سیستمی که از مردمش خبر ندارد باید درب آن را گل گرفت / پاشنه‌ی آشیل کرونا مراسمات عروسی و ختم بوده است / وضعیت قرمز بویراحمد، کهگیلویه، لنده و چرام

کبنا ؛ صبح امروز پنج‌شنبه (6 شهریور 99)، محمد مهدی بانشی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در مرکز بهداشت استان با خبرنگاران نشست داشت.
بانشی صحبت‌های خود را با اشاره به سختی‌های حرفه‌ی خبرنگاری شروع کرد. به بیان وی، حرفه‌ی خبرنگاری، همچون بذرپاشی است، خبرنگار خوب، بذر خوب را در مکانی خوب می‌پاشد، که نتیجه‌ی آن، به‌ثمر نشستنِ یک جامعه‌ی خوب است.
وی سخنان خود را با تأکید بر نقش بی‌بدیل اصحاب رسانه در افزایش آگاهی‌بخشی به مردم به‌ویژه در حوزه‌ی بهداشت و درمان، ادامه داد؛ یک جامعه‌ی خوب، جامعه‌ای است که همه‌ی بخش‌های آن در کنار هم و در همکاری با یکدیگر به پیشرفت کل سیستم اجتماعی کمک می‌کنند. در ادامه ضمن عرض تسلیت ایام محرم بیان کرد: راه ما باید راه امامان باشد؛ صلح حسنی و قیام حسینی را در راستای تعالی جامعه و مردم‌مان ادامه دهیم.
بانشی ضمن تقدیر و تشکر از دکتر یزدان‌پناه، انتخاب وی به عنوان ریاست دانشگاه علوم پزشکی را بسیار مطلوب و مناسب دانست.
وی در ادامه به بیان کلیاتی درباره‌ی معاونت بهداشتی پرداخت: وظیفه‌ی معاونت بهداشت، تأمین سلامت مردم در مرحه‌ی نخست، یعنی پیشگیری است. آرمان ما در این زمینه آن است که در آینده هر فرد یک مراقب سلامت باشد. ما 350 خانه‌ی بهداشت و 70 مرکز جامعه خدمات سلامت در سطح استان داریم که 12 مورد آنها به صورت شبانه‌روزی فعالیت دارند، 12 مرکز تسهیلات زایمانی نیز داریم. به‌علاوه، نزدیک به 3000 نیرو در سطوح مختلفِ پیشگیری در سطح استان مشغول فعالیت هستند.
بانشی افزود: در یک سال اخیر با دو مشکل اساسی روبه‌رو بوده‌ایم؛ یک) پیک آنفلوانزا که هر ده سال یک بار رخ می‌دهد. دو) بیماری کرونا که مشابه آن هر صد سال یک بار رخ می‌دهد. امسال این دو بیماری در کنار هم شیوع پیدا کردند که مشکلات بسیاری برای جامعه به همراه آورد. وی در ادامه به بیان گزارشی از چند شاخص آماری پرداخت: ما در روستاهای استان، هر فرد را حداقل یک بار در طول سال ملاقات کرده‌ایم. در سال 1397 از جمعیت 440000 نفری، 368000 نفر حداقل یک بار مراجعه داشته‌اند. در سال 1398 این میزان به 445000 نفر رسید. در واقع فردی در روستاها نبوده است که حداقل یک بار مراجعه نکرده باشد. وی ادامه داد که به‌نظر ما اگر سیستمی یک سال از مردمش خبر نداشته باشد باید درِ آن را گِل گرفت. این از بزرگترین کارهای ما بود که ما به آن افتخار می‌کنیم. در سال 1397 کل مراجعه‌ها 7560000 مورد، و در سال 1398 به 8619000 مورد رسیده است. در سال 1397، تعداد 1000180 نفر (یک میلیون و 180 نفر) از ما خدمت گرفتند و در سال 1398، حدود 1712000 نفر (یک میلیون و هفتصد و دوازده هزار نفر) نفر رسید. در پنج ماه اول سال 1399، تاکنون 424000 نفر مراجعه داشته‌ایم؛ یعنی حدود 95 درصد از کل جمعیت. امیدواریم تا پایان شهریور به 100 درصد برسد تا در نیمه‌ی دوم امسال یک‌بار دیگر مراجعه‌ی 100 درصدی داشته باشیم. این آمار در سایر استان‌ها یک آرزوست. از موارد دیگری که برای مام مهم بوده است، کیفیت خدمات‌رسانی است که با دو روش رضایت‌سنجیِ پیامکی و پایش‌های سه ماهه از طرف ستاد آن‌ها را عملیاتی کرده‌ایم.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی در ادامه‌ی سخنانش به بحث درباره‌ی بیماری کرونا پرداخت. وی اشاره کرد: در هر صد سالی یک بار چنین اتفاقی می‌افتد. در ساخت واکسن‌های بیماری‌ها تاکنون میانگین زمان، بین 5 تا 12 سال بوده است که حد وسط آن را 7 سال در نظر گرفته‌اند. البته درباره‌ی بیماری کرونا با توجه به شرایط حساس کنونی، ممکن است این میانگین پایین‌تر بیاید. ولی مطمئناً ساخت واکسن در زمانی کمتر از یک سال بعید است. حتی اگر واکسنی در سال 2021 کشف شود بیش از یک سال طول می‌کشد به دست همه‌ی مردم جهان برسد. پس فعلاً تنها راه پیش‌ِرویِ ما پیشگیری است. مرحه‌ی اول، ایزوله کردن و قرنطینه‌ی خانگی است. اما کشورِ ما به دلیل شرایط تحریمی، مجبور به آزادسازی شد. آزادسازی بیشتر هم طبعاً به معنای بیماری بیشتر است. البته محدودسازی در درازمدت هم جوابگو نیست. تنها راه ممکن این است که ما یاد بگیریم با بیماری کوید 19 زندگی کنیم. این، هم یک مسأله‌ی اقتصادی و هم یک مسأله‌ی روحی-روانی است. تصمیم‌های ما مبتنی بر شناخت ما از پدیده‌هاست؛ هر چقدر نسبت به یک پدیده مجهولاتِ کم و اطلاعات بیشتری داشته باشیم، تصمیم‌گیریِ بهتر و قابل قبول‌تری هم خواهیم داشت. بیماری کرونا نشان داد که ما چیز زیادی نمی‌دانیم. پس تصمیمات ما با خطای زیادی همراه شد. کرونا یک حریف ناشناخته است. اگر امروز یک نظر داده شد و آخر هفته یک نظر دیگر، این نه از خطاها که از شناخت کم ما نسبت به بیماری کرونا است؛ این اتفاق نه تنها مختص به ما نیست که کلِ جهان با این وضعیت درگیر هستند. در واقع، اطلاعات و داده‌های همه‌ی ما ناقص است. برخی از کشورها از همان اوایلِ شیوع کرونا، استراتژی ایمنی جمعی (ایمنی گله‌ای) را در پیش گرفتند؛ با این عقیده که اگر همه‌ی مردم یک جامعه به کرونا مبتلا شوند، دیگر همه‌ی آنها در برابر بیماری مصون خواهن شد. اما معلوم شد که چنین چیزی صحیح نیست و افراد ممکن است برای بارهای بعد هم به بیماری مبتلا گردند. بنابراین آن دسته از کشورها که این روش را در پیش گرفتند ضرر کردند. چرا که هم هزینه‌بر بود و هم ایمنیِ مورد نظر به دست نیامد.

بانشی ضمن ارائه‌ی سخنانی پیرامونِ اصول و شرایط تصمیم‌گیری، بیان کرد: تصمیم‌گیری باید بر اساس امکانات، زمان و جمعیت باشد؛ باید طوری عمل کنیم که در اگر قرار باشد در عرض 90 روز، مثلاً 30 هزار نفر به بیماری مبتلا شوند ما طوری کنترل و برنامه‌ریزی کنیم که زمان بخریم و زمان را افزایش دهیم که این 30 هزار نفر در عرض 300 روز درگیر بیماری شوند. چرا که در این صورت هم زمان خریده‌ایم، هم تجربه‌ی بیشتری کسب کرده‌ایم، و هم با کمبود امکانات روبروو نشده‌ایم. ما در استان این روش را تاکنون به کار برده‌ایم. به همین خاطر است که تاکنون با کمبود امکانات بیمارستانی روبرو نشده‌ایم. به نظر ما هر جایی باید استراتژی‌اش را بر اساس امکاناتش در نظر بگیرد. استان گیلان در طول یک ماه به شدت با بیماری درگیر شد، اما همین درگیری را ما تا شش ماه ادامه داده‌ایم؛ به همین خاطر است که فشاری که استان‌های مثل قم و گیلان متحمل شدند را ما تجربه نکردیم؛ تعداد مرگ و میر ما یک دهم تا یک پنجمِ آنجا هم نبوده است. برای رسیدن به این استراتژی یک مشکل اساسی فشاری است که نیروی بهداشت متحمل می‌شود. باید مراقب توان نیروی انسانی باشیم. خیلی از این نیروها هم به واسطه‌ی درگیری در محیط کار ممکن است به بیماری مبتلا شوند. ما هرچند خسته و مستهلک شدیم، اما خوشبختانه تاکنون ضرر نکرده‌ایم. هر چند میانگین بروز بیماری در استان ما 1/5 برابر کشوری است، ولی میزان مرگ و میر در استان از کشوری پایین‌تر است. در کشور میزان مرگ و میر از هر 100 هزار نفر 5/8 است ولی در استان ما، 1/4 می‌باشد.
اما نکات بسیار مهم دیگری هم هست که باید به آنها اشاره کنیم؛ هر وقت تجمعات، مراسمات، تعطیلی‌ها و بازگشایی‌ها افزایش یافت، دو هفته بعد از آن تعداد مراجعین زیادتر شده است، سپس تعداد بستری‌ها و پس از آن تعداد بستری‌های مثبت افزایش یافته است و در نهایت باعث افزایش تعداد مرگ و میرها شده است. در استان ما به دلیل شرایط بومی و محلی خاص خود، مراسمات عروسی بیشتر در اوایل تابستان و اوایل پاییز برگزار می‌شوند. امسال به دلیل ماه‌های محرم و صفر، مراسمات حدود یک ماه زودتر برگزار شدند. یعنی اوج مراسمات در مرداد ماه بود. پس در شهریور، مراجعه و در مهرماه، مرگ و میر بالایی خواهیم داشت. طبق پیش‌بینی‌ها، مهرماه سختی در پیش خواهیم داشت. مواردی مثل برگزاری کنکور، دهه‌ی اول محرم، بازگشایی مدارس و ... را هم اگر به آن اضافه کنیم احتمال خطر در مهر ماه بسیار بیشتر خواهد شد. در بین شهرستان‌های استان هم بویراحمد، کهگیلویه، لنده و چرام در وضعیت قرمز قرار دارند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ادامه داد: ما تابه‌حال با شیب نسبتاً ملایمی پیش رفته‌ایم. شعار ما در ارتباط با کوید 19 این بوده است: کنترل کوید 19 با مردمی آگاه و توانمند.
در این مدت، پاشنه‌ی آشیل ما همین مراسمات عروسی و ختم‌ها بوده است. این مراسمات ضربه‌های بزرگی به ما زدند. از خبرنگاران تقاضا دارم این موارد را عمومی کنند. در اینجا باید از استاندار تشکر کنم که در زمینه‌ی مدیریت بیماری، فرماندهی بی‌نظیری داشته است. هماهنگی بسیار خوبی ایجاد نموده است؛ حقیقتاً بنده از همکاری با وی نهایت لذت را برده‌ام.
وی باز هم تأکید کرد که بهترین راه، جدی گرفتن پروتکل‌های بهداشتی است. اگر استان ما الان در وضعیت نسبتاً خوبی نسبت به سایر استان‌ها قرار دارد، به خاطر این است که ما حدود 20 روز پیش از ورود کرونا به کشور، اولین جلسات را شروع کردیم. از همان موقع بیمارستان جلیل را به بیماری کرونا اختصاص دادیم. اینکه تعداد مرگ و میر در استان ما کم است به خاطر شروع زودهنگام پیشگیری است. ما با چنگ و دندان هم که شده بود، آزمایشگاه کوید 19 را در استان آماده کردیم.
بانشی ادامه داد: از شروع کرونا چند حاشیه وجود داشته است که با اشاره به آنها، شفاف‌سازی کرد. وی در ادامه افزود: چند روز پیش یکی از بازرسان بهداشت، توسط فردی مغازه‌دار مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. هم اکنون از او شکایت کرده‌ایم و اشد مجازات برای او در نظر گرفته خواهد شد.
بانشی خطاب به خبرنگاران گفت: هر ایرادی دیدید لطفاً با قلم نرم آن را مطرح کنید. ما الان در میدان جنگ هستیم، در میدان جنگ هم انسان جایزالخطا است. بهتر است همه‌ی این موارد را با هم در نظر بگیرید که بتوانید منصفانه قضاوت کنید.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی در پایان سخنانش بیان کرد: پیک اول کرونا که در کشور به وجود آمد در استان ما خیلی ضعیف بود. اما ما از اواخر خرداد وارد یک موج پیش‌رونده شده‌ایم. بنابراین ما هوز در پیک اول کرونا قرار داریم. سرعت پیش‌رونده‌ی آن هم معقول است. بر اساس تحلیل‌های‌مان در هفته‌ی گذشته، میزان رعایت پروتکل‌ها در استان حدود 84 درصد بوده است. در استان‌های کشور دو مکان از بقیه‌ی مکان‌ها ضعیف‌تر هستند؛ یک) مطب‌ها و دوم) پایانه‌های درون‌شهری. اما استان ما از لحاظ وضعیت مطب‌ها بهتر از سایر استان‌هاست. آن‌هم به خاطر کنترل دقیق و جدی تیم بازرسان ما در این زمینه است. تنها جایی که در این زمینه ضعف داریم، کلینیک‌ها و و رادیولوژی‌هاست. البته در پایانه‌های درون‌شهری هم ضعف داریم. از مردم خواهش داریم زمانی به کلینیک‌ها مراجعه کنند که نوبت‌شان آمده است. چرا که اگر همه با هم در یک ساعت خاص تجمع کنند مطمئناً میزان ابتلا به بیماری نیز افزایش می‌یابد. باید خبرنگاران این نکات را به گوش مردم برسانند تا در این زمینه هم در استان فرهنگ‌سازی شود.