چرا طالبان دریچه‌های سد کمال خان را باز کرد؟

کبنا ؛اسماعیل کهرم می گوید: «با توجه به سابقه‌ای که طالبان دارد باید بگویم که باز کردن دریچه‌های سد کمال خان لحظه‌ای است.»
به گزارش کبنا نیوز به نقل از آفتاب یزد، روز سه شنبه طالبان دریچه‌های سد کمال خان را به سمت ایران باز کرد و آب هیرمند به سوی هامون جاری شد. در روزهایی که سیل و خشکسالی، توامان گریبان مردم سیستان را گرفته، رها شدن حقابه این منطقه از رودخانه هیرمند خبر خوبی برای این مردم است. حقابه‌ای که پشت سد کمال خان افغانستان محصور شده بود، اما سه شنبه شب در نتیجه مذاکرات وزارت امور خارجه ایران با این کشور به سمت ایران جاری شد و در روزهای آینده به خاک سیستان خواهد رسید. در این راستا استاندار سیستان و بلوچستان می‌گوید: «دو دریچه از بند کمال خان باز شد با توجه به فاصله ۸۰ تا ۹۰ کیلومتری که با چاه نیمه‌های سیستان دارد، پیش‌بینی می‌شود ۴۸ تا ۷۲ ساعت دیگر آب وارد خاک ایران شود.» مدرس خیابانی افزود: «آنچه که توافق شده و تعهد شده با دولت افغانستان و بارندگی‌ها هم کمک می‌کند، این است که این جریان ادامه داشته باشد تا حق آبه ایران کامل تامین شود این آب به چاه نیمه‌ها هدایت می‌شود و به عنوان منابع آبی مورد نیاز برای منطقه سیستان است. در سیستان چهار چاه نیمه داریم که ذخایر آن تا یک میلیارد و ۸۰۰ میلی متر مکعب می‌شود اما به دلیل خشکسالی‌ها این رقم کاهش یافته است، امیدواریم با رهاسازی آب مشکل تامین آب حل شود و برای سال ۱۴۰۱ مشکل آب
نداشته باشیم.»
> دغدغه خاصی نداریم
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه هفته گذشته تیم‌های فنی دستگاه‌های متولی مسیرهای ورود آب هیرمند به سیستان را بررسی کردند گفت: «هم‌اینک دغدغه خاصی برای ورود حجم آب پیش‌بینی شده به کشور بعد از باز شدن دریچه‌های بند کمال‌خان نداریم.» علیرضا شهرکی گفت: «با توجه به شرایطی که در بارندگی‌های اخیر و در سامانه بارشی قبلی اتفاق افتاد پیش‌بینی ما این بود که باید بحث لایه‌روبی مسیل‌ها و کانال‌های آب را در منطقه سیستان داشته باشیم زیرا احتمال بارندگی جدید در حوزه کشور افغانستان حساسیت کار را بالا برده بود.» وی خاطرنشان کرد: «گزارشات ما از شرایط منطقه نشان می‌دهد دغدغه‌ای در هیچ مسیری نداشته و نداریم و با توجه به برنامه‌ریزی خوبی که در ۱۰ روز گذشته انجام شده نگرانی پیش نخواهد آمد و امیدواریم با مدیریت این آب سهم خوبی را برای ذخیره‌سازی، کشاورزی و محیط زیست داشته باشیم.»
> ماجرای ورود آب هیرمند به خاک کشور ما حاشیه‌هایی دارد
اما عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «ورود آب هیرمند از خاک افغانستان به ایران نباید منجر به فراموشی طرح انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان شود.» حبیب‌اله دهمرده در گفت‌وگو با خانه ملت، در مورد حقابه رودخانه هیرمند گفت: «معاهده حق‌آبه رودخانه هیرمند به سال ۱۳۵۱ باز می‌گردد؛ بر مبنای جزییات این قرارداد حق آبه ایران از رودخانه هیرمند در سال نرمال آبی به طور متوسط ۸۲۰ میلیون متر مکعب برای یک سال در نظر گرفته شده و این آب به تالاب هامون سرازیر می‌شد؛ که متاسفانه در اکثر مواقع دولت افغانستان به این معاهده پایبند نبوده است.» نماینده مردم زابل، زهک، هیرمند و نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی افزود: «در طی سال‌های اخیر با احداث بند کمال خان، افغانستان اجازه ورود هیچ آبی به خاک کشور ما را نداد؛ در حال حاضر به دلیل بارندگی‌های متعدد و تغییر دولت افغانستان قرار شده مقداری آب وارد خاک ایران شود.» دهمرده با اشاره به انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان تاکید کرد: «سیستان و بلوچستان با بحران بی‌آبی مواجه است و طی چند روز اخیر با تصویب انتقال آب دریای عمان قرار شد این تشنگی برای همیشه رفع شود؛ اگر امروز خبرهایی از ورود آب هیرمند به خاک کشور می‌شنویم؛ نباید دلیلی بر بی‌توجهی استفاده از آب دریای عمان و غفلت از آب‌های ژرف باشد.» وی یادآور شد: «پیوسته ماجرای ورود آب هیرمند به خاک کشور ما با حاشیه‌هایی همراه بوده و همیشگی و مداوم نبوده است؛ امیدواریم این انتقال آب پیوسته‌وار باشد اما نباید این اتفاق منجر به فراموشی اصل ماجرا یعنی انتقال آب پایدار از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان باشد.»

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی افزود: «باید در نظر داشته باشیم، وارد شدن آب رودخانه هیرمند به خاک کشور با برنامه‌ریزی مشخص و اولویت‌های مورد نیاز مردم همان آب شرب باشد؛ این مهم باید با برگزاری جلسات فرمانداران و استانداران مشخص شود.» عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: «ورود آب هیرمند از خاک افغانستان به ایران نباید منجر به فراموشی طرح انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان وبلوچستان باشد؛ حقابه رودخانه هیرمند مطالبه جدی ما است که تاکنون موفق به دریافت آن نبوده‌ایم؛ در ضمن فراموش نشود آبی که وارد می‌شود به درستی استفاده شود.»
> نمی‌توان انتظار داشت باز شدن سد کمال خان همیشگی باشد
بی‌شک دیدار هیرمند با هامون اتفاق خوبی است به خصوص برای مردم سیستان و بلوچستان اما آیا این دیدار همیشگی است و تداوم خواهد داشت؟ در این راستا یک کارشناس محیط زیست می‌گوید: «با توجه به سابقه‌ای که طالبان دارد باید بگویم که از این گروه هر کاری بر می‌آید و به نظر میرسد که باز کردن دریچه‌های سد کمال خان لحظه‌ای است یعنی اصلا نمی‌توان انتظار داشت که این باز شدن سد کمال خان تداوم داشته باشد.» اسماعیل کهرم بیان کرد: «ولی از آنجایی که طالبان منتظر این هستند که توسط مجمع جهانی پذیرفته شوند و از آنجایی که با ایران همسایه هستند و به کشور ما نیاز دارند به احتمال زیاد با اینکار می‌خواستند دهان مقامات ایران را شیرین کنند. بنابراین در شرایط فعلی طالبان در نظر گرفته‌اند که مقامات ایران را خشنود کنند تا شاید توسط ایران به رسمیت شناخته شوند.» وی درخصوص مزایای ورود آب هیرمند به هامون گفت: «علت اینکه ایران از افغانستان درخواست داشته است که آب هیرمند به سمت هامون سرازیر شود، این است که چاه نیمه‌ها را پر کند. زمانی که آب به هامون می‌آمد و هامون سرازیر می‌شد به مخازنی می‌رفت که به آن چاه نیمه می‌گویند که حدود ۲۰ درصد آب شیرین ایران را در بر داشت. اگر این چاه نیمه‌ها پر شود استان سیستان و بلوچستان از بی‌آبی و قحطی آب رهایی خواهد یافت. حتی برای زراعت و حیات وحش نیز بسیار مفید خواهد بود». این کارشناس محیط زیست گفت: «بنابراین هرچقدر باز شدن دریچه‌های سد کمال خان به سمت ایران طولانی‌تر باشد بهتر خواهد بود حتی اگر در کوتاه مدت هم این اتفاق بیفتد آب به سمت سفره آبهای زیرزمین می‌پیوندد و موثر خواهد بود.»