تاریخ انتشار
پنجشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۱ ساعت ۱۱:۰۰
کد مطلب : ۴۵۴۰۶۱
کبنانیوز از رکورد شکنی دلار گزارش می دهد:
بازار ارز گرفتار شوک‌های جدید
۰
کبنا ؛ثبات بازار ارز یکی از مواردی است که می‌تواند شرایط اقتصادی یک کشور را برای فعالیت‌ها فراهم سازد. دولت سیزدهم نیز از همان ابتدا در خصوص کنترل بازار ارز و ثبات ارز نظرات مختلفی را بیان کرد. اما قیمت دلار در بازار روز گذشته ۱۱ آبان ماه وارد کانال ۳۴ هزار تومان شد. عده‌ای از تحلیلگران بر این باورند که شرایط تورمی موجود در اقتصاد کشور و انتظارات تورمی ایجاد شده در بازار را می‌تواند از علل مهم پیشروی دلار دانست. عمده تحلیلگران بازار ارز تهران دو عامل مهم «سرمایه‌های خارج شده از بازار سرمایه» و «انتظارات تورمی موجود در فضای بازار» را به عنوان محرک‌های افزایشی دلار در روز گذشته می‌دانند. این در حالی است که انتشار سخنان رابرت مالی، نماینده امور ایران در دولت آمریکا، مبنی بر از بین رفتن احتمالات از سرگیری مذاکرات برجام نیز توانست عامل دوم، یعنی انتظارات تورمی را شدت ببخشد. از آنجایی که همچنان نرخ ارز در جامعه ما بر گرانی‌ها تأثیر دارد و زندگی روزمره مردم نیز تا حدودی به آن وابسته است، تحلیل نوسانات بازار ارز موضوعی است که در این گزارش سعی داریم به آن بپردازیم.
به گزارش کبنا، قيمت دلار و سکه روز گذشته – چهارشنبه 11 آبان ماه – از اولين ساعت هاي گشايش صرافي هاي ميدان فردوسي به صورت ساعتي افزايش داشت و قيمت ها بعد از شکستن رکوردهاي پي در پي، باز هم سر آرامش نداشتند. رکوردشکني در بازار سکه و ارز از روزهاي قبل که صف هاي جلوي صرافي ها شلوغ تر و طويل تر مي شد براي حرفه اي هاي اين بازار قابل پيش بيني بود. افزايش تقاضاي هيجاني در بازار ارز بدون کنترل بازارساز مي تواند کار اين بازار را از وضع موجود به بحراني عميق تر هم بکشاند. پرسش اينجاست که توان بازارساز براي کنترل ومديريت تقاضاهاي هيجاني تا چه حد است. از سوي ديگر با رکوردهاي جديدي که در بازار ارز ديديم هيچ بعيد نيست دور تازه اي از امنيتي شدن اين بازار را هم در روزهاي پيش رو شاهد باشيم.
گزارش هاي ميداني از بازار ارز پايتخت حکايت از آن دارد که در روز چهارشنبه نرخ دلار با گپ مثبت 300 توماني روانه بازار شد. اسکناس آمريکايي صبح چهارشنبه از مرز مقاومتي 33 هزا و 800 تومان عبور کرد.با عبور دلار از مرز ياد شده تقاضاي جديد وارد بازار شد و نرخ دلار توانست از مرز 33 هزار تومان فرار کند و وارد کانال 34 هزار تومان شود. قيمت دلار در نيمه روز 34 هزار و 220 تومان بود.اين قيمت در مقايسه با روز گذشته تقريبا 700 تومان بالا تر بود.
قيمت دلار رسمي و آزاد از هم دورتر شد
قيمت خريد دلار آمريکا در صرافي ملي هم روز چهارشنبه با قيمت دلار آزاد فاصله قابل توجهي پيدا کرد . نرخ دلار صرافي ملي امروز 28 هزار و 715 تومان و قيمت فروش آن 29 هزار و 4 تومان بود. همين امر موجب تشکيل صف هاي طولاني مردم براي خريد دلار رسمي شده بود. فاصله دلار رسمي و آزاد درحدود 5 هزار تومان است. به اين ترتيب جذابيت دلالي در اين بازار بيشتر شد و اگر اين وضع تداوم داشته باشد بايد منتظر صف هاي طولاني تري در مقابل صرافي هاي بانک ها که توزيع مديريت شده ارز را انجام مي دهند، باشيم.
نرخ دلار چطور از کنترل گريخت؟
از نگاه تحليلگران ارزي چند عامل مهم موجب رکورد زني نرخ دلار در روزهاي اخير شده است.اين دسته از بازيگران ارزي باور دارند افزايش قيمت دلار در معاملات پشت خطي شب سه شنبه در تهران و هرات موجب شد معامله گران دلار روزچهارشنبه با هيجان بيشتري وارد بازار شوند.
افزايش قيمت دلار در سليمانيه و هرات
سه شنبه شب دلار هرات تا محدوده 33 هزار و 130 تومان رشد کرد که نسبت به معاملات نقدي روز سه شنبه 150 تومان افزايش را نشان مي دهد. همين امر موجب شده بود بعضي از معامله گران روز چهارشنبه در انتظار ورود نرخ دلار به کانال 34 هزار تومان باشند. نرخ دلار هرات در معامات نقدي روز چهارشنبه مانند دلار تهران با گپ مثبت 180 توماني باز شد. اسکناس آمريکايي در ابتداي معاملات نقدي بازار مذکور وارد کانال 33 هزار تومان شد و تا 33 هزار و 150 تومان بالا رفت. اين پايان ماجرا نبود و نرخ دلار هرات در نيمه روز به33 هزار و 450 تومان رسيد. اين قيمت در مقايسه با روز قبل 470 تومان افزايش را نشان مي دهد. نرخ دلار سليمانيه هم در اين روز مانند دلار تهران و هرات به پرواز درآمد و يک کانال صعود کرد. نرخ دلار در بازار ياد شده امروز 34 هزار و 320 تومان بود.
شوک نرخ حواله درهم به قيمت دلار
عامل مهم ديگري که به دلار تهران شوک صعودي وارد کرده به نرخ حواله درهم بر مي گردد . نرخ حواله درهم به محدوده 9 هزار و 460 تومان رسيده است.نرخ برابري درهم به دلار 34 هزار و 750 تومان بدست آمد. همين امر دليلي براي تقويت انتظارات صعودي درمورد ارزش اسکناس آمريکايي در تهران است. از طرفي هم ريزش هاي پي در پي بورس در چند وقت اخير موجب خروج چند هزار ميليارد تومان سرمايه از بورس و ورود آن به بازار دلار شده است.عده اي از معامله گران باور دارند در کنار عوامل ياد شده در آستانه انتخابات مياندوره اي کنگره آمريکا در هشتم نوامبر همه شاخص ها به نفع جمهوري خواهان شده است.احتمال پيروزي افراطي ها عامل ديگر تقويت هيجانات ارزي در تهران شده است.
قيمت طلا و سکه بالا کشيد
قيمت اونس طلا هم در بازار روز چهارشنبه با 1655 دلار معامله شد که نسبت به روزر قبل 7 دلار بالا تر بود . در بازار داخلي ايران هم قيمت طلا 18 عيار امروز 22 هزارو 400 تومان بالا رفت و بر روي 1 ميليون و 397 هزار و 900 تومان رسيد.
سکه بازان هم روز گذشته مانند دلار به سمت کانال جديد هجوم بردند . قيمت سکه روز چهارشنبه وارد کانال 16 ميليون تومان شد و با 16 ميليون و 50 هزار تومان به فروش رسيد . اين قيمت در مقايسه با روز قبل 400 هزار تومان افزايش را نشان مي دهد.
پیامک هشدار در بازار سکه
حباب فلز گران بهای داخلی به بالای مرز 20 درصد رفت، اتفاقی که در سال جاری رخ نداده بود و به همین دلیل می تواند نقش یک هشداردهنده را برای معامله گران سکه ایفا کند.
روز چهارشنبه، سکه امامی با قدرت از مرز 16 میلیون تومانی عبور کرد و تا محوده 16 میلیون و 100 هزار تومان پیش روی کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که بخشی از معامله گران انتظار داشتند که سکه در نزدیک مرز 16 میلیون تومانی در معرض اصلاح قرار بگیرد. علت این انتظار رشد سنگین روز سه شنبه و چهارشنبه بود. در واقع سکه طی دو روز نزدیک به 900 هزار تومان افزایش یافته بود و همین موضوع موجب می شد که برخی از فعالان، انتظار سودگیری معامله گران از خریدهای قبلی را داشته باشند.
تحلیل گران فنی باور دارند در صورتی که فلز گران بهای داخلی بتواند از مقاومت حساس16 میلیون و 200 هزار تومانی عبور کند، خریداران بیشتری وارد بازار خواهند شد و احتمال صعود به بالای سطح 16 میلیون و 500 هزار تومان وجود خواهد داشت. فلز گران بهای داخلی هرگز در طول تاریخ معاملاتی خود به بالای محدوده 16 میلیون و400 هزار تومان نفوذ نکرده است. این موضوع می تواند هم زمان هیجان و احتیاط معامله گران را در بازار بالا ببرد. یک گروه از معامله گران تصور می کنند که در آستانه رکورد تاریخی، سودگیری ها بیشتر خواهد شد و دسته دیگری باور دارند بازار با موج جدیدی از افزایش تقاضا رو به رو است که زمینه رکوردهای شکنی های قیمتی را فراهم خواهد کرد.
اتفاق عجیب در بازار ارز؛ سبقت دلار توافقی از سهمیه‌ای
چهارشنبه روز فاصله گرفتن‌ها در بازار ارز بود/ این فاصله هم به شکل جغرافیایی بود هم ساختاری/ هر چقدر درهم، سلیمانیه و هرات اصرار بر اصلاح کردند، تهران زیر بار نرفت! از آن سمت بازارساز یک حفره 4 میلیون تومانی را در بازار باز کرده که عجیب است.
دلار تهران در معاملات چهارشنبه به 34 هزار و 400 تا 500 تومان رسید. این اتفاق در حالی رخ داد که معامله‌گران در تمامی بازارهای مرزی، اصلاح نرخ را گزارش کردند؛ دلار هرات بعد از برخورد به 33 هزار و 650 تومان اصلاح داد، درهم از ساعت 5 به بعد از 9500 تا 9330 عقب‌نشینی کرد و سلیمانیه هم با یک اصلاح تا زیر دلار تهران پایین آمد، یعنی 34 هزار و 300 تومان. اما دلار تهران نم پس نداد.
این نکته را هم در نظر داشته باشید که معمولا برای درهم، از ساعت 5 عصر به بعد نرخ نداریم، اما در روز چهارشنبه، ساعت بازار هم خیلی مثل روزهای قبل نبود. هرات هم از 7 صبح نرخ داشت که بهم ریختن ساعت بازار را نشانه‌ای از هیجان بالا در این روزها می‌دانند.
دلار هرات از 33 هزار و 100 تومان شروع به کار کرد و تا 33 هزار و 650 تومان بالا رفت، و بعد شروع به اصلاح زد. اما دلار تهران بر مدار صعود بود و در بازار تا 34 هزار و 700 تومان رشد کرد، حتی بعضی فروشنده‌ها روی 35 هزار تومان هم قصد فروش نداشتند. تتر با دلار تهران شروع کرد و کانال 35 را هم دید اما مثل هرات و سلیمانیه با اصلاح همراه شد. سکه نیز در روز چهارشنبه به کانال 16 میلیون تومان رسید، حباب در حال حاضر تا دو میلیون و 700 هزار تومان بالا آمده است.
معامله‌گران یک چیزی را از تاریخ بازار ارز گوشزد می‌کردند، آن هم اینکه در تجربه سقف قبلی هم بین هرات و تهران جدایی افتاده بود و هرات با یک فاصله هزار تومانی از تهران حرکت می کرد. در سقف قبلی نیز هرات با تهران همراهی نکرد، در روز چهارشنبه هم این فاصله به بیش از هزار تومان رسید.
.jpg)
اما این جدایی تنها محدود به جغرافیای بازار نماند و بازار رسمی هم به یک جزیره دورافتاده از بازار آزاد دارد تبدیل می‌شود. اختلاف نیما و آزاد در حال حاضر به 25.7 درصد رسیده است که سطح خیلی بالایی به حساب می‌آید. در واقع دلار در معامله بین صادرکننده‌ها و واردکننده‌ها در محدوده 27 هزار و 430 است. یک جورایی بازار رسمی به خواب رفته است.
در بازار آزاد با اینکه طی دو روز، 2 سقف زده شد، اما همچنان خریداران در روز چهارشنبه به میدان فردوسی مراجعه می‌کردند. رشد 1700 تومانی این هفته، برای خیلی‌ها قابل باور نیست. البته معامله‌گران با توجه به این میزان افزایش، معتقد بودن که بازار قطعا اصلاح می‌زند. استدلالشان هم به عدم همراهی حرکت دلار تهران توسط دلار هرات برمیگشت.
در میدان فردوسی یکسری از صرافی‌های عرضه کننده، دیرتر از روزهای قبل شروع به عرضه کردند اما زودتر هم تمام کردند. نرخ تابلو هم از 32 هزار و150 تا 32 هزار و 700 گزارش شده است که اینجا نیز یک شکاف قابل توجه با بازار آزاد قابل مشاهده است. خریدار دلار سهمیه، به نوعی از 4 میلیون تومان حفره بین نرخ‌ها برخوردار شده که عدد زیادی است. معامله‌گران می‌گویند، خانگی‌ها هم سمت بازار آمده‌اند و سپرده خودشان را دارند تبدیل می‌کنند. یکسری از معامله‌گران هم به خروج پول‌های حقیقی از بورس تهران اشاره می‌کردند و می‌گفتند در مهرماه 30 همت توسط حقیقی‌ها از بورس خارج شده که معادلش 900 میلیون دلار می‌شود.
در سایت شبکه اطلاع رسانی طلا سکه و ارز، در تایم معاملات صبح چهارشنبه، قیمت دلار حذف شد و این هم به عنوان یک علت نوسان دلار مطرح می‌شد. در واقع یکسری از معامله‌گران با توجه به سابقه حذف قیمت از سایت‌ها در مواقع حساس، این سیاست را شروع نوسان افزایشی قیمت تلقی کردند.
در روز سه‌شنبه رکورد جدیدی در معاملات رسمی ثبت شد، اما این رکورد فقط یک روز دوام آورد. چرا که در روز چهارشنبه حجم معاملات توافقی به 26 میلیون و 500 هزار دلار رسیده که بالاترین در تاریخ گزارش‌دهی بازار متشکل محسوب می‌شود. نکته این بود که دلار توافقی از 31 هزار و 600 تومان شروع به کار کرد و در 2 ساعت بیش از 12 میلیون دلار معامله شد. بعضی از معامله‌گران گزارش دادند: با اینکه روی نرخ 31 هزار و 900 تزریق 500 هزار دلاری انجام شد اما نرخ در این بازار تا 33 هزار و 100 تومان بالا رفت. همچنین دلار سهمیه از دلار توافقی هم عقب افتاد، چرا که خود دلار توافقی در روز چهارشنبه بیش از 1500 تومان افزایش داشته است.
.jpg)
اما پیش‌بینی‌ها در این روزهای نوسانی بازار چیست؟
گفته می‌شود اگر نرخ بسته چهارشنبه شب هرات زیر 33 هزار و 500 تومان باشد، یعنی از روند صعودی خارج می‌شویم یا حداقل روی رنج و اصلاح می‌رویم. نرخ تهران هم اگر به 33 هزار و 800 تومان واکنش نشان ندهد، با توجه به اینکه فقط 2 روز روی کانال 33 بوده است، این کانال به راحتی از دست خواهد رفت. معامله‌گران فنی حمایت بعدی را روی 32 هزار و 800 تومان می‌بینند.
در مورد خبرها، مهمترین چیزی که به نظر در روز چهارشنبه روی بازار اثر گذاشت، شایعاتی بود که پیرامون احتمال جنگ ایران و عربستان مطرح می‌شد، در واقع گزارش وال استریت ژورنال بازتاب زیادی در بازار ارز داشت. اما در معاملات عصر پس از بسته شدن بازار، صحبت‌های امیرعبدالهیان و علی باقری در مورد برجام به بازار مخابره شد و معامله‌گران می‌گفتند این صحبت‌ها قدرت نزول دلار را ندارد اما می‌تواند باعث توقف حرکت بازار شود.
بازار ارز با چندین شوک مواجه است
هادی حق شناس کارشناس اقتصادی در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «نوسانات قیمت دلار درواقع بیانگر بخش واقعی اقتصاد است. ما اقتصاد را به دو بخش واقعی و غیر واقعی تقسیم می‌کنیم. بخش واقعی تولید کالا و خدمات است که می‌بینیم و بخش غیر واقعی که نام آن را بازار پول و ارز می‌گذاریم. شاخص‌های بازار پول و ارز نشان می‌دهد که در بخش واقعی اقتصاد چه اتفاقی افتاده است. امروز بازار ارز با چندین شوک مواجه است؛ یک شوک در همین هفته گذشته دیده شد و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه اف‌ای تی اف بود که بیانگر این است که بانک‌های جهان و کشورهایی که عضو کنوانسیون‌های اف‌ای تی اف نیستند محدودیت مبادله پولی ایجاد می‌کنند. نکته دوم به درازا کشیدن احیای برجام است که شوک دیگری به بازار وارد کرده است. امروز هیچ چشم انداری وجود ندارد که بالاخره برجام احیا می‌شود و یا احیا نمی‌شود. ما در همین سال جاری هر زمان که اخبار برجام در حال احیا است رسید بازار واکنش مثبت نشان داد. نکته دیگر این است که وقتی اقتصاد به هر دلیلی در شرایط عدم اطمینان به سر ببرد و بخش مولد اقتصاد شرایط نرمال را تجربه نکند فشار بر روی بازار ارز خواهد آمد. اتفاقاتی که در چند هفته گذشته در بازار سرمایه اتفاق افتاد و شاخص بورس به پایین‌ترین سطح ممکن خود رسید به این مفهوم است که پول از این بازار خارج شده است. وقتی ما به بازار مسکن نیز نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم بر اساس حجم معاملاتی که در تهران در هفته گذشته انجام شد، تقریبا در طی چند سال گذشته کم سابقه بوده است. لذا در بازار مسکن تعداد معاملات کاهش پیدا کرده است و در بازار بورس شاهد کاهش پول حقیقی‌ها هستیم. همچنین در هفت ماه گذشته تراز بازرگانی کشور حدود ۳ میلیارد دلار منفی شده است. این بدان معنا است که ۳ میلیارد دلار پول بیشتری بیرون رفته است. »
افزایش و فشار تقاضا
وی ادامه داد: «برآیند همین چند شاخصی که ما ذکر کردیم بیانگر این است که در سمت تقاضا، افزایش و فشار تقاضا اتفاق افتاده
در حالی که سمت عرضه به هر دلیلی تقویت نشده است. مثلا سمت عرضه به این دلیل تقویت نشده است که ما همچنان در شرایط تحریم قرار داریم و از کانال‌های رسمی با سختی ومحدودیت فراوان پول مبادله می‌شود. به هر حال بازار ارز دو سمت عرضه و تقاضا دارد و اگر فشار تقاضا وجود داشته باشد اما در سمت عرضه اختلال ایجاد شود نظم بازار به هم می‌ریزد و قیمت دلار افزایشی می‌شود. البته نباید فراموش کنیم که در سال اول استقرار دولت‌ها معمولا رشد نقدینگی انجام می‌گیرد ولی وقتی ما الان به نرخ رشد نقدینگی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم تقریبا ۵ واحد از نرخ کم شده و حدود ۳۵ درصد است. لذا وقتی که شاخص‌های اقتصاد شرایط مطلوب ندارد، رشد نقدینگی و رشد پایه پولی هم بالای ۳۰ درصد است و تورم نرخی حدودی ۴۰ درصد دارد همه این عوامل باعث می‌شود که شاخص ارزی هم افزایشی شود. الان کسی نه تنها انتظار ندارد که نرخ ارز کاهش پیدا کند بلکه انتظار این است که نرخ ارز باز از شرایط فعلی بیشتر افزایش پیدا کند.«
امید به آینده
ایرج ندیمی از دیگر کارشناسان اقتصادی نیز در این باره گفت: « در رابطه موضوع نوسان دلار مثل هر کالا و محصول دیگری باید به دنبال چندین عامل شناخته شده باشیم. اولین مورد سیستم عرضه و تقاضا است؛ مثلا وقتی دولت ۳ و نیم میلیارد دلار از صندوق توسعه بر میدارد به این مفهوم است که تمایل دارد آنها را بفروشد تا از محل فروش درآمد بیشتری به دست بیاورد. همچنین این مفهوم را دارد که نرخ پایه را به اندازه‌ای تعیین می‌کند که بتواند کسری‌های خود را جبران کند. طبیعتا بخش خصوصی باید در این راستا از شرایط اشتغال بهره مند شود اما وقتی دولت چنین اقدامی را انجام می‌دهد گردش پول در بازار کمتر می‌شود و لذا نوع مدیریت دولت هم متفاوت است دومین موضوع امید به آینده است؛ در هر صورت یک زمانی دولت درآمد بالایی داشته و الان این درآمد کاهش پیدا کرده و از این جهت نیز متوجه می‌شویم که سیستم تأمین معیوب است. از سوی دیگر باید به مواردی مانند مهاجرت اشاره کنیم زیرا بخشی از خروج منابع برای موضوعاتی از جهت خروج از کشور و مهاجرت نقد و سرمایه صورت می‌پذیرد. از سوی دیگر نوسانات اعلام منفی به افراد نشان می‌دهد و برخی امید دارند که اگر دلار بخرند می‌توانند با درصد بیشتری از افزایش قیمت رو به رو شوند و این نوعی سرمایه‌گذاری برای آنها محسوب می‌شود.«
تأثیرگذاری بازار سرمایه و بازار پولی
این کارشناس در ادامه تصریح کرد « همچنین باید به دو بازار سرمایه و پولی توجه داشته باشیم. این دو بازار در رابطه با نوع
جهت گیری‌های خود تأثیر‌گذار هستند. مثلاً وقتی سود ۱۸ درصدی در نظر گرفته می‌شود به این معنا است که دولت به سپرده‌گذار می‌گوید که تو صرف ۶ سال باید به چند برابر پول خود برسی اما بانکدار می‌تواند از همین محل درآمد کسب کند. بنابراین مجموعه عوامل باعث می‌شود که در رویکرد به خرید و تأمین از ملک و زمین تا خودرو و ارز تغییر ایجاد شود. عوامل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تماما در بازارهای سرمایه تأثیر دارند و بازار ارز نیز از این تأثیرات مصون نیست.
تأثیر مسائل سیاسی
در آخر آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی به خبرنگار آفتاب یزد گفت: « معمولا وقتی که مسائل سیاسی کشور مانند مذاکرات، تحریم ها، بلوکه شدن دارایی‌ها مطرح می‌شود نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند. افزایش نرخ ارز نشان می‌دهد که وجوهی از بازار‌ها مانند بازار سرمایه یا بانک خارج می‌شوند و به بازار ارز می‌روند. هرچقدر مذاکرات به بن بست و توقف نزدیک شود ما باید از این طرف شاهد افزایش نرخ ارز باشیم. یکی از دیگر موضوعات هم بحث بانک مرکزی است بانک مرکزی امارات چندین سال است که توانسته نرخ دلار را حفظ کند و لذا مدیریت بانک مرکزی هم باید مورد توجه قرار بگیرد. بانک مرکزی‌ای که این هدف را داشته باشد که با دلار گران‌تر برای دولت درآمد بیشتری ایجاد کند مسلما کاهش نرخ ارز مورد توجه قرار ندارد. »
به گزارش کبنا، قيمت دلار و سکه روز گذشته – چهارشنبه 11 آبان ماه – از اولين ساعت هاي گشايش صرافي هاي ميدان فردوسي به صورت ساعتي افزايش داشت و قيمت ها بعد از شکستن رکوردهاي پي در پي، باز هم سر آرامش نداشتند. رکوردشکني در بازار سکه و ارز از روزهاي قبل که صف هاي جلوي صرافي ها شلوغ تر و طويل تر مي شد براي حرفه اي هاي اين بازار قابل پيش بيني بود. افزايش تقاضاي هيجاني در بازار ارز بدون کنترل بازارساز مي تواند کار اين بازار را از وضع موجود به بحراني عميق تر هم بکشاند. پرسش اينجاست که توان بازارساز براي کنترل ومديريت تقاضاهاي هيجاني تا چه حد است. از سوي ديگر با رکوردهاي جديدي که در بازار ارز ديديم هيچ بعيد نيست دور تازه اي از امنيتي شدن اين بازار را هم در روزهاي پيش رو شاهد باشيم.
گزارش هاي ميداني از بازار ارز پايتخت حکايت از آن دارد که در روز چهارشنبه نرخ دلار با گپ مثبت 300 توماني روانه بازار شد. اسکناس آمريکايي صبح چهارشنبه از مرز مقاومتي 33 هزا و 800 تومان عبور کرد.با عبور دلار از مرز ياد شده تقاضاي جديد وارد بازار شد و نرخ دلار توانست از مرز 33 هزار تومان فرار کند و وارد کانال 34 هزار تومان شود. قيمت دلار در نيمه روز 34 هزار و 220 تومان بود.اين قيمت در مقايسه با روز گذشته تقريبا 700 تومان بالا تر بود.
قيمت دلار رسمي و آزاد از هم دورتر شد
قيمت خريد دلار آمريکا در صرافي ملي هم روز چهارشنبه با قيمت دلار آزاد فاصله قابل توجهي پيدا کرد . نرخ دلار صرافي ملي امروز 28 هزار و 715 تومان و قيمت فروش آن 29 هزار و 4 تومان بود. همين امر موجب تشکيل صف هاي طولاني مردم براي خريد دلار رسمي شده بود. فاصله دلار رسمي و آزاد درحدود 5 هزار تومان است. به اين ترتيب جذابيت دلالي در اين بازار بيشتر شد و اگر اين وضع تداوم داشته باشد بايد منتظر صف هاي طولاني تري در مقابل صرافي هاي بانک ها که توزيع مديريت شده ارز را انجام مي دهند، باشيم.
نرخ دلار چطور از کنترل گريخت؟
از نگاه تحليلگران ارزي چند عامل مهم موجب رکورد زني نرخ دلار در روزهاي اخير شده است.اين دسته از بازيگران ارزي باور دارند افزايش قيمت دلار در معاملات پشت خطي شب سه شنبه در تهران و هرات موجب شد معامله گران دلار روزچهارشنبه با هيجان بيشتري وارد بازار شوند.
افزايش قيمت دلار در سليمانيه و هرات
سه شنبه شب دلار هرات تا محدوده 33 هزار و 130 تومان رشد کرد که نسبت به معاملات نقدي روز سه شنبه 150 تومان افزايش را نشان مي دهد. همين امر موجب شده بود بعضي از معامله گران روز چهارشنبه در انتظار ورود نرخ دلار به کانال 34 هزار تومان باشند. نرخ دلار هرات در معامات نقدي روز چهارشنبه مانند دلار تهران با گپ مثبت 180 توماني باز شد. اسکناس آمريکايي در ابتداي معاملات نقدي بازار مذکور وارد کانال 33 هزار تومان شد و تا 33 هزار و 150 تومان بالا رفت. اين پايان ماجرا نبود و نرخ دلار هرات در نيمه روز به33 هزار و 450 تومان رسيد. اين قيمت در مقايسه با روز قبل 470 تومان افزايش را نشان مي دهد. نرخ دلار سليمانيه هم در اين روز مانند دلار تهران و هرات به پرواز درآمد و يک کانال صعود کرد. نرخ دلار در بازار ياد شده امروز 34 هزار و 320 تومان بود.
شوک نرخ حواله درهم به قيمت دلار
عامل مهم ديگري که به دلار تهران شوک صعودي وارد کرده به نرخ حواله درهم بر مي گردد . نرخ حواله درهم به محدوده 9 هزار و 460 تومان رسيده است.نرخ برابري درهم به دلار 34 هزار و 750 تومان بدست آمد. همين امر دليلي براي تقويت انتظارات صعودي درمورد ارزش اسکناس آمريکايي در تهران است. از طرفي هم ريزش هاي پي در پي بورس در چند وقت اخير موجب خروج چند هزار ميليارد تومان سرمايه از بورس و ورود آن به بازار دلار شده است.عده اي از معامله گران باور دارند در کنار عوامل ياد شده در آستانه انتخابات مياندوره اي کنگره آمريکا در هشتم نوامبر همه شاخص ها به نفع جمهوري خواهان شده است.احتمال پيروزي افراطي ها عامل ديگر تقويت هيجانات ارزي در تهران شده است.
قيمت طلا و سکه بالا کشيد
قيمت اونس طلا هم در بازار روز چهارشنبه با 1655 دلار معامله شد که نسبت به روزر قبل 7 دلار بالا تر بود . در بازار داخلي ايران هم قيمت طلا 18 عيار امروز 22 هزارو 400 تومان بالا رفت و بر روي 1 ميليون و 397 هزار و 900 تومان رسيد.
سکه بازان هم روز گذشته مانند دلار به سمت کانال جديد هجوم بردند . قيمت سکه روز چهارشنبه وارد کانال 16 ميليون تومان شد و با 16 ميليون و 50 هزار تومان به فروش رسيد . اين قيمت در مقايسه با روز قبل 400 هزار تومان افزايش را نشان مي دهد.
پیامک هشدار در بازار سکه
حباب فلز گران بهای داخلی به بالای مرز 20 درصد رفت، اتفاقی که در سال جاری رخ نداده بود و به همین دلیل می تواند نقش یک هشداردهنده را برای معامله گران سکه ایفا کند.
روز چهارشنبه، سکه امامی با قدرت از مرز 16 میلیون تومانی عبور کرد و تا محوده 16 میلیون و 100 هزار تومان پیش روی کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که بخشی از معامله گران انتظار داشتند که سکه در نزدیک مرز 16 میلیون تومانی در معرض اصلاح قرار بگیرد. علت این انتظار رشد سنگین روز سه شنبه و چهارشنبه بود. در واقع سکه طی دو روز نزدیک به 900 هزار تومان افزایش یافته بود و همین موضوع موجب می شد که برخی از فعالان، انتظار سودگیری معامله گران از خریدهای قبلی را داشته باشند.
تحلیل گران فنی باور دارند در صورتی که فلز گران بهای داخلی بتواند از مقاومت حساس16 میلیون و 200 هزار تومانی عبور کند، خریداران بیشتری وارد بازار خواهند شد و احتمال صعود به بالای سطح 16 میلیون و 500 هزار تومان وجود خواهد داشت. فلز گران بهای داخلی هرگز در طول تاریخ معاملاتی خود به بالای محدوده 16 میلیون و400 هزار تومان نفوذ نکرده است. این موضوع می تواند هم زمان هیجان و احتیاط معامله گران را در بازار بالا ببرد. یک گروه از معامله گران تصور می کنند که در آستانه رکورد تاریخی، سودگیری ها بیشتر خواهد شد و دسته دیگری باور دارند بازار با موج جدیدی از افزایش تقاضا رو به رو است که زمینه رکوردهای شکنی های قیمتی را فراهم خواهد کرد.
اتفاق عجیب در بازار ارز؛ سبقت دلار توافقی از سهمیه‌ای
چهارشنبه روز فاصله گرفتن‌ها در بازار ارز بود/ این فاصله هم به شکل جغرافیایی بود هم ساختاری/ هر چقدر درهم، سلیمانیه و هرات اصرار بر اصلاح کردند، تهران زیر بار نرفت! از آن سمت بازارساز یک حفره 4 میلیون تومانی را در بازار باز کرده که عجیب است.
دلار تهران در معاملات چهارشنبه به 34 هزار و 400 تا 500 تومان رسید. این اتفاق در حالی رخ داد که معامله‌گران در تمامی بازارهای مرزی، اصلاح نرخ را گزارش کردند؛ دلار هرات بعد از برخورد به 33 هزار و 650 تومان اصلاح داد، درهم از ساعت 5 به بعد از 9500 تا 9330 عقب‌نشینی کرد و سلیمانیه هم با یک اصلاح تا زیر دلار تهران پایین آمد، یعنی 34 هزار و 300 تومان. اما دلار تهران نم پس نداد.
این نکته را هم در نظر داشته باشید که معمولا برای درهم، از ساعت 5 عصر به بعد نرخ نداریم، اما در روز چهارشنبه، ساعت بازار هم خیلی مثل روزهای قبل نبود. هرات هم از 7 صبح نرخ داشت که بهم ریختن ساعت بازار را نشانه‌ای از هیجان بالا در این روزها می‌دانند.
دلار هرات از 33 هزار و 100 تومان شروع به کار کرد و تا 33 هزار و 650 تومان بالا رفت، و بعد شروع به اصلاح زد. اما دلار تهران بر مدار صعود بود و در بازار تا 34 هزار و 700 تومان رشد کرد، حتی بعضی فروشنده‌ها روی 35 هزار تومان هم قصد فروش نداشتند. تتر با دلار تهران شروع کرد و کانال 35 را هم دید اما مثل هرات و سلیمانیه با اصلاح همراه شد. سکه نیز در روز چهارشنبه به کانال 16 میلیون تومان رسید، حباب در حال حاضر تا دو میلیون و 700 هزار تومان بالا آمده است.
معامله‌گران یک چیزی را از تاریخ بازار ارز گوشزد می‌کردند، آن هم اینکه در تجربه سقف قبلی هم بین هرات و تهران جدایی افتاده بود و هرات با یک فاصله هزار تومانی از تهران حرکت می کرد. در سقف قبلی نیز هرات با تهران همراهی نکرد، در روز چهارشنبه هم این فاصله به بیش از هزار تومان رسید.
اما این جدایی تنها محدود به جغرافیای بازار نماند و بازار رسمی هم به یک جزیره دورافتاده از بازار آزاد دارد تبدیل می‌شود. اختلاف نیما و آزاد در حال حاضر به 25.7 درصد رسیده است که سطح خیلی بالایی به حساب می‌آید. در واقع دلار در معامله بین صادرکننده‌ها و واردکننده‌ها در محدوده 27 هزار و 430 است. یک جورایی بازار رسمی به خواب رفته است.
در بازار آزاد با اینکه طی دو روز، 2 سقف زده شد، اما همچنان خریداران در روز چهارشنبه به میدان فردوسی مراجعه می‌کردند. رشد 1700 تومانی این هفته، برای خیلی‌ها قابل باور نیست. البته معامله‌گران با توجه به این میزان افزایش، معتقد بودن که بازار قطعا اصلاح می‌زند. استدلالشان هم به عدم همراهی حرکت دلار تهران توسط دلار هرات برمیگشت.
در میدان فردوسی یکسری از صرافی‌های عرضه کننده، دیرتر از روزهای قبل شروع به عرضه کردند اما زودتر هم تمام کردند. نرخ تابلو هم از 32 هزار و150 تا 32 هزار و 700 گزارش شده است که اینجا نیز یک شکاف قابل توجه با بازار آزاد قابل مشاهده است. خریدار دلار سهمیه، به نوعی از 4 میلیون تومان حفره بین نرخ‌ها برخوردار شده که عدد زیادی است. معامله‌گران می‌گویند، خانگی‌ها هم سمت بازار آمده‌اند و سپرده خودشان را دارند تبدیل می‌کنند. یکسری از معامله‌گران هم به خروج پول‌های حقیقی از بورس تهران اشاره می‌کردند و می‌گفتند در مهرماه 30 همت توسط حقیقی‌ها از بورس خارج شده که معادلش 900 میلیون دلار می‌شود.
در سایت شبکه اطلاع رسانی طلا سکه و ارز، در تایم معاملات صبح چهارشنبه، قیمت دلار حذف شد و این هم به عنوان یک علت نوسان دلار مطرح می‌شد. در واقع یکسری از معامله‌گران با توجه به سابقه حذف قیمت از سایت‌ها در مواقع حساس، این سیاست را شروع نوسان افزایشی قیمت تلقی کردند.
در روز سه‌شنبه رکورد جدیدی در معاملات رسمی ثبت شد، اما این رکورد فقط یک روز دوام آورد. چرا که در روز چهارشنبه حجم معاملات توافقی به 26 میلیون و 500 هزار دلار رسیده که بالاترین در تاریخ گزارش‌دهی بازار متشکل محسوب می‌شود. نکته این بود که دلار توافقی از 31 هزار و 600 تومان شروع به کار کرد و در 2 ساعت بیش از 12 میلیون دلار معامله شد. بعضی از معامله‌گران گزارش دادند: با اینکه روی نرخ 31 هزار و 900 تزریق 500 هزار دلاری انجام شد اما نرخ در این بازار تا 33 هزار و 100 تومان بالا رفت. همچنین دلار سهمیه از دلار توافقی هم عقب افتاد، چرا که خود دلار توافقی در روز چهارشنبه بیش از 1500 تومان افزایش داشته است.
اما پیش‌بینی‌ها در این روزهای نوسانی بازار چیست؟
گفته می‌شود اگر نرخ بسته چهارشنبه شب هرات زیر 33 هزار و 500 تومان باشد، یعنی از روند صعودی خارج می‌شویم یا حداقل روی رنج و اصلاح می‌رویم. نرخ تهران هم اگر به 33 هزار و 800 تومان واکنش نشان ندهد، با توجه به اینکه فقط 2 روز روی کانال 33 بوده است، این کانال به راحتی از دست خواهد رفت. معامله‌گران فنی حمایت بعدی را روی 32 هزار و 800 تومان می‌بینند.
در مورد خبرها، مهمترین چیزی که به نظر در روز چهارشنبه روی بازار اثر گذاشت، شایعاتی بود که پیرامون احتمال جنگ ایران و عربستان مطرح می‌شد، در واقع گزارش وال استریت ژورنال بازتاب زیادی در بازار ارز داشت. اما در معاملات عصر پس از بسته شدن بازار، صحبت‌های امیرعبدالهیان و علی باقری در مورد برجام به بازار مخابره شد و معامله‌گران می‌گفتند این صحبت‌ها قدرت نزول دلار را ندارد اما می‌تواند باعث توقف حرکت بازار شود.
بازار ارز با چندین شوک مواجه است
هادی حق شناس کارشناس اقتصادی در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «نوسانات قیمت دلار درواقع بیانگر بخش واقعی اقتصاد است. ما اقتصاد را به دو بخش واقعی و غیر واقعی تقسیم می‌کنیم. بخش واقعی تولید کالا و خدمات است که می‌بینیم و بخش غیر واقعی که نام آن را بازار پول و ارز می‌گذاریم. شاخص‌های بازار پول و ارز نشان می‌دهد که در بخش واقعی اقتصاد چه اتفاقی افتاده است. امروز بازار ارز با چندین شوک مواجه است؛ یک شوک در همین هفته گذشته دیده شد و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه اف‌ای تی اف بود که بیانگر این است که بانک‌های جهان و کشورهایی که عضو کنوانسیون‌های اف‌ای تی اف نیستند محدودیت مبادله پولی ایجاد می‌کنند. نکته دوم به درازا کشیدن احیای برجام است که شوک دیگری به بازار وارد کرده است. امروز هیچ چشم انداری وجود ندارد که بالاخره برجام احیا می‌شود و یا احیا نمی‌شود. ما در همین سال جاری هر زمان که اخبار برجام در حال احیا است رسید بازار واکنش مثبت نشان داد. نکته دیگر این است که وقتی اقتصاد به هر دلیلی در شرایط عدم اطمینان به سر ببرد و بخش مولد اقتصاد شرایط نرمال را تجربه نکند فشار بر روی بازار ارز خواهد آمد. اتفاقاتی که در چند هفته گذشته در بازار سرمایه اتفاق افتاد و شاخص بورس به پایین‌ترین سطح ممکن خود رسید به این مفهوم است که پول از این بازار خارج شده است. وقتی ما به بازار مسکن نیز نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم بر اساس حجم معاملاتی که در تهران در هفته گذشته انجام شد، تقریبا در طی چند سال گذشته کم سابقه بوده است. لذا در بازار مسکن تعداد معاملات کاهش پیدا کرده است و در بازار بورس شاهد کاهش پول حقیقی‌ها هستیم. همچنین در هفت ماه گذشته تراز بازرگانی کشور حدود ۳ میلیارد دلار منفی شده است. این بدان معنا است که ۳ میلیارد دلار پول بیشتری بیرون رفته است. »
افزایش و فشار تقاضا
وی ادامه داد: «برآیند همین چند شاخصی که ما ذکر کردیم بیانگر این است که در سمت تقاضا، افزایش و فشار تقاضا اتفاق افتاده
در حالی که سمت عرضه به هر دلیلی تقویت نشده است. مثلا سمت عرضه به این دلیل تقویت نشده است که ما همچنان در شرایط تحریم قرار داریم و از کانال‌های رسمی با سختی ومحدودیت فراوان پول مبادله می‌شود. به هر حال بازار ارز دو سمت عرضه و تقاضا دارد و اگر فشار تقاضا وجود داشته باشد اما در سمت عرضه اختلال ایجاد شود نظم بازار به هم می‌ریزد و قیمت دلار افزایشی می‌شود. البته نباید فراموش کنیم که در سال اول استقرار دولت‌ها معمولا رشد نقدینگی انجام می‌گیرد ولی وقتی ما الان به نرخ رشد نقدینگی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم تقریبا ۵ واحد از نرخ کم شده و حدود ۳۵ درصد است. لذا وقتی که شاخص‌های اقتصاد شرایط مطلوب ندارد، رشد نقدینگی و رشد پایه پولی هم بالای ۳۰ درصد است و تورم نرخی حدودی ۴۰ درصد دارد همه این عوامل باعث می‌شود که شاخص ارزی هم افزایشی شود. الان کسی نه تنها انتظار ندارد که نرخ ارز کاهش پیدا کند بلکه انتظار این است که نرخ ارز باز از شرایط فعلی بیشتر افزایش پیدا کند.«
امید به آینده
ایرج ندیمی از دیگر کارشناسان اقتصادی نیز در این باره گفت: « در رابطه موضوع نوسان دلار مثل هر کالا و محصول دیگری باید به دنبال چندین عامل شناخته شده باشیم. اولین مورد سیستم عرضه و تقاضا است؛ مثلا وقتی دولت ۳ و نیم میلیارد دلار از صندوق توسعه بر میدارد به این مفهوم است که تمایل دارد آنها را بفروشد تا از محل فروش درآمد بیشتری به دست بیاورد. همچنین این مفهوم را دارد که نرخ پایه را به اندازه‌ای تعیین می‌کند که بتواند کسری‌های خود را جبران کند. طبیعتا بخش خصوصی باید در این راستا از شرایط اشتغال بهره مند شود اما وقتی دولت چنین اقدامی را انجام می‌دهد گردش پول در بازار کمتر می‌شود و لذا نوع مدیریت دولت هم متفاوت است دومین موضوع امید به آینده است؛ در هر صورت یک زمانی دولت درآمد بالایی داشته و الان این درآمد کاهش پیدا کرده و از این جهت نیز متوجه می‌شویم که سیستم تأمین معیوب است. از سوی دیگر باید به مواردی مانند مهاجرت اشاره کنیم زیرا بخشی از خروج منابع برای موضوعاتی از جهت خروج از کشور و مهاجرت نقد و سرمایه صورت می‌پذیرد. از سوی دیگر نوسانات اعلام منفی به افراد نشان می‌دهد و برخی امید دارند که اگر دلار بخرند می‌توانند با درصد بیشتری از افزایش قیمت رو به رو شوند و این نوعی سرمایه‌گذاری برای آنها محسوب می‌شود.«
تأثیرگذاری بازار سرمایه و بازار پولی
این کارشناس در ادامه تصریح کرد « همچنین باید به دو بازار سرمایه و پولی توجه داشته باشیم. این دو بازار در رابطه با نوع
جهت گیری‌های خود تأثیر‌گذار هستند. مثلاً وقتی سود ۱۸ درصدی در نظر گرفته می‌شود به این معنا است که دولت به سپرده‌گذار می‌گوید که تو صرف ۶ سال باید به چند برابر پول خود برسی اما بانکدار می‌تواند از همین محل درآمد کسب کند. بنابراین مجموعه عوامل باعث می‌شود که در رویکرد به خرید و تأمین از ملک و زمین تا خودرو و ارز تغییر ایجاد شود. عوامل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تماما در بازارهای سرمایه تأثیر دارند و بازار ارز نیز از این تأثیرات مصون نیست.
تأثیر مسائل سیاسی
در آخر آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی به خبرنگار آفتاب یزد گفت: « معمولا وقتی که مسائل سیاسی کشور مانند مذاکرات، تحریم ها، بلوکه شدن دارایی‌ها مطرح می‌شود نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند. افزایش نرخ ارز نشان می‌دهد که وجوهی از بازار‌ها مانند بازار سرمایه یا بانک خارج می‌شوند و به بازار ارز می‌روند. هرچقدر مذاکرات به بن بست و توقف نزدیک شود ما باید از این طرف شاهد افزایش نرخ ارز باشیم. یکی از دیگر موضوعات هم بحث بانک مرکزی است بانک مرکزی امارات چندین سال است که توانسته نرخ دلار را حفظ کند و لذا مدیریت بانک مرکزی هم باید مورد توجه قرار بگیرد. بانک مرکزی‌ای که این هدف را داشته باشد که با دلار گران‌تر برای دولت درآمد بیشتری ایجاد کند مسلما کاهش نرخ ارز مورد توجه قرار ندارد. »
