کمر خمیده اقتصاد زیر بار تعطیلات

کبنا ؛اوایل شاید گمان می‌کردیم که کرونا چند ماهی مهمان کشورمان باشد و پس از آن با کمترین خسارت باروبندیلش را جمع کند و برای همیشه برود. اما گذشت زمان تصور گذرا بودن کرونا از بین برد و جامعه را به این باور رساند که این مهمان ناخوانده فعلا قصد رفتن ندارد. در این میان هر از چندگاهی با پر شدن تخت‌های بیمارستان و شروع پیک‌های جدید، مسئولان تصمیم به اعمال محدودیت‌های در سطح کشور به خصوص برای شهرهای قرمز و نارنجی می‌گیرند. البته باید اشاره کرد افزایش محدودیت‌ها با تمام نکات مثبتی که در حوزه سلامت دارد، چالش‌هایی را برای اقتصاد، کسب‌وکارها و معیشت افراد به وجود می‌آورد و نمی‌توان این مسئله را انکار کرد.
«تمامی ادارات استان‌های تهران و البرز از امروز تا یکشنبه هفته بعد تعطیل شد!» انتشار این خبر در روز گذشته و تشدید محدودیت‌های تردد برای تعطیلات پایان هفته، وضعیت بحرانی کشور را نشان می‌دهد اما محدودیت‌ها در حالی اعمال شده است که برخی از تحلیلگران و کارشناسان معتقدند تاب و توان اقتصاد و معیشت مردم کم شده و تعطیلات می‌تواند خسارت‌های هنگفتی را به برخی از کسب‌وکارها وارد کند. در این راستا سیاوش غیبی‌پور، دکترای اقتصادی با اشاره به تاثیر محدودیت‌‌ها بر اقتصادی کشور به «ابتکار» گفت: بررسی تاثیر محدودیت‌ها و تعطیلات کرونایی را با یک مثال بیان می‌کنم، اداره مالیات بخشنامه داخلی داشت که بر اساس آن تعطیلات کارمندان اداره تا پایان مردادماه و زمان جمع‌آوری اظهارنامه‌های اشخاص حقوقی لغو می‌شد اما این تعطیلی بخشنامه اداره مالیات را بی اثر کرد و آمادگی خدمت کاهش یافت. این در حالی است که تعطیلات و تمدید آن در ماه‌های مختلف سال آسیب‌هایی را به برخی از کسب‌وکارها وارد کرد.
این دکترای اقتصاد ادامه داد: تابستان فصل کسب‌وکار است و بیشتر کارگاه‌ها کوچک می‌توانند بقای خود را در این فصل تضمین کنند. به عبارتی دیگر در فصل سرما بسیاری از کارگاه‌ها در تامین نیروی انسانی خود ناتوان هستند و برخی از کسب‌وکارهای وابسته به صنایع کشاورزی نیز در فصل تابستان شاهد رونق خواهند بود. بنابراین استمرار تعطیلات و یا محدودیت بدون شک وقفه‌ای در تولید و کسب‌وکارها ایجاد می‌کند. به عنوان نمونه فرض کنید کارخانه‌های ماشین‌سازی به دلیل مشکلاتی همچون قطعی برق و یا محدودیت‌های کرونایی کم‌کار شوند در این شرایط میزان تولید کاهش می‌یابد و وقتی ما کمبود عرضه داشته باشیم بدون شک بازار شاهد افزایش قیمت در بازار خودرو خواهد بود. این مثال برای تمام بازارهای مالی صدق می‌کند.
غیبی‌پور گفت: اقتصاد دنیای فرازونشیب است اما اگر کشور با تعطیلات پی‌در‌پی همراه باشد بدون شک بسیاری از کالاهای صنعتی با افزایش قیمت روبه‌رو خواهند شد. اما اگر فرض را بر این بگذاریم که محدودیت‌ها دیگر تکرار نشود و از طریق روش‌های دیگر به مبارزه با کرونا بپردازیم در آن شرایط مشکلات افزایش نخواهد یافت.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر افزایش قیمت در صورت وقفه در تولید اظهار کرد: آن چیزی که تا کنون از طریق مشکلاتی همچون قطعی برق و یا افزایش کرونا در کشور ما تجربه شده این است که خواسته و یا ناخواسته تولید بر اثر این چالش‌ها عقب می‌ماند. درست است که اکنون سلامت جامعه در خطر است اما اقتصاد با ادامه این شرایط وضعیت مناسبی نخواهد داشت، چراکه هر وقفه در تولید کالا به معنای وقفه در عرضه بوده و هنگامی که عرضه در نوسان باشد بدون شک قیمت‌ها افزایش پیدا خواهند کرد.
وی در ادامه به چسبندگی قیمت‌ها روبه بالا اشاره کرد و در این خصوص گفت: پس از افزایش قیمت‌ها ما با مشکل چسبندگی قیمت‌ها به سمت بالا روبه‌رو خواهیم بود. به عنوان نمونه هنگامی که قیمت یک کالایی در هر بازاری به هر دلیل افزایش یابد پس از مدتی قیمت‌ها، دیگر به نرخ‌های قبل باز نمی‌گردد. به عنوان نمونه بسیاری از محصولات کشاورزی که سال گذشته به دلایل همچون خشکسالی گران شده بود افزایش قیمت خود را حفظ کرده و امسال نیز به گرانی فروخته می‌شوند.
غیبی‌پور در ادامه افزود: در مجموع باید گفت که استمرار تعطیلات و محدودیت‌ها قطعا به تولید ضربه خواهد زد اما اگر تعطیلات ادامه نداشته باشد می‌توان اثر آن در بازارهای اقتصادی را تا حدودی جبران کرد و در آن شرایط تورم خیلی تغییری نخواهد کرد.
چگونه می‌توان اقتصاد را متحول کرد؟
وی در پاسخ به این پرسش که در شرایط فعلی با چه راهکاری می‌توان هم سلامت جامعه و هم وضعیت اقتصاد را بهبود بخشید؟ گفت: ما سال‌های سال است که سازمان برنامه و بودجه داریم و در ادارات مختلف نیز بخشی به نام طرح برنامه وجود دارد. این بخش‌ها حقوق می‌گیرند تا برای کشور و یا ادارات برنامه‌ریزی داشته باشند البته برنامه‌ها تنها برای یک سال خواهد بود این در حالی است که سازمان‌های برنامه بودجه در سراسر دنیا برنامه‌ای برای چندین سال آینده دارند. حال سوال این است که اگر ما سازمان برنامه و بودجه داریم اثر برنامه‌ها در کدام بخش دیده می‌شود؟ از سوی دیگر عده‌ای هم برنامه‌هایی را برای دستگاه و یا مجموعه خود دارند به عنوان مثال مجموعه‌ای که کار تولید انرژی انجام می‌دهد برنامه‌ای 5 ساله را برای اداره وضعیت در نظر دارند این در حالی است که به هنگام بحران افراد از مسئولیت‌ها شانه خالی می‌کنند. بنابراین اولین قدم این است که دستگاه‌های برنامه‌ریز اثر برنامه‌های‌شان را بر سر سفره‌های مردم بیاورند.
وی در پایان افزود: دومین مسئله این است که باید بر روی کالاهای طبیعی مثل آب برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم. آب یک کالای طبیعی کمیاب است بنابراین باید به یک صنعت در کشور تبدیل شود. به بیانی دیگر اقتصاد آبی اهمیت بالایی در بهبود وضعیت معیشت دارد و باید به آن توجه کرد.