بحران قزاقستان؛ نخست وزیر بازداشت شد

کبنا ؛قزاقستان در حالی درگیر بحران اجتماعی-سیاسی است که شواهد حاکی از دخالت بیگانگانی است که به دنبال ایجاد انقلاب رنگی در این کشور نفت خیز آسیای میانه هستند.
به گزارش کبنا به نقل از مشرق، قزاقستان امروز شنبه وارد ششمین روز از ناآرامی‌هایی شده است که در اعتراض به افزایش بهای سوخت مصرفی خودروها آغاز شد و در حال حاضر، اعتراضات بویژه در مناطق نفت‌خیز غربی بسیار گسترده است.
این در حالی است که توسل برخی جریان‌های معترض به خشونت، تخریب اموال عمومی و قتل و غارت حکایت از به سرقت رفتن این اعتراضات از سوی عوامل تروریستی و افراط گرایی دارد که از بیگانگان خط می‌گیرند. روسیه به عنوان شریک قزاقستان در سازمان پیمان امنیت جمعی، تحولات در کشور همسایه را نتیجه تحریک گروه‌های آموزش دیده از سوی بیگانگان ارزیابی می‌کند حال آنکه چین هم تلاش عوامل بیگانه برای ایجاد انقلاب رنگی در قزاقستان را محکوم کرده است.
البته، تاکنون به صراحت درباره اینکه چه کشور خارجی در دامن زدن به این ناآرامی‌ها دخیل است، اظهارنظری عنوان نشده حال آنکه کاخ سفید در چهارمین روز از ناآرامی‌ها در بیانیه‌ای معنی دار ادعا کرد که آمریکا در تحولات قزاقستان نقشی ندارد!
در میان پنج جمهوری آسیای مرکزی که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی استقلال یافتند، قزاقستان با اختلاف زیادی، بزرگترین و ثروتمندترین آنها است. بزرگی این سرزمین به اندازه کل اروپای غربی است و دارای ذخایر عظیمی از نفت، گاز طبیعی، اورانیوم و فلزات گرانبها است. این کشور ۴۰ درصد اورانیوم جهان را تولید می‌کند و پس از آمریکا، دومین کشور بزرگ استخراج ارز دیجیتال بیت کوین است.
بازداشت نخست وزیر و رئیس سابق کمیته امنیت ملی
یک منبع امنیتی هشدار داد که گروه‌های جنایتکار ممکن است در تدارک حملاتی باشند حال آنکه بعید نیست برخی از آنها خود را به یونیفورم نیروهای امنیتی ملبس کنند.
ساعاتی بعد، کمیته امنیت ملی قزاقستان، از بازداشت «کریم ماسیموف» نخست وزیر و رئیس سابق این کمیته به اتهام خیانت خبر داد. گفته می‌شود که تحقیقات علیه وی و شماری دیگر از مظنونین، از روز پنجشنبه و در پی شدت گرفتن ناآرامی‌ها در این کشور آسیای مرکزی آغاز شد.
تماس تلفنی نخست وزیران قزاقستان و قرقیزستان
«علیخان اسماعیلوف» نخست وزیر موقت قزاقستان در تماس تلفنی با همتای قرقیزستانی، درباره اوضاع مرزی دو کشور و موضوعات مربوط به همکاری تجاری و اقتصادی در میانه بحران اجتماعی-سیاسی قزاقستان گفتگو کرد.
بیانیه سازمان همکاری اسلامی
دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کرد که تحولات قزاقستان را با نگرانی دنبال می‌کند. این سازمان با دعوت از همه طرفین درگیری به خویشتنداری، خواستار آن شد تا در واکنش به بحران فعلی، حراست از منافع امنیت ملی در اولویت قرار داده شود.
سازمان همکاری اسلامی همچنین اعلام کرد که در حراست از تمامیت ارضی، امنیت، ثبات و حق حاکمیت قزاقستان، با این کشور متحد خواهد بود.
بازداشت بیش از ۴ هزار نفر
وزارت کشور قزاقستان از بازداشت بیش از چهار هزار و ۲۰۰ نفر در پی ناآرامی‌های اخیر خبر داد حال آنکه شماری از این افراد، اتباع کشورهای بیگانه هستند.
گفته می‌شود که در یکی از روستاهای آلماتی، ۱۰۰ نفر بازداشت شده اند که همگی از اتباع یکی از کشورهای همسایه هستند.
خروج برخی از کارمندان سرکنسولگری آمریکا
آمریکا در حالی که قزاقستان وارد ششمین روز از ناآرامی‌ها شده است، از موافقت با خروج داوطلبانه کارمندان غیرضروری سرکنسولگری خود در شهر «آلماتی» به همراه خانواده‌هایشان خبر داد.
در بیانیه‌ای که به همین منظور از سوی وزارت خارجه آمریکا صادر شد، به شهروندان آمریکایی درباره این هشدار داده می‌شود که ممکن است تظاهرات خشونت بار در قزاقستان، به شدت عملکرد کنسولگری آمریکا از جمله در ارائه خدمات به شهروندانی که قصد خروج از قزاقستان را دارند، تحت الشعاع قرار دهد.
موضع روسیه در قبال مداخله بیگانگان
آناتولی آنتونوف سفیر روسیه در واشنگتن می‌گوید تحرکات خشونت آمیز در قزاقستان به تحریک عوامل بیگانه و در راستای تضعیف ثبات و تمامیت ارضی این کشور انجام می‌شود. وی همچنین با مخاطب قرار دادن دولت واشنگتن ابراز امیدواری کرد کسی حق قزاقستان برای درخواست کمک از سازمان پیمان امنیت جمعی را زیر سوال نبرد.
خسارت ۲۰۰ میلیون دلاری
اعتراضات در قزاقستان تاکنون ۲۰۰ میلیون دلار خسارت بر جای گذاشته است.
تنش لفظی روسیه-آمریکا
کاخ سفید برای دومین بار ظرف یک هفته، مداخله در بحران قزاقستان را رد کرد. همزمان، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا لزوم اعزام نیروهای سازمان امنیت جمعی به قزاقستان را زیر سوال برد.
وی در این باره مدعی شد: معلوم نیست چه لزومی به درخواست کمک خارجی بود. قزاقستان به تنهایی از پس تعامل با معترضان برمی آمد. باید بیشتر این مسئله را بررسی کنیم. درسی که از تاریخ معاصر می‌گیریم این است که وقتی روس‌ها به خانه تان بیایند، گاهی بیرون کردن آنها دشوار می‌شود.
در پاسخ به این گستاخی، وزارت خارجه روسیه هم در بیانیه‌ای اعلام کرد: اگر بلینکن به درس‌های تاریخ علاقمند است، بیاید این مورد را هم با او به اشتراک بگذاریم که «وقتی آمریکایی‌ها به خانه تان می آیند، گاهی زنده ماندن و در معرض تجاوز و غارت قرار نگرفتن، دشوار می شود».
واکنش آلمان
«کریستین هافمن» سخنگوی دولت برلین مدعی شد که آلمان با نگرانی عمیق خشونت در قزاقستان را رصد کرده و همه طرفین را به رفتار منطقی دعوت می‌کند.
وی همچنین خواستار تنش زدایی و حصول راه حلی صلح آمیز میان دولت و معترضان شد. هافمن به اعزام صلحبانان سازمان پیمان امنیت جمعی به قزاقستان هم اشاره و ابراز امیدواری کرد که همه طرفین مسئولیت پذیر باشند.
وی با طرح این ادعا که نظامیان با نحوه برخورد با اعتراضات مدنی آشنا نیستند، مدعی شد: البته که نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی هم مسؤلیت های مشابهی در قبال دفاع از حقوق بشر دارند.
واکنش چین
شی جینپینگ رئیس جمهور چین ناآرامی‌های قزاقستان را محصول تحرکات عوامل بیگانه ای تلقی کرد که به دنبال براندازی حاکمیت این کشور از راه ایجاد انقلاب‌های رنگی هستند.