صندوق پالایشی یکم زیر سایه اما و اگرها

کیمیا نجفی: صندوق پالایش یکم این روزها به یکی از پرچالش‌ترین پذیره‌نویسی‌ها در بازار سرمایه تبدیل شده است. به عبارتی دیگر کلیت سهام جدید شرکت‌های پالایشی دولتی، چگونگی خرید و فروش و میزان سوددهی آن حاشیه‌هایی را به دنبال داشته و سوالات بسیاری را برای فعالان بازار به وجود آورده است. پالایشی یکم، دومین تجربه برای فعالان بازار سهام در سرمایه‌گذاری ETF به شمار می‌رود، تجربه‌ای که با اما و اگرهای بسیاری مواجه است. برخی از فعالان بازار بر این باورند که سهام دولت در پالایشگاه‌ها اموال ملی بوده و نباید به مردم فروخته شود و از سوی دیگر برخی‌ از تحلیلگران معتقدند که خرید پالایشی یکم نسبت به سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگری اقتصاد پر سود‌تر خواهد بود. البته در این میان هستن کارشناسانی که معتقدند برای خرید پالایشی یکم باید کمی صبر کرد چراکه بازار سرمایه هنوز به ثبات نرسیده و سرمایه‌گذاران باید با بررسی همه جانبه دست به معامله بزنند.
مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، چالش‌های فروش نفت و رکود حاکم بر کسب و کارها پس از شیوع کرونا موجب شد تا کسری بودجه حدود 200 هزار میلیاردی برای سال جاری پیش‌بینی شود. با توجه به این مسائل برای جبران کسری بودجه دولت تصمیم گرفت تا بخشی از درآمدهای بودجه‌ای خود را با نام فروش یا مولدسازی اموال و دارایی افزایش دهد. به همین منظور برای اینکه سهام شرکت‌های خود در بخش‌های مختلف را به بخش خصوصی و مردم واگذار کند صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله دولتی در بازار سرمایه تحت عنوان ETF تشکیل داد و قرار بر این شد تا در سه مرحله سهام شرکت‫های مورد نظر را از طریق بورس به عموم مردم عرضه کند. بر این اساس بخش اول واگذاری به سهام 5 شرکت بیمه‌ای و بانکی تعلق داشت که با نام دارایکم در بورس تهران عرضه شد و اکنون نیز نوبت به بخش دوم عرضه دولت رسیده است. در این بخش دولت در نظر دارد بخشی از سهام 4 شرکت پالایشی خود را با نام‌های پالایشگاه نفت تهران، بندرعباس، اصفهان و تبریز را در بازار سرمایه عرضه کند. دومین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله از روز چهارشنبه گذشته، به مدت ۲ هفته پذیره‌نویسی می‌شود و هر فرد دارای کد ملی می‌تواند در آن مشارکت کند و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد. خرید صندوق پالایش یکم با نماد پالایش توسط دولت با حواشی بسیاری همراه است و در این میان سرمایه‌گذاران بورسی با یک پرسش بزرگ دست و پنجه نرم می‌کنند و آن این که آیا خرید پالایشی یکم با روندی که بورس طی هفته‌های اخیر داشته، سودآور است یا خیر؟
میزان بازدهی پالایشی یکم
اینکه بازدهی پالایشی یکم چقدر خواهد بود یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی است که این‌روزها پیش‌روی سهام‌داران قرار دارد. برخی از تحلیلگران بازار معتقدند که با توجه به نوسانات بازار نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از بازدهی سهام داشت. اما با توجه به سهام شرکت‌های پالایشی در بازار و در نظر گرفتن رشد شاخص کل بورس در ماه‌های گذشته می‌توان این انتظار را داشت که پالایشی یکم در کوتاه‌مدت، حدود 50 درصد بازدهی و در میان-مدت 100 درصد بازدهی را داشته باشد.‌ ‌این مسئله درحالی مطرح می‌شود که رصد بازار طی روزهای گذشته و اصلاح قیمت‌ها برخی از سهام‌داران را نسبت به میزان بازدهی این صندوق با شک و تردید مواجه کرده است البته برخی از تحلیلگران بازار معتقدند که اگر حمایت‌های دولت از شرکت‌های پالایشی ادامه یابد خرید دارادوم با بازدهی مناسبی همراه خواهد بود بنابراین این صندوق برای افرادی که پول‌های خرد دارند، توصیه می‌شود. با وجود توصیه‌ و تحلیل‌های متفاوت اینکه آیا صندوق پالایشی یکم به عنوان تجربه دوم برای سرمایه‌گذاران پس از ریزش‌های اخیر می‌تواند موفق باشد یا خیر پرسشی است که با پاسخ‌های متفاوتی روبه‌رو است. علی حیدری، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا صندوق پالایشی یکم پس از ریزش‌های اخیر بازار سرمایه می‫تواند نظر صاحبان سرمایه را به خود جلب کند یا خیر گفت: در شرایط فعلی اقتصاد کشور در وضعیت آشفته‌ای قرار دارد و هدفی برای اقتصاد کلان مشخص نیست، البته باید اشاره کرد که در این شرایط دولت تمام قد از بازار سهام دفاع می‌کند و به میزان لازم نقدینگی از سوی دولت به بازار تزریق می‫شود. بنابراین بهترین گزینه فعالیت برای صاحبان سرمایه بازار سهام خواهد بود. حال در چنین شرایطی هر موردی که از سوی دولت به بازار عرضه شود قطعا از سوی سرمایه‌گذاران با حمایت مواجه خواهد شد. قطعا مواردی همچون صندوق پالایشی یکم می-تواند سهام‌داران را ترغیب به خرید کند، چراکه بازاری وجود ندارد که افراد با خیالی آسود به آن ورود کنند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: عرضه چنین صندوق‌هایی هم برای دولت و هم برای مردم می‌تواند حرکتی مثبت تلقی شود. چراکه دولت در پایان راه خود به واسطه عرضه چنین صندوقی می‌تواند ادعا کند که آمار اقتصادی قابل قبولی در بازار بورس داشته و از سوی دیگر سرمایه‌گذار نیز می‌تواند امیدوار باشد که در برابر تورم فعلی سرمایه خود را حفظ کرده و در برخی موارد نیز سودی را به دست آورده است. البته من معتقدم که بازار سهام فعلی کماکان از تورم جا مانده است.
وی در ادامه اقدام دولت برای فروش اموالش را راه‌حلی مناسب برای شرایط فعلی جامعه دانست و گفت: اقتصاد کشور با مشکلات بی‌شماری دست‌وپنجه نرم می‌کند، در این شرایط دولت بجای استقراض از بانک مرکزی اقدام به فروش اموال خود کرده است قطعا با توجه به مشکلات این اقدام راه‌حل خوبی است، اما باید توجه داشته باشیم که راه‌حل نهایی نیست. دولت باید بخش خصوصی و مردم را مالک سهام مربوطه بداند و از سوی دیگر قدرت آزادی و پیگیری را به رسانه و مطبوعات بدهد، در این شرایط بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
ریزش و اصلاح اخیر بازار، حاصل آشفتگی و عدم هماهنگی‌ها بود
حیدری در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به آشفتگی‌های اخیر بازار سرمایه به بررسی رفتار سرمایه‌گذاران پرداخت و دراین‌باره گفت: ریزش و اصلاح اخیر بازار سرمایه حاصل آشفتگی و عدم هماهنگی دولت با سایر نهادها بود، اصلاحی رخ داد و سهام‌داران نسبت به این آشفتگی واکنش نشان دادند. واکنش سهام‌داران نسبت به ترس و یا هیجان در هر بازاری کاملا طبیعی است و این معقوله تنها مختص بازارهای اقتصادی ایران نیست. در این میان کارشناسان باید واقعیت بازار را منعکس کنند تا بازار و سهامداران بتوانند‌ مسیر خود را پیدا کنند. متاسفانه واقعیت این است که یک توهم ناشی از ضعف مدیریت اقتصادی در بدنه جامعه وجود دارد و این توهم به اشکال مختلف خود را در بازارهای اقتصادی نشان می‌دهد. / ابتکار