آموزش ببینند، پدر و مادری که با هم گلاویز می‌شوند، مهارت صحبت کردن با همدیگر را ندارند، قطعاً فرزند سالمی نخواهند داشت. والدین باید مهارت‌های زندگی و مهارت‌های فرزندپروری را بیاموزند.
جامعه و آموزش و پرورش نقش مهمی دارند، یک قسمت مربوط به دانشگاه است، مسئولان فرهنگی، رسانه‌ها، آموزش و پرورش، باید پای کار باشند. اگر بخواهیم جامعه توسعه یافته داشته باشیم باید آموزش و پرورش قوی داشته باشیم، باید مهارت‌های زندگی و اعتقادات قوی داشته باشند. فرزندان ما باید از چنین معلمانی علم بیاموزند.
آموزش و پرورش‌های مدرن جهان
روی این موضوع تمرکز کرده‌اند که «چگونه باید زندگی کنیم؟ »
آموزش و پرورش‌های مدرن جهان، الان در قدم اول روی مهارت‌های زندگی و انسان‌سازی تمرکز کرده‌اند، روی این موضوع تمرکز کرده‌اند که «چگونه باید زندگی کنیم؟»، بعد از آن به فکر حساب و دیکته و علم‌های این چنینی هستند، هر زمانی که زیربنای خانواده و آموزش و پرورش قوی باشد، و این ساختار‌ها مبتنی بر باور‌ها و فرهنگ‌های غنی ایرانی و اسلامی باشند، جامعه ما نیز جامعه شکوفایی خواهد شد. همه ادارات و دستگاه‌های اجرایی دخیل در سلامت مردم هستند.
معلمان ما افراد دلسوزی هستند، و باید از آنان تشکر کرد، اما معلم ما باید با آسیب‌های اجتماعی آشنا باشند، دانش‌آموزان را بشناسند، افرادی که بی‌انگیزه هستند، به درس گوش نمی‌دهند، بی‌حال هستند، شناسایی کنند. افرادی که خانواده‌های مشکل داری دارند باید شناسایی شوند. باید این افراد به مجاری مرتبط معرفی شوند. گاهی معلم می‌داند که فلان فرد آسیب‌پذیر است، ولی ر‌ها می‌کند و نمی‌داند که به چه جایی او را معرفی کند. بهزیستی، کمیته امداد، تأمین اجتماعی ارگان‌هایی هستند که می‌توانند حمایت کنند.
قرص‌های برنج و ابزار‌هایی که موجب خودکشی می‌شوند، عطاری‌ها و مراکز فروش سموم دفع آفات نباتی اجازه فروش ندارند، و باید این موارد را با مجوز به فروش برسانند. نباید این قرص‌ها به راحتی در جامعه به فروش برسد و این افراد نیز باید پاسخگو باشند.
----------------------------------------------------------------

بیشتر بخوانید:

گزارش اول) ترسوها قهرمان نیستند / رسانه‌ها در کهگیلویه و بویراحمد فعال‌اند؛ خوراک رسانه‌ای نیست!