پشت پرده کناره گيري مقتدي صدر

مقتدي صدر، رهبر جريان صدر در بيانيه‌اي اعلام کرد به صورت دائم از فعاليت سياسي کناره‌گيري کرده است. وي همچنين از بستن تمامي دفاتر و نهادهاي وابسته به جريان صدر خبر داد. با اين حال موسسه مرقد شريف، نهاد فرهنگي شهيد صدر و موزه شهيد صدر را مستثنا کرده است. اين اقدام صدر در واکنش به صدور بيانيه آيت‌الله سيد کاظم حائري، از مراجع تقليد براي کناره گيري از مرجعيت صورت گرفت.
به گزارش کبنا، آرمان امروز نوشت: حائري در متن اين بيانيه علت کناره‌گيري خود را بيماري، ضعف جسماني و کهولت عنوان کردند. صدر ابراز عقيده کرده که اعلام کناره‌گيري آيت‌الله حائري و بيانيه او به اراده خود وي نبوده و افزوده است که بسياري از جمله آقاي حائري فکر مي‌کنند که اين رهبري به لطف يا دستور آنان به دست آمده است در حالي که اين به لطف خداوند و فيض پدرمان بوده است. علي‌رغم کناره گيري ايشان، اما نجف اشرف مقر اصلي مرجعيت ديني بوده و همچنان باقي خواهد ماند. آيت‌الله محمد صادق صدر، پدر مقتدي صدر قبل از شهادتش مقلدينش را به پيروي از آيت‌الله العظمي شيخ کاظم حائري فراخوانده بود. مقتدي صدر عنوان داشته هدفش از فعاليت سياسي در عراق، اصلاح انحراف از مسير نيروهاي سياسي شيعه بوده‌ و مي‌خواسته آنان را به ملتشان نزديک کند. صدر هم‌چنين افزوده است که همگان را از تعهداتشان معاف کرده و اگر فوت کردم يا کشته شدم براي من فاتحه بخوانيد. دفتر مقتدي صدر در نجف نيز پس از اعلام کناره گيري وي در بيانيه‌اي در اين باره نوشته است که تصميم گرفته شد که از اين پس هرگونه مداخله در امور سياسي، دولتي و رسانه‌اي به نام جريان صدر و همچنين استفاده از هر ابزار رسانه‌اي و در رأس آن ها شبکه‌هاي اجتماعي به نام اين جريان ممنوع است. در راستاي بررسي اين اتفاقات، آرمان امروز گفت و گويي با حسن هاني زاده، سفير پيشين ايران در لبنان داشته است که در ادامه مي خوانيد.
مقتدي صدر با چه اهدافي از عرصه سياسي عراق کناره گيري کرد؟
مقتدي صدر سياست شفافي را در پيش نگرفته است و بارها اعلام کرده است که از سياست کناره گيري مي کند اما باز هم وارد عرصه سياست شده و تصميم سازي کرده و نقش آفريني پر رنگي نيز داشته است. مقدي صدر هر بار که از سياست کنار رفته است و بار ديگر وارد عرصه سياسي شده، چالشي جدي براي عرصه سياسي عراق ايجاد کرده است. سه هفته از تحصن طرفداران صدر در پارلمان عراق مي گذرد و پس از ان نيز در مقابل شوراي عالي قضايي تجمع کرده اند و سبب شدند تا فضاي سياسي عراق متشنج شود. با اين وجود اما مقتدي صدر هنوز نتوانسته به اهداف خود برسد. بر همين اساس و با توجه به سبقه مقتدي صدر، نمي توان بيانيه او در خصوص کناره گيري از سياست را جدي گرفت و احتمال دارد او با برنامه هاي ديگري اين اقدام را انجام داده باشد.
کناره گيري مقتدي صدر از عرصه سياسي چه تبعاتي خواهد داشت؟
مقتدي صدر در ماه هاي اخير نقشي اساسي در تنش عراق داشت و عملا تبديل به يک گره در عرصه سياسي عراق شده بود که با کناره گيري خود حتي اگر در کوتاه مدت باشد، مي تواند منجر به اين شود که عرصه سياسي عراق آرام تر شود و هر چه زودتر دولت در اين کشور تشکيل شود. مقتدي صدر همواره در عرصه سياسي به صورت تاکتيکي عمل مي کند و تلاش مي کند تا با رويکردي جديد وارد عرصه سياست شود و به همين علت نبايد کناره گيري او را جدي دانست. اين حرکت مقتدي صدر تا اين لحظه با استقبال هايي رو به رو شده اما هنوز برخي در عراق نسبت به اقدام مقتدي صدر ترديد دارند و اين عمل را مثبت تلقي نمي کنند. آن چه اهميت دارد اين است که عراق نياز به آرامش دارد و بايد در اين مسير حرکت کرد. صدر حتي به نداها و درخواست‌هاي مراجع شيعه اهميت نمي‌دهد. اين سياست نشان مي‌دهد او به دنبال اين است  که با استفاده از شوروهيجان طرف‌دارانش معادله را به نفع خود تغيير دهد و نقش مرجعيت در عراق را کم ‌رنگ و رقباي خود را از صحنه سياسي و قدرت عراق خارج  کند. صدر بايد به نصايح و پيشنهادهاي مرجعيت عراق تن داده و از طريق گفتمان و ارائه راه‌ حل‌هاي عملي به اين وضعيت پايان دهد. در حال حاضر عراق در حال گذر از مرحله ديکتاتوري و خفقان به مرحله دموکراتيک و تشکيل يک نظام مردم سالار است که تجربه گران‌ سنگي براي رهبران سياسي عراق چه شيعه ،چه سني و چه کرد تلقي مي ‌شود. اگر در اين مرحله اتفاق‌هايي رخ دهد و جريان صدر همچنان بخواهد در منطقه سبز بغداد تحصن کرده و صف‌آرايي‌ها بين دو قطب شيعه ادامه پيدا کند، درنهايت عراق وارد جنگي داخلي خواهد شد. مقتدي صدر تاکنون با همه گزينه ‌هاي پيشنهادي براي نخست‌وزيري در يک سال گذشته مخالف بوده است و آخرين گزينه انتخابي پارلمان براي نخست‌ وزيري، محمد شياع السوداني، يک شخصيت متعادل عراقي بود اما با مخالفت مقتدي صدر روبه‌رو شد و اين موضوع باعث شد که تنش‌ها بين جريان‌هاي سياسي افزايش يابد. مشخصا دعوت مقتدي صدر از هواداران خود براي تجمع در منطقه سبز و اشغال پارلمان سرآغاز بحران سياسي در عراق بود نزديک به سه هفته است که فعاليت پارلمان اين کشور متوقف شده و نوعي سردرگمي در عراق حاکم است و به نظر مي‌رسد که اگر شرايط به همين شکل ادامه پيدا کند و رهبران عراق به يک راه ‌حل توافقي نرسند، عوامل حزب بعث و دشمنان ملت عراق از اين شرايط براي تقابل شيعه شيعه استفاده خواهند کرد. طبق برخي شنيده ها به دنبال حمله طرفداران مقتدي صدر به کاخ رياست جمهوري در بغداد اعلام حکومت نظامي شده و از سوي ديگر عنوان مي شود که ناآرامي ها به بصره رسيده و طرفداران مقتدي صدر در اين شهر نيز تظاهراتي انجام داده اند که احتمالا پس از مدتي فروکش خواهد کرد.
برخي شائبه ها از سوي برخي رسانه ها مطرح شده است که طبق آن سيستم هاي اطلاعاتي روسيه هشدار داده اند که احتمال حذف فيزيکي مقتدي صدر وجود دارد، اين شائبه ها تا چه ميزان به حقيقت نزديک است؟
وضعيت عراق به گونه اي است که هر لحظه ممکن است دستخوش تحولات جديد شود و به علت وجود برخي ناآرامي ها اين احتمال نيز وجود دارد که مقتدي صدر از سوي عوامل برخي کشورها نظير امارات، عربستان و يا اسرائيل ترور شود تا هجمه اي عليه ساير گروه هاي شيعي در عراق شکل گيرد و پس از آن نيز ايران را متهم به ترور کنند و بر همين اساس ضرورت دارد تا حفاظت فيزيکي از مقتدي صدر بيشتر شده و مسئولين عراقي بر آرام کردن اوضاع در عراق تمرکز کنند. برخي طرف ها از اين که جنگ داخلي در عراق شکل گيرد استقبال مي کنند و علاقه اي ندارند که عراق روي خوش به خود ببيند. بايد توجه شد که اين موارد گمانه زني است و مشخص نيست در آينده نزديک عراق شاهد چه تحولاتي خواهد بود اما با اين وجود عرصه سياسي عراق عملا به عرصه اي بدل شده است که هر لحظه در آن ممکن است توطئه اي شکل گيرد.