چهار شایعه بزرگ در مورد ویروس کرونا

به نقل از فرارو؛ ویروس کرونا تاکنون موجب کشته شدن بیش از ۳۰۰۰ نفر و مبتلا شدن صد هزار نفر در جهان شده است. بر اساس آمارها، بیش از ۴۰۰۰۰ نفر نیز تاکنون پس از ابتلا به این بیماری، بهبود یافته اند. در این شرایط، همزمان با تلاش‌های مردم برای جستجویِ اطلاعات صحیح در مورد ویروس کرونا و شیوع آن، امکان دارد که آن‌ها با سیلی از اطلاعاتِ غلط، گمراه کننده و حتی به طور بالقوه خطرناک، رو به رو شوند. سازمان بهداشت جهانی در این رابطه هشدار داده که گسترش اطلاعات نادرست در مورد ویروس کرونا موجب بدتر شدنِ شرایط و اِعمالِ برخی تبعیض‌ها خواهد شد. به عنوان مثال، در ایالات متحده آمریکا گزارشات متعدد و رو به رشدی در مورد شیوع اطلاعات غلط و نادرست، که نژادپرستی بر علیه آمریکایی-آسیایی‌ها را تحریک می‌کنند، منتشر می‌شود.

فیس بوک، توئیتر، یوتیوب، و تیک تاک، همگی اعلام کرده اند فعالانه کار می‌کنند تا از طریق نرم افزارهایشان اطلاعات حقیقی و درست منتشر شود. آن‌ها همچنین گفته اند که تا جایِ ممکن سعی دارند از مطرح شدن اطلاعات غلط توسط نرم افزار‌های اجتماعیشان جلوگیری کنند. به عنوان مثال، توئیتر یک نشانِ هشدار را در قالب این شبکه اجتماعی فعال کرده که وقتی کاربران از عنوان ویروس کرونا استفاده می‌کنند و یا در مورد آن جستجو کنند، به آن‌ها لینکی داده می‌شود که آن‌ها را به وب سایتِ "مراکز پیشگیری و کنترل بیماریِ ایالات متحده آمریکا" متصل می‌سازد. با این همه، تلاش‌هایی که از سوی شبکه‌های اجتماعی انجام شده اند، نتوانسته اند از شیوعِ اطلاعات غلط و گمراه کننده در عرصه فضای مجازی در قالب پُست و ویدئو که هزاران کلیک و لایک را به خود جلب می‌کنند و مدام در حالِ به اشتراک گذاشته شدن هستند، جلوگیری کنند. در این گزارش، به چهار شایعه بزرگ در مورد ویروس کرونا که در عرصه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده اند، پرداخته خواهد شد.
دانشمندان پیش بینی می‌کنند ویروس کرونا ۶۵ میلیون انسان را خواهد کشت
اکتبر سال ۲۰۱۹، یک مرکز پژوهشی در "دانشگاه جان هاپکینز" پژوهشی را انجام داد که در آن واکنش و پاسخ جهانی به یک بیماری بالقوه اپیدمیک، مدلسازی شده است. بسیاری از افراد در فضای مجازی به شیوه‌ای غلط، این مطالعه را تفسیر کرده اند و به اشتباه، پیش بینی‌های این مطالعه را به تلفات احتمالی یک اپیدمی، نظیر آنچه ما در شرایط کنونی (با ویروس کرونا) تجربه می‌کنیم، مرتبط کرده اند. به عبارت دیگر، باید گفت که پژوهش انجام شده توسط مرکز پژوهشی دانشگاه جان هاپکینز هیچ ارتباطی با شیوع ویروس کرونا ندارد.

این مساله، به یک خطِ محبوب و پرطرفدار از ارائه اطلاعات غلط در عرصه فضای مجازی تبدیل شده است. به عنوان مثال، در این زمینه شماری از توئیت‌ها وجود دارند که یکی از آن ها، تا حدودا ۱۴۰۰۰۰ لایک را به خود اختصاص داده است. این پیام توئیتری ادعا می‌کند که ویروس کرونا موجب کشته شدن دست کم ۶۵ میلیون نفر خواهد شد. امری که به هیچ عنوان درست نیست. در این زمینه، دانشگاه جان هاپکینز به صراحت اعلام کرده است: ما هرگز در شرایط کنونی پیش بینی نمی‌کنیم که ویروس کرونا منجر به کشته شدنِ ۶۵ میلیون انسان شود.

چین یک سلاح بیولوژیک ساخته که از یکی از آزمایشگاه‌های آن در ووهان، به بیرون نشت کرده است
هنوز به طور دقیق مشخص نیست منشا حقیقتی ویروس کرونا چه بوده است. در ابتدا، مقام‌های بهداشت و سلامت در چین اعتقاد داشتند ویروس کرونا احتمالا از بازار مواد غذاییِ دریایی در ووهان نشات گرفته با این حال، دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که ویروس کرونا دقیقا چگونه و کجا ظهور پیدا کرده است.

با این همه، در شبکه‌های اجتماعی، نظریه‌های اثبات نشده و غلطی در مورد ویروس کرونا وجود دارند که شیوع این ویروس را به یک پژوهش در زمینه سلاح‌های بیولوژیک در "انیسیتو ویروس شناسی ووهان" مرتبط می‌کنند. این انیسیتو پژوهشی میزبانِ "آزمایشگاه ملی ایمنی زیستیِ ووهان" است. پستی که در تصویر پایین آمده است، در شبکه اجتماعی فیس بوک منتشر شده و بیش از ۴۰۰۰ مرتبه نیز به اشتراک گذاشته شده است. این پست بیان می‌کند که اعتقاد بر این است که انیسیتو ویروس شناسی ووهان دقیقا همان مکانی است که بیماری کرونا از آن نشات گرفته است.

 

این مساله ظاهرا مبتنی بر اظهارنظرِ یک افسر ارتش رژیم صهیونیستی است که توسط واشنگتن تایمز به اشتراک گذاشته شده است. واشنگتن تایمز همان رسانه‌ای است که بیشتر گفته بود باراک اوباما مسلمان است و تئوری‌های توطئه بسیاری را شایع کرده بود. بلافاصله پس از انتشار این مطلب، بسیاری از کارشناسان و متخصصان به واشنگتن پست گفته اند هیچ سندی دال بر نشت ویروس کرونا از آزمایشگاه‌های چین وجود ندارد. انیسیتو ویروس شناسی ووهان نیز اعلام کرده: "شایعاتی از این نوع صدمات زیادی را به کارشناسان و متخصصان ما که در خط مقدم نبرد با ویروس‌هایی نظیر کرونا قرار دارند وارد کرده است و پژوهش‌های اورژانسی که ما در طی اپیدمی این ویروس در حال انجام آن‌ها بودیم را با اختلال مواجه کرده است".

جاسوس‌های چینی، ویروس کرونا را از کانادا قاچاق کرده اند
برخی پُست‌ها در شبکه‌های اجتماعی این گزاره را نشر می‌دهند که ویروس کرونا که برای نخستین بار در ووهان شیوع پیدا کرد، از یک آزمایشگاه در کانادا و در چهارچوب طرح محرمانه دولت چین جهت ساخت یک سلاح بیولوژیک، قاچاق شده است. این نظریه توسط پایگاهِ Politifact که به راستی آزماییِ ادعا‌های مختلف می‌پردازد، شدیدا مورد تردید قرار گرفته است. اینطور به نظر می‌آید که این نظریه به نوعی با شایعه‌ای که پیش از این به آن پرداخته شد و مرتبط با مرکز ویروس شناسی دولت چین در ووهان بود، در ارتباط باشد. یک سیاستمدار حزب جمهوریخواه آمریکا با نامِ "سولومون یو" (آمریکایی-چینی) که بیش از ۱۰۰۰۰۰ دنبال کننده در شبکه‌های اجتماعی دارد گفته است: "ویروس کرونا توسط جاسوس‌های چینی از کانادا دزدیده شده و سپس به ووهان ارسال شده تا برای ساخت سلاح بیولوژیک و کشتنِ دشمنان خارجیِ چین مورد استفاده قرار بگیرد".

 

اگر چه در شرایط فعلی یک پژوهشگرِ چینی که در کانادا کار می‌کرده، به دلیل نقض احتمالی قوانینِ کانادا تحت بازجویی قرار دارد (بر اساس داده هایِ پایگاهِ Politifact، وی دو سال متوالی هر بار دو مرتبه به مرکز ویروس شناسی ووهان دعوت شده است)، با این حال، هیچ سند و مدرکی دال بر اینکه وی ویروس کرونا را از کانادا به سرقت برده و به ووهان منتقل کرده تا چین با آن سلاح بیولوژیک بسازد، وجود ندارد.

چین طرحی مبنی بر کشتنِ مبتلایان به ویروس کرونا را دارد
در شبکه‌های اجتماعی اخباری در حال گردش هستند که می‌گویند: چین به دنبال کسب اجازه از دادگاه عالی این کشور است تا مبتلایان به ویروس کرونا را بکشد. بسیاری از پایگاه‌هایی که به بررسیِ درستی و صدقِ ادعا‌ها می‌پردازند نظیر پایگاهِ حقیقت یابِ Snopes گفته اند این ادعا‌ها دروغ هستند و از پایگاهی نشات می‌گیرند که هشدار‌های زیادی در مورد نادرست بودن ادعا‌های آن به مخاطبان داده شده است.

انیسیتو مطالعاتِ رسانه Poynter اعلام کرده است که حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی همچنان بر این ایده پافشاری می‌کنند که چین، طرحی مبنی بر کشتنِ افراد مبتلا به کرونا در سر دارد. اضافه بر این، برخی حساب‌های کاربری این ایده را مطرح کرده اند که سوزاندن اجساد افراد مبتلا به ویروس کرونا، مقدار زیادی دی اکسید گوگرد تولید می‌کند که این مساله به وضوح از طریق عکس‌های ماهواره‌ای قابل مشاهده است. هیچ سندی دال بر اینکه هیچکدام از این موارد درست باشند وجود ندارد.

 

به طور کلی باید گفت، فضای مجازی به خصوص در شرایط خاصی نظیر شیوع ویروس کرونا، می‌تواند تا حد زیادی به محلی برای شیوع اطلاعات غلط تبدیل شود که عمده هدف آن نیز ایجاد ترس و وحشت در میان توده‌های مردم است. مردم به عنوان مخاطبانِ فضای مجازی باید با این مساله آگاهانه برخورد کنند و فریبِ اطلاعات غلط را نخورند.