تاریخ انتشار
چهارشنبه ۲۲ دی ۱۴۰۰ ساعت ۰۹:۲۹
کد مطلب : ۴۴۳۴۱۵
چرا انتصاب علی عسگری در هلدینگ خلیج فارس مهم است؟
جنجال «علی‌عسگری»؛ چرا همه به نفت میل دارند؟ / چهار نکته درباره انتصابات نفتی
۰
کبنا ؛شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که مدیر سابق صدا و سیما به بزرگ‌ترین هلدینگ کشور منتقل شده و سکان هدایت آن را در دست بگیرد. عبدالعلی علی عسگری جایگزین جعفر ربیعی و به عنوان مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس به مجموعه معرفی شده است. این انتصاب در حالی صورت گرفته که عسگری سابقه اقتصادی و فعالیتی مرتبط برای ریاست یک شرکت پتروشیمی را در پرونده ندارد. روز گذشته و پس از انتشار خبر انتصاب عسگری در این شرکت نماد صنایع پتروشیمی خلیج فارس جزو یکی از 4 نماد تاثیرگذار بر کاهش شاخص بورس بود. حضور رییس اسبق صدا و سیما در بزرگ‌ترین شرکت بورسی کشور، آن هم در شرایطی که انتظار می‌رود در سال‌های آتی صادرات محصولات پتروشیمی افزایش یافته و بتواند قدری از فشار کاهش درآمدهای نفتی را جبران کند، با انتقادهای گسترده‌ای روبرو شده است. به خصوص آنکه این هلدینگ اقتصادی عظیم در یک سال منتهی به 31 خرداد سال جاری درآمد عملیاتی حدود 132 هزار و 850 میلیارد تومانی داشته و حدود 47 هزار میلیارد تومان نیز سود عملیاتی کسب کرده است. از سوی دیگر و با استناد به گفته‌های مدیرعامل اسبق این هلدینگ در ابتدای دی ماه، تأمین 50 درصد از ارز نیمایی کشور توسط این هلدینگ صورت می‌گرفت. با این انتصاب عجیب، سریال انتصاب‌های پرانتقاد دولت ادامه پیدا کرده است. از طرفی حشمت‌الله قنبری، کارشناس تلویزیونی مسائل مذهبی و دارای مدرک تاریخ اسلام و بدون داشتن سابقه مدیریتی نیز رییس هلدینگ پارسیان شده است. این هلدینگ مجموعه‌ای از هتل‌ها و مراکز تفریحی بزرگ کشور مانند هتل استقلال، هما، اوین، آزادی و انقلاب در تهران را در اختیار دارد و مالکیتش با بنیاد مستضعفان است.
حمید رضا شکوهی در این زمینه برای اعتماد نوشت: انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری رییس پیشین سازمان صداوسیما به عنوان مدیرعامل بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور، اگرچه بیش از سایر انتصابات در شبکه‌های اجتماعی و بین عموم مردم بازتاب داشت اما واقعیت این است که سایر انتصابات نیز در مجموعه نفت در دولت ابراهیم رییسی چندان قابل دفاع نبوده است. با این حال، اوج انتصاب افرادی با سوابق و تجربیات غیرمرتبط، در انتصابات مجموعه پتروشیمی نمود یافته است. چه مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مرتضی شاه‌میرزایی و چه مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، عبدالعلی علی‌عسگری، بدترین انتصابات ممکن برای یکی از مهم‌ترین و پیشروترین صنایع کشور بوده است که تاکید بر یک پیام روشن در اغلب انتصابات دولت رییسی است: تخصص‌گرایی در این دولت، نه تنها اولویت اول نیست، بلکه جزو اولویت‌های اول هم نیست! اجازه بدهید این موضوع را در چهار بخش بررسی کنیم.
1- مهم‌ترین انتقاد به انتصابات در پتروشیمی، چه شرکت ملی صنایع پتروشیمی و چه هلدینگ خلیج‌فارس، فقدان سوابق مرتبط برای مدیران تازه‌منصوب‌شده است. فاجعه انتصاب شاه‌میرزایی در زمان حضور او در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به مناسبت روز پتروشیمی، بر همگان آشکار شد. او نه تنها هیچ اشرافی به حوزه‌ای که مدیریت آن را بر عهده گرفته نداشت، بلکه از بدیهی‌ترین موضوعات پتروشیمی همچون قیمت خوراک هم بی‌خبر بود به‌طوری‌که قیمت خوراک پتروشیمی را با قیمت حامل‌های انرژی مقایسه می‌کرد! گویا برای نخستین‌بار بود که عبارت قیمت خوراک را می‌شنید. قطعاً وضعیت علی‌عسگری هم بهتر از او نخواهد بود. او همان مدیری است که در جلسه هیات‌دولت روحانی گفت که صداوسیما جامعه را اداره می‌کند و چهره شگفت‌زده روحانی از این سخن او، تا مدت‌ها در شبکه‌های اجتماعی بین مردم دست به دست می‌شد!
2- فاجعه بزرگ‌تر این است که این دو انتصاب غیرمرتبط، در صنعتی رخ داده که در سال‌های اوج تحریم، نه تنها از مهم‌ترین منابع درآمد ارزی برای کشور بود، بلکه روند توسعه‌ای آن در سال‌های اخیر به حدی پرشتاب و مثبت بود که تمامی پروژه‌های وعده داده شده صنعت پتروشیمی در جهش دوم این صنعت، در موعد مقرر یا حداکثر با سه - چهار ماه تأخیر که حاصل شرایط رکود حاصل از کرونا بود به بهره‌برداری رسید و از این منظر، موقعیت صنعت پتروشیمی در بین کلیه صنایع کشور، ممتاز و بی‌بدیل بود. برای سال 1399 پیش‌بینی شده بود 17 طرح با ظرفیت 25 میلیون تن در سال به بهره‌برداری برسد که کلیه این پروژه در سال 99 و همچنین ابتدای سال 1400 افتتاح شد. رشد صنعت پتروشیمی نیز در سال‌های اخیر رشدی بی‌سابقه بوده است. ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی در انتهای سال 1399 حدود 83.5 میلیون تن بود که در پایان سال 1400 به 100 میلیون تن می‌رسد که منطبق با اهداف مشخص‌شده در برنامه ششم توسعه است. در واقع پتروشیمی همچون لوکوموتیو در حال حرکتی است که بار کمبودهای ارزی و رکود صنعتی کشور را در سال‌های اخیر به دوش کشیده و حالا عنان مهم‌ترین ارکان آن در اختیار دو مدیری است که کمترین تجربه و تخصصی در این حوزه ندارند. آثار انتخاب اشتباه در صنعت پتروشیمی، نه فقط در روند توسعه این صنعت، بلکه در بازار سهام هم به زودی آشکار خواهد شد.
3- اغلب انتصابات انجام‌شده در مجموعه نفت در ماه‌های اخیر، ناامیدکننده بوده است. وقتی جواد اوجی به عنوان مدیری از بدنه نفت و با تحصیلاتی از دانشگاه صنعت نفت به عنوان وزیر نفت انتخاب شد، بدنه مدیران نفت امیدوار بودند این انتخاب بتواند موجب تحرک هرچه بیشتر در نفت شود. اما انتصابات اوجی نشان داد آنچه درباره تسلط مسعود میرکاظمی وزیر اسبق نفت و رییس فعلی سازمان برنامه و بودجه بر وزارت نفت گفته می‌شود، چندان هم بیراه نبوده است. اگر برای جواد اوجی، اعتبارش مهم‌تر از صندلی وزارت باشد، یک روز بیشتر نباید در نفت بماند؛ مگر اینکه اعتبارش را فدای وزارت کند.
4- مجموعه انتصابات این دولت در اغلب بخش‌ها، چه اغلب وزرا و چه معاونان و مدیران وزارتخانه‌ها فقط یک پیام را به نسل جوان مخابره می‌کند و آن اینکه، برای بر عهده گرفتن مسوولیت‌ها، نیازی به تخصص نیست. هرچقدر تحصیل کنید و تجربه بیندوزید، فایده ندارد. فقط باید از رانت قدرت برخوردار باشید تا بتوانید پیشرفت کنید. البته این به معنای تأیید مطلق انتصابات در دولت‌های قبلی نیست اما حجم انتصاب افراد فاقد صلاحیت در این دولت، قابل مقایسه با هیچ دولتی نیست.
شرق در این زمینه نوشت: سوابق علی‌عسگری و همچنین اهمیت هلدینگ خلیج فارس زمینه‌ساز این بحث و واکنش جدی کاربران شبکه‌های اجتماعی شد و منتقدان می‌گویند که این سوابق با هم همخوانی ندارد و این انتصاب می‌تواند زمینه‌ساز مسائلی در این شرکت بزرگ شود؛ اما در سمت دیگر حامیان و نزدیکان رئیس صداوسیما به سوابق تحصیلی علی‌عسگری اشاره می‌کنند و می‌گویند این انتصاب غیرعادی نیست. آنها می‌گویند علی‌عسگری لیسانس برق از امیرکبیر تهران دارد و کارنامه تحصیلی‌اش با مدیریت یک شرکت پتروشیمی همخوانی دارد اما منتقدان سراغ سوابق کاری او رفته‌اند و می‌گویند چه نسبتی بین مدیریت صداوسیما و یک پتروشیمی وجود دارد؟ پیش از علی‌عسگری، جعفر ربیعی مدیرعامل بوده است که از اسفند ٩۶ در این سمت قرار داشت. در حکم منتشرشده البته درباره سوابق علی‌عسگری آمده است که از سوابق مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس می‌توان به مشاور در دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (سال ۱۳۷۰)، رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی (سال ۱۳۷۰)، بنیان‌گذاری شرکت فروشگاه‌های رفاه، مدیر بنیاد فرهنگی - پژوهشی غرب‌شناسی (سال ۱۳۸۰)، مشاور ریاست سازمان صداوسیما، معاون آموزشی صداوسیما، رئیس دانشگاه صداوسیما، معاون توسعه و فناوری رسانه در سازمان صداوسیما (به مدت ۱۰ سال)، از اعضای مرکزی قرارگاه فضای مجازی و از طراحان اصلی شورای‌عالی فضای مجازی، عضو شورای سیاست‌گذاری سازمان اوقاف و امور خیریه و مشاور رئیس قوه قضائیه اشاره کرد». هرچه هست حالا این انتصاب با واکنش‌های فراوانی روبه‌رو شده و حتی در شبکه اجتماعی توییتر هشتگی با موضوع برکناری و حذف این انتصاب خبرساز شده و کاربران زیادی هم درباره این موضوع توییت منتشر کردند. در واکنش به این موضوع البته چهر‌ه‌ها و شخصیت‌های مختلف هم اظهارنظرهایی را مطرح کردند.
مدیرعاملی علی‌عسگری هنوز تأیید نشده است
روز گذشته و پس از خبرسازشدن این انتصاب، رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی انتصاب علی‌عسگری به سمت مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس را رد کرد و گفت که این شرکت هنوز صورتجلسهای برای بررسی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال نکرده است. حسین قربانزاده که با فارس سخن می‌گفت، انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری به سمت مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس را رد کرد و گفت: مطابق قانون، صورت‌جلسات مجامع شرکت‌هایی که سهام عدالت دارند یا در فهرست واگذاری هستند یا واگذار شده‌اند و دوره نظارت و اقساط آنها تمام نشده، از‌جمله تغییر در اعضای هیئت‌مدیره حتما باید به تأیید سازمان خصوصی‌سازی برسد. او ادامه داد که: «شرکت هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس هم از‌جمله این شرکت‌هاست و هنوز صورتجلسهای به این سازمان ارسال نکرده است». قربانزاده افزود: ضمنا مطابق مصوبه شورای‌عالی بورس، اعمال حقوق مالکانه سهام عدالت غیرمستقیم تا پایان سال باید از سوی دستگاه‌های اجرائی ذی‌ربط با هماهنگی وزارت اقتصاد صورت گیرد و این اختیار وزارت اقتصاد از سوی وزیر اقتصاد به سازمان خصوصی‌سازی تفویض شده است. رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفت: هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس حدودا 24 درصد سهام عدالت غیرمستقیم دارد و هنوز برای معرفی نماینده این سهام با سازمان خصوصی‌سازی هماهنگی نشده است.
علاوه‌براین انتشار خبر این انتصاب، با واکنش رئیس اسبق صدواسیما هم همراه شد؛ محمد سرافراز، رئیس اسبق صداوسیما، به انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری، رئیس سابق صداوسیما، به سمت مدیرعاملی پتروشیمی خلیج فارس واکنش نشان داد و به کنایه نوشت: همان‌طور که در صداوسیما معضلات کشور را حل کرد، در پتروشیمی خلیج فارس مشکل مالی دولت را حل می‌کند! سرافراز دراین‌باره و در یک توییت در صفحه شخصی‌اش نوشت: «جناب علی‌عسگری همان‌طور که رسانه ملی را با کمک خانواده و دو مرجع تصمیم‌ساز، از فروپاشی نجات داده و مخاطب آن را به بیش از 80 درصد رساند و معضلات کشور را یکجا حل کرد، اکنون در تراستِ خصولتیِ پتروشیمیِ خلیج فارس، مشکل مالی دولت را هم حل خواهد کرد!».
با این توضیحات به نظر می‌آید حالا باید منتظر تحولات تازه در پتروشیمی خلیج فارس باشیم؛ روند اخبار نشان می‌دهد که ممکن است این انتصاب واقعا محقق نشود و علی‌عسگری به مدیرعاملی خیلج فارس نرسد و در سمت دیگر هم منتقدان می‌گویند که این واکشن‌ها و توضیحات مبنی بر اینکه هنوز انتصاب قطعی نیست تنها برای کم‌کردن شعله داغ انتقادات است.
اتفاق عجیب در دومین پتروشیمی خاورمیانه
با وجود اینکه خبرگزاری رسمی وزارت نفت، شانا انتصاب علی عسگری در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را تأیید کرده اما روز گذشته رییس سازمان خصوصی سازی این موضوع را رد کرد و گفت: «این شرکت هنوز صورتجلسهای برای بررسی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال نکرده است.» صورتجلسهای که احتمالاً در روزهای آینده به این سازمان ارائه خواهد شد.
هلدینگ خلیج فارس چیست؟
هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس بزرگ‌ترین شرکت بورسی کشور است که پس از سابک عربستان به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی خارومیانه شناخته می‌شود. این شرکت حدود 15 شرکت تولیدی پتروشیمی و مجموعاً 60 شرکت زیرمجموعه دارد که بر اساس گفته‌های ربیعی نیمی از ارز سامانه نیما کشور را تأمین می‌کند. البته که زنگنه، وزیر اسبق نفت در مصاحبه‌ای که فروردین ماه سال جاری منتشر شده بود کل ارز تامینی توسط صنعت پتروشیمی را حدود 90 درصد از کل ذخایر ارزی کشور عنوان کرده بود و از آنجایی که این شرکت 40 درصد از صنعت پتروشیمی را در اختیار دارد، سهمش از ارز تامینی بیشتر هم هست. فروش داخلی و صادراتی این شرکت در سال 2021 میلادی حدود 8 و نیم میلیارد دلار بوده است. با استناد به گفته‌های زنگنه قرار است ارزش محصولات پتروشیمی کشور در افق 1404 به 36 میلیارد دلار برسد که انتظار می‌رود در افق یاد شده سهم بیشتری از درآمد دلاری را این هلدینگ در اختیار بگیرد. اگرچه که مدیرعامل اسبق این شرکت پیش‌بینی کرده بود در سال جاری کل صادرات آن به 5 میلیارد دلار برسد. از آنجایی که صنعت پتروشیمی مهم‌ترین اهرم مقاومت در برابر تحریم‌ها بوده و به نظر می‌رسد همچنان نقش پررنگی در درآمدزایی ارزی داشته باشد، حضور یک فرد با سابقه غیرمرتبط علاوه بر اینکه می‌تواند تمام پیش‌بینی‌ها را خدشه‌دار کند، شاید مقدمات تحریم شدن این پتروشیمی را نیز فراهم کند. چرا که علی‌عسگری در سال 97 توسط خرانه‌داری امریکا در لیست تحریم‌ها قرار گرفته بود.
ارزش بازاری 290 هزار میلیارد تومانی را چه کسی مدیریت می‌کند؟
بر اساس داده‌های رسمی ارزش بازاری هلدینگ خلیج فارس که با نماد فارس در بازار سرمایه شناخته می‌شود نزدیک به 290 هزار میلیارد تومان است. از سوی دیگر وضعیت پرتفوی یک‌ماهه منتهی به 30 آذر این شرکت در سامانه کدال، نشان می‌دهد که کل سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته حدود 25 هزار و 272 میلیارد تومان اعلام شده است. البته که اهمیت این شرکت محدود به ارزش بازاری یا سرمایه‌گذاری صورت گرفته در آن نمی‌شود بلکه با استناد به گفته‌های مدیرعامل اسبق این شرکت طی سال‌های 91 تا 99 سود هلدینگ خلیج فارس افزایشی 1306 درصدی داشته و از سه هزار و 200 میلیارد تومان به 45 هزار میلیارد تومان رسیده است. پیش‌بینی ربیعی این بود که در سال جاری سود مجموعه شرکت‌های تابعه این هلدینگ به 70 هزار میلیارد تومان برسد؛ در واقع افزایش 55 درصدی در سوددهی طی یک سال برای این مجموعه در نظر گرفته شده بود. مقایسه میان ارزش بازاری و سوددهی شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ نشان‌دهنده اهمیت این شرکت برای کشور و به خصوص برای صنعت پتروشیمی است. اهمیتی که به نظر نمی‌رسد در انتصاب مورد توجه قرار گرفته باشد. روز گذشته سهام پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس (فارس) بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور پس از انتشار اخبار این انتصاب با افت روبرو شد. روز گذشته این شرکت که با نماد «فارس» در بورس حضور دارد به تنهایی 643 واحد شاخص کل بورس را پایین کشید.
واکنش‌ها در فضای مجازی چگونه بود؟
عجیب‌ترین واکنش به انتصابات اوجی در صنعت نفت را خبرگزاری ایرنا داشته؛ این رسانه متعلق به دولت در یکی از مطالب خود نوشت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد انتصابات جواد اوجی در وزارت نفت همگی از بدنه این صنعت بوده و این در شرایطی است که بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت روحانی رکورددار انتصابات غیرتخصصی از معاون وزیر گرفته تا مشاوران ارشد خود به شمار می‌رود.» البته که این خبرگزاری به همین چند جمله اکتفا نکرده و در بخش دیگری از گزارش خود نیز نوشته بود: «.... انتقاداتی که بیش از هر چیز بر غیرتخصصی بودن این انتصاب متمرکز شده بود و نقش رابطه را بیش از ضابطه می‌دانست. این موضوع در شرایطی مطرح شد که تا اینجای کار، جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم، تمام معاونان خود را از بدنه وزارت نفت انتخاب کرده و موردی پیدا نمی‌شود که از خارج از صنعت نفت آمده باشد.» این در حالی است که تاکنون دو انتصاب اوجی انتقادات زیادی را به دنبال داشته و علاوه بر علی عسگری، مرتضی شاه میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز جزو چهره‌هایی بوده و هست که خبر انتصابش باعث تعجب بسیاری از افراد شد. انتقادات بدنه کارشناسی نفت و پتروشیمی پس از حضور او در برنامه‌ای تلویزیونی بیشتر هم شد؛ جایی که معاون وزیر به مفاهیم ابتدایی و اولیه صنعت پتروشیمی نیز تسلط نداشت و در بخش‌هایی مجری برنامه به او یادآور شد که افق 1404 در برنامه هفتم توسعه است و نه برنامه ششم. شاه میرزایی پیشتر اداره کل بازرسی وزارت نفت را در اختیار داشت و پس از روی کار آمدن اوجی در این وزارت‌خانه به معاون او تبدیل شد. علی عسگری نیز انتصاب پر سر و صدای دیگری در صنعت نفت است. این اتفاق آنقدر عجیب بوده که مدیر اسبق و همچنین مدیر شبکه کودک و نوجوان نیز از آن به تندی انتقاد کرده‌اند. او که بیشتر با ریاستش بر سازمان صدا و سیما معروف شد، سابقه حضور در قرارگاه فضای مجازی را در رزومه خود دارد و از طراحان اصلی شورای عالی فضای مجازی به شمار می‌رود. علی عسگری هیچ گونه سابقه مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی یا پتروشیمی نداشته و مشخص نیست بر اساس چه تخصصی قرار است سکان بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور که در حال حاضر می‌تواند تا 50 درصد ارز سامانه نیما را تأمین کند، در درست بگیرد. اتفاقی که با اصل «شایسته سالاری» که توسط رییس‌جمهور نیز مورد تاکید قرار گرفته بود در تناقض است.
حمید رضا شکوهی در این زمینه برای اعتماد نوشت: انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری رییس پیشین سازمان صداوسیما به عنوان مدیرعامل بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور، اگرچه بیش از سایر انتصابات در شبکه‌های اجتماعی و بین عموم مردم بازتاب داشت اما واقعیت این است که سایر انتصابات نیز در مجموعه نفت در دولت ابراهیم رییسی چندان قابل دفاع نبوده است. با این حال، اوج انتصاب افرادی با سوابق و تجربیات غیرمرتبط، در انتصابات مجموعه پتروشیمی نمود یافته است. چه مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مرتضی شاه‌میرزایی و چه مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، عبدالعلی علی‌عسگری، بدترین انتصابات ممکن برای یکی از مهم‌ترین و پیشروترین صنایع کشور بوده است که تاکید بر یک پیام روشن در اغلب انتصابات دولت رییسی است: تخصص‌گرایی در این دولت، نه تنها اولویت اول نیست، بلکه جزو اولویت‌های اول هم نیست! اجازه بدهید این موضوع را در چهار بخش بررسی کنیم.
1- مهم‌ترین انتقاد به انتصابات در پتروشیمی، چه شرکت ملی صنایع پتروشیمی و چه هلدینگ خلیج‌فارس، فقدان سوابق مرتبط برای مدیران تازه‌منصوب‌شده است. فاجعه انتصاب شاه‌میرزایی در زمان حضور او در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به مناسبت روز پتروشیمی، بر همگان آشکار شد. او نه تنها هیچ اشرافی به حوزه‌ای که مدیریت آن را بر عهده گرفته نداشت، بلکه از بدیهی‌ترین موضوعات پتروشیمی همچون قیمت خوراک هم بی‌خبر بود به‌طوری‌که قیمت خوراک پتروشیمی را با قیمت حامل‌های انرژی مقایسه می‌کرد! گویا برای نخستین‌بار بود که عبارت قیمت خوراک را می‌شنید. قطعاً وضعیت علی‌عسگری هم بهتر از او نخواهد بود. او همان مدیری است که در جلسه هیات‌دولت روحانی گفت که صداوسیما جامعه را اداره می‌کند و چهره شگفت‌زده روحانی از این سخن او، تا مدت‌ها در شبکه‌های اجتماعی بین مردم دست به دست می‌شد!
2- فاجعه بزرگ‌تر این است که این دو انتصاب غیرمرتبط، در صنعتی رخ داده که در سال‌های اوج تحریم، نه تنها از مهم‌ترین منابع درآمد ارزی برای کشور بود، بلکه روند توسعه‌ای آن در سال‌های اخیر به حدی پرشتاب و مثبت بود که تمامی پروژه‌های وعده داده شده صنعت پتروشیمی در جهش دوم این صنعت، در موعد مقرر یا حداکثر با سه - چهار ماه تأخیر که حاصل شرایط رکود حاصل از کرونا بود به بهره‌برداری رسید و از این منظر، موقعیت صنعت پتروشیمی در بین کلیه صنایع کشور، ممتاز و بی‌بدیل بود. برای سال 1399 پیش‌بینی شده بود 17 طرح با ظرفیت 25 میلیون تن در سال به بهره‌برداری برسد که کلیه این پروژه در سال 99 و همچنین ابتدای سال 1400 افتتاح شد. رشد صنعت پتروشیمی نیز در سال‌های اخیر رشدی بی‌سابقه بوده است. ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی در انتهای سال 1399 حدود 83.5 میلیون تن بود که در پایان سال 1400 به 100 میلیون تن می‌رسد که منطبق با اهداف مشخص‌شده در برنامه ششم توسعه است. در واقع پتروشیمی همچون لوکوموتیو در حال حرکتی است که بار کمبودهای ارزی و رکود صنعتی کشور را در سال‌های اخیر به دوش کشیده و حالا عنان مهم‌ترین ارکان آن در اختیار دو مدیری است که کمترین تجربه و تخصصی در این حوزه ندارند. آثار انتخاب اشتباه در صنعت پتروشیمی، نه فقط در روند توسعه این صنعت، بلکه در بازار سهام هم به زودی آشکار خواهد شد.
3- اغلب انتصابات انجام‌شده در مجموعه نفت در ماه‌های اخیر، ناامیدکننده بوده است. وقتی جواد اوجی به عنوان مدیری از بدنه نفت و با تحصیلاتی از دانشگاه صنعت نفت به عنوان وزیر نفت انتخاب شد، بدنه مدیران نفت امیدوار بودند این انتخاب بتواند موجب تحرک هرچه بیشتر در نفت شود. اما انتصابات اوجی نشان داد آنچه درباره تسلط مسعود میرکاظمی وزیر اسبق نفت و رییس فعلی سازمان برنامه و بودجه بر وزارت نفت گفته می‌شود، چندان هم بیراه نبوده است. اگر برای جواد اوجی، اعتبارش مهم‌تر از صندلی وزارت باشد، یک روز بیشتر نباید در نفت بماند؛ مگر اینکه اعتبارش را فدای وزارت کند.
4- مجموعه انتصابات این دولت در اغلب بخش‌ها، چه اغلب وزرا و چه معاونان و مدیران وزارتخانه‌ها فقط یک پیام را به نسل جوان مخابره می‌کند و آن اینکه، برای بر عهده گرفتن مسوولیت‌ها، نیازی به تخصص نیست. هرچقدر تحصیل کنید و تجربه بیندوزید، فایده ندارد. فقط باید از رانت قدرت برخوردار باشید تا بتوانید پیشرفت کنید. البته این به معنای تأیید مطلق انتصابات در دولت‌های قبلی نیست اما حجم انتصاب افراد فاقد صلاحیت در این دولت، قابل مقایسه با هیچ دولتی نیست.
شرق در این زمینه نوشت: سوابق علی‌عسگری و همچنین اهمیت هلدینگ خلیج فارس زمینه‌ساز این بحث و واکنش جدی کاربران شبکه‌های اجتماعی شد و منتقدان می‌گویند که این سوابق با هم همخوانی ندارد و این انتصاب می‌تواند زمینه‌ساز مسائلی در این شرکت بزرگ شود؛ اما در سمت دیگر حامیان و نزدیکان رئیس صداوسیما به سوابق تحصیلی علی‌عسگری اشاره می‌کنند و می‌گویند این انتصاب غیرعادی نیست. آنها می‌گویند علی‌عسگری لیسانس برق از امیرکبیر تهران دارد و کارنامه تحصیلی‌اش با مدیریت یک شرکت پتروشیمی همخوانی دارد اما منتقدان سراغ سوابق کاری او رفته‌اند و می‌گویند چه نسبتی بین مدیریت صداوسیما و یک پتروشیمی وجود دارد؟ پیش از علی‌عسگری، جعفر ربیعی مدیرعامل بوده است که از اسفند ٩۶ در این سمت قرار داشت. در حکم منتشرشده البته درباره سوابق علی‌عسگری آمده است که از سوابق مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس می‌توان به مشاور در دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (سال ۱۳۷۰)، رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی (سال ۱۳۷۰)، بنیان‌گذاری شرکت فروشگاه‌های رفاه، مدیر بنیاد فرهنگی - پژوهشی غرب‌شناسی (سال ۱۳۸۰)، مشاور ریاست سازمان صداوسیما، معاون آموزشی صداوسیما، رئیس دانشگاه صداوسیما، معاون توسعه و فناوری رسانه در سازمان صداوسیما (به مدت ۱۰ سال)، از اعضای مرکزی قرارگاه فضای مجازی و از طراحان اصلی شورای‌عالی فضای مجازی، عضو شورای سیاست‌گذاری سازمان اوقاف و امور خیریه و مشاور رئیس قوه قضائیه اشاره کرد». هرچه هست حالا این انتصاب با واکنش‌های فراوانی روبه‌رو شده و حتی در شبکه اجتماعی توییتر هشتگی با موضوع برکناری و حذف این انتصاب خبرساز شده و کاربران زیادی هم درباره این موضوع توییت منتشر کردند. در واکنش به این موضوع البته چهر‌ه‌ها و شخصیت‌های مختلف هم اظهارنظرهایی را مطرح کردند.
مدیرعاملی علی‌عسگری هنوز تأیید نشده است
روز گذشته و پس از خبرسازشدن این انتصاب، رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی انتصاب علی‌عسگری به سمت مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس را رد کرد و گفت که این شرکت هنوز صورتجلسهای برای بررسی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال نکرده است. حسین قربانزاده که با فارس سخن می‌گفت، انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری به سمت مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس را رد کرد و گفت: مطابق قانون، صورت‌جلسات مجامع شرکت‌هایی که سهام عدالت دارند یا در فهرست واگذاری هستند یا واگذار شده‌اند و دوره نظارت و اقساط آنها تمام نشده، از‌جمله تغییر در اعضای هیئت‌مدیره حتما باید به تأیید سازمان خصوصی‌سازی برسد. او ادامه داد که: «شرکت هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس هم از‌جمله این شرکت‌هاست و هنوز صورتجلسهای به این سازمان ارسال نکرده است». قربانزاده افزود: ضمنا مطابق مصوبه شورای‌عالی بورس، اعمال حقوق مالکانه سهام عدالت غیرمستقیم تا پایان سال باید از سوی دستگاه‌های اجرائی ذی‌ربط با هماهنگی وزارت اقتصاد صورت گیرد و این اختیار وزارت اقتصاد از سوی وزیر اقتصاد به سازمان خصوصی‌سازی تفویض شده است. رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفت: هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس حدودا 24 درصد سهام عدالت غیرمستقیم دارد و هنوز برای معرفی نماینده این سهام با سازمان خصوصی‌سازی هماهنگی نشده است.
علاوه‌براین انتشار خبر این انتصاب، با واکنش رئیس اسبق صدواسیما هم همراه شد؛ محمد سرافراز، رئیس اسبق صداوسیما، به انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری، رئیس سابق صداوسیما، به سمت مدیرعاملی پتروشیمی خلیج فارس واکنش نشان داد و به کنایه نوشت: همان‌طور که در صداوسیما معضلات کشور را حل کرد، در پتروشیمی خلیج فارس مشکل مالی دولت را حل می‌کند! سرافراز دراین‌باره و در یک توییت در صفحه شخصی‌اش نوشت: «جناب علی‌عسگری همان‌طور که رسانه ملی را با کمک خانواده و دو مرجع تصمیم‌ساز، از فروپاشی نجات داده و مخاطب آن را به بیش از 80 درصد رساند و معضلات کشور را یکجا حل کرد، اکنون در تراستِ خصولتیِ پتروشیمیِ خلیج فارس، مشکل مالی دولت را هم حل خواهد کرد!».
با این توضیحات به نظر می‌آید حالا باید منتظر تحولات تازه در پتروشیمی خلیج فارس باشیم؛ روند اخبار نشان می‌دهد که ممکن است این انتصاب واقعا محقق نشود و علی‌عسگری به مدیرعاملی خیلج فارس نرسد و در سمت دیگر هم منتقدان می‌گویند که این واکشن‌ها و توضیحات مبنی بر اینکه هنوز انتصاب قطعی نیست تنها برای کم‌کردن شعله داغ انتقادات است.
اتفاق عجیب در دومین پتروشیمی خاورمیانه
با وجود اینکه خبرگزاری رسمی وزارت نفت، شانا انتصاب علی عسگری در شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را تأیید کرده اما روز گذشته رییس سازمان خصوصی سازی این موضوع را رد کرد و گفت: «این شرکت هنوز صورتجلسهای برای بررسی به سازمان خصوصی‌سازی ارسال نکرده است.» صورتجلسهای که احتمالاً در روزهای آینده به این سازمان ارائه خواهد شد.
هلدینگ خلیج فارس چیست؟
هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس بزرگ‌ترین شرکت بورسی کشور است که پس از سابک عربستان به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی خارومیانه شناخته می‌شود. این شرکت حدود 15 شرکت تولیدی پتروشیمی و مجموعاً 60 شرکت زیرمجموعه دارد که بر اساس گفته‌های ربیعی نیمی از ارز سامانه نیما کشور را تأمین می‌کند. البته که زنگنه، وزیر اسبق نفت در مصاحبه‌ای که فروردین ماه سال جاری منتشر شده بود کل ارز تامینی توسط صنعت پتروشیمی را حدود 90 درصد از کل ذخایر ارزی کشور عنوان کرده بود و از آنجایی که این شرکت 40 درصد از صنعت پتروشیمی را در اختیار دارد، سهمش از ارز تامینی بیشتر هم هست. فروش داخلی و صادراتی این شرکت در سال 2021 میلادی حدود 8 و نیم میلیارد دلار بوده است. با استناد به گفته‌های زنگنه قرار است ارزش محصولات پتروشیمی کشور در افق 1404 به 36 میلیارد دلار برسد که انتظار می‌رود در افق یاد شده سهم بیشتری از درآمد دلاری را این هلدینگ در اختیار بگیرد. اگرچه که مدیرعامل اسبق این شرکت پیش‌بینی کرده بود در سال جاری کل صادرات آن به 5 میلیارد دلار برسد. از آنجایی که صنعت پتروشیمی مهم‌ترین اهرم مقاومت در برابر تحریم‌ها بوده و به نظر می‌رسد همچنان نقش پررنگی در درآمدزایی ارزی داشته باشد، حضور یک فرد با سابقه غیرمرتبط علاوه بر اینکه می‌تواند تمام پیش‌بینی‌ها را خدشه‌دار کند، شاید مقدمات تحریم شدن این پتروشیمی را نیز فراهم کند. چرا که علی‌عسگری در سال 97 توسط خرانه‌داری امریکا در لیست تحریم‌ها قرار گرفته بود.
ارزش بازاری 290 هزار میلیارد تومانی را چه کسی مدیریت می‌کند؟
جنجال انتصاب مرتضی شاه میرزایی در وزارت نفت؛ مرتضی شاه‌میرزایی بدترین انتصابات ممکن برای یکی از مهم‌ترین و پیشروترین صنایع کشور بوده است
بر اساس داده‌های رسمی ارزش بازاری هلدینگ خلیج فارس که با نماد فارس در بازار سرمایه شناخته می‌شود نزدیک به 290 هزار میلیارد تومان است. از سوی دیگر وضعیت پرتفوی یک‌ماهه منتهی به 30 آذر این شرکت در سامانه کدال، نشان می‌دهد که کل سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته حدود 25 هزار و 272 میلیارد تومان اعلام شده است. البته که اهمیت این شرکت محدود به ارزش بازاری یا سرمایه‌گذاری صورت گرفته در آن نمی‌شود بلکه با استناد به گفته‌های مدیرعامل اسبق این شرکت طی سال‌های 91 تا 99 سود هلدینگ خلیج فارس افزایشی 1306 درصدی داشته و از سه هزار و 200 میلیارد تومان به 45 هزار میلیارد تومان رسیده است. پیش‌بینی ربیعی این بود که در سال جاری سود مجموعه شرکت‌های تابعه این هلدینگ به 70 هزار میلیارد تومان برسد؛ در واقع افزایش 55 درصدی در سوددهی طی یک سال برای این مجموعه در نظر گرفته شده بود. مقایسه میان ارزش بازاری و سوددهی شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ نشان‌دهنده اهمیت این شرکت برای کشور و به خصوص برای صنعت پتروشیمی است. اهمیتی که به نظر نمی‌رسد در انتصاب مورد توجه قرار گرفته باشد. روز گذشته سهام پتروشیمی هلدینگ خلیج فارس (فارس) بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور پس از انتشار اخبار این انتصاب با افت روبرو شد. روز گذشته این شرکت که با نماد «فارس» در بورس حضور دارد به تنهایی 643 واحد شاخص کل بورس را پایین کشید.
واکنش‌ها در فضای مجازی چگونه بود؟
عجیب‌ترین واکنش به انتصابات اوجی در صنعت نفت را خبرگزاری ایرنا داشته؛ این رسانه متعلق به دولت در یکی از مطالب خود نوشت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد انتصابات جواد اوجی در وزارت نفت همگی از بدنه این صنعت بوده و این در شرایطی است که بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت روحانی رکورددار انتصابات غیرتخصصی از معاون وزیر گرفته تا مشاوران ارشد خود به شمار می‌رود.» البته که این خبرگزاری به همین چند جمله اکتفا نکرده و در بخش دیگری از گزارش خود نیز نوشته بود: «.... انتقاداتی که بیش از هر چیز بر غیرتخصصی بودن این انتصاب متمرکز شده بود و نقش رابطه را بیش از ضابطه می‌دانست. این موضوع در شرایطی مطرح شد که تا اینجای کار، جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم، تمام معاونان خود را از بدنه وزارت نفت انتخاب کرده و موردی پیدا نمی‌شود که از خارج از صنعت نفت آمده باشد.» این در حالی است که تاکنون دو انتصاب اوجی انتقادات زیادی را به دنبال داشته و علاوه بر علی عسگری، مرتضی شاه میرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز جزو چهره‌هایی بوده و هست که خبر انتصابش باعث تعجب بسیاری از افراد شد. انتقادات بدنه کارشناسی نفت و پتروشیمی پس از حضور او در برنامه‌ای تلویزیونی بیشتر هم شد؛ جایی که معاون وزیر به مفاهیم ابتدایی و اولیه صنعت پتروشیمی نیز تسلط نداشت و در بخش‌هایی مجری برنامه به او یادآور شد که افق 1404 در برنامه هفتم توسعه است و نه برنامه ششم. شاه میرزایی پیشتر اداره کل بازرسی وزارت نفت را در اختیار داشت و پس از روی کار آمدن اوجی در این وزارت‌خانه به معاون او تبدیل شد. علی عسگری نیز انتصاب پر سر و صدای دیگری در صنعت نفت است. این اتفاق آنقدر عجیب بوده که مدیر اسبق و همچنین مدیر شبکه کودک و نوجوان نیز از آن به تندی انتقاد کرده‌اند. او که بیشتر با ریاستش بر سازمان صدا و سیما معروف شد، سابقه حضور در قرارگاه فضای مجازی را در رزومه خود دارد و از طراحان اصلی شورای عالی فضای مجازی به شمار می‌رود. علی عسگری هیچ گونه سابقه مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی یا پتروشیمی نداشته و مشخص نیست بر اساس چه تخصصی قرار است سکان بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور که در حال حاضر می‌تواند تا 50 درصد ارز سامانه نیما را تأمین کند، در درست بگیرد. اتفاقی که با اصل «شایسته سالاری» که توسط رییس‌جمهور نیز مورد تاکید قرار گرفته بود در تناقض است.
