ویروس «غضنفرها» در اقتصاد ایران!

کبنا ؛در شرایطی که تحریم‌ها و کرونا گریبان اقتصاد ایران را گرفتند دولت با محدودیت‌ها و تنگنا‌های متعددی رو به روست و از سویی نیز مردم نگران تأمین معیشت خود به دولت چشم دوختند.
همزمانی تحریم‌ها با شیوع کرونا ضربه سنگینی بر اقتصاد کشور وارد کرده و شرایطی خاص را ایجاد کرده است. برای مثال کسب‌و‌کار‌ها به واسطه کرونا با مشکلات عمده کاهش فروش و افزایش بدهی مواجه شدند. از سوی دیگر بخش خدمات به علت سروکار داشتن فعالان این حوزه با جامعه، بیشتر از سایر بخش‌ها آسیب دیده است. نتایج نشان می‌دهد که با تعطیلی بنگاه‌ها در بخش خدمات، میزان سفارش‌ها و ارائه خدمات همچنان در رکود به سر می‌برد.
همین موجب شد تا بخش‌های مختلف دولت سیاست‌هایی را برای کاهش تبعات اقتصادی شیوع کرونا بر کسب‌و‌کار‌ها در دستور کار قرار دهند. چنانچه سازمان امور مالیاتی کشور، اقداماتی از جمله تمدید مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی، استمهال پرداخت مالیات، استمهال پرداخت بدهی‌های مالیاتی دوره‌های گذشته، تمدید مهلت بخشودگی جرایم مالیاتی، تعویق در برگزاری هیات‌های حل اختلاف مالیاتی، تمدید مهلت اعتراض اوراق مالیاتی و تسهیل در فرآیند‌های حسابرسی مودیان مالیاتی را برای حمایت از بنگاه‌ها انجام داده است. اما برخی این را کافی نمی‌دانند و گروهی نیز در مقابل مهمترین اولویت کنونی دولت را تأمین مخارج دولت آن هم در شرایط تحریم و کرونا می‌دانند.
 

برای هدایت نقدینگی به سمت تولید مالیات بر عایدات ثروت صورت بگیرد
حسین محمودی‌اصل اقتصاددان در این باره بیان کرد: دولت بایستی با توجه به پیش بینی تحریم‌ها، اقدامات اولیه‌ای صورت می‌داد. اما نداد و به مشکل برخوردیم. ولی برای ادامه کار چه باید کرد. این واقعیتی است که واردات ارز دچار مشکل شده است. فروش نفت بسیار کاهش یافته است و باید به دنبال جایگزین باشیم. بخش خصوصی باید دراین باره به ما کمک کند. در کوتاه مدت باید قوانین مربوط به پیمان سپاری ارزی اندکی تعدیل شود. وارد کننده حتی به قمیت سامانه سنا ارز خود را عرضه کند. اینکه ارز را به دولت بدهد گام بعدی است، اما اصرار بر این است که همه ارز‌ها به بانک مرکزی داده شود. در این بحث، قیمت‌های پایه را داشتیم که درست نبود و صادر کننده ما کالا را ۹۰۰ دلار تمام می‌فروخت، ولی در سامانه گمرک می‌خورد ۲۵۰۰ دلار بنابراین باید دو نیم برابر صادراتی که کرده بود از بازار آزاد ارز می‌خرید و به دولت می‌داد.
وی افزود: در مقطعی صادرات ما متوقف شد برای همین می‌گویم باید پیش بینی‌هایی صورت می‌گرفت. پس از چالش‌های مختلف در برگشت ارز، دولت می‌تواند نسبت‌ها را جا به جا کند. به صادرکننده بگوید به جای این‌که ۲۰ درصد به سامانه سنا و بقیه ارز را به سامانه نیما بیاورد بیاید بگوید ۴۰ درصد سامانه سنا مابقی به سامانه نیما برود. اگر عده‌ای بخواهند ارز را به خارج انتقال دهند به شیوه‌های مختلف این کار را می‌کنند. باید فضا و ثبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به گونه‌ای باشد که علاقه‌ای برای خروج ارز از کشور ایجاد نشود وگرنه به سناریو‌های مختلف این کار انجام می‌شود.
محمودی‌اصل ادامه داد: راه حل تولید و افزایش تولید است. راه حل دیگری در جهان وجود ندارد. باید بخش تولیدمان توانمند شود تا ارز وارد کشور شود. برای این کار هدایت نقدینگی به سمت تولید باید صورت گیرد. برای هدایت نقدینگی باید مالیات بر عایدی ثروت راه بیفتد. مالیات بر عایدات ثروت به عنوان کنترل کننده رفتار‌های فعالان اقتصادی عمل می‌کند. این مالیات با سیستم شفاف و فرایند‌های پویا و کاملا مشخص انگیزه سوداگرای را پایین می‌آورد. سود و امنیت تولید بیشتر می‌شود. دردسر تولید کمتر خواهد شد و سوداگران به دلهره خواهند افتاد.
او گفت: مسئله مهم دیگر تسهیلات است. در سالیان گذشته متاسفانه تسهیلات در کشور منحرف شده است. ما ۱۷ میلیون میلیون دلار تسهیلات بانکی جاری و غیرجاری داریم با چنین عددی بایستی از نظر اقتصادی جهش شدیدی ایجاد شود، اما اینگونه نشده است. چون منابع به بخش واقعی تولید نیامده است. وقتی وام‌های هزار میلیاردی اخذ شده تسهیلات به سمت دلالی در حوزه مسکن رفته است و، چون کشور دارای تورم است این تسهیلات را اخذ می‌کند به پشتوانه این ملک‌ها و تورم در بخش مسکن سود ۲۰۰ درصدی می‌کنند و بعد سی چهل درصد سود به بانک می‌دهند. تولیدی انجام نمی‌شود و نقدینگی بالا می‌رود. در حالی که وقتی بانک سپرده‌ها را با سود ۱۵ درصد از سپرده گذار می‌گیرد اگر به دست تولید کننده واقعی برسد باعث خواهد شد تولید انجام شود. به اندازه سود پول که ۱۵۰۰ تا ۲ هزار میلیارد تومان است که روزانه به سپرده گذاران تعلق می‌گیرد و در واقع خلق نقدینگی است به این اندازه اگر تولید واقعی صورت بگیرد به اندازه نقدینگی خلق شده تولید خواهیم داشت. در این حالت نقدینگی به عنوان عامل منفی نخواهد بود بلکه به عنوان عامل رشد دهنده اقتصاد کشور خواهد بود.
وی افزود: در کشور ما در حال حاضر به اندازه رشد نقدینگی، رشد تولید نداریم. اگر فرض کنیم در یک سال ۳۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی افزایش دارد باید به همین اندازه تولیدمان افزایش پیدا کند تا اثرات نقدینگی را نه تنها خنثی کند و جلوی تورم را بگیرد بلکه باعث رونق اقتصادی و تولید و اشتغال کشور شود. مسئله دیگر تامین مالی از طریق بورس برای بخش‌های تولیدی است که با افزایش سرمایه و با صرف سهام بخش‌های مختلف تولیدی از بازار سرمایه تامین نقدینگی کنند.
 

همین که دولت در این شرایط مخارجش را پوشش دهد قابل تحسین است
مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی در این باره اظهار کرد: درشرایطی که تحریم‌های ناجوانمردانه فشار حداکثری را بر ملت ایران وارد کرده است و درآمد‌های نفتی به صفر رسیده و تقریبا وابستگی بودجه به نفت صفر شده است اگر دولت بتواند ثبات اقتصادی را حفظ کند آن هم در حالی که تندور‌های داخلی قوز بالا قوز دولت شدند قابل تحسین است. در شرایطی فعلی دولت مظلوم است این حرف به این معنا نیست که دولت هیچ اشکالی ندارد.
وی افزود: ببینید بودجه دولت در لایحه دولت ۴۸۴ هزار میلیارد تومان بوده، اما مجلس دهم آن را به ۵۷۱ هزارمیلیارد تومان افزایش داده است. این در حالی است که منابع درآمدی دولت و درآمد‌های نفتی دولت کاهش یافته است. به دلیل کرونا هم منابع درآمدی دولت از مالیات هم کاهش پیدا کرده است. در این شرایط سیاست بخردانه دولت مولدسازی دارایی دولت است. به این معنا که دولت دارایی‌های مازاد خودش را بفروشد. این موجب می‌شود عرضه مسکن و زمین در بازار زیاد شود شرکت‌های دولتی سهامشان را واگذار کنند و این را جایگزین نفت کنند و مخارج بودجه به خصوص بودجه جاری دولت را تامین کند که اجتناب ناپذیر است. مولد سازی دارایی‌های دولت و فروش دارایی‌های مازاد به دلیل کاهش درآمد دولت راهکمار عملی واساسی است که می‌تواند باشد به شرطی که مجلس از منافع ملی حمایت کند.
او ادامه داد: من اگر جای مجلس بودم طرح دو فوریتی می‌آوردم که به جای قانون بودجه ۹۹ برگردیم به لایحه دولت. البته در عمل به دلیل عدم تحقق درآمد‌ها همین طور خواهد شد. در شرایط تحریم و کرونا هزینه‌های درمانی افزایش یافته است و از سوی دیگر درآمد‌های نفتی به صفر رسیده است. اقتصاد ایران در چهار ماه گذشته اقتصاد بدون نفت است و اگر بتواند همین را ادامه دهد قابل تحسین است. علیرغم کمبود منابع ارزی به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند منابع ارزی را به داخل هدایت کند. کشور در این شرایط باید در سیاست خارجی تحت تاثیر تبلیغات و جو‌های سیاسی و روزمرگی قرار نگیرد و به دنبال منافع ملی باشد اگر امروز ما بتوانیم در چارچوب منافع ملی و عزت و شرافت ملی ارتباط داشته باشیم این ارتباط به نفع ما ومنافع ملی کشورمان است.
پازوکی همچنین گفت: منبع بعدی درآمد‌های دولت مالیات است که به دلیل کاهش رشد اقتصادی تحقق نمی‌یابد. آنچه که مجلس ۲۰۰ میلیارد تومان در قانون بودجه پیش بینی کرده بعید می‌دانم تحقق یابد. در بحث حمایتی دولت حدود ۱۵ میلیون نفر را تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی دارد. همچنین صندوق‌های بازنشستگی ورشکست شدند اگر یک ماه دولت به آن‌ها پول ندهد نمی‌توانند حقوق بازنشستگان را بدهند. ۹۰ هزار میلیارد تومان به صندوق‌ها کمک می‌کند. در این شرایط تندرو‌ها هم قوز بالا قوز شدند. این‌ها نمی‌توانند ممکلت را اداره کنند یک بار هم که خدا لطف کرد در دوره احمدی نژاد آن همه نفت فروختیم کشور با نرخ رشد منفی و با تورم ۴۰ درصد تحویل حسن روحانی داده شد؛ بنابراین به نظر من یکی از ایرادات اساسی این است که قوه مقننه مجمع، تشخیص مصلحت و قوه قضائیه همگام با دولت در راستای منافع ملی باشند. متاسفانه مجلس به جای کمک به دولت، دولت را تهدید می‌کند. در شرایط فعلی همین که دولت بتواند مخارج را پوشش بدهند قابل تحسین است.
 وی افزود: مشکل جامعه ایران رونالدو نیست مشکل غضنفرهاست. من نگران روی کار آمدن تندرو‌ها در انتخابات ریاست جمهوری هستم. یک بار به قدرت رسیدند کشور را بیش از ربع قرن به عقب بردند. من ابتدای دولت روحانی گفتم اگر بتواند اقتصاد را برگرداند به آخر دولت خاتمی باید به آن مدال داد که متاسفانه به دلیل تحریم‌ها نشد.

منبع: فرارو