برجام با قیمت دلار چه می‌کند؟ / جو تردید در بازار دلار

کبنا ؛بازار ارز به توافق برجام واکنش نشان داد، به‌طوری‌که‌ طی روزهای گذشته بازارهای مالی با کاهش همراه بودند به‌رغم اینکه همچنان از نتیجه قطعی مذاکرات خبری نیست، اما سیگنال‌ مذاکرات هسته‌ای برای بازارها مثبت بود چنان‌که در این هفته قیمت دلار با کاهش همراه و وارد کانال 28 و حتی 27 هزارتومان قرار گرفت با این حال انتشار تدریجی برخی واکنش‌های مثبت در مورد حل‌شدن بخش زیادی از اختلافات و اخباری در مورد تضمین‌های آمریکا امیدواری‌ها را در مورد آینده برجام افزایش داده است این درحالی است که کارشناسان معتقدند مذاکرات برجام پس از شکست توافق اولیه تنها عاملی بود که می‌توانست بر بازار ارز تاثیر‌گذار باشد و این بازار را تلطیف کند، اما احیای نیمه‌کاره برجام با آنچه که در توافق پیشین رخ داد تفاوت‌هایی دارد که باعث می‌شود سطح توقعات ما را کاهش دهد حتی در بهترین حالت اگر تصور کنیم که به نتایجی مشابه توافق قبلی دست بیابیم اما بازهم تاثیر این توافق در بازار ارز کوتاه‌مدت خواهد بود.
برجام تنفسی برای بازار ارز
میثم رادپور معتقد است: تاثیر ساختار ناقص اقتصادی کشور و تجربه تورم بی‌سابقه در کشور بسیار بیشتر از آن است که دو دستاورد نصفه نیمه برای این بازار کارگشا باشد هر چند نمی‌توان به این دستاوردها نیز با نگاه بدبینانه نگریست و مسلما تغییراتی را در بازار شاهد خواهیم بود، اما اینکه از احیای برجام انتظار معجزه در بازار داشته باشیم اصلا ممکن نیست، کما اینکه در توافق قبلی که شاید با موارد توافق شده بیشتری نیز همراه بود شاهد تغییرات شگرفی نبودیم، اما در هر حال امیدواریم که تغییرات هر چند کوتاه‌مدت بتواند سایه گرمی بر اقتصاد کشور بگستراند و فرصتی برای تنفس ایجاد کند. این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: افزایش ذخایر ارزی و کاهش قیمت ارز به‌ویژه دلار البته برای اقتصاد کشور مهم است، اما حتی در دوره توافق قبلی نیز با وجود اینکه تقریبا بلافاصله بسیاری از سرمایه‌گذاران به کشور آمدند و ابراز تمایل برای توسعه همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در کشور داشتند به‌دلیل اینکه هنوز خروجی کاملی نداشت راه به‌جایی نبرد و توافق فعلی نیز به‌دلیل لغونشدن بسیاری از تحریم‌ها از سوی آمریکا نیز همین تبعات را به‌دنبال خواهد داشت و سرمایه‌گذاران خارجی اروپایی و غیراروپایی مانند گذشته از ورود به بازار ایران می‌هراسند، حتی اگر برخی از تحریم‌ها نیز لغو شد، بازهم به‌دلیل وجود جو و فضای شک‌وتردید نسبت به تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا از ورود به ایجاد رابطه‌ای که آینده آن مبهم است اجتناب می‌ورزند.
گریزی از افزایش قیمت ارز نیست
رادپور بیان داشت: افزایش قیمت ارز را باید به‌عنوان رکنی ثابت در نظام اقتصادی کشورمان در نظر بگیریم که هیچ راه فراری هم از آن نیست و پای ثابت نظام اقتصادی ما خواهد بود، اما اینکه فاصله این افزایش قیمت‌ها یا شدت و ضعف آن به چه میزان خواهد بود با عوامل تعیین‌کننده بسیاری همراه است که البته ساختار اقتصاد کشور رکن اصلی آن است که ما نمی‌توانیم همپا با بازار بین‌المللی پول حرکت کنیم و در تراکنش‌های بین‌المللی حضور داشته باشیم و در حقیقت همواره با تبادلات مالی و پول در سطح جهانی مشکل داریم و بسیاری از پول تولیدکنندگان و صادرکنندگان در این تراکنش‌ها با ایجاد حساب‌های جعلی به منظور انجام مبادلات مالی حاصل از تحریم از بین می‌رود و در نتیجه روزبه‌روز درعرصه تولید عقب‌تر می‌مانیم و به ناامنی بیشتری در بازار می‌رسیم که حاصل آن تمایل برخی به خروج از ایران و در نتیجه خروج سرمایه‌ها از کشور است.
بازار کاهش قیمت ارز ماندگار نیست

این کارشناس بازار شیرینی احیای توافق در بازار ارز را ماندگار ندانست و بیان داشت: فروش نفت بیشتر و بازشدن پول‌های بلوکه شده در درازمدت برای ما مفید نخواهد بود و نهایت زمانی‌که بتوان از مزایای این دو دستاورد بهره برد، شاید یکسال باشد، اما مشکلات بازهم روی ناخوشایند خود را در ساختار فعلی اقتصاد و همچنین نظام پولی بین‌المللی به ما رخ خواهد نمود و در حقیقت برجام مشکلات ما را حل نخواهد کرد و حتی چنانچه به FATF نیز بپیوندیم تا وقتی‌که سایه سنگین تحریم‌های آمریکا بر سر ما باشد، بازهم سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی از ترس اعمال جرائم لغو تحریم‌های آمریکا در مورد ایران به سوی سرمایه‌گذاری جدی و مدت‌دار به کشورمان نخواهند آمد در چنین شرایطی نمی‌توان انتظارمعجزه از برجام نیز داشت هر چند که احیای برجام فعلی کامل نیست و حتی در صورت فرصت کافی برای اجرای همین بندها نیز گره محکمی از مشکلات کشور را حل نخواهد کرد. رادپور کاهش قیمت ارز را خبر خوبی ارزیابی کرد و افزود: ورود دلار به کانال 28 هزارتومان البته خبر خوبی است که نمی‌توان در درازمدت روی آن حساب باز کرد گرچه بخش عمده‌ای از این تغییرات حاصل ایجاد جو روانی پس از احیای برجام است که جهش قیمت بعدی ارز را عقب‌تر می‌اندازد هر چند که افزایش قیمت ارز در سال حتی در کشورهایی غیر از ایران نیز امری غیرطبیعی محسوب نمی‌شود، اما کشور ما در سال‌های اخیر با تورم بی‌سابقه و جهش قیمت‌های غیرقابل باوری مواجه شده است که مسلما به خلق نقدینگی منتهی می‌شود که در نهایت عامل آن پیچیدگی نظام اقتصادی ما و از عوارض اقتصاد ما محسوب می‌شود که به بی‌ثباتی فضای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در کشور منتهی می‌شود. او اضافه کرد: مسلما دستاوردهای فعلی احیای برجام برای جامعه نسبتا مثبت خواهد بود و شاهد تغییراتی با توجه به آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی کشور خواهیم بود که دست مسئولان را برای واردات بازتر خواهد کرد اما پس از سپری‌شدن این رویکرد با توجه به ماندگاربودن میزان تورم در کشور جهش بعدی قیمت‌ها به‌ویژه قیمت ارز شدیدتر از آخرین دوره خواهد بود و البته این امری است که پیش از این در زمان آقای روحانی و توافق اولیه سپری شدن زمانی اندک شاهد آن بودیم چرا که ساختار اقتصاد ما در سطح داخلی و جهانی مشکل دارد و تنها آرزویی که می‌توانیم در حال حاضر کنیم این است که از شرایط موجود پسااحیای برجام بهترین استفاده ممکن را کرد و با اتخاذ سیاست‌های مطلوب مقدار جهش بعدی قیمت‌ها و ارز را از نظر کمی و کیفی بیشتر به تعویق انداخت.
ریزش دلار پس از حصول توافق
کامران ندری، کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص معتقد است: قیمت دلار پس از حصول توافق و اعلام خبر آن قطعا ریزش خواهد کرد و این کاهش قیمت در روزها و هفته‌های ابتدایی اعلام خبر توافق احتمالا شدید خواهد بود و در صورتی‌که بانک‌مرکزی دخالتی در تعیین قیمت دلار نداشته باشد، بعید به‌نظر می‌رسد که قیمت تعادلی آن حداقل در ماه‌های ابتدایی به پایین‌تر از ۲۷ هزارتومان برسد. البته این کارشناس اقتصادی با تاکید بر شوک ابتدایی اعلام خبر توافق گفت که احتمال اینکه پس از اعلام خبر امضای توافق و در روزهای ابتدایی شاهد کاهش بیشتر قیمت دلار باشیم وجود دارد. ندری افزود: قیمت تعادلی دلار در ماه‌های بعداز حصول توافق به میزان فروش نفت و نحوه بازگشت ارز حاصل از آن به کشور بازمی‌گردد. با فروش نفت و ورود ارز حاصل از آن به اقتصاد کشور و همچنین مداخله بانک مرکزی احتمال کاهش قیمت دلار به قیمت‌های کمتر از ۲۷ هزارتومان نیز وجود دارد. در کل شرایط و قیمت دلار به میزان مداخله بانک‌مرکزی در این بازار مربوط است.
کاهش قیمت‌ها هیجانی است
سهراب اشرفی، کارشناس بازار طلا و ارز نیز در خصوص قیمت دلار پس از حصول توافق گفت: جو روانی حاصل از انتشار خبر توافق موجب ریزش قیمت‌ها خواهد شد و این ریزش هیجانی خواهد بود. با گذشت مدتی از اعلام خبر توافق و کاهش رفتار هیجانی بازار، قیمت دلار مجددا شاهد افزایش خواهد بود. اشرفی افزود: مشخص‌کردن رقم دقیق برای قیمت دلار پس از توافق به شاخص‌های اقتصادی و همچنین رفتار هیجانی بازار پس از اعلام خبر توافق بستگی دارد. به عقیده اشرفی کاهش قیمت حاصل از جو روانی توافق پس از مدت کوتاهی خنثی خواهد شد و قیمت‌ها تعدیل می‌شوند.
قیمت دلار، سکه و طلای آبشده در منطقه حساس/ التماس برای خرید یورو
بازارها به منطقه حساس رسیدند این جمله توصیف معامله‌گران در بازار ارز، سکه و طلای آبشده است. از نگاه آن‌ها بازار یکشنبه مثل دو نیمه بازی فوتبال بود، نیمه اول دفاعی و زیر فشار، نیمه دوم هجومی.
 صبح یکشنبه قیمت‌ها در هر سه بازار کاهشی بود ، دلار وارد کانال ۲۷ شد و یکی از حمایت‌های مهم یعنی ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان را از دست داد. در بازار فلز زرد نیز نرخ سکه کانال ۱۳ را از دست داد و تا ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان ریزش داشت. طلای آبشده نیز در معاملات صبح مثل دلار و سکه با یک کاهش به کف ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید.
اما در نیمه دوم تمام آنچه که از دست رفته بود پس گرفته شد، مثل بازی فوتبالی که گل‌های خورده در نیمه اول را در نیمه جبران شود. دلار و سکه و طلای ابشده نه‌تنها به بالای سطح حمایتی برگشتند بلکه در بازار دلار یک اتفاق جالب افتاد.
معامله‌گران می‌گفتند که بازار یک چرخش هزار تومانی داشته است. تا ظهر هزار تومان پایین آمد، ظهر به بعد هزار تومان بالا رفت. این رفت و برگشت موجب شد بازار تحلیل‌های فنی داغ شود. برخی مدعی بودند با شکستن کف ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان چراغ‌های 26 هزار و 250 و 25 هزار و 400 تومان روشن شدند و قیمت دلار به سمت تعادل‌های جدید حرکت می‌کند.
اما برخی دیگر اعتقاد داشتند شکست ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان و لمس کانال ۲۷ در حکم یک سایه بوده و دلار حمایت شده است، آن‌ها به سه اتفاق برای تحلیل خودشون اشاره می‌کردند.
اولی برگشت قیمت دلار از کف و رسیدن به بالای ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان بود . هزار تومان افزایش از نگاه آن‌ها نشانه حمایت است. دوم اینکه وقتی دلار به منطقه ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان برخورد کرد ، اشباع فروش شکل گرفت و جو در بازار خرید شد. در بیان دلیل سوم هم به استقبال از خرید دلار سهمیه‌ای اشاره داشتند.
از این نگاه ، دلار منطقه ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان را بوسیده ولی به سطح حمایتی برگشته است، درحالیکه گروه اول اعتقاد دارند دلار با برگشت به سطح ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان، آخرین ملاقات را خواهد کرد و مجددا نزولی می‌شود. یعنی اتفاق یکشنبه یک بوسه خدافظی با حمایت قبلی است.
 

 
در معاملات یکشنبه قیمت یورو با دلار یکسان شد و برای خرید یورو برخی التماس می‌کردند، درباره منشا آن دو نگاه وجود داشت. یکسری‌ها می‌گفتند منشا این ریزش بخاطر تزریق بازارساز است که به کف بازار، یورو عرضه کرده است. یکسری‌ها هم می‌گفتند دلیل ریزش به عرضه زیاد یورو توسط خانگی‌ها و معامله‌گران برمی‌گردد.
با رسیدن طلای آبشده به کف 5 میلیون و 100 هزار تومان، معامله‌گران می‌گفتند که هر وقت به این سطح رسیده، افزایش حداقل 500 هزار تومانی داشتیم که تا عصر یکشنبه بالای 300 هزار تومان برگشت نرخ شکل گرفته است که این اتفاق هم از نگاه گروه دوم حمایت می‌کند.
در سمت رسمی بازار یعنی در بازار متشکل و نرخ صرافی ملی، مثل بازار غیررسمی یک افت و خیز داشتیم. نکته برگشت نرخ اینجا بود که افت نرخ این دو بازار تا قیمت دلار نیما بود که 26 هزار و 600 تومان است و از این نقطه برگشت خوردند.
جو تردید در بازار دلار
بازار دلار در وضعیت نااطمینانی و تردید قرار گرفته است. از یک سو، بخشی از بازیگران ارزی میل زیادی به فروش اسکناس آمریکایی در روزهای اخیر از خود نشان داده اند و در سوی دیگر، معامله گران اجازه ندادند که در روز یک شنبه مرز ۲۸ هزار تومانی دلار شکسته شود. 
جو تردید و ماندن بین فروش یا خرید موجب شده است که رفتارهای هیجانی و مقطعی نیز در بازار بیشتر شود. به طوری که در روز یک شنبه در ابتدای معاملات تعداد فروشندگان زیاد بود و از اواخر روز، جو خرید غالب شد. 
تحلیل گران فنی باور دارند در صورتی که دلار به بالای محدوده ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومان بازگردد، احتمال رشد اسکناس آمریکایی تا مرز ۳۰ هزار تومان وجود خواهد داشت. برای اینکه دلار به مسیر نزولی بازگردد، نیاز است که این ارز زیر محدوده ۲۸ هزار و ۸۰۰ تومان تثبیت شود. البته، دیشب در بازار پشت خطی، دلار بیشتر میل به رشد قیمت داشت و حتی توانست خود را به آستانه کانال ۲۹ هزار تومان برساند. 
به گفته فعالان، هر چقدر که روزهای تعیین تکلیف مذاکرات هسته ای طولانی تر شود، کمی جو خوشبینی ها نیز کاهش خواهد یافت. با این حال،‌ خریداران ارزی سایه احتمال احیای توافق هسته ای را سنگین می دانند و دشوار است که به آسودگی بتوانند دلار را به سرعت در جو افزایشی ابتدای سال قرار دهند.