علی مرد است و مردان را دوست دارد/ حکایت شنیدنی علامه جعفری از جشن غدیر / سنت امام رضا(ع) در روز عید غدیر  

کبنا ؛بی‌تردید واقعه غدیر خم فقط یک رویداد تاریخی نیست. بلکه حادثه‌ای بزرگ برای حفظ دستاوردهای بعثت همه­ پیامبران الهی و خصوصاً پیامبر (ص) قلمداد می‌شود.
به حسب ظاهر آیا می‌شود انسان بگوید [عید غدیر]عیدی است که در عیدیت بالاتر از همه این اعیاد باشد؟ چطور می‌شود که بالاتر از همه این اعیاد باشد؟ با اینکه آن‌ها عید اسلامی‌اند، این عید تشیع است، عید وصایت است، عید ولایت است.
چطور این بالاتر شد؟ به اعتبار آن که: «چون که صد آمد، نود هم پیش ماست.» به اعتبار این که کسی که قائل به ولایت است، قائل به اسلام است و لاعکس. کسی که این روز را عید بداند، آن سه تا (عید قربان، فطر و روز جمعه) را هم عید می‌داند، لاعکس؛ و از طرفی، خاص بالاتر از عام است.
 پنج توصیه امام علی(ع) برای عید غدیر
امیرالمومنین امام علی علیه السلام در بخشی از خطبه غدیر می فرمایند:
 وقتی که به همدیگر رسیدید همراه سلام، مصافحه کنید، و در این روز به یکدیگر هدیه بدهید، این سخنان را هر که بود و شنید، به آن که نبود برساند، توانگر به سراغ مستمند برود، و قدرتمند به یاری ضعیف،  پیامبر مرا به این چیزها امر کرده است.
 سنت امام رضا(ع) در روز عید غدیر
    
کتاب الغدیر
هنگامى که مرحوم امینى (علامه عبدالحسین بن احمد تبریزى امینى) جلد اول کتاب الغدیر را در نجف اشرف چاپ و به بازار عرضه کرد، مصر از وزیر اطلاعات و فرهنگ عراق خواست که از طبع آن جلوگیرى کند. در جواب گفته بود: «هر چه در آن هست، از کتاب‌های خود شما است.»
مرحوم سید عبدالحسین شرف‌الدین (عالم بزرگ، عبدالحسین بن یوسف شرف‌الدین موسوى عاملى) و آقا سید محسن امین در کلام و اعتقادات خیلى زحمت کشیدند و مقامشان خیلى عالى است. از میان متأخرین نیز مرحوم آقاى علامه امینى، صاحب الغدیر فرموده است: «براى تألیف الغدیر صد هزار کتاب از کتب عامه (اهل سنت) را مطالعه کرده‌ام.»

نظر علما و مراجع درباره عید غدیر
مرحوم آیت‌الله العظمی سیدروح‌الله خمینی
مسأله غدیر، مسأله‌ای نیست که بنفسه برای حضرت امیر (ع) یک مسأله‌ای پیش بیاورد، حضرت امیر مسأله غدیر را ایجاد کرده است. آن وجود شریف که منبع همه جهات بوده است، موجب این شده است که غدیر پیش بیاید. غدیر برای حضرت امیر (ع) ارزش ندارد؛ آنکه ارزش دارد خود حضرت است که دنبال آن ارزش، غدیر آمده است.
ولایتی که در حدیث غدیر است که به معنای حکومت است و به معنای مقام معنوی.
غدیر یک مسأله روز است. غدیر یعنی نباید دین را از سیاست جدا کرد. حکومت آمیخته با سیاست است و حکومت صالح و عادل، عین اسلام و دین است. آنان که سیاست را از دین جدا می‌دانند، در حقییقت منکر غدیر هستند.
قضیه غدیر، قضیه جعل حکومت است. این است که قابل نصب است و الا مقامات معنوی قابل نصب نیست.
آیت‌‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای
مسأله‌ غدیر و تعیین امیرالمؤمنین (ع) به عنوان ولى‌امر امت اسلامى از سوى پیامبر مکرم اسلام (ص) یک حادثه‌ بسیار بزرگ و پر معناست؛ در حقیقت دخالت نبى مکرم در امر مدیریت جامعه است. معناى این حرکت که در روز هجدهم ذى‌الحجه سال دهم هجرت اتفاق افتاد، این است که اسلام به مسأله‌ مدیریت جامعه به چشم اهمیت نگاه مى‌کند. این‌طور نیست که امر مدیریت در نظام اسلامى و جامعه‌ اسلامى، رها و بى‌اعتنا باشد.
در باب غدیر، انسان از ابعاد گوناگونی می‌تواند نظر بیندازد و بهره معنوی و فکری بگیرد.
مشکل بشریت امروز، در حقیقت فقدان عدالت  و اسلام و حکومت علوی و روش و منهاج امیرالمؤمنین (ع) است.
حقیقتاً مسلمین عالم می‌توانند از همین حادثه غدیر، وسیله‌ای برای رشد و هدایت وافی و اکمل جهان اسلام پیدا کنند.
غدیر نتیجه فضایل، مزایا و کمالات آن حضرت (ع) بود.

غدیر یک مفهوم مترقی و نجات بخش است.
غدیر یک مسأله اسلامی است، یک مسأله فقط شیعی نیست.
آیت‌الله‌العظمی سیدعلی حسینی سیستانی
شیعه باید از حقوق اجتماعی و سیاسی اهل سنت پیش از خود آن‌ها دفاع کند ... من همیشه گفته و می‌گویم که نگویید برادران اهل سنت، بلکه بگویید «اهل سنت ما». 
شکی نیست که عید غدیر از اعظم اعیاد است.
آیت‌الله‌العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی
مکتب غدیر مکتب جهاد، مکتب ایمان، مکتب قرآن و مکتب همه انبیاء است.
باید غدیر در تمام حوزه‌ها و دانشگاه‌ها تدریس شود و همگان پیام‌های جامع و جهانی آن را دریافت نمایند و کرسی‌های
غدیرشناسی در مراکز علمی معتبر ایجاد شود.
روز تاریخی و بزرگ عید سعید غدیر مانند روز عظیم بعثت با اهمیت و بی‌نظیر است. این دو روز با یکدیگر پیوند و بستگی کامل دارند.
بعثت اصل، اساس و پایه انقلاب الهی، جهانی و جاودانی اسلام و روز غدیر مکمل و تداوم‌بخش آن است.
آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی
اما اگر شرق و غرب عالم را بگردیم، تمام آیات و روایات را ببینیم و تمام تاریخ اسلام را بررسی کنیم تا داستان غدیر را در کنار آیه ۶۷ سوره مبارکه مائده قرار ندهیم، تفسیر این آیه شریف برای ما غیرممکن است.
اراده حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفته است که واقعه تاریخی غدیر در تمامی قرون و اعصار به صورت یک تاریخ زنده که قلوب و دل‌ها به سوی آن جذب می شوند؛ بماند.
جوانان مسلمان را به حفظ حدیث غدیر وادار کنیم، خطبه غدیر را به طور فراگیر در اختیار مردم، جوانان و نوجوانان قرار بدهیم و در مقابل حفظ این خطبه، جایزه بگیرند و تشویق شوند، به خصوص در میان نسل جوان که آگاهی آنها بر مسأله غدیر لازم است، انتشار گسترده و وسیعی پیدا کند، آمیخته با محبت و تشویق.

کمتر واقعه تاریخی در جهان؛ به سان رویداد «غدیر» مورد توجه طبقات مختلف از محدّث و مفسر و متکلم و فیلسوف و خطیب و شاعر و سیره‌نویس واقع شده است.
آیت‌الله‌ جعفر سبحانی
رویداد غدیر، یکی از حادثه‌های قطعی و انکارناپذیر در سیره رسول خدا و تاریخ اسلام است.
تعیین خلیفه از جانب خدای متعال که پیام حدیث غدیر است، یک نعمت و موهبت آسمانی است و شایسته است انسان به  خاطر این موهبت جلسه شکرگزاری برپا کند و آن روز را جشن و سرور بشمارد.
کمتر حدیثی از نظر تواتر و کثرت راویان به پای حدیث غدیر می‌رسد، زیرا صد و بیست نفر از صحابی و نود نفر از تابعین و سیصد و شصت نفر از دانشمندان اهل سنت، گفتار رسول خدا را در روز غدیر درباره امیرمؤمنان نقل کرده‌اند.
آیت‌الله‌العظمی عبدالله جوادی آملی 
آنچه که مورد عنایت ذات اقدس اله در صحنه غدیر بود آن است که خلیفه خود را به وسیله رسول خود مشخص کند. 
غدیر آغاز خروج جامعه انسانی از تاریکی جهل و تیرگی جهالت عملی و ورود به فضای روشن دانش و صحنه منور بینشی است.که همان هدف اصیل بعثت رسول مکرم اسلام است.
چون نعمتی برتر از ولایت علی و اولاد علی نیست، عید غدیر برترین اعیاد امت اسلامی است.
بهترین معرف برای عظمت روز غدیر و حادثه جهانی این روز، قرآن و عترت است.
اگر کسی به همه «ماجاء به النبی» - و قوانین دین مقدس اسلام - مؤمن باشد ولی به غدیر ایمان نیاورد، به هیچ چیز ایمان نیاورده است.
آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی
غدیر پاسخ عقلی به مباحث توحیدی است و امامت بخش اصلی اعتقاد به توحید است و جامعه بدون امامت و ولایت نابود شدنی است.
عید غدیر عیدی تاریخی و سرنوشت‌ساز تا روز قیامت به شمار می‌‌آید.
امامت و غدیر یک موضوع مهم توحیدی است.
امام علی (ع) تکمیل‌کننده نبوت و هدایت انسان‌ها بودند بنابراین شناخت این خیمه‌گاه و ستون اصلی دین، جزو ضروریات است.
باید مواظب غدیر باشیم تا همانند زمان‌های گذشته در شناخت و معرفی آن انحراف ایجاد نکنند، زیرا غدیر موضوع اصلی شیعه است.

آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی گرگانی
این روز (عید غدیر) از اعیاد بزرگ اسلامی و مذهبی ما است و بلکه طبق برخی روایات بزرگترین عید است و چرا این گونه نباشد در حالی که اصل قبولی تمام اعمال ولایت است و این روز نیز عید ولایت است.
مرحوم آیت‌الله‌العظمی محمدعلی اراکی
به طور قطع و یقین مولائی که حضرت رسول‌الله الاعظم فرمودند به معنای سرپرستی و ولایت است و اگر به معنای دوستی باشد جمله غلط است، یعنی «کسی که من دوست او هستم این علی هم و باید دوست او باشد»، این جمله تکلیف است برای علی نه برای مردم و اگر رسول‌الله می‌خواستند تکلیف مردم را روشن کنند باید می‌فرمودند: « من کان مولای فلیکن مولا علی» یعنی کسی که دوست من است باید دوست علی باشد».
مرحوم آیت‌الله العظمی محمدتقی بهجت 
عیدی که از همه اعیاد بالاتر است عید ولایت، عید غدیر خم است. چه طور این عید بالاتر است؟ به اعتبار این که «چون که صد آمد نود هم پیش ماست.»
بعید نیست استحباب جماعت در نماز عید غدیر، که به امید مطلوبیت خوانده شود.
مرحوم آیت‌الله العظمی میرزا جواد تبریزی
از آن نظر که ولایت افضل واجب اعمال است، عید غدیر افضل از اعیاد مذهبی دیگر است و باید به آن اهمیت بیشتر داده شود و اختصاص به ملت خاص ندارد، عید امت اسلام است.
مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبایی
پیامبر اسلام در غدیرخم با معرفی علی(ع) به عنوان متصدی اسلام، اندیشه معاندان را باطل کرد و فرمود: الله‌اکبر از کامل شدن دین و تمام شدن نعمت و رضایت خدا و ولایت علی (ع) بعد از من.
غدیر آغاز خروج جامعه انسانی از تاریکی جهل و تیرگی و جهالت عملی و ورود به فضای روشن دانش و صحنه منوّر بینشی است که همان هدف اصیل بعثت رسول مکرم اسلام است.
آیت‌الله شهید مرتضی مطهری
در آن روز (غدیر) جریانی رخ داده که آن قدر با اهمیت است که آن را مکمل دین و متمم نعمت خدا بر بشر شمرده است. آن موضوعی که بتواند نامش مکمل دین و متمم نعمت و آن چیزی باشد که با نبودنش، اسلام، اسلام نیست، چه بوده است؟
«... از آیاتی که در این مورد (امامت در قرآن) در سوره مائده وارد شده یکی این آیه است: یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته (سوره مائده، آیه ۶۷).
سوره مائده به اتفاق شیعه و سنی، آخرین سوره‌ای است که بر پیغمبر‌(ص) نازل شده.
شیعه سؤال می‌کند: این دستوری (آیه ۶۷ سوره مائده) که جزء آخرین دستورها است و آن قدر مهم است که اگر پیغمبر(ص) آن را ابلاغ نکند، همه گذشته‌ها کان لم یکن (هیچ و پوچ) است، چیست؟ ما می‌گوییم آن موضوع، مسأله امامت است که اگر نباشد، همه چیز کان لم یکن است، یعنی شیرازه اسلام از هم می‌پاشد.

شیعه از کمالات و روایات خود اهل تسنن دلیل می آورد که این آیه (آیه ۶۷ سوره مائده) در غدیرخم نازل شده است.
غدیر در همه قرن‌ها در ادب و فرهنگ مردم حضور داشته است.
(الغدیر) از جنبه ادبی هم استفاده کرده است، چون در هر عصری هر مطلبی که در میان مردم وجود داشته باشد، شعر آن را منعکس می‌کنند.
در هر قرنی ما می‌بینیم که مسأله غدیر، جزء ادبیات آن قرن است بنابراین، چگونه می‌توانیم این حدیث را انکار کنیم؟
مرحوم آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی
گسترش فرهنگ غدیر، موهبتی بی‌بدیل در وادی هدایت و سعادت بشریت است.
تجلیات غدیر باید در مراکز تشیع و در جهان اسلام متبلور شود.
غدیر روز استمرار رسالت و روز امامی است که ما را به راه مستقیم فضیلت، اخلاق، اعتقاد، نیروی بصیرت و اراده هدایت کرده است.
امام خمینی (ره) غدیر را معیار حکومت جمهوری اسلامی می‌دانست. زیرا ادامه پیام غدیر، امامت حضرت ولی‌عصر(عج) است.
آنچه که به طور قطع و یقین ما را به خداوند می‌رساند کسی نیست جز امام برحق و معصوم و راهی نیست جز راه ولایت و امامت و این جمله در سایه وحدت دینی تحقق پیدا می‌کند.
امام علی(ع) از آن چنان جایگاه رفیعی در تاریخ اسلام برخوردار هستند که بخش اعظمی از آیات و روایات اسلامی در خصوص مقام والای ایشان نازل و بیان شده است.
مرحوم آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی
قدر ندانستن نعمت بزرگ ولایت و غدیر، عامل اصلی تسلط دشمنان بر مسلمین است.
در مسأله غدیر آنچه که در تاریخ مؤثر بوده است جنبه اثباتی این قضیه است؛ تبلیغ یعنی رساندن پیام همان‌طور که پیامبر اکرم (ص) در روز هجدهم ذی‌الحجه مأمور به تبلیغ می‌شوند به طوری که خداوند متعال فرموده است اگر تبلیغ نکنی اصل رسالت به مردم نرسیده است.
برای رساندن جایگاه دین تنها «رسالت نبی» کافی نیست «ولایت ولی» هم لازم است.
امام خمینی (ره ) در عین این که منادی اتحاد بین مسلمانان بودند؛ تأکید بر شناساندن غدیر داشتند.
بر تک تک ما وظیفه است که با توجه به امکانات در راه شناساندن ولایت ایثار کنیم و زحمت بکشیم.
حکایت شنیدنی علامه جعفری از جشن غدیر
مرحوم علامه محمد تقی جعفری نقل می‌کرد: یکی از نوه های مرحوم مورخ الدوله سپهر نویسنده کتاب ناسخ التواریخ به منزل ما آمد و اظهار داشت در شب عید غدیر در منزلی در شمال تهران، جشنی برقرار است و علاقه مندم شما هم در آن شرکت کنید. گفت: در این جشن تعداد زیادی از رجال لشکری و کشوری هستند. من تصور می‌کنم که اگر شما تشریف بیاورید و در آن محفل، مطالبی نیز بفرمایید مؤثر واقع شود.
محل برگزاری جشن، منزلی بزرگ و تقریبا جنگل مانند بود و بخش هایی از آن، به صورت آب نماهای بسیار بزرگ بود و به هرحال، باغی بود که کمتر نمونه آن را دیده بودم. وارد جلسه شدیم. دیدم سالنی بسیار بزرگ است که انواع و اقسام میوه ها و شیرینی‌ها جهت پذیرایی از حضار در آن چیده شده است. در ادامه برنامه برخی از اینها آمدند و در وصف امیرالمؤمنین (ع) اشعاری خواندند. برخی از شعرها خوب بود و برخی نیز سطحی نداشت...

من دیگر خسته شده بودم و بنا داشتم که بلند شوم که از در مجلس سیّدی با ظاهری بسیار ساده وارد شد و حتی کفش خود را برداشت و به داخل آورد که البته در آنجا این کار، خلاف عادت بود و پیدا بود که صاحب مجلس و تعدادی دیگر ناراحت شده اند.
عموم حضار به سید نگاهی تحقیر آمیز داشتند. کسی به او احترامی نگذاشت، ولی من در مقابلش به احترام برخاستم و او نیز سری تکان داد. سید، جوان بود و با یک طمأنینه و اطمینان خاصی بر روی زمین نشست و کسی هم تعارف نکرد که روی صندلی بنشیند.
بالاخره نوبت به اشعرالشعرا رسید و از او دعوت کردند که بیاید و اشعارش را بخواند. این شاعر با یک طمطراقی آمد و شروع به قرائت اشعار نمود.
وقتی بیت اول را خواند هر چند بد نبود ولی سید یک اشکال جدی به آن وارد کرد. اشعرالشعرا محل نگذاشت و بیت دوم را خواند. دوباره سید ایراد گرفت. شاعر همچنان توجه نمی‌کرد. وقتی بیت سوم را خواند، سید گفت: این هم اشکال دارد. شاعر عصبانی شد و گفت: چرا؟ سید گفت: خوب،این را اول می‌پرسیدی. الان برایت توضیح می‌دهم.
سید بحثی از معانی بیان و صنایع ادبی را به صورت خیلی خلاصه بیان کرد... دیدم که دریایی است بیکران... چند نفر از حضار آمدند و احترام کردند و به زور سید را به بالای مجلس بردند.
در این هنگام یکی از حضار به سید گفت: اولا خوش آمدید، هر چند که نمی‌دانیم چطور آمدید. دوم این که آیا خودتان هم شعر می‌گویید؟ سید گفت: گاهی اوقات. گفتند: می‌شود یکی از سروده‌های خود را بخوانید؟ گفت: آری و حتی می‌توانم همین الان شعر تازه بگویم. گفتند: پس بفرمایید. گفت: نه، چرا که ممکن است بگویید این اشعار را قبلا گفته‌ای. شما بگویید که چه بسرایم؟
اینها با حالت اعجاب آمیز نگاهی به یکدیگر کردند و گفتند: غزلی بگویید در مدح امیرالمؤمنین که دو بیت اول عاشقانه باشد و بیت سوم این باشد که اگر علی به خاری نگاه کند، گلستان می‌شود و بیت چهارم این باشد که اگر معصیت کاران عالم حتی فرعون توسل به علی پیدا کنند بهره مند می‌شوند. خلاصه، محدوده را برای او خیلی تنگ کردند.
سید قبل از شروع نگاهی به حضار کرد که کسی اشعار او را ننویسد. من زیر عبا خودکار و کاغذ را آماده کردم تا اشعار را یادداشت کنم. فهمید اما اعتراضی به من نکرد. سید شعر را این گونه آغاز کرد:
گر شمیمی ز سر طرّه جانان خیزد          
تا قیامت ز صبا رایحه جان خیزد
واله‌ام من که چو ازخواب تو بیدار شوی
زچه رو از سر چشمان تو مژگان خیزد؟
علی عالی اعلا که ز بیم نهلش            
روح از کالبد عالم امکان خیزد
گر به خاری کند از قاعده لطف نظر     
از بن خار، دو صد روضه رضوان خیزد
گر زند دست به دامان ولایش فرعون       
از لحد با دو کف موسی عمران خیزد
داورا! دادگرا! جانب "جدّا" نظری            
کز پی مدح تو چون بحر به طوفان خیزد...
معلوم شد که اسمش جدّا و قمی است.

پس از خواندن شعر، سید خطاب به حاضران گفت: آقایان! علی(ع) از این جلسات که دور هم بنشینید و انواع غذاها را بخورید و چند بیت هم شعر بخوانید راضی نیست. علی مرد است و مردان را دوست دارد. اگر مرد هستید و مردانگی دارید بروید سراغ محرومان، دردمندان و فقرا. یعنی همان کسانی که مورد عنایت علی بودند. اینجا نشسته‌اید و غذاها، شیرینی‌ها و شربت‌های خوشمزه می‌خورید بعد می‌روید خانه و فکر می‌کنید که در مدح علی شعر گفته‌اید. صریح بگویم که باید وضعتان را عوض کنید و بروید سراغ محرومان جامعه.
این را گفت و کفش خود را برداشت و از مجلس بیرون رفت.
پس از رفتن او تا مدتی همه بهت زده بودند... آن شب شاهد بودم که تعدادی از آنها بسیار گریه می‌کردند. آقای سپهر، بعدها می‌گفت: تعدادی از آنها زندگی‌شان را تغییر دادند و رفتند و به رسیدگی به محرومان پرداختند.