پیامدهای بحران اوکراین بر برجام

کبنا ؛محمدعلی وکیلی در سرمقاله روزنامه ابتکار نوشت: حمله روسیه به اوکراین آغاز تحولات جدیدی در جهان و نقطه عطف رقابت‌های ژئوپلتیک غرب و شرق است. آرایش جدیدی در روابط بین‌الملل رقم خواهد خورد. قطعاً سطح تنش‌ها بالا خواهد رفت و جنگ سرد حداکثری در خواهد گرفت. بازار فروش تسلیحات رونق پیدا می‌کند و روابط بلوک غرب و شرق تیره می‌شود. تحریم های سنگینی علیه روسیه اعمال خواهد شد و این مسیر عملاً روابط روسیه و غرب را روزبه روز تنش زا تر می‌کند.
اما این تحولات چه بر سر مذاکرات هسته‌ای ایران می‌آورد؟ در کوتاه مدت بعید می‌دانم تاثیر زیادی بر مذاکرات داشته باشد. چراکه سطح بحران اوکراین بسیار بالاتر و مهمتر از آن است که کارت مذاکرات هسته ای ایران بتواند تاثیری بر آن بگذارد. اما در درازمدت می‌تواند امکان‌های جدیدی در روابط ما با غرب ایجاد کند. اول اینکه با بحران اوکراین در کنار بحران تایوان، تمرکز بر ایران برداشته می‌شود و تنش‌ها به منطقه‌ای دور از ما منتقل می شود. این امر اجازه تنفس بیشتر به ما می‌دهد و غرب را در پیگیری تحریم ایران بی‌انگیزه می‌کند و لذا غرب بیشتر تمایل به توافق با ایران پیدا می‌کند. درواقع ما از اولویت امنیتی غرب خارج می‌شویم. دومین فرصت در بحث انرژی است. با برجام و ورود رسمی نفت ایران به بازار انتظار کاهش قیمت انرژی می‌رفت. اما با تحریم های روسیه این اتفاق برعکس خواهد شد و مضافاً نفت و گاز ایران مشتری بیشتری خواهد داشت. در واقع حذف انرژی روسیه نیاز غرب به انرژی ایران را بیشتر می‌کند. البته حذف انرژی روسیه به راحتی قابل انجام نیست. کشورهای خلیج فارس سخت بتوانند این انرژی را در کوتاه مدت تامین کنند. ولی به هر حال اگر بحران اوکراین در کوتاه مدت حل نشود (که چنین افقی از آن قابل مشاهده است) غرب به سراغ راه حل های جایگزین خواهد رفت. بهترین راه ممکن تامین گاز از ایران است. خط لوله ما تا ترکیه رفته است و ترکیه نیز در تحولات اخیر چندان از طرف روسیه احساس امنیت نمی‌کند. از این روی انرژی ایران می‌تواند بهترین گزینه جایگزین انرژی روسیه باشد. این امر عملاً به امکان توازن بخشی بیشتری در روابطمان می‌دهد.
بنابراین درس‌ها و پیامدهای زیادی در آرایش جدید و پیش رو بین‌الملل وجود دارد که فراتر از این اتفاقاتی است که در میدان قابل ملاحظه است.