افزایش بیکاری نتیجه رانت و فساد اقتصادی است

به گزارش کبنا، مقایسه آمار بهار ۹۹ با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که به دلیل شیوع کرونا، حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار نفر از جمعیت فعال در بهار ۹۹ کاهش یافته است. در نتیجه با کوچک شدن جمعیت فعال، عدد شاغلان به کل جمعیت فعال و جویای کار، درصد بیشتری پیدا کرده و نرخ بیکاری را کاهش داده است. به عبارت دیگر، کرونا عملا باعث کاهش نرخ بیکاری شده و بر اساس اعلام مرکز ملی آمار، نرخ بیکاری افراد ١۵ سال و بیشتر در بهار ۹۹ برابر با ۹.۸ درصد بود که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱.۱ درصد کاهش یافته است.

همچنین بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣۵ ساله نیز نشان می‌دهد که در بهار ١٣٩٩، ۱۶.۷ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در بهار ١٣٩٩، بخش خدمات با ۴۹.۷ درصد بیش­‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۳۱.۸ درصد و کشاورزی با ١٨.۶ درصد قرار دارند.

همچنین براساس پژوهش صورت‌گرفته توسط این دبیرخانه، مشاغل روستایی و فعالیت‌های اقتصادی که در روستا‌ها شکل گرفته است کمترین آسیب را از کرونا دیده‌اند، اما مشاغل شهری در خراسان‌رضوی به ویژه مشهد بیشترین آسیب ناشی از کرونا را متحمل شده‌اند. ۵۰ درصد از اقتصاد مشهد به حوزه خدمات مربوط می‌شود که در آن بحث گردشگری و زیارت پررنگ است و در این موضوع هتل‌ها، مراکز اقامتی، حمل‌و‌نقل هوایی و زمینی و ریلی ضرر زیادی متحمل شدند.
 

کرونا بیکاری را افزایش داد
محمدقلی یوسفی کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه کرونا نرخ بیکاری را افزایش داده است، گفت: از ابتدای اسفندماه تاکنون بسیاری از افراد شغل خود را از دست داده‌اند و آماری که وزارت کار در زمینه ثبت‌نام افراد برای دریافت بیمه بیکاری اعلام کرده خود موید این موضوع است، از سوی دیگر عملا دولت برنامه خاصی برای حمایت از این افراد را انجام نداده، زیرا که کرونا در چند ماه گذشته بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها را از بین برده است.

وی افزود: سال‌هاست که اقتصاددانان و کارشناسان بر وضعیت نا به سامانی که در اقتصاد کشور وجود دارد، تاکید کرده‌اند، اما متاسفانه هیچ گوش شنوایی در دولت‌های مختلف وجود نداشته که نتیجه آن امروز دلار ۲۳ هزار تومانی و سکه ۱۱ میلیون تومانی بوده، این در حالیست که شما اگر اقتصاد را به مانند یک ساعت در نظر بگیرید، اگر هر کدام از چرخ دهنده‌های آن آسیب ببنید، آن زمان است که کل کارکرد ساعت از کار می‌افتد، حال این داستان اقتصاد ما است که طی سالیان دراز تصمیمات اشتباهی که در گذشته گرفته شده، آسیب‌های آن امروز به خوبی نمایان شده است.

یوسفی اضافه کرد: در مورد افزایش نرخ بیکاری به خصوص در قشر تحصیلکرده باید به چند نکته اشاره کرد، اولا اینکه نظام آموزشی و دانشگاهی ما به هیچ عنوان مهارت محور نیست، برای همین مسئله است که مشاهده می‌کنید، بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی از مهارت کافی بر ورود به مشاغل تخصصی برخوردار نیستند، همچنین رشد قارچ گونه مراکز آموزش عالی نیز خود مزید برعلت شده تا سطح و کیفیت آموزشی در ایران بسیار نازل باشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: دوم هم اینکه در عمل دولت برای به‌کارگیری و اشتغال این همه فرد تحصیل کرده برنامه‌ای ندارد و برای همین است که افراد اغلب به شغلی روی می‌آورند، که در آن تخصصی ندارند، اما برای امرار معاش به این شغل‌ها تن می‌دهند، سوم هم اینکه نظام برنامه‌ریزی در این کشور به واقع ناکارآمد است و نمی‌تواند برای بهره‌برداری مناسب و بهینه از این نیروی انسانی جوان و تحصیل‌کرده برنامه‌ریزی دست و اصولی داشته باشد.

 

افزایش بیکاری نتیجه رانت و فساد اقتصادی است
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه تا زمانیکه فساد و رانت در نظام اقتصادی ایران وجود داشته باشد، صحبت از کاهش بیکاری طنزی بیش نیست، بیان داشت: زمانیکه منابع و ثروت‌های ملی تنها در دستان عده‌ای قلیلی باشد و آن‌ها هر روز جیبشان را پرتر می‌کنند، دیگر صحبت از افزایش اشتغال بی معناست، در این رابطه یک مثال می‌زنم، قرار شد خصوصی‌سازی شود در اقتصاد که بخش خصوصی واقعی و متخصص مدیریت بنگاه‌های و واحد‌های تولیدی را در دست بگیرند و از این طریق با افزایش تولید، اشتغال‌زایی را بیشتر کنند، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، فاجعه آمیز بود، شما تنها یک نمونه کارخانه نیشکر هفت تپه را ببینید که یک خانواده با رانت و ارتباط این کارخانه را صاحب شدند، اما در عمل آن را ویران کردند.

یوسفی یادآور شد: در دادگاه مالک این بنگاه اعلام شود که وی برای اینکه دادگاه را تحت فشار بگذارد، حقوق و مزایای کارگران این کارخانه را پرداخت نمی‌کند، یا اینکه مدیر عامل برای اخذ دلار ۴۲۰۰ تومانی ۷۰۰ سکه تمام و یا خودروی بی‌ام و رشوه داده است، معلوم نیست که چندصد میلیون دلار از منابع این کشور این چنین به تاراج رفته است، تا رانت‌خواران برای خود در بهترین نقاط دنیای ویلا بخرند، معلوم است که در چنین وضعیتی منابعی که باید صرف ایجاد ایجاد اشتغال کشور شود، اینگونه حیف و میل می‌شود.

این استاد اقتصاد دانشگاه علامه دخالت دولت در اقتصاد را یکی از مهم‌ترین دلایل وضعیت بد اقتصادی و عدم اشتغال‌زایی مناسب دانست و اذعان داشت: اصولا دولت کارفرمای خوبی نیست و به قول میلتون فریدمن اگر مدیریت یک بیابان شنزار را به بخش دولتی واگذار کنید، بعد از پنج سال با کمبود شن مواجه می‌شوید، به واقع با این اقتصاد دولتی و حضور همه جانبه دولت در بازار‌های مختلف افزایش اشتغال در عمل ممکن نیست، بنابراین تا زمانیکه دولت بخواهد به صورت گسترده در اقتصاد دخالت کند، وضعیت اقتصادی اصلاح نخواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه در یک اقتصاد آزاد است که بخش خصوصی می‌تواند به فعالیت بپردازند و اشتغالزایی کند، اذعان داشت: در حال حاضر اگر یک کارآفرین سرمایه مناسب و کافی را در اختیار داشته باشد، نمی‌تواند به راحتی کسب و کار خود را راه‌اندازی کند، چراکه با یک بروکراسی فشل و ناکارآمد روبرو خواهد بود و باید از ده‌ها دستگاه مختلف مجوز‌های بی‌خودی را بگیرد که تنها کاغذ بازی است، که در نهایت این شیوه باعث می‌شود کارآفرین از کرده خود پشیمان شده و عطای تاسیس بنگاه تولیدی را به لقایش بسپارد.