همه احتمالات درباره بازگشت آمریکا به برجام

کبنا ؛ پایگاه خبری دیپلماتیک به نقل از یک مقام آگاه گزارش داد که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا ممکن است روز جمعه در نشست مجازی کنفرانس امنیتی مونیخ قصد خود برای بازگشت آمریکا به برجام را اعلام کند. بایدن قرار است روز جمعه در ساعت ۱۱ و ربع به وقت واشنگتن در نشست مجازی کنفرانس امنیتی مونیخ سخنرانی کند. این پایگاه خبری به نقل از یک مقام آگاه و طرف مشاوره دولت آمریکا گزارش داد که بایدن ممکن است قصد خود برای بازگشت آمریکا به برجام را اعلام کند.
به گزارش کبنا به نقل از فرارو، همزمان با این گمانه زنی رسانه‌ای، وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام و آمریکا عصر پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای مشترک بر اراده خود برای تقویت برجام تاکید کردند، اما در عین حال هشدار دادند که توقف اقدامات داوطلبانه تحت برجام «فرصت برای دیپلماسی مجدد» را به محاق می‌برد.
بخش‌هایی از این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شد آمده است: «در خصوص ایران، سه کشور اروپایی و ایالات متحده منافع بنیادی مشترک خود در زمینه حفظ نظام منع اشاعه هسته‌ای و جلوگیری ابدی از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را ابراز کردند.»
سه کشور اروپایی از نیت اعلام‌شده ایالات متحده برای بازگشت به دیپلماسی با ایران و از سر گیری گفتگو‌های عمیق و قابل‌اتکا میان سه کشور اروپایی و ایالات متحده استقبال کردند.
وزیران خارجه، بر تمایل خود برای ادامه رایزنی و هماهنگی با طرف‌های مختلف از جمله چین و روسیه در خصوص این مسئله کلیدی تأکید کرده و نقش مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کسوت هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام را یادآور شدند.
سه کشور اروپایی و ایالات متحده بر هدف مشترک خود مبنی بر بازگشت ایران به پایبندی کامل به تعهداتش در برجام تأکید کردند. آن‌ها اعلام کردندچنانچه ایران به رعایت دقیق تعهداتش در برجام برگردد ایالات متحده نیز اقدام مشابه انجام خواهد داد و آماده رایزنی با ایران در جهت این هدف خواهد بود.
در همین راستا، سه کشور اروپایی و ایالات متحده آمریکا از ایران خواستند از برداشتن گام‌های بیشتر به خصوص در زمینه تعلیق اجرای پروتکل الحاقی و محدودسازی فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران خودداری کند.
بلافاصله پس از انتشار این بیانیه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در توئیتی به آن پاسخ داد.
ظریف نوشت: «به جای فلسفه‌بافی و قرار دادن بار مسؤولیت بر دوش ایران، تروییکای اروپایی/اتحادیه اروپا باید به تعهدات خود عمل کرده و خواستار آن شود که میراث تروریسم اقتصادی ترامپ علیه ایران پایان یابد.
او افزود: "تدابیر جبرانی ما پاسخی‌اند به نقض‌های ایالات متحده و تروییکای اروپایی. اگر از معلول هراسانید، علت را حذف کنید. "
ظریف تاکید کرد: «ما اقدام را با اقدام پاسخ می‌دهیم.»
 
بازگشت آمریکا به برجام به این سادگی‌ها نخواهد بود
رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه انتشار خبر احتمال بازگشت آمریکا به برجام توسط جو بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ که در پایگاه خبری دیپلماتیک منتشرشد، گمانه‌زنی رسانه‌ای است، اظهار داشت: اگر حتی فرض را بر صحت این خبر بگذاریم، این موضوع تغییری در رویکرد ایران مبنی بر توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی نخواهد داشت و با توجه به این موضوع در ۵ اسفند عملی خواهد شد، چرا که ایران آمریکا به دنبال بهانه می‌گردد تا تحریم‌ها را لغو نکند و همچنان این ابزار را در دست داشته باشد.
وی افزود: در زمان مبارزات انتخاباتی باید مدام بازگشت به برجام را مورد تاکید قرار می‌داد، اما حال شواهد و قرائن حاکی از آن است که رئیس جمهور آمریکا به این راحتی‌ها که همه فکر می‌کردند، به برجام باز نخواهد گشت، زیرا که قبل از ورود بایدن به کاخ سفید این ذهنیت در بین رسانه‌های ایرانی وجود داشت که او در اولین روز کاری خود به برجام باز خواهد گشت و این گزاره را مخاطبان خود نیز انتقال می‌دادند.
قهرمان پور اضافه کرد: هرچند این پیشفرض غلط نبود و رئیس جمهور جدید آمریکا در همان روز اول ۱۷ فرمان اجرایی صادر کرد، اما این موضوع در اقبال برجام اتفاق نیفتاد، حال که دوباره این موضوع مطرح شده به نظر نمی‌رسد که بدون رفع تحریم‌ها و راستی آزمایی آن از سوی ایران، توافقی در کار باشد، البته روز‌های گذشته آقای عراقچی معاون وزیر امور خارجه حرفی را زد با این مضمون که اگر آمریکا تحریم‌ها را روی کاغذ لغو نکند، اما ایران بتوانند نفت خود را به فروش برساند و پول حاصل از آن را به داخل بازگرداند ایران تعهدات خود را انجام خواهد داد، اما این تفسیر بسیار سختی است امکان انطباق آن با واقعیت بیرونی بسیار سخت به نظر می‌رسد.
این کارشناس مسائل آمریکا اظهار داشت: نکته مهم این است که بازگشت آمریکا به برجام به این راحتی‌ها نخواهد بود، زیرا که مقامات این کشور بر این موضوع تاکید می‌کنند که اقدامات ایران در مورد بازگشت به تعهدات هسته‌ای باید راستی‌آزمایی شود و این موضوعی است که بسیاری از رسانه و افرادی که به این مسئله می‌پردازند، به این موضوع توجهی ندارند، در صورتیکه بسیار با اهمیت است، این موضوع به آن معنی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی باید گام‌های ایران را مورد راستی آزمایی قراردهد و آن را نیز تائید کند، این موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.
وی ادامه داد: بسیاری از رسانه‌ها و افرادی که در مورد برجام اظهارنظر می‌کنند به این نکته توجه ندارند که بازگشت آمریکا به برجام بدون راستی آزمایی به زعم خودشان امکان ندارد و این موضوعی است که اهمیت بسزایی دارد، این در حالیست که این کار قضیه را بسیار زمان‌بر و پیچیده خواهد کرد و بر همین اساس مذاکرات به این سادگی‌ها پیش نخواهد رفت.
قهرمان‌پور یادآور شد: موضوع مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که این احتمال وجود دارد که آمریکا به دنبال مشروط کردن بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها به انجام گفتگو‌ها و مذاکرات پیرامون مسائل موشکی و منطقه‌ای ایران باشد، بر این اساس برای دست یافتن به چنین هدفی، بایدن تحریم‌ها را لغو نمی‌کند و با در پیش گرفتن سیاست صبر و انتظار ایران را به مذاکراتی که خودش می‌خواهد، می‌کشاند.
وی تصریح کرد: همچنین باید این نکته را متذکر شد که اتفاقات ۶ ژانویه و آشوبی که طرفداران ترامپ در کنگره به راه انداختند، تاثیرات بسیار زیادی را بر روی صحنه سیاست داخلی آمریکا ایجاد کرد و با توجه به این موضوع بسیار سخت خواهد بود که بایدن بتواند یک تناسبی مسایل سیاست خارجی و داخلی ایجاد کند که این موضوع می‌تواند بازگشت آمریکا به برجام را تحت تاثیر قرار دهد.