تاریخ انتشار
يکشنبه ۹ آذر ۱۳۹۹ ساعت ۲۳:۵۰
کد مطلب : ۴۲۸۰۴۷
آیا ترور محسن فخری‌زاده، آغازی بر دستورکار جنگ طلبانه ترامپ علیه ایران است؟
روایتی عجیب و متفاوت از ترور دانشمند هسته‌ای ایران / پسِ پشت ترور دانشمند هسته‌ای ایران / هدف از ترور «محسن فخری زاده» چه بود؟
۳
کبنا ؛در این عملیات که حدود ۳ دقیقه طول کشیده است، هیچ عامل انسانی در محل ترور حضور نداشته و تیراندازی‌ها تنها توسط سلاح خودکار انجام شده است و به جزء محافظ شهید که مجروح می‌شود، هیچ فرد دیگری در این حادثه آسیب نمی‌بیند.
به گزارش کبنا، یک روز پس از حادثه ترور ناجوانمردانه شهید فخری زاده، خبرنگاران فارس به جزئیاتی از این عملیات تروریستی دست پیدا کرده‌اند.
بنابر این گزارش، ماشین ضدگلوله حامل شهید محسن فخری زاده و همسر وی، صبح جمعه به همراه ۳ ماشین تیم حفاظت از شهر رستم کلای مازندران به سمت آبسرد دماوند حرکت می‌کند.
ماشین پیشرو تیم حفاظت چند کیلومتر مانده به محل حادثه، اسکورت را برای چک و خنثی محل مقصد ترک می‌کند.
در همین لحظات، صدای ناشی از اصابت چند گلوله به ماشین، موجب جلب توجه دکتر فخری‌زاده و متوقف کردن ماشین می‌شود. فخری‌زاده به تصور اینکه صدا ناشی از برخورد با مانع خارجی یا اشکال در موتور خودرو بوده از ماشین پیاده می‌شود.
در همین لحظه از خودرو نیسانی که در فاصله ۱۵۰ متری ماشین شهید متوقف بوده، از یک دستگاه تیربار اتوماتیک کنترل از راه دور، شلیک‌های متعددی به سمت شهید صورت می‌گیرد. دو گلوله به پهلو و یک گلوله به پشت شهید برخورد می‌کند که منجر به قطع نخاع وی می‌گردد.
در این اثنا سرتیم حفاظت بدن خود را حائل پیکر شهید می‌کند و چند تیر نیز به بدن وی اصابت می‌کند. لحظاتی بعد همان نیسان متوقف شده نیز منفجر می‌شود.
پیکر مجروح شهید به درمانگاه و از آنجا با هلی‌کوپتر به بیمارستانی در تهران منتقل می‌شود که متاسفانه بعد از مدتی به شهادت می‌رسد.
گفتنی است طبق اطلاعات در این عملیات که حدود ۳ دقیقه طول کشیده است، هیچ عامل انسانی در محل ترور حضور نداشته و تیراندازی‌ها تنها توسط سلاح خودکار انجام شده است و به جزء محافظ شهید که مجروح می‌شود، هیچ فرد دیگری در این حادثه آسیب نمی‌بیند.
در همین رابطه بررسی هویت مالک خودروی نیسان، نشان دهنده خروج وی در ۸ آبان ماه سال جاری از کشور است.
شهید محسن فخری زاده از دانشمندان پرافتخار هسته‌ای و دفاعی کشورمان نزدیک به ۳ دهه در فهرست ترور گروه‌های تروریستی و رژیم صهیونسیتی قرار داشت. در سال‌های اخیر بار‌ها عملیات‌های تروریستی علیه وی کشف و خنثی شده بود.
هدف از ترور «محسن فخری زاده» چه بود؟
«ژولیان برگر» نویسنده و تحلیلگر ارشد «گاردین»، در گزارشی به بررسی هدف اصلی ترور «دکتر محسن فخری‌زاده» دانشمند هسته‌ای ایران پرداخته است و می‌نویسد: «ترور "محسن فخری زاده» دانشمند اتمی ایران، بیش از آنکه بر کُند شدن روند برنامه هسته‌ای این کشور تاثیرگذار باشد، اثرگذاری منفی بر روند تعامل احتمالی دولت آتی آمریکا به ریاست جمهوری "جو بایدن" با دولت ایران در زمینه احیای توافق برجام و بازکردن مسیر تعامل و گفتگو در اینباره خواهد داشت».
به گزارش فرارو، اسرائیل، متهم اصلی در طرح ریزی و عملیاتی کردن برنامه ترور محسن فخری زاده است. موساد (سازمان جاسوسی اسرائیل)، از جمله نهاد‌هایی است که از سوی مقام‌های ایرانی متهم است که برنامه‌ای مشخص جهت حذف فیزیکی دانشمندان اتمی ایران دارد. امری که گهگاه توسط مقام‌های ارشد اسرائیلی، تایید نیز شده است.
به گفته منابع آگاه، دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۳ از اسرائیل درخواست کرده که روند حذف فیزیکی دانشمندان اتمی ایران را جهت تسهیل مذاکرات هسته‌ای با این کشور، متوقف سازد. مذاکراتی که در نهایت به امضای توافق "برجام" منجر شد که در نتیجه آن، ایران برخی محدودیت‌ها را در برنامه هسته‌ای خود می‌پذیرفت و در مقابل، بخشی از تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور برچیده می‌شدند.
چندان عجیب نخواهد بود اگر تصور کنیم که جو بایدن نیز وقتی کرسی ریاست جمهوری آمریکا را در اختیار گیرد، با انجام ترور‌های اینچنینی مخالفت خواهد کرد و سعی می‌کند از تمامی ظرفیت‌های خود جهت احیای توافق برجام استفاده کند. توافقی که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و پس از آن، سخت‌ترین و شدیدترین تحریم‌های تاریخ را بر علیه ایران وضع کرد.
اگر واقعا موساد در پسِ ترور دکتر فخری زاده باشد، این سازمان، فقط و فقط از مهلت کمی که تا پایان یافتن دولت ترامپ در اختیار آن بوده استفاده کرده و کاری را انجام داده که در صورت حضور بایدن در قدرت، قادر به انجام آن نبوده است. در شرایط کنونی، بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل بدون اخذ مجوز از آمریکا، دست به یکچنین اقدامی نزده است. اساسا آنها نمی‌توانند بدون کسب اجازه از آمریکا چنین کاری را انجام دهند. عمده تحلیل‌ها معطوف به این است که اسرائیلی‌ها سعی دارند ایران را تحریک کنند تا اقدامی عملی انجام دهد و دولت بایدن را به این درک برسانند که با تهران جز با زبان زور، خشونت و فشار نباید سخن گفت.
ترور محسن فخری زاده همچنین در خدمت اهداف دیگری نیز خواهد بود. اگر چه امکان دارد که اثربخشی آنها به مراتب کمتر باشند.
دکتر فخری زاده بنا بر آنچه سازمان بین المللی انرژی اتمی ادعا می‌کند، در زمره افراد کلیدی بوده که می‌توانستند آنچه برنامه تسلیحات اتمی ایران توصیف می‌شود را به بهترین شکل به پیش برند. اهمیت دکتر فخری زاده برای ایران به حدی بود که برخی کارشناسان بین المللی، وی را با سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران که در فرودگاه بغداد در اوایل سال جاری میلادی ترور شد، مقایسه میکنند. امری که در نوع خود از جایگاه مهم و اساسی دکتر فخری زاده در برنامه اتمی ایران حکایت دارد.
"الی گرانمایه" عضو ارشد شورای روابط خارجی اروپا معتقد است که ترور محسن فخری زاده، تاثیری عمیق بر برنامه اتمی ایران نخواهد گذاشت. درست است که وی فردی سرشناس در برنامه اتمی ایران بوده با این حال، برنامه هسته‌ای ایران، وابسته به شخص نیست. دقیقا در مورد سردار سلیمانی نیز به همین نحو است. درست است که وی چهره‌ای شاخص و تاثیرگذار در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و دستور کار خارجی آن بود، با این حال، این نهاد چهره‌های برجسته دیگری را هم دارد که می‌توانند در غیاب سردار سلیمانی، دستور کار ایران را به پیش برند. گرانمایه بر این باور است که هدف اصلی ترور محسن فخری زاده، آسیب زدن به برنامه اتمی ایران نبود بلکه این اقدام سعی داشته هرگونه فرآیند گفتگو و دیپلماسی را در آینده (میان ایران و دولت جدید آمریکا)، متوقف سازد.
حال اگر محرک و هدف اصلی این بوده، آیا این هدف محقق خواهد شد؟ در پاسخ باید گفت ایران تاکنون در پاسخ به اقداماتِ طرف‌های مقابل خود چه در موضوعی نظیر ترور سردار سلیمانی و چه در مواجهه با تحریم‌های آمریکا، پاسخ‌ها و واکنش‌های سنجیده‌ای را از خود نشان داده است. اما آیا ایران خواهد توانست که همچنان خود را کنترل کند و هیچ واکنشی نشان ندهد؟ هرگونه تشدید تنش احتمالی میان ایران و آمریکا، بدون تردید هرگونه مذاکره و تعامل میان دو طرف در آینده نزدیک را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.
درست به همین دلیل است که احتمال دارد ترور محسن فخری زاده، آخرین اقدام ضدایرانی نباشد که تا زمان روی کار بودنِ دولت ترامپ، از سوی طرف‌های مخالف با ایران پیگیری می‌شود. بدون تردید این مساله موجب خواهد شد تا در ادامه، از شدت خویشتنداری ایران کاسته شود و همین مساله می‌تواند چالش‌ها و بحران‌های جدیدی را کلید بزند.
پسِ پشت ترور دانشمند هسته‌ای ایران
ترور «محسن فخری زاده» دانشمند هسته‌ای برجسته ایرانی، نگرانی‌ها در مورد اهداف جنگ طلبانه دونالد ترامپ علیه ایران را افزایش داده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که این ترور می‌تواند مقدمه‌ای برای انجام اقدامات بیشتر علیه جمهوری اسلامی ایران باشد.
«سیمون تیزال» نویسنده و تحلیلگر ارشد «گاردین» در مقاله‌ای به بررسی این گزاره پرداخته که آیا می‌توان ترور دکتر محسن فخری زاده را مقدمه‌ای بر جاه طلبی‌های گسترده‌تر ترامپ علیه ایران (در آستانه خروجش از قدرت) ارزیابی کرد؟ وی در این رابطه می‌نویسد: «ترور "محسن فخری زاده" دانشمند هسته‌ای سرشناس ایرانی در روز جمعه (۷ آذرماه)، نگرانی‌ها در مورد نیات احتمالی دونالد ترامپ، رژیم اسرائیل و همچنین متحدان منطقه‌ای آنها نظیر عربستان سعودی جهت به راه انداختن یک جنگ تمام عیار در آستانه خروج دونالد ترامپ از قدرت را به اوج خود رسانده است. ترامپ در دوره چهار ساله حضور خود در قدرت به عنوان رئیس جمهور آمریکا، از هیچ اقدامی علیه ایران فروگذار نکرده و باید اذعان کرد که وی همچنان تا تاریخ ۲۰ ژانویه که بایدن جایگزین او خواهد شد، قدرت کافی جهت پیشبرد دستورکار ضدایرانی خود و وارد آوردن خسارت‌های گسترده را دارد».
گمانه زنی‌ها در مورد نیات احتمالی ترامپ جهت انجام نوعی حمله علیه ایران (چه به صورت آشکار و چه پنهانی، و چه به صورت سایبری و یا در قالب جنگ سخت)، مخصوصا پس از انجام گرفتن دیدار بی سابقه میان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی که با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا انجام گرفته، بیش از پیش تشدید شده اند.
اینکه سه نفرِ مذکور در جریان دیدار محرمانه خود چه مطالبی را به زبان آورده و در مورد چه رایزنی کرده اند، موضوعی است که کاملا مخفی خواهد ماند و نمی‌توان در مورد آن به طرح تئوری‌های توطئه پرداخت. با این حال، در غیاب هرگونه بیانیه و اطلاعیه رسمی در مورد ماهیت و محتوای این دیدار، تا حد زیادی می‌توان اینگونه حدس زد که سه طرف در مورد تشدید فشار‌ها علیه ایران، و تلاش جهت تحریک آن (ایران) با هدف تضعیف تهران، با یکدیگر توافقاتی داشته اند. هرگونه اقدام تلافی جویانه ایران در پاسخ به ترور دکتر محسن فخری زاده، می‌تواند به یک حمله گسترده به تاسیسات اتمی ایران ختم شود. امری که مخصوصا تا قبل از خروج ترامپ از قدرت در آمریکا، برای سران اسرائیلی و همچنین سران کشور‌های عربی منطقه، از جذابیت زیادی برخوردار است.
دیدار اخیر مقام‌های عالی رتبه اسرائیلی، سعودی، و آمریکایی در عربستان، یک پیغام مهم دیگر را نیز با خود به همراه دارد. طرف‌های مذکور به صراحت قصد داشته اند این پیام را به جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا برسانند که اگر بخواهد دستورکارِ توام با تعامل و همکاری را در برابر ایران در پیش گیرد، با واکنش منفی و مقاومت جویانه آنها رو به‌رو خواهد شد.
اگر ایران آنگونه که مقام‌های ارشد آن گفته اند، درصدد انجام انتقام سخت براید، امید‌های جو بایدن جهت آرام کردن اوضاع در منطقه خاورمیانه، تا حد زیادی نقش بر آب خواهد شد. از سویی، نباید فراموش کرد که ایران بازیگر دست و پا بسته‌ای نیست و با استفاده از بازوان منطقه‌ای قدرتمند خود می‌تواند اقدامات زیادی را بر علیه اسرائیل و آمریکا و متحدان منطقه‌ای آنها انجام دهد.
مسوولان ارشد ایرانی، کمترین شکی ندارند که اسرائیل با چراخ سبز آمریکا، اقدام به ترور دکتر محسن فخری زاده کرده است. به طور خاص، حسن روحانی رئیس جمهور ایران و جواد ظریف وزیر خارجه این کشور، ترور اخیر در کشورشان را به اسرائیل نسبت داده و موضع گیری‌های شدیدی را در این رابطه انجام داده اند.
شیوه ترور دکتر محسن فخری زاده که در منطقه‌ای در نزدیکی تهران هدف قرار گرفته، تا حدی زیادی به الگوی ترور دانشمندان هسته‌ای ایران که در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ ترور شده اند، شباهت داشته است. در آن سال‌ها نیز، ایران، اسرائیل را عامل اصلی ترور‌های مذکور معرفی کرد. در سال ۲۰۱۸، بنیامین نتانیاهو در جریان یک سخنرانی، دکتر محسن فخری زاده را مغز متفکر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد. امری که گمانه زنی‌ها در مورد تلاش سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیلی جهت ترور فخری زاده را از همان زمان، بیش از پیش تقویت کرد.
ترور دکتر محسن فخری زاده به نوعی یادآور ترور سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران در ژانویه سال جاری میلادی نیز است. ترور وی، بر اساس دستور مستقیم شخصِ دونالد ترامپ صورت گرفت. به نوعی می‌توان دکتر محسن فخری زاده را معادل هسته‌ای سردار قاسم سلیمانی دانست.
ترامپ به وضوح نشان داده که حاضر است هر اقدامی را بر علیه ایران انجام دهد. وی تاکنون بار‌ها و بار‌ها و بدون هرگونه مدرکی، ایران را به ساخت و گسترش تسلیحات اتمی متهم کرده است. بسیاری بر این باورند که نیرو‌های آمریکایی و اسرائیلی، با نظارت و چراغ سبز ترامپ ماموریت دارند تا در داخل ایران و بر علیه شخصیت‌ها و فعالیت‌های اتمی این کشور، دست به انجام عملیات‌ها و اقدامات خرابکارانه بزنند.
در ماه جولای گذشته، تاسیسات غنی سازی نطنز هدف یک انفجار مرموز قرار گرفت. امری که به زعم بسیاری، توسط عوامل وابسته به آمریکا و اسرائیل انجام گرفته است. چند روز قبل نیز، برخی منابع خبری از رایزنی‌های ترامپ با مشاورانش جهت حمله به تاسیسات اتمی ایران خبر دادند. این گزارش تنها اندکی پس از آن چاپ شد که آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی از افزایش ذخایر و کیفیت غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، در واکنش به بدعهدی‌های طرف‌های غربیِ برجام، خبر داده بود.
از طرفی، به دلایلی که هنوز مشخص نشده، ترامپ چند روز قبل دستور داده که بمب افکن‌های بی ۵۲ آمریکایی، بیش از ۷۰۰۰ کیلومتر راه را طی کنند و وارد خاورمیانه شوند.
در این نقطه باید این سوال را پرسید: آیا ترور محسن فخری زاده، سعی داشته تا به برنامه هسته‌ای ایران آسیب بزند یا خیر، باید آن را مقدمه‌ای بر جاه طلبی‌های ترامپ و اسرائیل علیه ایران ارزیابی کرد؟ بدون تردید، ترامپ در برهه کنونی به یک پیروزی نیاز دارد. سیاست‌های وی در قبال ایران، تاکنون به اهداف خود نرسیده اند. به عنوان مثال، کارزار فشار حداکثری دولت وی، بیش از همه، به مردم ایران آسیب زده است، اما تاثیر چندانی بر قدرت این کشور نداشته است. توانمندی‌های اتمی ایران تضعیف نشده اند و در شرایطی که ترامپ در حال ترک قدرت است، جو بایدن رئیس جمهور منتخب این کشور تاکید می‌کند که می‌خواهد به توافقی بازگردد که ترامپ، خود از آن خارج شده است.
با این همه، آنچه که احتمالا در ادامه اتفاق خواهد افتاد، تا حدی به اسرائیل و عربستان سعودی نیز ارتباط دارد. نتانیاهو و بن سلمان سعی دارند این پیغام را به بایدن برسانند که سیاست سازش با جمهوری اسلامی ایران، کارگشا نخواهد بود. اگر بنا باشد توافق هسته‌ای برجام در دولت بایدن احیا شود، آنها (عربستان و اسرائیل) به دنبال آن هستند تا مسائل جدیدی به توافق مذکور اضافه شوند. در عین حال، آنها سعی دارند تا تحریم‌ها علیه ایران، همچنان ادامه یابند.
آنچه در شرایط کنونی حائز اهمیت است این نکته می‌باشد که ترامپ پس از چهار سال ناکامی در سیاست خارجی خود در قبال ایران سعی دارد تا پای این کشور را به یک بحران بزرگ بکشاند و تنشی گسترده را بر علیه آن ایجاد کند. با این حال، ترامپ و متحدان وی سعی دارند تا جای ممکن، در این میان، ایران و نه خود را به مثابه چهره جنگ طلب معرفی کنند.
به گزارش کبنا، یک روز پس از حادثه ترور ناجوانمردانه شهید فخری زاده، خبرنگاران فارس به جزئیاتی از این عملیات تروریستی دست پیدا کرده‌اند.
بنابر این گزارش، ماشین ضدگلوله حامل شهید محسن فخری زاده و همسر وی، صبح جمعه به همراه ۳ ماشین تیم حفاظت از شهر رستم کلای مازندران به سمت آبسرد دماوند حرکت می‌کند.
ماشین پیشرو تیم حفاظت چند کیلومتر مانده به محل حادثه، اسکورت را برای چک و خنثی محل مقصد ترک می‌کند.
در همین لحظات، صدای ناشی از اصابت چند گلوله به ماشین، موجب جلب توجه دکتر فخری‌زاده و متوقف کردن ماشین می‌شود. فخری‌زاده به تصور اینکه صدا ناشی از برخورد با مانع خارجی یا اشکال در موتور خودرو بوده از ماشین پیاده می‌شود.
در همین لحظه از خودرو نیسانی که در فاصله ۱۵۰ متری ماشین شهید متوقف بوده، از یک دستگاه تیربار اتوماتیک کنترل از راه دور، شلیک‌های متعددی به سمت شهید صورت می‌گیرد. دو گلوله به پهلو و یک گلوله به پشت شهید برخورد می‌کند که منجر به قطع نخاع وی می‌گردد.
در این اثنا سرتیم حفاظت بدن خود را حائل پیکر شهید می‌کند و چند تیر نیز به بدن وی اصابت می‌کند. لحظاتی بعد همان نیسان متوقف شده نیز منفجر می‌شود.
پیکر مجروح شهید به درمانگاه و از آنجا با هلی‌کوپتر به بیمارستانی در تهران منتقل می‌شود که متاسفانه بعد از مدتی به شهادت می‌رسد.
گفتنی است طبق اطلاعات در این عملیات که حدود ۳ دقیقه طول کشیده است، هیچ عامل انسانی در محل ترور حضور نداشته و تیراندازی‌ها تنها توسط سلاح خودکار انجام شده است و به جزء محافظ شهید که مجروح می‌شود، هیچ فرد دیگری در این حادثه آسیب نمی‌بیند.
در همین رابطه بررسی هویت مالک خودروی نیسان، نشان دهنده خروج وی در ۸ آبان ماه سال جاری از کشور است.
شهید محسن فخری زاده از دانشمندان پرافتخار هسته‌ای و دفاعی کشورمان نزدیک به ۳ دهه در فهرست ترور گروه‌های تروریستی و رژیم صهیونسیتی قرار داشت. در سال‌های اخیر بار‌ها عملیات‌های تروریستی علیه وی کشف و خنثی شده بود.
هدف از ترور «محسن فخری زاده» چه بود؟
«ژولیان برگر» نویسنده و تحلیلگر ارشد «گاردین»، در گزارشی به بررسی هدف اصلی ترور «دکتر محسن فخری‌زاده» دانشمند هسته‌ای ایران پرداخته است و می‌نویسد: «ترور "محسن فخری زاده» دانشمند اتمی ایران، بیش از آنکه بر کُند شدن روند برنامه هسته‌ای این کشور تاثیرگذار باشد، اثرگذاری منفی بر روند تعامل احتمالی دولت آتی آمریکا به ریاست جمهوری "جو بایدن" با دولت ایران در زمینه احیای توافق برجام و بازکردن مسیر تعامل و گفتگو در اینباره خواهد داشت».
به گزارش فرارو، اسرائیل، متهم اصلی در طرح ریزی و عملیاتی کردن برنامه ترور محسن فخری زاده است. موساد (سازمان جاسوسی اسرائیل)، از جمله نهاد‌هایی است که از سوی مقام‌های ایرانی متهم است که برنامه‌ای مشخص جهت حذف فیزیکی دانشمندان اتمی ایران دارد. امری که گهگاه توسط مقام‌های ارشد اسرائیلی، تایید نیز شده است.
به گفته منابع آگاه، دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۳ از اسرائیل درخواست کرده که روند حذف فیزیکی دانشمندان اتمی ایران را جهت تسهیل مذاکرات هسته‌ای با این کشور، متوقف سازد. مذاکراتی که در نهایت به امضای توافق "برجام" منجر شد که در نتیجه آن، ایران برخی محدودیت‌ها را در برنامه هسته‌ای خود می‌پذیرفت و در مقابل، بخشی از تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور برچیده می‌شدند.
چندان عجیب نخواهد بود اگر تصور کنیم که جو بایدن نیز وقتی کرسی ریاست جمهوری آمریکا را در اختیار گیرد، با انجام ترور‌های اینچنینی مخالفت خواهد کرد و سعی می‌کند از تمامی ظرفیت‌های خود جهت احیای توافق برجام استفاده کند. توافقی که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و پس از آن، سخت‌ترین و شدیدترین تحریم‌های تاریخ را بر علیه ایران وضع کرد.
اگر واقعا موساد در پسِ ترور دکتر فخری زاده باشد، این سازمان، فقط و فقط از مهلت کمی که تا پایان یافتن دولت ترامپ در اختیار آن بوده استفاده کرده و کاری را انجام داده که در صورت حضور بایدن در قدرت، قادر به انجام آن نبوده است. در شرایط کنونی، بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل بدون اخذ مجوز از آمریکا، دست به یکچنین اقدامی نزده است. اساسا آنها نمی‌توانند بدون کسب اجازه از آمریکا چنین کاری را انجام دهند. عمده تحلیل‌ها معطوف به این است که اسرائیلی‌ها سعی دارند ایران را تحریک کنند تا اقدامی عملی انجام دهد و دولت بایدن را به این درک برسانند که با تهران جز با زبان زور، خشونت و فشار نباید سخن گفت.
ترور محسن فخری زاده همچنین در خدمت اهداف دیگری نیز خواهد بود. اگر چه امکان دارد که اثربخشی آنها به مراتب کمتر باشند.
دکتر فخری زاده بنا بر آنچه سازمان بین المللی انرژی اتمی ادعا می‌کند، در زمره افراد کلیدی بوده که می‌توانستند آنچه برنامه تسلیحات اتمی ایران توصیف می‌شود را به بهترین شکل به پیش برند. اهمیت دکتر فخری زاده برای ایران به حدی بود که برخی کارشناسان بین المللی، وی را با سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران که در فرودگاه بغداد در اوایل سال جاری میلادی ترور شد، مقایسه میکنند. امری که در نوع خود از جایگاه مهم و اساسی دکتر فخری زاده در برنامه اتمی ایران حکایت دارد.
"الی گرانمایه" عضو ارشد شورای روابط خارجی اروپا معتقد است که ترور محسن فخری زاده، تاثیری عمیق بر برنامه اتمی ایران نخواهد گذاشت. درست است که وی فردی سرشناس در برنامه اتمی ایران بوده با این حال، برنامه هسته‌ای ایران، وابسته به شخص نیست. دقیقا در مورد سردار سلیمانی نیز به همین نحو است. درست است که وی چهره‌ای شاخص و تاثیرگذار در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و دستور کار خارجی آن بود، با این حال، این نهاد چهره‌های برجسته دیگری را هم دارد که می‌توانند در غیاب سردار سلیمانی، دستور کار ایران را به پیش برند. گرانمایه بر این باور است که هدف اصلی ترور محسن فخری زاده، آسیب زدن به برنامه اتمی ایران نبود بلکه این اقدام سعی داشته هرگونه فرآیند گفتگو و دیپلماسی را در آینده (میان ایران و دولت جدید آمریکا)، متوقف سازد.
حال اگر محرک و هدف اصلی این بوده، آیا این هدف محقق خواهد شد؟ در پاسخ باید گفت ایران تاکنون در پاسخ به اقداماتِ طرف‌های مقابل خود چه در موضوعی نظیر ترور سردار سلیمانی و چه در مواجهه با تحریم‌های آمریکا، پاسخ‌ها و واکنش‌های سنجیده‌ای را از خود نشان داده است. اما آیا ایران خواهد توانست که همچنان خود را کنترل کند و هیچ واکنشی نشان ندهد؟ هرگونه تشدید تنش احتمالی میان ایران و آمریکا، بدون تردید هرگونه مذاکره و تعامل میان دو طرف در آینده نزدیک را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.
درست به همین دلیل است که احتمال دارد ترور محسن فخری زاده، آخرین اقدام ضدایرانی نباشد که تا زمان روی کار بودنِ دولت ترامپ، از سوی طرف‌های مخالف با ایران پیگیری می‌شود. بدون تردید این مساله موجب خواهد شد تا در ادامه، از شدت خویشتنداری ایران کاسته شود و همین مساله می‌تواند چالش‌ها و بحران‌های جدیدی را کلید بزند.
پسِ پشت ترور دانشمند هسته‌ای ایران
ترور «محسن فخری زاده» دانشمند هسته‌ای برجسته ایرانی، نگرانی‌ها در مورد اهداف جنگ طلبانه دونالد ترامپ علیه ایران را افزایش داده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که این ترور می‌تواند مقدمه‌ای برای انجام اقدامات بیشتر علیه جمهوری اسلامی ایران باشد.
«سیمون تیزال» نویسنده و تحلیلگر ارشد «گاردین» در مقاله‌ای به بررسی این گزاره پرداخته که آیا می‌توان ترور دکتر محسن فخری زاده را مقدمه‌ای بر جاه طلبی‌های گسترده‌تر ترامپ علیه ایران (در آستانه خروجش از قدرت) ارزیابی کرد؟ وی در این رابطه می‌نویسد: «ترور "محسن فخری زاده" دانشمند هسته‌ای سرشناس ایرانی در روز جمعه (۷ آذرماه)، نگرانی‌ها در مورد نیات احتمالی دونالد ترامپ، رژیم اسرائیل و همچنین متحدان منطقه‌ای آنها نظیر عربستان سعودی جهت به راه انداختن یک جنگ تمام عیار در آستانه خروج دونالد ترامپ از قدرت را به اوج خود رسانده است. ترامپ در دوره چهار ساله حضور خود در قدرت به عنوان رئیس جمهور آمریکا، از هیچ اقدامی علیه ایران فروگذار نکرده و باید اذعان کرد که وی همچنان تا تاریخ ۲۰ ژانویه که بایدن جایگزین او خواهد شد، قدرت کافی جهت پیشبرد دستورکار ضدایرانی خود و وارد آوردن خسارت‌های گسترده را دارد».
گمانه زنی‌ها در مورد نیات احتمالی ترامپ جهت انجام نوعی حمله علیه ایران (چه به صورت آشکار و چه پنهانی، و چه به صورت سایبری و یا در قالب جنگ سخت)، مخصوصا پس از انجام گرفتن دیدار بی سابقه میان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی که با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا انجام گرفته، بیش از پیش تشدید شده اند.
اینکه سه نفرِ مذکور در جریان دیدار محرمانه خود چه مطالبی را به زبان آورده و در مورد چه رایزنی کرده اند، موضوعی است که کاملا مخفی خواهد ماند و نمی‌توان در مورد آن به طرح تئوری‌های توطئه پرداخت. با این حال، در غیاب هرگونه بیانیه و اطلاعیه رسمی در مورد ماهیت و محتوای این دیدار، تا حد زیادی می‌توان اینگونه حدس زد که سه طرف در مورد تشدید فشار‌ها علیه ایران، و تلاش جهت تحریک آن (ایران) با هدف تضعیف تهران، با یکدیگر توافقاتی داشته اند. هرگونه اقدام تلافی جویانه ایران در پاسخ به ترور دکتر محسن فخری زاده، می‌تواند به یک حمله گسترده به تاسیسات اتمی ایران ختم شود. امری که مخصوصا تا قبل از خروج ترامپ از قدرت در آمریکا، برای سران اسرائیلی و همچنین سران کشور‌های عربی منطقه، از جذابیت زیادی برخوردار است.
دیدار اخیر مقام‌های عالی رتبه اسرائیلی، سعودی، و آمریکایی در عربستان، یک پیغام مهم دیگر را نیز با خود به همراه دارد. طرف‌های مذکور به صراحت قصد داشته اند این پیام را به جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا برسانند که اگر بخواهد دستورکارِ توام با تعامل و همکاری را در برابر ایران در پیش گیرد، با واکنش منفی و مقاومت جویانه آنها رو به‌رو خواهد شد.
اگر ایران آنگونه که مقام‌های ارشد آن گفته اند، درصدد انجام انتقام سخت براید، امید‌های جو بایدن جهت آرام کردن اوضاع در منطقه خاورمیانه، تا حد زیادی نقش بر آب خواهد شد. از سویی، نباید فراموش کرد که ایران بازیگر دست و پا بسته‌ای نیست و با استفاده از بازوان منطقه‌ای قدرتمند خود می‌تواند اقدامات زیادی را بر علیه اسرائیل و آمریکا و متحدان منطقه‌ای آنها انجام دهد.
مسوولان ارشد ایرانی، کمترین شکی ندارند که اسرائیل با چراخ سبز آمریکا، اقدام به ترور دکتر محسن فخری زاده کرده است. به طور خاص، حسن روحانی رئیس جمهور ایران و جواد ظریف وزیر خارجه این کشور، ترور اخیر در کشورشان را به اسرائیل نسبت داده و موضع گیری‌های شدیدی را در این رابطه انجام داده اند.
شیوه ترور دکتر محسن فخری زاده که در منطقه‌ای در نزدیکی تهران هدف قرار گرفته، تا حدی زیادی به الگوی ترور دانشمندان هسته‌ای ایران که در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ ترور شده اند، شباهت داشته است. در آن سال‌ها نیز، ایران، اسرائیل را عامل اصلی ترور‌های مذکور معرفی کرد. در سال ۲۰۱۸، بنیامین نتانیاهو در جریان یک سخنرانی، دکتر محسن فخری زاده را مغز متفکر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد. امری که گمانه زنی‌ها در مورد تلاش سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیلی جهت ترور فخری زاده را از همان زمان، بیش از پیش تقویت کرد.
ترور دکتر محسن فخری زاده به نوعی یادآور ترور سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران در ژانویه سال جاری میلادی نیز است. ترور وی، بر اساس دستور مستقیم شخصِ دونالد ترامپ صورت گرفت. به نوعی می‌توان دکتر محسن فخری زاده را معادل هسته‌ای سردار قاسم سلیمانی دانست.
ترامپ به وضوح نشان داده که حاضر است هر اقدامی را بر علیه ایران انجام دهد. وی تاکنون بار‌ها و بار‌ها و بدون هرگونه مدرکی، ایران را به ساخت و گسترش تسلیحات اتمی متهم کرده است. بسیاری بر این باورند که نیرو‌های آمریکایی و اسرائیلی، با نظارت و چراغ سبز ترامپ ماموریت دارند تا در داخل ایران و بر علیه شخصیت‌ها و فعالیت‌های اتمی این کشور، دست به انجام عملیات‌ها و اقدامات خرابکارانه بزنند.
در ماه جولای گذشته، تاسیسات غنی سازی نطنز هدف یک انفجار مرموز قرار گرفت. امری که به زعم بسیاری، توسط عوامل وابسته به آمریکا و اسرائیل انجام گرفته است. چند روز قبل نیز، برخی منابع خبری از رایزنی‌های ترامپ با مشاورانش جهت حمله به تاسیسات اتمی ایران خبر دادند. این گزارش تنها اندکی پس از آن چاپ شد که آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی از افزایش ذخایر و کیفیت غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، در واکنش به بدعهدی‌های طرف‌های غربیِ برجام، خبر داده بود.
از طرفی، به دلایلی که هنوز مشخص نشده، ترامپ چند روز قبل دستور داده که بمب افکن‌های بی ۵۲ آمریکایی، بیش از ۷۰۰۰ کیلومتر راه را طی کنند و وارد خاورمیانه شوند.
در این نقطه باید این سوال را پرسید: آیا ترور محسن فخری زاده، سعی داشته تا به برنامه هسته‌ای ایران آسیب بزند یا خیر، باید آن را مقدمه‌ای بر جاه طلبی‌های ترامپ و اسرائیل علیه ایران ارزیابی کرد؟ بدون تردید، ترامپ در برهه کنونی به یک پیروزی نیاز دارد. سیاست‌های وی در قبال ایران، تاکنون به اهداف خود نرسیده اند. به عنوان مثال، کارزار فشار حداکثری دولت وی، بیش از همه، به مردم ایران آسیب زده است، اما تاثیر چندانی بر قدرت این کشور نداشته است. توانمندی‌های اتمی ایران تضعیف نشده اند و در شرایطی که ترامپ در حال ترک قدرت است، جو بایدن رئیس جمهور منتخب این کشور تاکید می‌کند که می‌خواهد به توافقی بازگردد که ترامپ، خود از آن خارج شده است.
با این همه، آنچه که احتمالا در ادامه اتفاق خواهد افتاد، تا حدی به اسرائیل و عربستان سعودی نیز ارتباط دارد. نتانیاهو و بن سلمان سعی دارند این پیغام را به بایدن برسانند که سیاست سازش با جمهوری اسلامی ایران، کارگشا نخواهد بود. اگر بنا باشد توافق هسته‌ای برجام در دولت بایدن احیا شود، آنها (عربستان و اسرائیل) به دنبال آن هستند تا مسائل جدیدی به توافق مذکور اضافه شوند. در عین حال، آنها سعی دارند تا تحریم‌ها علیه ایران، همچنان ادامه یابند.
آنچه در شرایط کنونی حائز اهمیت است این نکته می‌باشد که ترامپ پس از چهار سال ناکامی در سیاست خارجی خود در قبال ایران سعی دارد تا پای این کشور را به یک بحران بزرگ بکشاند و تنشی گسترده را بر علیه آن ایجاد کند. با این حال، ترامپ و متحدان وی سعی دارند تا جای ممکن، در این میان، ایران و نه خود را به مثابه چهره جنگ طلب معرفی کنند.
