تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۲۰:۵۷
کد مطلب : ۴۵۵۵۴۲
اگر اخلاق و عدالت شکست بخورد، دین و حجاب هم اجرا نمی‌شود
بی‌حجابی دلیل بر نداشتن عفاف نیست
۴
کبنا ؛هفته‌هاست که موضوع حجاب، به يک امر مورد مناقشه در جامعه ايراني بدل شده است و اظهار نظرهاي متفاوتي در اين حوزه شاهد هستيم. زماني‌که عده‌اي سعي دارند «گشت‌هاي ارشاد» را دوباره به خيابان‌ها بازگردانند (البته به شيوه خودشان)، اظهار نظرهاي برخي از نمايندگان مجلس بيشتر مد نظر است، آن‌هم در شرايطي که تا روز 26 آذر امسال قانون جديد حجاب به مجلس شوراي اسلامي برود.
در اين شرايط اظهار نظر برخي از نمايندگان تندرو مجلس نگران کننده است، به‌عنوان مثال حسين جلالي، عضو کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي گفته است: «وقتي ناآرامي‌ها زياد مي‌شود اراذل و اوباش افزايش پيدا مي‌کنند، بي‌حجابي زياد مي‌شود در نتيجه وقتي ناآرامي‌هاي تمام شود اين موارد هم تمام مي‌شوند. همه اين موارد يکي دو هفته ديگر جمع مي‌شوند و روسري‌ها به سر زنان برمي‌گردد.»، يا اردشير مطهري نماينده گرمسار در مجلس يازدهم اعلام کرده: « نظام در موضوع حجاب عقب‌نشيني نکرده است»، همچنين عنابستاني، نماينده سبزوار پيشنهاد داده: «بي‌حجاب‌ها از خدمات اجتماعي محروم شوند!.» اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود مقابل فقه‌ها، مراجع تقليد و افرادي همچون رئيس جمهور مواضع نرم‌تري در خصوص حجاب داشته‌اند و اين موضوع را يک موضوع فرهنگي قلمداد مي‌کنند، امري که به باور آنها با استدلال و منطق و امور فرهنگي بازخورد بيشتري دارد، تا اقدامات سلبي و بگير و ببند. به‌عنوان مثال رئيس جمهور در تاريخ 28 شهريور امسال به شبکه CBS آمريکا گفته بود: «زنان در ايران به عنوان يک امر خودجوش حجاب را رعايت مي‌کنند و اصلا کسي به آنها تکليف شخصي هم نکرده، بلکه خودشان را مقيد مي‌دانند.» همچنين آيت‌الله نوري همداني، در پاسخ به سوال يکي از نمايندگان درباره حجاب گفت: «حجاب و عفاف دو مقوله متفاوت هستند بنابراين نبايد اين دو مقوله با يکديگر خلط شوند، خيلي ها حجاب ندارند اما عفاف دارند الحمدلله زنان کشور ما عفيف هستند ما مسئوليت داريم اين پوششي را که اسلام لازم دانسته رعايت کنيم و در اين راه با دقت گام برداريم و با امر به معروف اين فرهنگ را در جامعه گسترش دهيم. »
چه پشتوانه نظري و شرعي براي حجاب اجباري داريم؟
در اين شرايط، سيدعطاءالله مهاجراني در يادداشتي معتقد است که «اوريانا فالاچي خبرنگار و نويسنده صاحب سبك، در دوم مرداد ماه 1358 با امام خميني (رضوان‌الله تعالي عليه) در قم مصاحبه كرد، ابوالحسن بني‌صدر همراهش بود. همان روزهايي بود كه مشهور شده بود؛ بني‌صدر درباره حجاب گفته است: «از موي بلند و باز خانم‌ها اشعه‌اي مي‌تابد و مي‌تراود كه روي آقايان تاثير سوء دارد!» امام از اختياري بودن نحوه پوشش صحبت مي‌كند و يك جمله طلايي به فالاچي مي‌گويد: «براي حدود زن‌هايي كه به سن و سال شما رسيده‌اند، هيچ چيزي نيست!» او همچنين معتقد است که ما چه پشتوانه نظري و شرعي براي حجاب اجباري داريم؟ حداكثر مي‌توان گفت، مي‌توان از شأن حكومت ديني بهره برد و با استناد به «امر به معروف و نهي از منكر» حجاب را اجباري كرد. بسيار خب پس چرا نماز و روزه و حج و خمس و زكات اجباري نيست؟ و هر كدام گشت مخصوص به خود را نداشته و بحمدالله ندارند. به روايت ابوبصير، مگر امام باقر عليه‌السلام نفرموده است: «إنّ أوّل ما يُحاسبُ بِهِ العبدُ الصّلاةُ، فإِن قُبِلت قُبِل ما سِواها» نخستين چيزي يا امري كه انسان مي‌بايست پاسخگو باشد، نماز است. اگر نماز پذيرفته شد، ساير اعمال نيز پذيرفته مي‌شود. امام صادق عليه‌السلام بر اين روايت پدر خود اين جمله را افزوده‌اند كه «وإذا رُدّت عليهِ رُدّ عليهِ سائِرُ عملِهِ» اگر نماز پذيرفته نشود، ديگر اعمال نيز پذيرفته نمي‌شود.
جايي شما ديده‌ايد و خوانده‌ايد كه گفته شده باشد، حجاب جزو اصول دين است؟ ركن دين است؟ اگر كسي حجاب را رعايت نكرد از دين خارج مي‌شود؟ شريعت تمام ساختار و محتوايش، نگاه به معاش و معاد و عدالت و مصلحت و رحمت است، اگر شاهد بوديم كه امري، از عدالت به سوي ستم، از رحمت به سوي قساوت، از مصالح به سوي مفاسد و از خردمندي به سوي بيهودگي گرايش پيدا كرده است، مي‌بايست درنگ كنيم و
«ارشاد» را اشتباه نگيريم
در اين شرايط حجت‌الاسلام فاضل ميبدي، عضو مجمع محققين و مدرسين حوزه علميه قم نيز اين امر را تاييد و در اين رابطه به «آرمان امروز» مي‌گويد: «مهمترين مساله حکومت ها تامين امنيت ملي و رفاه حال مردم است. اين دغدغه با اجراي درست قانون اساسي به‌دست مي‌آيد و منشاء و خانه قانون اساسي، مجلس است. اصول شرعي و عرفي دغدغه حکومت ها نبايد باشد و نمونه آن در زمان حکومت امام علي (ع) بود که دغدغه حضرت ريشه‌کني ظلم، اختلافات طبقاتي و مالي ميان مردم و جلوگيري از غارت بيت المال بود. همچنين دغدغه پيامبر اسلام (ص) در سال‌هاي اوليه هجرت در مدينه، فقرزدايي، آزادسازي بردگان و از بين بردن فاصله طبقاتي بود. اگر در يک جامعه‌اي اينگونه مسائل، به دغدغه اصلي قانونگذاران بدل شد، بدانيد که آن جامعه در حل مسائل اصلي مردم ناتوان مانده است و مي‌خواهد ذهن جامعه را پرت کند. موضوع اجباري يا اختياري بودن حجاب بايد توسط فقه‌ها بررسي شود و آنها فتوا بدهند. اينکه حکومت يا مجلس آن به اينگونه مسائل بپردازد و تمرکزش را برروي گشت ارشادي بگذارد که در شان حکومت اسلامي ما نيست، نشان از ناکارآمدي آنها دارد. آن شيوه گشت ارشاد، با موضوع «ارشاد» متناقض بود، «ارشاد» يعني با زبان منطق با مردم سخن گفتن، استدلال کردند و... نه با زور و بگير و ببند. حالا که قرار است دوباره موضوع مقابله با بد حجابي مد نظر نمايندگان مجلس قرار گيرد، آنها بايد به اين امر فرهنگي توجه داشته باشند که با زور و تهديد، نمي‌توان روسري را به سر مردم برگرداند و با روش‌هاي قبلي فقط حکوت متضرر‌مي‌شود.
وي در رابطه با خط و نشان نمايندگان مجلس براي برخورد با بدحجابان و محدويت‌هاي اجتماعي براي آنها، مي‌افزايد: «به‌نظر من طرح اينگونه مسائل فقط به‌دليل نداشتن طرحي براي مسائل اصلي کشور است. کشوري که اقتصاد آن با مشکلات جدي مواجه است، چرا به اين مشکلات رسيدگي نمي‌کند؟ نمايندگان مجلس که با وعده ثبات اقتصادي و همواره کردن قانون براي دولت و اقدامات اجرايي موثر در حوزه معيشت مردم و روابط بين الملل از مردم راي اعتماد گرفتند، حالا در وعده‌هاي خود ناتوان ماندند و مجبورند به اينگونه موضوعات ورود کنند. شعار اصلي نمايندگان مجلس مهارتورم و فقر و گراني بود، اما تا کنون در اين زمينه موفق بوده‌اند؟ قطعا پاسخ خير است. اگر نمايندگان ما مطالعه مي‌کردند و مسائل اخلاق و عدالت اسلامي را مي‌شناختند و پي مي‌بردند که اساس دين اسلام، اخلاق و عدالت در جامعه است، هيچوقت اينگونه براي بدحجابان خط و نشان نمي‌کشيدند.
اگر اخلاق و عدالت شکست خورد، پس دين هم اجرا نمي‌شود. در جامعه‌اي که آمار فساد اداري و مالي، طلاق بالا رفته و اعتماد ميان دولت و مردم روند کاهشي پيدا کرده، يعني اخلاق و عدالت در آن جامعه ناديده گرفته شده است. جامعه‌اي که اخلاق در آن متزلزل شد، آزادي فکر و عدالت در آن متزلزل مي‌شود و قطعا اين جامعه، جامعه‌اي پيامبر پسند نيست. جامعه‌اي که پيامبر پسند است و در قرآن به آن تاکيد شده: «مردم هر زماني که خواستند ماحيتاج زندگي‌شان در دسترس آنها باشد.» اگر نمايندگان مجلس دلسوز اين کشور هستند، موضوع خروج نخبگان، مشکلات اقتصادي مردم، تامين شغل و امنيت، رفع مشکلات ديپلماسي با ديگر کشورها و... برطرف کنند، نه اينکه هر کجا شما در حل اين مشکلات عاجز مانديد، به بهانه موي دختران عفيفه ما، تريبون را در دستانتان نگاه داريد.»
اما حجت الاسلام ميبدي، در رابطه با صحبت‌هاي آيت الله نوري همداني مي گويد: «قطعا جمله‌اي مهمي است. زن ايران پاکدام بوده و هست. از فلسفه اصلي حجاب در قرآن، حفظ پاکدامني و عفت است. پاکدامني بايد حفظ شود، اگر زنان و دختران ما حجاب داشته باشند، اما به‌دليل فقر پاکدامني خود را از دست بدهد، اين چگونه حجابي است؟ حجاب يعني عفت زن و مردم پاک باشد که آمار فساد بالا نرود. دختر و پسر جواني که به دليل فقر در جامعه نتوانسته ازدواج کند، در بيشتر مواقع پاکدامني خود را از دست مي‌دهد. ما اگر مي‌خواهيم مشکل و اصل حجاب را در کشور رعايت کنيم، بايد ابتدا اين مشکلات را برطرف کنيم، وگرنه با يک روسري يا چادر مشکلات جامعه برطرف نمي‌شود و اين نشانه اسلام نيست.
در اين شرايط اظهار نظر برخي از نمايندگان تندرو مجلس نگران کننده است، به‌عنوان مثال حسين جلالي، عضو کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي گفته است: «وقتي ناآرامي‌ها زياد مي‌شود اراذل و اوباش افزايش پيدا مي‌کنند، بي‌حجابي زياد مي‌شود در نتيجه وقتي ناآرامي‌هاي تمام شود اين موارد هم تمام مي‌شوند. همه اين موارد يکي دو هفته ديگر جمع مي‌شوند و روسري‌ها به سر زنان برمي‌گردد.»، يا اردشير مطهري نماينده گرمسار در مجلس يازدهم اعلام کرده: « نظام در موضوع حجاب عقب‌نشيني نکرده است»، همچنين عنابستاني، نماينده سبزوار پيشنهاد داده: «بي‌حجاب‌ها از خدمات اجتماعي محروم شوند!.» اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود مقابل فقه‌ها، مراجع تقليد و افرادي همچون رئيس جمهور مواضع نرم‌تري در خصوص حجاب داشته‌اند و اين موضوع را يک موضوع فرهنگي قلمداد مي‌کنند، امري که به باور آنها با استدلال و منطق و امور فرهنگي بازخورد بيشتري دارد، تا اقدامات سلبي و بگير و ببند. به‌عنوان مثال رئيس جمهور در تاريخ 28 شهريور امسال به شبکه CBS آمريکا گفته بود: «زنان در ايران به عنوان يک امر خودجوش حجاب را رعايت مي‌کنند و اصلا کسي به آنها تکليف شخصي هم نکرده، بلکه خودشان را مقيد مي‌دانند.» همچنين آيت‌الله نوري همداني، در پاسخ به سوال يکي از نمايندگان درباره حجاب گفت: «حجاب و عفاف دو مقوله متفاوت هستند بنابراين نبايد اين دو مقوله با يکديگر خلط شوند، خيلي ها حجاب ندارند اما عفاف دارند الحمدلله زنان کشور ما عفيف هستند ما مسئوليت داريم اين پوششي را که اسلام لازم دانسته رعايت کنيم و در اين راه با دقت گام برداريم و با امر به معروف اين فرهنگ را در جامعه گسترش دهيم. »
چه پشتوانه نظري و شرعي براي حجاب اجباري داريم؟
در اين شرايط، سيدعطاءالله مهاجراني در يادداشتي معتقد است که «اوريانا فالاچي خبرنگار و نويسنده صاحب سبك، در دوم مرداد ماه 1358 با امام خميني (رضوان‌الله تعالي عليه) در قم مصاحبه كرد، ابوالحسن بني‌صدر همراهش بود. همان روزهايي بود كه مشهور شده بود؛ بني‌صدر درباره حجاب گفته است: «از موي بلند و باز خانم‌ها اشعه‌اي مي‌تابد و مي‌تراود كه روي آقايان تاثير سوء دارد!» امام از اختياري بودن نحوه پوشش صحبت مي‌كند و يك جمله طلايي به فالاچي مي‌گويد: «براي حدود زن‌هايي كه به سن و سال شما رسيده‌اند، هيچ چيزي نيست!» او همچنين معتقد است که ما چه پشتوانه نظري و شرعي براي حجاب اجباري داريم؟ حداكثر مي‌توان گفت، مي‌توان از شأن حكومت ديني بهره برد و با استناد به «امر به معروف و نهي از منكر» حجاب را اجباري كرد. بسيار خب پس چرا نماز و روزه و حج و خمس و زكات اجباري نيست؟ و هر كدام گشت مخصوص به خود را نداشته و بحمدالله ندارند. به روايت ابوبصير، مگر امام باقر عليه‌السلام نفرموده است: «إنّ أوّل ما يُحاسبُ بِهِ العبدُ الصّلاةُ، فإِن قُبِلت قُبِل ما سِواها» نخستين چيزي يا امري كه انسان مي‌بايست پاسخگو باشد، نماز است. اگر نماز پذيرفته شد، ساير اعمال نيز پذيرفته مي‌شود. امام صادق عليه‌السلام بر اين روايت پدر خود اين جمله را افزوده‌اند كه «وإذا رُدّت عليهِ رُدّ عليهِ سائِرُ عملِهِ» اگر نماز پذيرفته نشود، ديگر اعمال نيز پذيرفته نمي‌شود.
جايي شما ديده‌ايد و خوانده‌ايد كه گفته شده باشد، حجاب جزو اصول دين است؟ ركن دين است؟ اگر كسي حجاب را رعايت نكرد از دين خارج مي‌شود؟ شريعت تمام ساختار و محتوايش، نگاه به معاش و معاد و عدالت و مصلحت و رحمت است، اگر شاهد بوديم كه امري، از عدالت به سوي ستم، از رحمت به سوي قساوت، از مصالح به سوي مفاسد و از خردمندي به سوي بيهودگي گرايش پيدا كرده است، مي‌بايست درنگ كنيم و
«ارشاد» را اشتباه نگيريم
در اين شرايط حجت‌الاسلام فاضل ميبدي، عضو مجمع محققين و مدرسين حوزه علميه قم نيز اين امر را تاييد و در اين رابطه به «آرمان امروز» مي‌گويد: «مهمترين مساله حکومت ها تامين امنيت ملي و رفاه حال مردم است. اين دغدغه با اجراي درست قانون اساسي به‌دست مي‌آيد و منشاء و خانه قانون اساسي، مجلس است. اصول شرعي و عرفي دغدغه حکومت ها نبايد باشد و نمونه آن در زمان حکومت امام علي (ع) بود که دغدغه حضرت ريشه‌کني ظلم، اختلافات طبقاتي و مالي ميان مردم و جلوگيري از غارت بيت المال بود. همچنين دغدغه پيامبر اسلام (ص) در سال‌هاي اوليه هجرت در مدينه، فقرزدايي، آزادسازي بردگان و از بين بردن فاصله طبقاتي بود. اگر در يک جامعه‌اي اينگونه مسائل، به دغدغه اصلي قانونگذاران بدل شد، بدانيد که آن جامعه در حل مسائل اصلي مردم ناتوان مانده است و مي‌خواهد ذهن جامعه را پرت کند. موضوع اجباري يا اختياري بودن حجاب بايد توسط فقه‌ها بررسي شود و آنها فتوا بدهند. اينکه حکومت يا مجلس آن به اينگونه مسائل بپردازد و تمرکزش را برروي گشت ارشادي بگذارد که در شان حکومت اسلامي ما نيست، نشان از ناکارآمدي آنها دارد. آن شيوه گشت ارشاد، با موضوع «ارشاد» متناقض بود، «ارشاد» يعني با زبان منطق با مردم سخن گفتن، استدلال کردند و... نه با زور و بگير و ببند. حالا که قرار است دوباره موضوع مقابله با بد حجابي مد نظر نمايندگان مجلس قرار گيرد، آنها بايد به اين امر فرهنگي توجه داشته باشند که با زور و تهديد، نمي‌توان روسري را به سر مردم برگرداند و با روش‌هاي قبلي فقط حکوت متضرر‌مي‌شود.
وي در رابطه با خط و نشان نمايندگان مجلس براي برخورد با بدحجابان و محدويت‌هاي اجتماعي براي آنها، مي‌افزايد: «به‌نظر من طرح اينگونه مسائل فقط به‌دليل نداشتن طرحي براي مسائل اصلي کشور است. کشوري که اقتصاد آن با مشکلات جدي مواجه است، چرا به اين مشکلات رسيدگي نمي‌کند؟ نمايندگان مجلس که با وعده ثبات اقتصادي و همواره کردن قانون براي دولت و اقدامات اجرايي موثر در حوزه معيشت مردم و روابط بين الملل از مردم راي اعتماد گرفتند، حالا در وعده‌هاي خود ناتوان ماندند و مجبورند به اينگونه موضوعات ورود کنند. شعار اصلي نمايندگان مجلس مهارتورم و فقر و گراني بود، اما تا کنون در اين زمينه موفق بوده‌اند؟ قطعا پاسخ خير است. اگر نمايندگان ما مطالعه مي‌کردند و مسائل اخلاق و عدالت اسلامي را مي‌شناختند و پي مي‌بردند که اساس دين اسلام، اخلاق و عدالت در جامعه است، هيچوقت اينگونه براي بدحجابان خط و نشان نمي‌کشيدند.
اگر اخلاق و عدالت شکست خورد، پس دين هم اجرا نمي‌شود. در جامعه‌اي که آمار فساد اداري و مالي، طلاق بالا رفته و اعتماد ميان دولت و مردم روند کاهشي پيدا کرده، يعني اخلاق و عدالت در آن جامعه ناديده گرفته شده است. جامعه‌اي که اخلاق در آن متزلزل شد، آزادي فکر و عدالت در آن متزلزل مي‌شود و قطعا اين جامعه، جامعه‌اي پيامبر پسند نيست. جامعه‌اي که پيامبر پسند است و در قرآن به آن تاکيد شده: «مردم هر زماني که خواستند ماحيتاج زندگي‌شان در دسترس آنها باشد.» اگر نمايندگان مجلس دلسوز اين کشور هستند، موضوع خروج نخبگان، مشکلات اقتصادي مردم، تامين شغل و امنيت، رفع مشکلات ديپلماسي با ديگر کشورها و... برطرف کنند، نه اينکه هر کجا شما در حل اين مشکلات عاجز مانديد، به بهانه موي دختران عفيفه ما، تريبون را در دستانتان نگاه داريد.»
اما حجت الاسلام ميبدي، در رابطه با صحبت‌هاي آيت الله نوري همداني مي گويد: «قطعا جمله‌اي مهمي است. زن ايران پاکدام بوده و هست. از فلسفه اصلي حجاب در قرآن، حفظ پاکدامني و عفت است. پاکدامني بايد حفظ شود، اگر زنان و دختران ما حجاب داشته باشند، اما به‌دليل فقر پاکدامني خود را از دست بدهد، اين چگونه حجابي است؟ حجاب يعني عفت زن و مردم پاک باشد که آمار فساد بالا نرود. دختر و پسر جواني که به دليل فقر در جامعه نتوانسته ازدواج کند، در بيشتر مواقع پاکدامني خود را از دست مي‌دهد. ما اگر مي‌خواهيم مشکل و اصل حجاب را در کشور رعايت کنيم، بايد ابتدا اين مشکلات را برطرف کنيم، وگرنه با يک روسري يا چادر مشکلات جامعه برطرف نمي‌شود و اين نشانه اسلام نيست.
