4 وزیر 41 مشاور

کبنا ؛گروه سیاسی: در میانه اخبار ضد و نقیض و بعضا متناقض این روزها در گوشه و کنار و انتقادهایی که به حق یا ناحق به دولت حسن روحانی وارد می‌شود. اینبار نکته ای دیگر مدنظر خبرنگار سایت نود اقتصادی قرار گرفته است. دریک گزارش از این سایت، وزرای حسن روحانی و مشاوران آن مورد هدف قرارگرفته اند و آن تعداد زیاد مشاوران وزرا است. دراین بررسی اعلام شده که در مجموع چهاروزیر دولت روحانی 41 مشاور دارند. نگاهی به اسامی مشاوران وزرا نشان می‌دهد برخی افراد همزمان، علاوه بر پست‌های اجرائی خود به دو وزیر مشاوره می‌دهند که از جمله این افراد می‌توان به سید میعاد صالحی اشاره کرد.میعاد صالحی که تنها سابقه مدیریتی اش حضور در رادیو قرآن است، هم اکنون مشاور وزیر صمت در امور صنایع پیشرفته و مشاور علمی و فن آوری وزیر کاراست.
محمد شریعتمداری که با 21 مشاور در وزارت صمت رکورددار داشتن مشاور بود، حالا در وزارت کار نیز این رکورد خود را حفظ کرده و حدود 15مشاور در همین مدت کم حضورش در وزارت کار دارد. در کنار شریعتمداری به عنوان رکورد بیشترین مشاور، رضا رحمانی وزیر صمت است که او نیز 15 مشاور دارد. وزیری که با دادن حکم مشاوره به فرزند یکی از وزراء جنجال‌های فراوانی به پا کرد در حال حاضر 7 مشاور دارد. محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی هم پنج حکم مشاوره صادرکرده است. نکته ای که دراین میان علاوه بر تعداد زیاد مشاوران وزرا محل سوال است این نکته است که چرا بسیاری از این مشاوران افراد بازنشسته هستند. مگرنه آنکه قانون خدمات کشوری و قانون منع به کارگیری بازنشستگان تلاشش رفع حضور بازنشستگان در کادرهایی با اشل‌های مدیریتی بود؟
این در حالی است که عده ای نیز معتقدند تعداد زیاد مشاوران یک وزیر می‌تواند معنای حکم‌هایی آبرومند برای نورچشمی‌هایی بدهد که دیگر امکان رئیس و مدیر شدن ندارند، اما به عنوان مشاور هم می‌توانند پرستیژ مدیریتی چهاردهه خود را حفظ کنند و شاید هم حقوق مطلوبی نیز از این بابت بگیرند. در این میان البته گروهی نیز معتقدند که ممکن است برای وزرا بعضا چند مشاور هم نیاز باشد اما آیا این تعداد زیاد مشاور توجیه‌پذیر است؟
از سویی دیگر، شاید بررسی این موضوع نیز هم نباشد که در دولت‌های سابق نیز تعداد مشاوران وزرا به این اندازه بوده است؟

>در دوره احمدی‌نژاد چگونه بود؟
در گفتگو و پرس و جوهایی که آفتاب یزد در ارتباط با میزان مشاوران وزرا در دولت سابق داشت به این نتیجه رسیدیم که برای وزرا به صورت رسمی و در چارچوب دو مشاور یکی مشاور جوانان و دیگری مشاور بانوان، درنظر گرفته می‌شده است. برای رئیس جمهور نیز به صورت رسمی به غیر از مشاوران بانوان و جوانان، مشاور اقلیت‌ها و اقوام، مشاور بازرگانی و اقتصادی نیز وجود داشت که البته دو مشاور دیگر نیز رئیس جمهور اختیار می‌کرد. به عبارتی در کل رئیس جمهور می‌توانست تا هفت مشاور رسمی داشته باشد و هریک از وزرا نیز دو مشاور داشتند. البته گاهی اوقات هم ممکن بود برای مدیری از سوی وزیر حکم مشاوره داده شود که خارج ازاین چارچوب مشاور جوانان و بانوان بود. یعنی وزیر می‌توانست تعداد مشاوران خود را به چهار نفر برساند. البته حکم آن دو مشاور اضافی هم مقطعی بوده است.
بعد از کسب اطلاع از وضعیت در دولت سابق تصمیم گرفتیم تا به سراغ حجه الاسلام وحید هروآبادی از نزدیکان احمدی نژاد نیز برویم تا هم از وضعیت مشاوران در دولت سابق بپرسیم و هم نظرش پیرامون اینکه 4 وزیر دولت روحانی 41 مشاور دارند سوال کنیم. او در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «تصور کنید یک وزیر با مشغله اداره معاونت‌ها رصد وزارتخانه و امور بخواهد در هر هفته یک ساعت با 15 تا 20 مشاور خود وقت مشاوره بگذارد، آیا وقت می‌کند که کار دیگری انجام دهد؟»
وی درباره وضعیت مشاوران دولت سابق، پاسخ می‌دهد: «در دولت گذشته به خاطر داریم که احمدی نژاد لااقل در ارتباط با خودش روی مشاورانی که نیازی به حکم مشاور بودنشان نبود حساسیت به خرج داد، در سال 88، تعدادی از مشاوران خود را به یکباره حذف کرد، از سویی معتقد بود تا زمانی که کسی سمت دیگری در یک سازمان دارد نباید به عنوان مشاور به صورت جداگانه حکم یا حقوق بگیرد.»
وی اظهار می‌کند: «از سویی دیگر دردولت‌های سابق سبک ورود مشاوران به ساختار دولت نیز متفاوت بود. او تلاش کرد تا عده ای از جوانان را به عنوان مشاور وارد عرصه کند. به این معنا که آن‌ها بعد از دانشگاه‌ها، ابتدا با فضاهای دولتی آشنا می‌شدند. دوم اینکه آن‌ها می‌توانستند به مرور به عنوان مدیران جدید به سازمانی وارد شوند. اقدامی که البته در بعضی جاها جواب داد و در بعضی جاها جواب نداد اما کار شجاعانه‌ای بود.»
هروآبادی می‌گوید: «اما مشاوران امروز دولت یا وزرا یا بازنشسته‌اند، یا مدیران کلی بودند که در حال حاضر بیکارند.»

>حکم جداگانه مشاوری
این فعال سیاسی اظهار می‌کند: «اساسا مفهوم اینکه یک عده فقط به عنوان مشاور حکم بگیرند و تعدادشان ازمیزانی بالاتر باشد، معناهای خوبی ندارد. از سویی اگر شخصی در سازمانی رئیس سازمان ارگان یا نهادی است وظیفه اش گزارش به رئیس جمهور است و چون درگیر کار است گزارش‌هایش نیز عینی‌تر و دقیق‌تر است و نیازی هم نیست تا یک حکم جداگانه مشاوری بگیرد.»
وی درباره معایب و مزایای اینکه 4 وزیر دولت کنونی، 41 مشاور دارند می‌گوید:«درپاسخ به این سوال باید به عملکرد وزرا رجوع کرد، به این شکل که یک دوره گزارش‌های مشاوران منتشر شود، چه بسا که این تعداد مشاور کاربرد هم داشته باشند. ممکن است علی نیکزاد وزیر راه و شهرسازی دولت احمدی نژاد نیز مشاوران زیادی در آن زمان می‌داشت، اما آن موقع می‌توانستیم بگوییم چون او 4 میلیون مسکن ساخته است، حق دارد. باید بازده و خروجی وزرا را هم نگاه کنیم. اگر به گزارش‌های مشاوران وزیر و بعدا هم عملکرد وزرا نگاه کردیم آن موقع می‌توانیم درباره خوب یا بد بودن تعداد مشاوران کنونی وزرا نظر بدهیم. اگر کسی بگوید رئیس سازمان خصوصی سازی یا رئیس سازمان طرح تحول اقتصادی و یارانه‌ها 50 مشاور داشته باشد، می‌توانیم بگویم که شاید وقتی چنین طرح عظیمی صورت می‌گرفت آن تعداد مشاور نیز لازم است. اما مثلا در مورد وزیر کشاورزی دولت جدید وقتی کار خاصی نشده و چهار مشاور هم برای این وزیر زیاد است.»

>آنچه محل ایراد است
اما‌هادی حق شناس اقتصاددان و نماینده سابق مجلس با بیان اینکه تعداد مشاوران وزرا بستگی به وزارتخانه‌ها دارد به آفتاب یزد می‌گوید: «به عنوان مثال وزارت صنعت، معدن، تجارت، به معنای واقعی تشکیل شده از چندوزارتخانه و حوزه‌های آن بسیار متنوع و متعدد است. یا وزارت راه و شهرسازی نیز چنین وضعیتی دارد. در مورد وزارت رفاه باید گفت که فقط شرکت‌های وابسته به صندوق بازنشستگی آن شاید بیشتر از 300شرکت بزرگ باشدکه به طور متنوع هم در بخش سیمان، هواپیمایی، معادن،گاز،کشتیرانی و.... فعالیت دارد. طبیعی است که وقتی یک وزارتخانه تا این اندازه گسترده است داشتن مشاور برای آن عیب نیست. آنچه که محل ایراد است این است که آیا مشاور واقعا کار مشاوره ای انجام می‌دهد؟»
حق شناس ادامه می‌دهد:« وقتی می‌گوییم مشاور به این معناست که وزیر مربوطه در آن بخش لازم، اطلاعات کافی را ندارد و مشاور از چنان جایگاهی به لحاظ علمی و تجربه برخوردار است که بتواند اطلاعات خالص در اختیار آن مقام مخصوص قرار دهد، اشکال در تعداد مشاور نیست اشکال در کاربرد مشاوران است. موضوع بر سر این است که آیا مشاوران، مشاور به معنای واقعی هستند و یا صرفا اشغال پست کردند تا یک حقوقی بگیرند و یک سوابقی را دراین زمینه داشته باشند.»
حق شناس اظهار می‌کند :« کارکنان سازمان برنامه و بودجه فرانسه شاید به اندازه 10 درصد کارکنان سازمان برنامه و بودجه ایران هم نباشند، اما حلقه‌های مطالعاتی و مشاورانی دارند که آن‌ها موضوعات کلان را اصطلاحا تحلیل علمی می‌کنند و در اختیار کارکنان سازمان برنامه و بودجه فرانسه قرار می‌دهند و آن‌ها طبق اولویت‌های کشورشان آن را تبدیل به برنامه تبدیل می‌کنند. بنابراین باتوجه به اینکه برخی از وزارتخانه‌های ما یک سوم یا 20 درصد بودجه عمرانی در اختیارشان است و ده‌ها طرح کلان کشور دارند اگر واقعا از مشاوران بعضا زیاد بهره ببرند، ایرادی ندارد. اما اشکال واقعی این است که در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و ادارات ما، شخص‌های خاص که از هرجا رانده و مانده باشند برایش یک پست مشاور می‌زنند و باری به هر جهت برای آنکه شخص از گردونه مدیریت‌ها خارج نشود مشاور می‌شود. این اوج بی سلیقگی است که به کسی که کارایی نداشته باشد مهرو حکم مشاور وزیری می‌دهند.»