اصغر فرهادی از ایران و «قهرمان» گفت

کبنا ؛ اصغر فرهادی، کارگردان شناخته‌شده ایرانی، به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران جشنواره کن هفتادوپنجم قدم روی فرش قرمز این جشنواره گذاشت. او در کنار ونسان لیندون، ربکا هال، دیپیکا پادوکونه، یاسمینه ترینکا، لاج لی، جف نیکولز و یواخیم تریه، بخش رقابتی اصلی جشنواره فیلم کن را داوری می‌کند. این نخستین حضور رسمی او پس از حواشی اخیر درباره فیلم «قهرمان» بود. درست یک سال پیش در همین جشنواره، نخستین حواشی درباره «قهرمان» خبرساز شد؛ اینکه چرا فرهادی زبان حال هم‌وطنانش نیست و به چه دلیل امیر جدیدی را برای بازی در نقش اول فیلم انتخاب کرده است؟ این پرسش‌ها، نخستین حواشی فیلم او بود. به فاصله چند ماه و هم‌زمان با نمایش عمومی «قهرمان» در ایران، آزاده مسیح‌زاده یکی از شاگران سابق اصغر فرهادی مدعی شد فیلم‌نامه «قهرمان» از فیلم مستند او برداشت شده است و پیگیرهای حقوقی هر دو طرف درباره این موضوع به تیترهای داغی بدل شد. هرچند این پرونده حقوقی همچنان در جریان است، اما روز گذشته اصغر فرهادی در نشست خبری اعضای هیئت داوران در جشنواره فیلم کن درخصوص حواشی یک سال اخیر « قهرمان» صحبت کرد. او ضمن اشاره به شرایط کنونی ایران عنوان کرد: «خوشحالم که عضو هیئت داوران کن هستم، اما این خوشحالی عمیقی نیست. با توجه به اتفاقاتی که این روزها در کشورم رخ می‌دهد، خیلی از ایرانی‌ها اصلا نمی‌توانند واقعا خوشحال باشند و شما حتما باید در مورد فشارهای اقتصادی و...که مردمم از سر می‌گذرانند، ناامیدی و افقی که برای مردم روشن نیست، شنیده باشید. مردمی که گذشته پرافتخار، فرهنگ و تاریخ غنی دارند، این همه نخبه در داخل کشور و جهان دارند و این همه ثروت منابع طبیعی دارند...».
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «هرگز مستقیما در مورد این موضوع صحبت نکرده‌ام. بسیاری از اطلاعاتی که در اختیارتان است در روزنامه منتشر شده و اطلاعات نادرست بود و بعدا اصلاح شد. بنابراین فکر می‌کنم باید با توجه به اطلاعات صحیح، وضعیت را اصلاح کنیم. این مستند چیزی بود که من در یک کارگاه دیدم. من در مورد آن با دانشجو صحبت کردم اما خیلی بعد، فیلم «قهرمان» را ساختم و نمی‌توان به آن به عنوان یک سرقت ادبی نگاه کرد. در واقع در «قهرمان» آنچه در فیلم وجود دارد چیزی کاملا متفاوت است. باید ببینیم چرا برخی روزنامه‌نگاران این اطلاعات نادرست را منتشر کرده‌اند. کاری که ما انجام می‌دهیم ساختن فیلم‌های داستانی است و کاری که من در فیلم «قهرمان» انجام دادم به کارگاهی که به آن اشاره کردم مربوط نیست و بر اساس یک رویداد جاری بود. این مستند و فیلم من صرفا بر اساس اتفاقی است که دو سال قبل از برگزاری کارگاه اتفاق افتاده است و وقتی رویدادی رخ می‌دهد و توسط مطبوعات کشف می‌شود، آن‌گاه به اطلاعات عمومی تبدیل می‌شود و می‌توانید کاری را که دوست دارید انجام دهید، می‌توانید داستانی بنویسید یا فیلمی درباره آن رویداد بسازید بدون اینکه یکی کپی دیگری باشد».

فرهادی ادامه داد: «می‌توانید اطلاعات مربوط به این رویداد را مشاهده کنید. «قهرمان» تنها یک تفسیر از این رویداد است؛ در حالی که مستند یک مستند بود و اصلا همان برداشتی از آن نبود. روزنامه‌ای که به آن اشاره می‌کنید در مورد سرقت ادبی صحبت کرده است. این در واقع صحت ندارد و به همین ترتیب یک هیئت‌منصفه برای قضاوت در این پرونده وجود خواهد داشت اما نمی‌دانیم که این پرونده چه زمانی رسیدگی خواهد شد و یک فرایند بسیار طولانی دارد. مشخصا این ماجرا یک مقدار احساس ناخوشایندی ایجاد کرده است، اما فیلم من بر اساس مستند ساخته نشده و حتی پیشنهاد شد که درآمد فیلم بین ما تقسیم شود. فکر می‌کنم بدون شک موضوع روشن خواهد شد و متأسفم که این‌قدر احساس ناخوشایند ایجاد کرده است، اما امیدوارم این اطلاعات اشتباهی که در مورد این موضوع نوشته شده اصلاح شود. حتی گفته‌اند من محکوم شده‌ام که اشتباه است».
افتتاحیه با طعم زامبی و اوکراین
مراسم افتتاحیه جشنواره کن، یک سخنران سیاسی نیز داشت و رئیس‌جمهور اوکراین به صورت مجازی سخنانی کوتاهی ادا کرد و گفت: «فیلم دیکتاتور بزرگ چارلی چاپلین، در زمان خود دیکتاتور را نابود نکرد اما به لطف سینما و این فیلم، صدای پیروزی آزادی در آینده شد. امروز نیز مانند آن زمان یک دیکتاتور {پوتین} وجود دارد و بار دیگر جنگ برای آزادی در جریان بوده و بار دیگر، مانند گذشته، سینما نباید سکوت کند. متقاعد شده‌ام که دیکتاتور شکست خواهد خورد و ما در این جنگ پیروز خواهیم شد».
به گزارش سی‌ان‌ان این سخنرانی زلنسکی جدیدترین سخنرانی وی در تور دیپلماتیک جهانی در فضای مجازی بود که با هدف جلب توجه جهان به وضعیت اسفناک اوکراین در طول تهاجم روسیه انجام شد. او در آوریل نیز در شصت‌وچهارمین مراسم سالانه جوایز «گرمی» ظاهر شد و با موضوع «جنگ، متضادترین پدیده علیه موسیقی» سخنرانی مجازی کرد. هرچند وب‌سایت جشنواره کن و برخی بازیگران سعی کرده‌اند خود را در کنار اوکراین بدانند، اما برخی دیگر نیز لباس‌هایی با برندهای روسی بر تن داشتند و تحریم روسیه به طور کامل شکل نگرفته است. البته جشنواره اجازه حضور خبرنگاران روسی را در این دوره نداده است و همچنین فیلم مستند «ماریوپولیس ٢»، آخرین ساخته کارگردان جان‌باخته در جریان حمله روسیه به اوکراین، در آخرین لحظات به فهرست فیلم‌های حاضر در جشنواره کن ٢۰٢۲ اضافه شده است. این فیلم مضمونی درباره وضعیت زندگی مردم ساکن در شهر محاصره‌شده ماریوپل در میانه جنگ در اوکراین دارد. فیلم Coupez!‌/ Final Cut تازه‌ترین ساخته میشل آزناویسیوس (کارگردان فیلم آرتیست) به عنوان فیلم افتتاحیه کن هفتادوپنجم اکران شد؛ فیلمی در ژانر کمدی - زامبی که در مدت کمتر از دو ساعت با پرتاب امعا و احشای بدن انسان به پرده سینما، توانست برخی از منتقدان را راضی و برخی دیگر را عصبانی کند. هرچند منتقدان بر یک نکته تأکید داشتند و آن توانایی کارگردان فرانسوی در ساخت یک فیلم کمدی خوب بود. در این فیلم بازیگرانی همچون برنیس بیژو، رومن دری، ماتیلدا لوتز، چارلی دوپن و... حضور داشتند. نام این فیلم نیز «زد کام زد» بود که با توجه به توضیحات هیئت اوکراینی درخصوص علامت «Z» که نیروهای روسیه در تهاجم خود علیه اوکراین به روی تانک‌ها نوشتند، به نام «کات آخر» تغییر یافت.