برکات فینال آسیا و آزادي بدون روتوش

کبنا ؛برکت واقعی فینال لیگ قهرمانان آسیا در شبی که پرسپولیس نتوانست قهرمان شود، برای ورزشگاه آزادی بود که از جهات مختلف متفاوت با گذشته شد. هزینه زیاد برای بازسازی و استانداردسازی، ورزشگاه آزادی را با‌کلاس‌تر کرد. بالا‌ترین مقام فوتبال دنیا، آزادی باشکوه را در روزی استثنایی تماشا کرد و تماشاگران هم علاوه بر نظم و اخلاق در تشویق تیم شکست خورده خود، روزی خاص را برای آزادی به یادگار گذاشتند. این‌ها همه در شرایطی بود که امریکا و اروپا از ایران کشوری محاصره شده در تحریم‌ها به تصویر کشیده‌اند، اما چشم آسیا و چشم جهان، تصویر با شکوهی از ایران را به تماشا نشست.
پرسپولیس در بازی برگشت فینال لیگ قهرمانان آسیا در روزی که بی برنامه و پراشتباه ظاهر شد، مقابل کاشیما به تساوی بدون گل رسید تا با توجه به شکست در بازی رفت، از رسیدن به مقام قهرمانی بازماند و نماینده ژاپن جام را به خانه ببرد.
سرانجام روز بزرگ فرا رسید، بازی برگشت فینال لیگ قهرمانان آسیا، جایی که پرسپولیس در ورزشگاه نو نوار شده آزادی میزبان کاشیما انتلرز ژاپن بود، بازی رفت با برتری ۲ بر صفر چشم بادامی‌ها به پایان رسیده بود و قرمز‌ها دیروز در حضور پرشور تماشاگرانشان آمده بودند که جبران کنند و نگذارند ژاپنی‌ها جام لیگ قهرمانان را در تهران بالای سر ببرند. همان طور که پیش‌بینی می‌شد ورزشگاه آزادی چهار ساعت مانده به آغاز بازی جای سوزن انداختن هم نداشت، تماشاگرانی که برخی از آن‌ها از شب قبل در اطراف ورزشگاه چادر زده بودند تا از نزدیک تماشاگر فینال بزرگ لیگ قهرمانان باشند، استقبالی که سبب شد تا لقب پرتماشاگرترین مسابقه تاریخ لیگ قهرمانان آسیا به نام بازی دیروز پرسپولیس و کاشیما ثبت شود.
برانکو که بازی دیروز را مهم‌ترین مسابقه عمر مربیگری‌اش عنوان کرده بود، پرسپولیس را با ترکیب علیرضا بیرانوند، سیدجلال حسینی، محمد انصاری، شجاع خلیل‌زاده، شایان مصلح، کمال کامیابی‌نیا، احمد نوراللهی، آدام همتی، بشار رسن، علی علیپور و گادوین منشا راهی میدان کرد، ترکیبی که به‌علاوه یکی دو بازیکن بیشتر در چند ماه گذشته یک تیم رویایی را تشکیل داده بودند و با وجود محرومیت از جذب بازیکن در دو پنجره نقل و انتقالات و نیمکتی که از بازیکن خالی بود، به فینال آسیا رسیده بودند، یک مأموریت غیر ممکن که برانکو و شاگردانش آن را ممکن کرده بودند. تنها تغییر مهم ترکیب دیروز پرسپولیس نسبت به فینال رفت، قرار گرفتن آدام همتی به جای سیامک همتی محروم بود.
پیش از شروع مسابقه علی پروین اسطوره باشگاه پرسپولیس و فوتبال ایران جام قهرمانی لیگ قهرمانان را به زمین آورد تا شمارش معکوس تماشاگران بی شماری که از ساعت‌ها قبل، آزادی را پر کرده بودند، برای سوت شروع بازی آغاز شود. مسابقه سرانجام ساعت ۱۸:۳۰ در میان سوت‌ها و تشویق‌های کر کننده تماشاگران حاضر در آزادی آغاز شد تا از همان ابتدا حساب کار دست کاشیمایی‌ها بیاید که شب سختی را پیش رو دارند. بازی با حملات پرسپولیس آغاز شد و در همان دقیقه ۲ بازی علی علیپور از حریف ژاپنی زهر چشم گرفت. هر چند ضربه علیپور که روی یک ضد حمله سریع صاحب توپ شده بود، از بالای دروازه سونتائه به بیرون رفت تا اولین موقعیت بازی برای قرمز‌ها ثبت شود. در طرف دیگر، اما کاشیمایی‌ها با تاکتیک بهترین دفاع حمله است، به میدان آمده بودند و خبری از بازی محافظه‌کارانه شاگردان اوا گو نبود و بازیکنان ژاپنی از همان ابتدا با ارائه یک فوتبال رو به جلو، در تلاش برای خنثی کردن حملات تیم برانکو بودند. برد ۲ بر صفر در خانه سبب شده بود تا بازیکنان کاشیما راحت‌تر و با استرس کمتری توپ را در زمین بازی به گردش در بیاورند و به دنبال خلق موقعیت روی دروازه بیرانوند باشند.
در طرف مقابل، اما بازیکنان پرسپولیس که برای زنده نگه داشتن شانس‌های قهرمانی به دو گل احتیاج داشتند، در دقایق ابتدایی بازی شتاب زده عمل می‌کردند و با وجود پیش آمدن در زمین حریف، در ضربات پایانی دقت کافی را نداشتند تا با وجود برتری، دروازه‌بان ژاپنی کمتر به زحمت بیفتد. ژاپنی‌ها در نیم ساعت اول بازی در ضدحمله‌ها خطرناک نشان دادند تا برانکو در ادامه به شاگردانش گوشزد کند که بی گدار به آب نزنند.
در ادامه ۱۵ دقیقه پایانی نیمه اول فشار پرسپولیس برای زدن گل بیشتر هم شد، با این حال دفاع فشرده کاشیما سبب شده تا قرمز‌ها با سانتر و استفاده از ضربات ایستگاهی، چهارچوب کاشیما را هدف قرار دهند، تاکتیکی که با وجود سانتر‌های احمد نوراللهی که بیشتر با ضربات سر علیپور همراه می‌شد، آن زهر لازم را برای به خطر انداختن دروازه کاشیما نداشت و تنها شوت درون چارچوب احمد نوراللهی از پشت شش قدم در دقیقه ۴۱ را دروازه بان کاشیما دفع کرد تا جدی‌ترین موقعیت نیمه اول ثبت شود. هر چند در این دقایق ژاپنی‌ها در توپ‌های برگشتی و با استفاده از نفوذ‌های هافبک‌های هجومی شان از سمت چپ دروازه بیرانوند، لحظات پراسترسی را برای تماشاگران رقم می‌زدند، به خصوص که مدافعان تیم برانکو در چند موقعیت متزلزل نشان دادند، اما ضربات بازیکنان کاشیما راهی به دروازه پرسپولیس پیدا نمی‌کرد.
نیمه دوم بر‌خلاف پیش‌بینی‌ها آغاز شد، در حالی که همه در انتظار حملات تیم برانکو برای رسیدن به گل بودند، این تیم کاشیما بود که با یک بازی هجومی، قرمز‌ها را در زمین خودی تحت فشار گذاشته بود، در طرف مقابل بازیکنان پرسپولیس با ارائه یک بازی پر اشتباه که در برخی اوقات احساسی می‌شد، راهی به دروازه ژاپنی‌ها پیدا نمی‌کردند؛ موضوعی که در بیست دقیقه اول نیمه دوم مشهود بود، پاس‌های اشتباه زیاد بازیکنان پرسپولیس که سبب می‌شد ژاپنی‌ها کار سختی برای تصاحب توپ‌های از دست داده نداشته باشند! در دقیقه ۶۶ با مصدومیت محمد انصاری و بیرون رفتن مدافع قرمز‌ها از زمین بازی، مصائب تیم برانکو بیشتر هم شد. هر چه دقایق پایانی بازی نزدیک‌تر می‌شد، مانند بازی رفت فینال، بازی عصبی بازیکنان پرسپولیس که بی‌برنامگی در بازی‌شان در رسیدن به محوطه جریمه کاشیما مشهود بود، کار بازیکنان کاشیما را برای حفظ بازی راحت‌تر می‌کرد تا رؤیای قهرمانی و بازگشت برای قرمز‌ها سخت‌تر شود، به خصوص که هر چه زمان بازی بیشتر می‌گذشت، بازی قرمز‌ها بی‌هدف‌تر و احساسی‌تر می‌شد و حملات همه‌جانبه قرمز‌ها در دقایق پایانی هم ثمری نداشت تا در نهایت در روزی که پرسپولیس زور بردن تیم ژاپنی را نداشت، بازی با تساوی بدون گل به پایان برسد و با توجه به برد دو بر صفر ژاپنی‌ها در بازی رفت، نام کاشیما انتلرز ژاپن به عنوان قهرمان روی جام لیگ قهرمانان حک شود.
آزادي بدون روتوش
رسيدن پرسپوليس به فينال ليگ قهرمانان آسيا مساوي با رسيدن زنان به آرزوي چهل ساله خود براي تماشاي يك ديدار رسمي فوتبال در ورزشگاه آزادي شد. ديروز براي زناني كه به ورزشگاه آزادي رفتند، يك روز تاريخي و فراموش نشدني بود كه توانستند همراه با مردان و بدون هيچ گونه مشكل و حاشيه اي، رقابتي جذاب را تماشا كنند. سواي هر نتيجه اي كه در فينال آسيا به دست آمد، شكستن طلسم حضور زنان در ورزشگاه كه سال‌ها از حق‌شان محروم بودند و به دلايلي امكان حضور در ورزشگاه را نداشتند، اتفاقي بس مهم و ارزشمند بود. اتفاقي كه البته در ديدار چند ماه قبل تيم ملي فوتبال ايران با بوليوي نيز رخ داد و در اين ديدار دوستانه فوتبال، تعداد معدودي از زنان كه البته از اقوام و خانواده‌هاي برخي مسئولان ورزشي بودند، در ورزشگاه آزادي حضور يافتند. اما اين حضور آنقدر نمايشي و گزينشي بود كه هيچ رنگ و بويي از حضور شهروندان زن ايراني در ورزشگاه نداشت. اما اين بار و تلاش براي دفاع از حيثيت فوتبال ايران و البته رعايت قوانين جهاني، چند صد تماشاگر زن توانستند از خط آزادي عبور كنند و بر روي سكوهاي آزادي، به تشويق جوانان فوتباليست بپردازند. آن‌هم در شرايطي كه سال‌ها برخي افراد با تندروي ها، زنان را پشت درهاي بسته آزادي نگه داشتند اما فينال ديروز، به همگان نشان داد كه خيلي از نگراني هايي كه سال ها از حضور زنان مطرح مي شد، مي‌توانست بايد مديريت صحيح و اعتماد به شهروندان وجود نداشته باشد.
فرصتي تازه براي حضور زنان
اگر چه جمعيت كمتر از يك هزار نفري زنان در آزادي در قياس با 80 هزار مردي كه در ورزشگاه بودند، به لحاظ كمي ناچيز بود اما كيفيت اين حضور كه توانست برابري اجتماعي تازه اي را ميان زنان و مردان ايجاد كند، بسيار و بسيار بالا بود. قطعا اگر مسئولان برگزاري ديدار فينال سهميه هاي بهتر و بالاتر و حتي خانوادگي را براي حضور زنان در آزادي در نظر مي گرفتند هم به جايي برنمي خورد اما هرچه بود ، اتفاق ديروز ميمون و مبارك بود. صفحات شبكه هاي اجتماعي ديروز تصاوير و فيلم‌هاي زيادي از حضور زنان در ورزشگاه نشان مي دادند كه جز شور و شعور از چيزي ديگري حكايت نداشت. تجربه حضور زنان در ورزشگاه آزادي با آن‌كه شماري از آن‌ها به طور گزينشي ورود پيدا كرده و شماري ديگر با ممارست و پافشاري بر حق مسلم خود به آزادي راه يافته بودند، مي تواند و بايد در ديگر رقابت هاي ورزشي نيز ادامه پيدا كنند. ديروز، همه آن‌ها كه نگران بودند قرار گرفتن زن و مرد براي تماشاي فوتبال زمينه‌ساز براي خطا باشد، ديدند كه مي‌توان در سالم‌ترين وضع ممكن امكان استفاده از آزادي هاي اجتماعي را به شهروندان داد. جايگاه خبرنگاران ورزشگاه آزادي، ديروز ديد كه زنان و مردان خبرنگار كشورمان بي آنكه مشكلي براي كسي پيش آيد ، توانستند لحظه به لحظه هيجان فوتبالي را مخابره كنند. ديروز به همگان ثابت شد كه مي توان مطالبات اجتماعي و خواسته هاي به حق شهروندان را به اطمينان داشتن به سطح شعور و بلوغ مردم پاسخ داد.
پايان يك طلسم
اما از ساعات ابتدايي صبح ديروز، شمار زيادي از دختران و زنان دست به دعا و مصرانه دنبال آن بودند تا بتوانند هيجان حضور در آزادي را بالاخره تجربه كنند كه قطعا بهتر بود بسيار محترمانه و بي آنكه كسي بخواهد خود را آرايش مردانه كرده يا اشك حسرت بريزد، به او امكان استفاده از حقش را بدهند. اين كه تا آخرين ساعات پيش از بازي ديروز، هنوز مسئولان و دست اندركاران ورزشي نمي دانستند كه در برابر حق مسلم زنان براي حضور در عرصه هاي اجتماعي چه بايد كنند و لیلا صوفی‌زاده نایب رییس فدراسیون فوتبال مي گفت «۳۰۰ زن می‌توانند برای دیدن بازی فینال باشگاه‌های آسیا میان تیم‌های پرسپولیس و کاشیما آنتلرز وارد ورزشگاه آزادی شوند». اما مدیرعامل شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی گفته بود «جایگاه ویژه‌ای در ورزشگاه آزادی تهران با ظرفیت ۸۵۰ نفر برای تماشاچیان زن فینال لیگ قهرمانان آسیا در نظر گرفته شده است» اتفاقي نازيبا بود كه نشان مي داد هنوز برخي مسئولان در پذيرش حق زنان با ترديد مواجه اند. شايد برخي حضور نمادين زنان در ورزشگاه آزادي را در چندان ماه قبل براي تماشاي بازي هاي جام جهاني از روي نمايشگر را نخستين حضور زنانه در آزادي قلمداد كنند اما همگان مي دانند كه حضور در يك بازي رسمي و زنده ورزشي حداقل خواسته زنان بود كه ديروز تحقق يافت. هر چند هنوز تا نشستن خانواده ها كنار يكديگر در ورزشگاه مطابق آنچه سال هاست كه ديدار هاي ورزشي خارجي مي بينيم و با لذت از فرهنگ و شعورشان حرف مي زنيم، فاصله باقي است. فاصله اي كه اكنون با گستره شبكه هاي اجتماعي و رسانه‌هايي كه هر لحظه حقوق شهروندان را مطالبه مي كنند، هر روز كمتر شده و دور از انتظار نيست در آينده اي نزديك، خانواده هاي ايراني شانه به شانه هم لذت و هيجان ورزشگاه‌ها را تجربه كنند.قريب به چهل سال زنان و دختران از رسيدن به درهاي ورزشگاه آزادي كه نمادي براي حضور برابر زنان و مردان در محيط هاي عمومي بود، محروم بودند و تنها بايد اسطوره‌هايي چون ناصر حجازي يا آقاي گل هايي چون هادي نوروزي فوت مي كردند، تا شايد براي تشييع جنازه پاي‌شان به آزادي رسد. اما اتفاق ديروز نشان داد كه مي توان در اوج سلامت و زندگي، فرصت را براي استفاده شهروندان از حقوق طبيعي شان فراهم كرد و اميد است اين حضور توام زنان و مردان در عرصه هاي اجتماعي با رعايت تمام آنچه در قوانين مدني آمده است، تداوم يابد.