جهانبین: پزشکان و پرستاران ما ایثار و شهامت مدنی از خود به خرج دادند / اکوانی: بخشی از دلایل پرهیز از خود قرنطینگی به ضعیف خدمات اداری عمومی بر می‌گردد

کبنا ؛بخش سوم- سؤال اساسی این است که چرا مردم «کرونا» را جدی نمی‌گیرند و خیابان‌ها و جاده همچنان شلوغ است؟ و مردم باید در این شرایط چگونه رفتار کنند؟

 بیماری «کرونا» یک زنجیره است و آنچه این روزها بسیار روی آن تأکید می‌شود مشارکت برای قطع حلقه‌های زنجیره ارتباطی آن است. به عبارت دیگر هر کدام از ما باید تلاش کنیم که حلقه ارتباطی و انتقالی این بیماری نباشیم. این کار میسر نمی‌شود مگر اینکه هر کدام از ما متعهد شویم نقشی در جابه‌جایی ویروس کرونا نداشته باشیم. اما آن طور که از اخبار و شواهد برمی‌آید به نظر می‌رسد بخشی از جامعه همچنان به هشدارهای کارشناسان بی‌توجه هستند و این بحران را جدی نگرفته‌اند. پست‌های فضای مجازی و گلایه‌ها از شلوغی معابر عمومی و انتقادهای مسئولان مؤید این مدعاست.
کبنا نیوز در همین راستا به سراغ برخی چهره‌های دانشگاهی، فعالین اجتماعی، مدنی و هنرمندان استان کهگیلویه و بویراحمد رفته و پرسیده چرا مردم  توصیه‌ها را جدی نمی‌گیرند و همچنان خیابان‌ها شلوغ است؟ و وظیفه مسئولان و مردم در این شرایط چیست؟
دکتر عبادالله جهانبین مدرس دانشگاه، پژوهشگر و نویسنده در این باره می‌گوید: به هر حال جامعه ما دچار و گرفتار این بیماری هم شده که در عین تهدید بودن می‌تواند فرصتی هم باشد. باید سعی کرد دامنه تهدید آن محدود شود و دامنه فرصت آن تکثیر و توسعه یابد. وجود این بیماری و تهدید سلامتی و جان مردم ما، خود یک ضایعه است و باید تلاش کنیم با تمکین به ضوابط و مقررات بهداشتی از کمند آن در امان بمانیم و به دستورات جامعه پزشکی تمکین محض کنیم و این خودِ تمرینی برای بهِ زیستی بهداشتی مردم در جامعه لازم است. فرصتی که این بیماری آفرید، تمرین فردگرایی و دقت در تضمین سلامت شخصی و جمعی شد و از دیگر سو به همبستگی اجتماعی و ملی در تلاش برای حفاظت از جان خود و دیگر همنوعان و اتحاد در رعایت هنجارهای بهداشتی بود که می‌تواند زمینه ساز دیگر همبستگی‌های اجتماعی در موضوعات دیگر در آینده شود.
جهان بین افزود: موضوع دیگر اینکه این بیماری و نحوه مواجهه جامعه ایران با آن نشان داد که علیرغم تحقیرات فرهنگی خودساخته و دگرساخته یا همان نگرش منفی درونی از سوی خودِ ایرانیان و غیرایرانیان در عدم همبستگی ملی مردم ایران و عدم هنجارمندی فرهنگی و اجتماعی، جامعه ایران نشان داد که همچنان دست برتر را دارد و با اینکه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته صفوف خرید فروشگاه‌ها و احتکارها و دعواهای بر سر تجهیزات بهداشتی همچون ماسک و ... صحنه‌های اصطلاحاً غیرفرهنگی را خلق کرد، در ایران از این صحنه‌های ناپسند و نامیمون کمتر دیده شد. البته برخی از مردم نیز کارنامه خوبی بجا نگذاشتند. این رفتار ایرانیان اگرچه کامل و مطلوب و ایده آل نبود، ولی زمینه‌ها و نوید خوبی از ظرفیت‌های فرهیختگی و فرزانگی جامعه ایران را به نمایش گذاشت و امید هست که در آینده بهتر شده و به زودی همه افراد جامعه به این مقررات و دستوارت بهداشتی تمکین کنند و برای سلامتی فردی و مهمتر از آن سلامت جمعی هم نوعان خود ارزش قائل شوند.

این پژوهشگر بیان می‌کند: بنده به نوبه خود نحوه عمل جامعه ایران در این موضوع را از وجهه‌های افتخار فرهنگی جامعه ایران می دانم که برعکس این سال‌ها که به انحاء متفاوت خود تحقیری ملی را در موضوعاتی همچون هجوم مردم برای خرید دلار در نسبت با آتش زدن آن در ترکیه و مهار قیمت آن، ترویج می‌دادیم و عمل نمی‌کردیم، اما در قضیه بیماری کرونا از پزشکان و پرستاران و برخی مردم کارنامه به نسبت خوبی از خود به جای گذاشتیم. البته تا رسیدن به مطلوب و ایده آل فاصله است اما همین را باید به فال نیک بگیریم و باید فهم فرهنگی مردم نسبت به ضرورت رعایت چنین مسائلی را بالا برد.
جهانبین اضافه کرد: در اینجا می‌توان با تشویق و الگو قرار دادن برخی از رفتارهای مثبت خود ما ایرانیان در این امر، دیگر شهروندان را به تمکین ضرورات فردی و اجتماعی بیماری کرونا واداشت. اینکه مثلاً ما ایرانی‌ها بهتر از خیلی از کشورهای توسعه یافته رفتار کردیم و بسیاری از ماها به ساخت ماسک‌های خانگی و ... و توزیع رایگان آن در جامعه رو آوردیم، پزشکان و پرستاران و اقشار جامعه ما ایثار و شهامت مدنی از خود به خرج دادند. یقیناً تشریح و تعریف و تمجید اینگونه رفتارها و در مقابل تقبیح ریسک‌های رفتاری منجر به شیوع کرونا می‌تواند در تغییر نگرش دیگر افراد مؤثر باشد و ارزش آفرین باشد و آنها را باورمند به مسئولیت اجتماعی خود در قبال جامعه و سلامت دیگران و رعایت آن کند.
این مدرس دانشگاه گفت: رفتار برخی از ایرانی‌ها جلوه‌های زیبایی از نوع دوستی انسان دوستی و مسئولیت پذیری اجتماعی را به نمایش گذاشت که می‌تواند هنجارساز برای دیگر هموطنان باشد. نمایش و نقد و مقایسه این دو نوع رفتار مثبت و منفی (مثلاً آنان که در خانه ماندند و آنها که مسافرت رفتند) در رسانه‌ها خصوصاً رسانه ملی، می‌تواند راهگشا باشد و سوق دهنده.

بیشتر بخوانید

بخش اول ) گفت و گو با فعالین سیاسی، دانشگاهی، فرهنگی و هنری کهگیلویه و بویراحمد در باب «کرونا»؛ مردم نمی‌توانند تضاد بین در خانه بمانید و تبلیغ برای حراج فروشگاه رفاه را درک کنند

بخش دوم) روزهایی که هیچ هشدار و تذکری را جدّی نگرفتیم! / کرونا هم مثل آخر آسفالت محو می‌شود / برای آینده فرزندان‌مان از پرسه‌زدن‌های غیرضرور پرهیز کنیم

دکتر حمدالله اکوانی ریاست بنیاد نخبگان استان و استاد دانشگاه یاسوج با تحلیل شرایط کنونی جامعه، معتقد است که «بخشی از مساله مربوط به خصوصیات روان شناختی مردم جامعه ما هست. تا زمانی که یک تهدید را تجربه عینی نکنند کمتر آن را باور می‌کنند. مردم ما معمولاً فکر می‌کنند مرگ، بیماری، تصادف و... برای دیگران اتفاق می افتد، تا زمانی که حادثه را تجربه کنند آن زمان هم دیگر دیر شده است.

عامل دوم به بحث خدمات حمایتی دولت بر می‌گردد. بسیاری از افرادی که در خانه نمی‌مانند به لحاظ اقتصادی توانایی تأمین میان مدت هزینه‌های خانواده را ندارند بنابرای ناچارند برای پایداری درامد خود همچنان کار کنند و لاجرم از خانه بیرون می‌روند. برای حل این مساله باید دولت بسته‌های حمایتی برای اقشار آسب پذیر در نظر بگیرد.
بخشی از  دلایل پرهیز از خود قرنطینگی به ضعیف خدمات اداری عمومی بر می‌گردد. بخشی از مردم نیز ناچارند برای خدمات عمومی همچون خدمات ثبتی، شهرداری، نظام مهندسی، بانک‌ها و... حضوری مراجعه کنند. به تأخیر افتادن فعالیت‌های اداری با توجه به احتمال تغییر قوانیین، بخشنامه‌ها و... برای سهروندان هزینه دارد. مردم به پایداری قوانین موجود اعتماد ندارند بنابراین تلاش می‌کنند در فرصت باقی مانده تقاضاهای خود در حوزه‌های دولتی را پی‌گیری کنند. عامل دیگر فقدان تطابق خدمات بازار با شرایط اضطراری هست. مردم برای تأمین ارزاق و نیازهای غذایی مجبورند به فروشگاه‌ها، مغازه‌ها و... حضوری مراجعه کنند. لازم است بخش خصوصی و بازار با نظارت  بخش بهداشت و سلامت خود را با شرایط جدید تطبیق دهید و مکانیزم توزیع آنلاین و درب خانه کالاهای اساسی و اغذیه را به کار گیرد. نکته آخر به بحث اعتماد عمومی هم بر می‌گردد. بازار شایعات مخصوصاً در فضای مجازی آنقدر داغ است و  اخبار متعارض به حدی است که مردم در نهایت نمی‌دانند کدام خبر به واقعیت نزدیک  است. رسانه‌های بزرگ و نظام اطلاع رسانی رسمی هم طی تحولات سال‌های گذشته و البته به میزان قابل توجهی به دلیل حجم بالای تبلیغات نظام رسانه‌ای غرب کمتر محل رجوع مردم برای کسب اطلاع بوده و  بخشی از مخاطبان ترجیح می‌دهند همچنان به نظام اطلاع رسانی رسمی  کمتر اعتماد کنند. هر کدام از این عوامل به مثابه یک زنجیره باعث شده بخشی از مردم خطر بزرگ محیط پیرامون را کمتر از حد انتظار بدانند و همچنان به توصیه‌های نظام سیاست گذاری سلامت آنگونه که شایسته است توجه نکنند.»