تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۲ دی ۱۳۹۷ ساعت ۰۸:۵۹
کد مطلب : ۴۰۶۰۰۲
الزامات شفاف‌سازی بودجه 98 بررسی می‌شود
ابهام در بودجه سنوات و تلاش برای شفافیت
۰
کبنا ؛بودجه 98 به دلیل فشارهای اقتصادی و تحریمی از بسیاری جهات با بودجه سال‌های گذشته متفاوت است. تفاوتی که شرایط را سخت‌تر و پیچیده‌تر از قبل کرده است. البته بودجه 98 به گفته غلامعلی جعفرزاده، عضو کمیسیون برنامه و بودجه برای شفاف‌سازی نیاز به الزاماتی دارد که باید رعایت شود و در غیر این صورت این ابهامات برای همیشه در بودجه سنوات آینده هم مثل گذشته باقی خواهد ماند.
به گفته کارشناسان اقتصادی در بودجه سال 98 شناسایی درست منابع و هزینه‌ها باید واقع‌بینانه باشد. آنها معتقدند که باید کسری واقعی بودجه را به صورت شفاف برای مسئولان و تصمیم‌گیران کشور بیان کرد. در این صورت می‌توان تصمیم گرفت از طریق چه کانال‌ها و مسیرهایی می‌توان کسری بودجه را جبران کرد. بنابراین در صورت غیرواقع‌بینانه بودن بودجه در سال آینده، دستگاه‌های اجرایی با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد. پس لازم است نمایندگان مجلس توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند.
بودجه‌ای که نیامده اصلاحیه لازم شد!
بودجه 98 با تاخیری چند روزه بعد از اصلاحیه‌‌‌های مدنظر رهبری توسط رئیس‌جمهوری به هیئت‌رئیسه مجلس تقدیم شد و مراحل اولیه بررسی خود را می‌گذراند. البته روز گذشته محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه خبر داد که با توجه به مباحث و توضیحات نماینده دولت در روز دوشنبه و صحبت‌های مخالف و موافق و پاسخ به سوالات و ابهامات، کلیات لایحه بودجه به اتفاق آرا در کمیسیون برنامه و بودجه به تصویب رسید و اعضای کمیسیون وارد بحث در جزئیات لایحه شدند.
تشکیل کمیسیون تلفیق بودجه 98
در این راستا احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس و عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۹۸ با اشاره به تشکیل کمیسیون تلفیق از انتخاب اعضای هیئت رئیسه این کمیسیون در روز یکشنبه آینده 16 دی ماه خبر داد. او تصریح کرد: «تاکنون ۳۹ نفر از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه 98 انتخاب شده‌اند و سه‌شنبه عصر دو کمیسیون آموزش و اجتماعی هم اعضای خود را برای حضور در کمیسیون تلفیق بودجه انتخاب می‌کنند.» بنابراین بعد از جلسات بررسی بودجه 98 در کمیسیون تلفیق، روز شنبه 27 بهمن بررسی لایحه بودجه در صحن علنی مجلس آغاز می‌شود.
توجه نمایندگان به دخل و خرج‌های دولت و الزامات بودجه‌ای
موضوع دخل و خرج دولت در سال آینده و الزامات آن مورد توجه نمایندگان است و آنها معتقدند در حال حاضر «وابستگی به نفت»، «عدم وجود اطلاعات از سرمایه‌های دولتی»، «حجم بالای معافیت‌های مالیاتی و گمرکی» و«اتکای بودجه به درآمدهای غیرواقعی» از آسیب‌های جدی بودجه در کشور است، انتظار می‌رود تا این روند به‌تدریج در بودجه سال 98 و سال‌های آینده اصلاح شود. این چالش‌ها ناهمخوانی درآمدها و هزینه‌ها را به همراه دارد و اصلاح آن نیازمند اصلاح نگرش به بودجه و همکاری همه دستگاه‌ها است بنابراین غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تاکید بر این موارد همچنین به «ابتکار» گفت که بودجه 98 نیازمند الزامات 7 گانه شفاف‌سازی است و باید این الزامات در بودجه 98 دیده شوند در غیر این صورت این ایرادها مثل بودجه سنوات گذشته همچنان ادامه خواهند داشت و برای سال‌های آینده هم باقی می‌مانند.
الزامات 7 گانه شفاف‌سازی بودجه
نماینده مردم رشت در خانه ملت به «ابتکار» گفت: «اولین نکته الزامات شفاف‌سازی در بودجه مربوط به اجتناب از درج و تصویب احکام فاقد سازوکار اجرایی است. یعنی یک مورد کلی نوشته می‌شود و بعد از آن زمان می‌برد تا آیین‌نامه آن تنظیم شود و در نتیجه هیچ وقت این امر به ظهور نمی‌رسد.» او افزود: «دومین نکته اینکه وزارت اقتصاد و دارایی ملزم شود گزارش از نحوه پیاده‌سازی حسابداری تعهدی به مجلس شورای اسلامی بدهد. ما یک حسابداری به نام حسابداری تعهدی داریم که باید گزارش دهد تاکنون این همه ایجاد تعهد که تعیین شده است، چه نتیجه‌ای داشته‌اند.» عضو هیئت رئیسه فراکسیون مستقلین مجلس خاطرنشان کرد: «باید وزارت اقتصاد و دارایی اصل 53 قانون اساسی را گزارش بدهد و بگوید دولت که مکلف است بودجه را ارائه دهد، آن را به کجا رسانده است. در این بودجه‌بندی‌ها ابزارهای نظارتی پیش‌بینی نمی‌شود و باعث می‌شود ابزارهای نظارتی جدید بر بخش غیردولتی نظیر صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های تابع و شهرداری‌ها نظارتی نداشته باشد. یعنی کمک می‌شود ولی ابزارهای نظارتی آن دیده نشده است و چون مبالغ کمکی هستند معلوم نیست این کمک‌ها فرار می‌کنند یا به جای خودشان واریز می‌شوند.»
بدهی دولت به صندوق تامین اجتماعی چه می‌شود؟
جعفرزاده «تعیین دقیق بدهی‌ها و مطالبات قطعی‌شده و تعهدات دولت در بودجه کشور» را مورد دیگر این الزامات دانست و افزود: «این سوال مطرح است که بدهی‌های دولت به صندوق تامین اجتماعی چه خواهد شد و سازوکار پرداختش چیست؟ دولت مکلف است این کار را انجام دهد؟ نه اینطور نیست. ولی از نظر کمی و کیفی و از نظر زمانی و ریالی این تکلیف وجود دارد.»
او ادامه داد: «نکته دیگر ممنوعیت ایجاد بدهی قبل از تایید مراجع ذی‌صلاح اعم از وزارتخانه و موسسات است. گفته می‌شود برای دولت تعهدی ایجاد می‌کنند و دولت بدهکار می‌شود ولی مشخص نیست نحوه پرداخت این بدهی چگونه است بنابراین باید در بودجه بر اجرای همه زیر سیستم‌های نظام بودجه‌ریزی به مبنای عملکرد تاکید شود.» جعفرزاده همچنین خاطرنشان کرد: «باید متناسب با پیشرفت فیزیکی بودجه و همچنین شفافیت در بودجه الزامات 7 گانه لحاظ شود. این موارد در بودجه وجود ندارد و اشکالات همه ساله بودجه است و باید برطرف شود. اگر این ایرادها برطرف نشود، این ایرادات سنوات گذشته برای همیشه باقی خواهد ماند و برطرف نمی‌شود و توصیه می‌کنم کمیسیون تلفیق و همکاران به این موارد توجه لازم را داشته باشند.»
اولویت بودجه 98 تامین معیشت و بهداشت مردم است
علی ابراهیمی، نماینده مردم شازند در مجلس هم با تاکید بر اولویت‌های بودجه 98 به «ابتکار» گفت: «اولویت‌های کشور اول تامین معیشت مردم است و دومین نکته بهداشت و سلامت است. به آقای قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت برای اعتراض‌شان به بودجه بهداشت حق می‌دهم. الان دیگر زمانی نیست که مردم ما برای تامین داروهای خود و عمل جراحی در صف بایستند و رقم بالایی برای هزینه‌های درمانی بپردازند.» او افزود: «یکی از مشکلاتی که قبلا داشتیم ولی الان بیشتر خودنمایی می‌کند بیمارانی هستند که به بیمارستان می‌روند ولی از عهده پرداخت هزینه‌های درمانی و داروهای خود برنمی‌آیند. به نظرم جا دارد از هزینه‌های غیر‌ضروری بسیاری از دستگاه‌های غیراقتصادی و دفاعی کم کنیم و به هزینه‌های درمانی اضافه کنیم.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس تاکید کرد: «وقتی وزیر می‌داند با پیشنهادی که دولت برای بودجه داده است، نمی‌تواند مدیریت کند، چاره‌ای جز استعفا ندارد. اظهارنظر همکاران درباره وزیر بهداشت را خوانده‌ام و معتقدم منصفانه نبود. در حالی که طرح تحول سلامت در روستاها و افرادی که بیمه نبودند و دسترسی به بیمه تکمیلی نداشتند جزو طرح‌های موفق و مثبت وزیر بهداشت بوده است، نباید در قبال آقای هاشمی کم لطفی شود.» ابراهیمی همچنین به «ابتکار» گفت: «به نظرم در سال 98 باید تعارفات را کم کنیم و خیلی از کسانی که به بودجه وصل هستند و ضرورتی ندارد برای آنها هزینه‌ای بشود، این هزینه‌های اضافه را در قبال آنها باید قطع کنیم و به اولویتها بپردازیم و یکی از همین اولویتها در بودجه 98 مسئله بهداشت و درمان است.»
ابراهیمی همچنین یکی از مشکلاتی که در بودجه 98 وجود دارد را اتکا به نفت دانست و به «ابتکار» گفت: «بودجه 98 به مجلس تقدیم شده است ولی مشکلاتی که در این بودجه پررنگ است مشکل اتکا به نفت است و مهم‌تر اینکه در میزان فروش نفت و اینکه نفت چند دلاری خواهیم فروخت و اینکه این دلار که به ریال تبدیل می‌شود چه سرنوشتی پیدا می‌کند ابهامات اساسی وجود دارد.»
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد: «متاسفانه هنوز به سمت شفافیت بودجه نرفته‌ایم و دولت در‌این‌باره کوتاهی می‌کند و سامانه شفافیتی که راه‌اندازی شده است و همچنین دولت الکترونیک بسیاری از زمینه‌های فساد و هدر‌رفت منابع را پوشش می‌دهد. ولی به آن توجه جدی نشده است. اگر بخواهیم مشکل بودجه 98 را مشخصا معلوم کنیم اتکا به نفت و ابهام در میزان درآمد نفتی در بودجه 98 مشخص‌ترین این مشکل است.»
جدای از اولویت ها و الزامات بودجه 98 کارشناسان اقتصادی معتقدند مهم‌ترین سیاست‌های بودجه ۹۸، تثبیت‌اشتغال و کنترل نرخ بیکاری، بهبود فضای کسب‌وکار، ثبات سازی اقتصاد کلان، تامین عدالت اجتماعی و مدیریت کسری تراز عملیاتی، بهبود توزیع عادلانه درآمدها، بهبود تراز دارایی‌های سرمایه‌ای و بهبود تعادل‌های منطقه‌ای- استانی است. آنها تاکید دارند این مسائل توسط نمایندگان مجلس در بودجه 98 باید چکش‌کاری شود و نسبت به بودجه سال‌های گذشته تغییر مثبتی داشته باشد.
-----------------------------
معصومه معظمی
به گفته کارشناسان اقتصادی در بودجه سال 98 شناسایی درست منابع و هزینه‌ها باید واقع‌بینانه باشد. آنها معتقدند که باید کسری واقعی بودجه را به صورت شفاف برای مسئولان و تصمیم‌گیران کشور بیان کرد. در این صورت می‌توان تصمیم گرفت از طریق چه کانال‌ها و مسیرهایی می‌توان کسری بودجه را جبران کرد. بنابراین در صورت غیرواقع‌بینانه بودن بودجه در سال آینده، دستگاه‌های اجرایی با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد. پس لازم است نمایندگان مجلس توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند.
بودجه‌ای که نیامده اصلاحیه لازم شد!
بودجه 98 با تاخیری چند روزه بعد از اصلاحیه‌‌‌های مدنظر رهبری توسط رئیس‌جمهوری به هیئت‌رئیسه مجلس تقدیم شد و مراحل اولیه بررسی خود را می‌گذراند. البته روز گذشته محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه خبر داد که با توجه به مباحث و توضیحات نماینده دولت در روز دوشنبه و صحبت‌های مخالف و موافق و پاسخ به سوالات و ابهامات، کلیات لایحه بودجه به اتفاق آرا در کمیسیون برنامه و بودجه به تصویب رسید و اعضای کمیسیون وارد بحث در جزئیات لایحه شدند.
تشکیل کمیسیون تلفیق بودجه 98
در این راستا احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس و عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۹۸ با اشاره به تشکیل کمیسیون تلفیق از انتخاب اعضای هیئت رئیسه این کمیسیون در روز یکشنبه آینده 16 دی ماه خبر داد. او تصریح کرد: «تاکنون ۳۹ نفر از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه 98 انتخاب شده‌اند و سه‌شنبه عصر دو کمیسیون آموزش و اجتماعی هم اعضای خود را برای حضور در کمیسیون تلفیق بودجه انتخاب می‌کنند.» بنابراین بعد از جلسات بررسی بودجه 98 در کمیسیون تلفیق، روز شنبه 27 بهمن بررسی لایحه بودجه در صحن علنی مجلس آغاز می‌شود.
توجه نمایندگان به دخل و خرج‌های دولت و الزامات بودجه‌ای
موضوع دخل و خرج دولت در سال آینده و الزامات آن مورد توجه نمایندگان است و آنها معتقدند در حال حاضر «وابستگی به نفت»، «عدم وجود اطلاعات از سرمایه‌های دولتی»، «حجم بالای معافیت‌های مالیاتی و گمرکی» و«اتکای بودجه به درآمدهای غیرواقعی» از آسیب‌های جدی بودجه در کشور است، انتظار می‌رود تا این روند به‌تدریج در بودجه سال 98 و سال‌های آینده اصلاح شود. این چالش‌ها ناهمخوانی درآمدها و هزینه‌ها را به همراه دارد و اصلاح آن نیازمند اصلاح نگرش به بودجه و همکاری همه دستگاه‌ها است بنابراین غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تاکید بر این موارد همچنین به «ابتکار» گفت که بودجه 98 نیازمند الزامات 7 گانه شفاف‌سازی است و باید این الزامات در بودجه 98 دیده شوند در غیر این صورت این ایرادها مثل بودجه سنوات گذشته همچنان ادامه خواهند داشت و برای سال‌های آینده هم باقی می‌مانند.
الزامات 7 گانه شفاف‌سازی بودجه
نماینده مردم رشت در خانه ملت به «ابتکار» گفت: «اولین نکته الزامات شفاف‌سازی در بودجه مربوط به اجتناب از درج و تصویب احکام فاقد سازوکار اجرایی است. یعنی یک مورد کلی نوشته می‌شود و بعد از آن زمان می‌برد تا آیین‌نامه آن تنظیم شود و در نتیجه هیچ وقت این امر به ظهور نمی‌رسد.» او افزود: «دومین نکته اینکه وزارت اقتصاد و دارایی ملزم شود گزارش از نحوه پیاده‌سازی حسابداری تعهدی به مجلس شورای اسلامی بدهد. ما یک حسابداری به نام حسابداری تعهدی داریم که باید گزارش دهد تاکنون این همه ایجاد تعهد که تعیین شده است، چه نتیجه‌ای داشته‌اند.» عضو هیئت رئیسه فراکسیون مستقلین مجلس خاطرنشان کرد: «باید وزارت اقتصاد و دارایی اصل 53 قانون اساسی را گزارش بدهد و بگوید دولت که مکلف است بودجه را ارائه دهد، آن را به کجا رسانده است. در این بودجه‌بندی‌ها ابزارهای نظارتی پیش‌بینی نمی‌شود و باعث می‌شود ابزارهای نظارتی جدید بر بخش غیردولتی نظیر صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های تابع و شهرداری‌ها نظارتی نداشته باشد. یعنی کمک می‌شود ولی ابزارهای نظارتی آن دیده نشده است و چون مبالغ کمکی هستند معلوم نیست این کمک‌ها فرار می‌کنند یا به جای خودشان واریز می‌شوند.»
بدهی دولت به صندوق تامین اجتماعی چه می‌شود؟
جعفرزاده «تعیین دقیق بدهی‌ها و مطالبات قطعی‌شده و تعهدات دولت در بودجه کشور» را مورد دیگر این الزامات دانست و افزود: «این سوال مطرح است که بدهی‌های دولت به صندوق تامین اجتماعی چه خواهد شد و سازوکار پرداختش چیست؟ دولت مکلف است این کار را انجام دهد؟ نه اینطور نیست. ولی از نظر کمی و کیفی و از نظر زمانی و ریالی این تکلیف وجود دارد.»
او ادامه داد: «نکته دیگر ممنوعیت ایجاد بدهی قبل از تایید مراجع ذی‌صلاح اعم از وزارتخانه و موسسات است. گفته می‌شود برای دولت تعهدی ایجاد می‌کنند و دولت بدهکار می‌شود ولی مشخص نیست نحوه پرداخت این بدهی چگونه است بنابراین باید در بودجه بر اجرای همه زیر سیستم‌های نظام بودجه‌ریزی به مبنای عملکرد تاکید شود.» جعفرزاده همچنین خاطرنشان کرد: «باید متناسب با پیشرفت فیزیکی بودجه و همچنین شفافیت در بودجه الزامات 7 گانه لحاظ شود. این موارد در بودجه وجود ندارد و اشکالات همه ساله بودجه است و باید برطرف شود. اگر این ایرادها برطرف نشود، این ایرادات سنوات گذشته برای همیشه باقی خواهد ماند و برطرف نمی‌شود و توصیه می‌کنم کمیسیون تلفیق و همکاران به این موارد توجه لازم را داشته باشند.»
اولویت بودجه 98 تامین معیشت و بهداشت مردم است
علی ابراهیمی، نماینده مردم شازند در مجلس هم با تاکید بر اولویت‌های بودجه 98 به «ابتکار» گفت: «اولویت‌های کشور اول تامین معیشت مردم است و دومین نکته بهداشت و سلامت است. به آقای قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت برای اعتراض‌شان به بودجه بهداشت حق می‌دهم. الان دیگر زمانی نیست که مردم ما برای تامین داروهای خود و عمل جراحی در صف بایستند و رقم بالایی برای هزینه‌های درمانی بپردازند.» او افزود: «یکی از مشکلاتی که قبلا داشتیم ولی الان بیشتر خودنمایی می‌کند بیمارانی هستند که به بیمارستان می‌روند ولی از عهده پرداخت هزینه‌های درمانی و داروهای خود برنمی‌آیند. به نظرم جا دارد از هزینه‌های غیر‌ضروری بسیاری از دستگاه‌های غیراقتصادی و دفاعی کم کنیم و به هزینه‌های درمانی اضافه کنیم.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس تاکید کرد: «وقتی وزیر می‌داند با پیشنهادی که دولت برای بودجه داده است، نمی‌تواند مدیریت کند، چاره‌ای جز استعفا ندارد. اظهارنظر همکاران درباره وزیر بهداشت را خوانده‌ام و معتقدم منصفانه نبود. در حالی که طرح تحول سلامت در روستاها و افرادی که بیمه نبودند و دسترسی به بیمه تکمیلی نداشتند جزو طرح‌های موفق و مثبت وزیر بهداشت بوده است، نباید در قبال آقای هاشمی کم لطفی شود.» ابراهیمی همچنین به «ابتکار» گفت: «به نظرم در سال 98 باید تعارفات را کم کنیم و خیلی از کسانی که به بودجه وصل هستند و ضرورتی ندارد برای آنها هزینه‌ای بشود، این هزینه‌های اضافه را در قبال آنها باید قطع کنیم و به اولویتها بپردازیم و یکی از همین اولویتها در بودجه 98 مسئله بهداشت و درمان است.»
ابراهیمی همچنین یکی از مشکلاتی که در بودجه 98 وجود دارد را اتکا به نفت دانست و به «ابتکار» گفت: «بودجه 98 به مجلس تقدیم شده است ولی مشکلاتی که در این بودجه پررنگ است مشکل اتکا به نفت است و مهم‌تر اینکه در میزان فروش نفت و اینکه نفت چند دلاری خواهیم فروخت و اینکه این دلار که به ریال تبدیل می‌شود چه سرنوشتی پیدا می‌کند ابهامات اساسی وجود دارد.»
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد: «متاسفانه هنوز به سمت شفافیت بودجه نرفته‌ایم و دولت در‌این‌باره کوتاهی می‌کند و سامانه شفافیتی که راه‌اندازی شده است و همچنین دولت الکترونیک بسیاری از زمینه‌های فساد و هدر‌رفت منابع را پوشش می‌دهد. ولی به آن توجه جدی نشده است. اگر بخواهیم مشکل بودجه 98 را مشخصا معلوم کنیم اتکا به نفت و ابهام در میزان درآمد نفتی در بودجه 98 مشخص‌ترین این مشکل است.»
جدای از اولویت ها و الزامات بودجه 98 کارشناسان اقتصادی معتقدند مهم‌ترین سیاست‌های بودجه ۹۸، تثبیت‌اشتغال و کنترل نرخ بیکاری، بهبود فضای کسب‌وکار، ثبات سازی اقتصاد کلان، تامین عدالت اجتماعی و مدیریت کسری تراز عملیاتی، بهبود توزیع عادلانه درآمدها، بهبود تراز دارایی‌های سرمایه‌ای و بهبود تعادل‌های منطقه‌ای- استانی است. آنها تاکید دارند این مسائل توسط نمایندگان مجلس در بودجه 98 باید چکش‌کاری شود و نسبت به بودجه سال‌های گذشته تغییر مثبتی داشته باشد.
-----------------------------
معصومه معظمی
