طرح «ماسک زدن اجباری» جدی گرفته نشد!

کبنا ؛با اینکه طرح ماسک زدن اجباری در برخی استان ها با چاشنی تبلیغات فرهنگی اجرا شده، ولی طی ماه های اخیر، «اجباری بودن ماسک» در کهگیلویه و بویراحمد از سوی استاندار مطرح شد. اگر روی این موضوع تاکید شود، و تبلیغات بیشتری در خصوص «ماسک اجباری» صورت بگیرد، قطعا همانطور که همیشه مردم استان، در مشارکت های جمعی در رتبه های اول بوده اند، در این طرح نیز جزء استان هایی با رتبه خوب خواهند بود. به نظر می آید مسئولان به خوبی در خصوص اجرای سازوکارهای ستاد کرونای استان فکری نکرده اند.
داخل تاکسی نشسته ام، راننده را می شناسم، از آن افرادی است که اعتقادی به ماسک زدن ندارد، می گویم «چرا ماسک نمی زنید؟». کنار صندلی اش، ماسک یک بار مصرفی که خدا می داند از کی تا حالا کنار صندلی اش چپانده شده برمی دارد و می گوید ««خانم بخدا ماسکم همینجاس». جالب این است که دو دقیقه ماسک را روی صورتش می زند و دوباره برمی دارد، نه مایع ضدعفونی در ماشینش دارد، نه دستکش دستش است، نه ماسکش را داخل نایلون یا جای تمیزی گذاشته است. واقعا این ماسک قابلیت استفاده و کارایی لازم را دارد؟
ویروس روی داشبورد ماشین و با نور آفتاب کشته می شود؟
خیلی از پدر، برادر یا همسرهایمان که زیاد از خودروی شخصی استفاده می کنند، بجای ماسک های پارچه ای و چندلایه از ماسک های یکبار مصرف استفاده می کنند و بعد از استفاده، ماسک را روی داشبورد ماشین قرار می دهند، با این توجیه که نور خورشید به ماسک بخورد و میکروب و یا ویروس ها را بکشد! در حالی که ماسک های یکبار مصرف، قابلیت استفاده 2 تا 4 ساعتی دارند، و نهایتا اگر قرار باشد یک روز از آن استفاده کنیم، بعد از یک روز باید دور انداخته شود، این رفتار که ماسک بعد از استفاده روی داشبورد گذاشته می شود یا برخی افراد ماسک را داخل جیب و کیفشان می گذارند رفتار غلطی است، چون ممکن است ماسک آلوده به ویروس باشد. همچنین ماسک های یکبار مصرف پس از استفاده ی چند ساعته یا یکروزه، کم کم بافتش از هم باز می شود و قابلیت و کارایی خود را عملا از دست می دهد، لذا دور انداختن آن منطقی تر از استفاده مجدد آن است.
                                 داخل خیابان که رد می شوم افرادی که ماسک روی صورتشان نیست جلب توجه می کنند، از کنار هر چند نفری که رد می شوم، می بینم که سه نفر ماسک زده اند، و یک نفر نزده، به یکی از پارچه فروشی ها وارد می شوم، که صاحب پارچه فروشی ماسک روی صورتش نیست، سمت بازار میوه فروش ها، خیلی از مغازه داران ماسک روی صورتشان نیست، با اینکه این مغازه ها محل رفت و آمد و خرید روزانه مردم است، ولی این اصناف اعم از خواروبارفروشی، برخی از ماهی فروشی ها، برخی از میوه فروشی ها، سوپرمارکت ها از ماسک استفاده نمی کنند. اینها با عده زیادی از افراد در تماس هستند و فقط کافی است که از فردی ویروس بگیرند تا آن را بخاطر رعایت نکردن بهداشت به افراد دیگر انتقال دهند!
ماسک های دست دوز استفاده کنیم یا نه؟
چند پیرمرد روی نیمکت پیاده روها نشسته اند، با این سن و خطری که ویروس برایشان دارد، هیچکدام ماسک نزده اند، و وقتی به آنها می گویم چرا ماسک استفاده نمی کنید، هر کدام جوابی می دهند و می خواهند موضوع را از سر خود باز کنند اگر خرید ماسک های جراحی گران تمام می شود، یا متناسب با صورت شما نیست (معمولا یا کوچک هستند یا گشاد)، مردم می توانند از ماسک های چند لایه ی قابل شستشویی استفاده کنند که از داروخانه ها یا شرکت های معتبر تهیه می شوند، و اگر این ماسک ها گران تمام می شود، چند ماسک دست دوز دو یا سه لایه از پارچه های تمیز و نو، از جنس های کتان یا ابریشم و کشباف استفاده کنند، هر روز از این ماسک ها استفاده کنند و پس از شستشو با آب و صابون و خشک شدن، ماسک را اتو کنند، و مطمئن باشند که پارچه ای که استفاده می کنند الیاف پلاستیکی نداشته باشد. اینگونه ماسک ها اگر از پارچه مناسب دوخته شوند، تا میزان زیادی از ابتلای فرد به ویروس جلوگیری می کند.
 
پارچه هایی که در بازار پیدا نمی شوند!
پارچه های اسپاس باند و ترموباند، از جمله پارچه هایی هستند که از آنها برای لایه های میانی ماسک ها استفاده می شود و به دلیل «بدون بافت» بودن، تا میزان بالایی از ورود ویروس به مجاری تنفسی جلوگیری می کند، اما این پارچه در دسترس عموم قرار ندارد. آنطور که بررسی کرده ایم داروخانه ها چنین پارچه هایی برای فروش ندارند، و بطور کل این جنس پارچه بطور عمده و به میزان زیاد به فروش می رسد. در صورتی که این پارچه ها در داروخانه های معتبر به فروش می رسید، عموم مردم می توانستند در خانه ماسک های قابل شستشو و با صرفه اقتصادی تهیه کنند. طبق گفته مسئولان بهداشت و درمان، خرید و تهیه ماسک در دست سازمان صنعت معدن تجارت است، و این سازمان بر هر آنچه که به خرید و فروش و یا تهیه ماسک می شود نظارت دارد.
استفاده از ماسک سوپاپ دار ممنوع!
در حال عبور از بازار، با برخی از افرادی مواجه می شویم که از ماسک های به اصطلاح فیلتردار استفاده می کنند، که ممنوع شده است (هر ماسکی به هر شکل و قیافه ای که سوپاپ داشته باشد ممنوع است). به این ماسک‌ها در زبان انگلیسی ماسک‌های شیردار یا Valved Masks می‌گویند. این ماسک‌ها برای استفاده در محیط‌های پر از گردوغبار مناسب هستند؛ زیرا هنگام دم هوای ورودی به ریه را تصفیه می‌کنند؛ اما هنگام بازدم هوای بازگشتی از ریه فرد از طریق این شیر یک‌طرفه به بیرون منتقل می‌شود. با این کار تنفس فرد راحت‌تر می‌شود و کمتر دچار فشار می‌گردد.وجود این شیر یک‌طرفه به بیرون باعث می‌شود که اگر یک فرد بیمار چنین ماسکی را بزند، هر بار که سرفه و عطسه می‌کند یا اینکه صرفا حرف می‌زند، هوای خروجی از ریه‌های او مستقیما در محیط پخش ‌گردند. در نتیجه استفاده از این ماسک ها برای افراد عادی در محیط‌های عادی ممنوع است.
                                                30 درصدی که همه مشکلات را ایجاد می کنند
مسئولان شهرستانی در جلسات تاکید دارند که بیش از 80 درصد مردم ماسک استفاده می کنند و رعایت می کنند ولی وقتی در خیابان ها راه می رویم، مشاهدات چیز دیگری را نشان می دهد، از طرفی هر چقدر تاکید بر استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی می شود باز هم همان 30 درصدی که استفاده نمی کنند ، این تذکرات را جدی نمی گیرند و بیشتر مشکلات از عدم رعایت همین افراد است.
کودکان عامل انتقال
تازه ترین تحقیقات روی انتشار ویروس از طریق کودکان انجام گرفته است، و برخی از تحقیقات کودکان زیر 5 سال را عامل مهمتری در انتشار ویروس کرونا دانسته اند، به دلیل اینکه در صورت ناقل بودن، مقدار بیشتری از ویروس را در دستگاه تنفسی خود خواهند داشت و از این طریق شدت انتشار بیشتری هم دارند. با این حال هنوز این موضوع در دست بررسی است. اخیرا نیز یکی از معاونان وزیر بهداشت بر انتقال ویروس از طریق کودکان تاکید کرد و گفت کودکان حلقه های مهمی از انتقال بیماری هستند. اینها در حالی است که برخی از خانواده ها نسبت به سلامت کودک خود و دیگران توجهی نمی کنند، و گاها می بینیم در بازارگردی ها، اعضای خانواده ماسک پوشیده اند ولی کودک خانواده بدون ماسک است!
بانک هایی که رعایت حال مردم را نمی کنند
به بانک ها سری می زنم، هر کدام از بانک ها تدابیری را اندیشیده اند، بانک رفاه به دلیل شلوغ بودن و تعداد زیاد مراجعه کننده، فردی را جلوی در بانک مامور کرده که رفت و آمد را کنترل کند، جلوی پیشخوان ها نایلون کشیده شده. با این حال، برخی از مردمی که در بانک هستند ماسک روی صورتشان نیست. بانک های دیگر هم به همین ترتیب فاصله ای را میان پیشخوان و مراجعه کنندگان ایجاد کرده اند. متاسفانه یکی از بانک ها صندلی هایی که برای نشستن مراجعه کنندگان است، جلوی پیشخوان گذاشته اند، تا فاصله بین پیشخوان و مراجعه کننده زیادتر شود، و این طرف پیشخوان، مردم در شلوغی بانک سر پا ایستاده اند، در واقع هم رفت و آمد به داخل بانک کنترل نشده ، و هم صندلی ها از مراجعین گرفته شده است!
بانک های دیگر خلوت تر هستند، یکی از بانک ها در یک بنر آدرس اینترنتی برای مراجعه به بانک را تبلیغ کرده است. در حالی که شرایط کرونایی بهترین زمان برای ارتقای الکترونیکی شدن بانک ها است، ولی اینطور که تجمات در بانک ها مشاهده می شود، انگار برای الکترونیکی شدن بانک ها کار خاصی انجام نشده است.
در صورت وجود مشتری در داخل مغازه،  وارد نشوید
بعضی ها جلوی در مغازه شان تذکراتی از قبیل «با ماسک وارد شوید، فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنید» را نصب کرده اند. در یک یا دو مغازه هم روی شیشه مغازه نوشته اند که «در صورت وجود مشتری در داخل مغازه  وارد نشوید»، در برخی از مغازه ها مردم رعایت های لازم را می کنند، مثلا اگر فردی جلوی پیشخوان است، فرد دیگری سعی می کند جلو نرود، اما برخی مغازه ها هم اینطور نیست و فاصله گذاری اجتماعی رعایت نمی شود.
سلامت خود را مطالبه کنید
در واقع رفتارهای اجتماعی یک موضوع مسری و اپیدمی است، اگر مردم سعی کنند فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند و ماسک بزنند، این رعایت کردن به دیگران هم تسری پیدا می کند. تذکر دادن یکی از رفتارهای خوب اجتماعی در این زمینه است، خوب است مردم سلامتی خود و دیگران را مطالبه کنند و اگر فردی ماسک نپوشیده، سعی کنند با خوشرویی تذکر بدهند.
                                                 
گزارش از: سیده زهرا حسینی فر