استاد خواجوی؛ الگوی عملی برای سیاست ورزی

کبنا ؛در این چند روز که از کوچ ناگهانی و ناباورانه استاد علی خواجوی می گذرد، در وصف او قلم های زیادی به حرکت درآمد و برخی از ویژگی های ایشان به رشته تحریر درآمد.
از چپ چپ گرفته تا راست راست، قلم به دست گرفتند و از خصوصیات نیک ایشان گفتند و نوشتند.
هر چند ممکن است بعضی از دوستان خیرخواه، این کار را قدیس سازی بدانند و منتقد نپرداختن به نیمه خالی لیوان باشند، اما اگر کنکاشی در زندگی زنده یاد خواجوی داشته باشیم، متوجه می شویم جز انتقاداتی که به عملکرد ایشان و دیگر دوستان در دهه شصت وارد است( که البته اکثر انتقاداتی که دوستان در تماس ها طرح می کردند، به همین موضوع و عملکرد ایشان در آن روزهای پرالتهاب اوایل انقلاب برمی گشت) کمتر می توان نقدی به عملکرد ایشان در فعالیت های اجتماعی و یا سیاسی وارد کرد.
  از آنجایی که هر پدیده ای معمولا با توجه به بازه زمانی و شرایط محیطی وقوع خودش سنجیده شده و مورد قضاوت قرار می گیرد، عملکرد آن روزهای ایشان هم باید بر اساس فضای انقلابی و بگیر و ببندهای همان روزها، بررسی شود. که اگر این کار صورت بگیرد، بهتر می توان به قضاوت نشست.
اما حال فارغ از اشتباهات و خطاهایی که قطعا داشته اند و همانطور که بارها گفته شده است، انسان ممکن الخطاست و امکان خطا برایش وجود دارد و استاد خواجوی هم به عنوان یک انسان، قطعا از خطا و اشتباه مبرا نبوده اند، مختصر به برخی از ویژگی های ایشان که در این چند روز بعضا به آنها پرداخته شد و یا در میان انبوه ویژگی های نیک، از قلم ها افتاد، می پردازم و در انتها قضاوت با شما خوانندگان عزیز که نتیجه بگیرید  آیا ایشان می تواند الگوی مناسبی برای سیاست ورزی باشد یا خیر .!؟
- با نگاهی گذرا به زندگی استاد خواجوی، درمی یابیم که ایشان به حقوق و تکالیف مدنی خود آگاه بود و نهایت تلاشش را به کار می گرفت تا به مسئولیت اجتماعی خود در قبال جامعه عمل کند و حقوق جامعه را به هر طریق ممکن از حاکمان مطالبه کند. که اتفاقا در راه عمل به مسئولیت اجتماعی خودش، آلوده به ویروس منحوس کرونا در شمال کشور شد که نهایتا جان خود را هم در همین راه، از دست داد.
- مهربان و آرام بود، خوب گوش می کرد و بعد از فکر کردن، لب به سخن می گشود و هیچ عجله ای برای سخن گفتن نداشت.
گاهی، فرصتی دست می داد و با هم گفتگو می کردیم.
صبور بود و سراپا گوش برای صحبت های دیگرانی همچون ما که شاید تکراری بود و اشتباه. اما هیچ گاه حرف ما را قطع نمی کرد و یا به صورت مستقیم نمی گفت که اشتباه می کنید.
نظر خودش را با مصداق آوردن از تاریخ، بیان می کرد و در میان کلماتش، ما را متوجه اشتباهمان می کرد و گاهی اگر  شخصی را نقد و یا نفی می کردیم، نه حرف ما را رد می کرد و نه تایید. بلکه طوری صحبت می کرد که ما انصاف به خرج بدهیم، نیمه پر لیوان را هم ببینیم و صرفا به نیمه خالی لیوان نپردازیم.
- وقتی با او برخورد می کردی، امواج آرام بخش و مهربانی، سراسر وجودت را پر می کرد.
- از نیاز به نمایش، عبور کرده بود، در سخن گفتن اظهار فضل نمی کرد. به طوری که بارها برای کارهای تحقیقاتی پای صحبت هایش می نشستیم و خاطراتش از مبارزات انقلابی مردم استان را بازگو می کرد و علیرغم این که جز پیش قراولان مبارزات انقلابی در استان بود و رنج های زیادی در راه به ثمر نشستن انقلاب پنجاه و هفت، متحمل شده بود، اما هیچ گاه حرفی از نقش پررنگ خود نمی زد تا مبادا ریا شود.
یا علیرغم اینکه انسان مومن و خداترسی بود و ضمن انجام فرائض دینی که معمولا و در صورت حضور در شهر دوگنبدان، نمازهای یومیه اش را در مسجد بیت العباس که روزگاری مرکز مبارزاتی ایشان و دوستانش بر علیه رژیم پهلوی بود، به جا می آورد و حتی شب های قدر و ایام محرم و ماه رمضان، ایشان جهت راز و نیاز با پرودگار متعال، ساعت های زیادی از وقت خود را در مسجد بیت العباس می گذراند، اما نه تنها در این زمینه هم اهل تزویر و ریاکاری نبود و ادعای دینداری نداشت، بلکه با تندروی ها، ریاکاری ها و سخت گیری ها در امور دینی مخالف بود.
- روحیه مشارکت پذیری، هم فکری و همکاری با دیگران داشت. به تفکر جمعی و مشورت اعتقاد داشت، تقسیم کار را می فهمید و کاملاً باور داشت که عقل کل نیست و علیرغم این که اصول مدیریت را بلد بود، اما سعی می کرد در جلسات تشکیلاتی به جای ریاست، رهبری کند و با دور اندیشی، تفکر و تعقل، از افتادن جوانان اطرافش به چاه ویل احساس و سطحی نگری، جلوگیری کند.
- تحت تاثیر جو قرار نمی گرفت و روحیه پایداری و نگاه کارشناسی همراه با دوراندیشی داشت و به همین دلیل در گرداب تبلیغات سوء قرار نمی گرفت و هر نگرشی را در قالب عقل، تجربه و مشورت، تجزیه و تحلیل می کرد و بعد با کمک خرد جمعی تصمیم می گرفت.
- روحیۀ همزیستی مسالمت آمیز با جامعه داشت و با خودش سازگار و با محیط زندگی اش هماهنگ بود.
- نوع لباس پوشیدنش ،روش گفتاری اش، منش کرداری اش و حتی نوع نگاه و چهره اش بگونه ای بود که مورد پذیرش اجتماع بود و در همه امورات متعادل بود و در هیچ مسئله ای ندیدم یا نشنیدم که تندوری کرده باشند.
 - کتاب می خواند و انس عجیبی با کتاب داشت و البته حافظه عجیبی هم داشت. شاید به جرات بتوان گفت که تاریخ شفاهی حداقل پنج دهه اخیر استان کهگیلویه و بویراحمد و بخشی از جنوب کشور بود.
 - برای کل جامعه و آینده آن تلاش می کرد و آینده ایران برایش مهم بود و نه صرفا آینده خود، خانواده، باند و یا گروه خاصی.
 - شجاع بود و هیچ گاه مرعوب مقامات حکومتی و اصحاب زر و زور و تزویر نشد. میدانست که این مقامات تنها در سازمان مطبوع خود صاحب مقام هستند و در عرصه اجتماع همگی خدمتگزار شهروندان هستند.
- مسئولیت کاری که در آن تخصص نداشت، نمی پذیرفت و مسئولیت کاری را به کسی که در آن کار تخصصی نداشت نمی سپرد و ترک قدرت و شاید ترک دنیا با همه زرق و برقش گفته بود، چیزی که در متن قبل هم با ذکر یک مثل به آن پرداختم، اما ظاهرا درست نتوانستم توضیح بدهم و همین باعث شد که سوءبرداشت شود که شاید منظور این بوده که ایشان تشویق به نقد شخص خاصی کرده اند. چیزی که هیچ گاه از ایشان ندیدم و نشنیدم. نه تشویق به نقد می کرد و نه نفی.
استقلال فکری دیگران را به رسمیت می شناخت، با هر فکر و اندیشه ای.
 - قانونمند بود و به قانون احترام می گذاشت. حتی در مواقعی که قانون را مطابق میل خود نمی دانست نیز حاضر نبود قانون شکنی کند و قانون را زیر پا بگذارد. ولی برای تغییر و یا اصلاح قانون روشنگری وتلاش می کرد.
- خیرخواه جامعه بود و دستگیر مستمندان. مسئله ای که کمتر به آن پرداخته شد و دلیلش هم این بود که این کار را وظیفه انسانی خود می دانست و در بوق و کرنا نمی کرد.
به این خصوصیات، اخلاق مداری، راستگویی، وفای به عهد، عادل و منصف بودن، دوری از غیبت و بدگویی دیگران، از خود گذشتگی و... را هم اضافه کنید که پرداختن به همه آنها در این مقال نمی گنجد.
حال قضاوت با شما خوانندگان عزیز؛
 آیا چنین انسانی را می توان به عنوان یک الگوی مناسب جهت سیاست ورزی، به نسل جدید معرفی کرد؟ اگر جواب شما مثبت است، در معرفی این شخص به جامعه، مخصوصا نسل جدید بکوشید.

ایمان محمدپورفتح
دهمین روز از پنجمین ماه سال یک هزار و چهارصد