نیم‌نگاهی به عظمت اولین شب جمعهٴ ماه رجب/ لیلة الرغائب شب آرزوها یا رغبت‌ها؟!

کبنا ؛امیدواریم که در لیلةالرغائب رغبت ما با رهبت ما هماهنگ باشد. هم از قهر و جلال خدا راهب باشیم, هم به مِهر و جمال خدا راغب باشیم؛ رغبت یعنی میل نه آرزو, لیلةالرغائب به معنای شب آرزوها نیست بلکه شب رغبت‌ها و گرایش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست لذا آن انجذاب و گرایش و میل و شوق را می‌گویند رغبت, در برابر رهبت....
امیدواریم که در لیلةالرغائب رغبت ما با رهبت ما هماهنگ باشد. هم از قهر و جلال خدا راهب باشیم, هم به مِهر و جمال خدا راغب باشیم؛ رغبت یعنی میل نه آرزو, لیلةالرغائب به معنای شب آرزوها نیست بلکه شب رغبت‌ها و گرایش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست لذا آن انجذاب و گرایش و میل و شوق را می‌گویند رغبت, در برابر رهبت. خدای سبحان جنّاتی دارد که ما را به آنها ترغیب کرده و برای روح ما هم بهشتی دارد که ما را به آن هم ترغیب کرده است.
"رجب"، ماه خداست؛ ماه پر برکتی است که اعمال بسیاری برای آن ذکر شده است.
باید خود را در دریای زلالش بشوییم تا پاک  و مطهرگردیم. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدا می شود و غضب الهی از او دور می گردد و دری از درهای جهنم بر روی او بسته می شود.
اعمال ماه های رجب و شعبان، جهت آماده ساختن روح برای شرکت در میهمانی ماه مبارک رمضان می باشد. برای درک عظمت ماه رمضان باید از قبل خود را آماده نمائیم.
اولین شب جمعه ماه رجب را لیلة الرغائب نامند. در این شب ملائک بر زمین نزول می کنند بنابراین برای این شب عملی از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) ذکر شده است که فضیلت بسیاری دارد و آداب آن در مفاتیح الجنان موجود می باشد.
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی نیز به تناسب این مهم، لیلةالرغائب را شب رغبت برشمرده  و در یکی از سلسله جلسات درس اخلاق خود بیان داشتند:
امیدواریم که در لیلةالرغائب رغبت ما با رهبت ما هماهنگ باشد. هم از قهر و جلال خدا راهب باشیم, هم به مِهر و جمال خدا راغب باشیم؛ رغبت یعنی میل نه آرزو, لیلةالرغائب به معنای شب آرزوها نیست بلکه شب رغبت‌ها و گرایش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست لذا آن انجذاب و گرایش و میل و شوق را می‌گویند رغبت, در برابر رهبت. خدای سبحان جنّاتی دارد که ما را به آنها ترغیب کرده و برای روح ما هم بهشتی دارد که ما را به آن هم ترغیب کرده است.

 صاحب تفسیر تسنیم ضمن توجه دادن به رغبت‌های گوناگون در این شب، به توفیق کسب جنّت جسمانی و جنّت روحانی در این شب با عظمت اشاره داشته  و فرمودند:
در بخش پایانی سورهٴ مبارکهٴ «قمر» چنین آمده ﴿إنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنّاتٍ وَنَهَرٍ ٭ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ﴾  یعنی مردان باتقوا بهشتی دارند همین(جَنَّاتٌ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾جنت جسم و بدن است و لذایذ مادی که در آن نهرِ عسل جاری است نهرِ آب جاری است نهر شیر جاری است نهر خمر جاری است این انهار چهارگانه در این بهشت هست.اما یک بهشت دیگری دارد که آن برای روح ماست و این را با واو عطف بیان نکرده بلکه  فرمود: ﴿إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ ٭ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ﴾ نه «و فی» ﴿فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ﴾ آن جنّت برای روح ماست برای جان ماست که نزد خدا قرار بگیریم و اوساط اهل ایمان, رغبتشان در لیلةالرغائب به ﴿جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾ است و اوحدی از اهل ایمان گذشته از اینکه ﴿جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾ را طالب هستند ﴿فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ﴾ را هم مورد رغبت و میل و گرایش و انجذاب خود قرار می‌دهند آن‌گاه درباره چنین گروهی گفته می‌شود: ﴿وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ﴾  هم جنّت بدن است هم جنّت جان است هم لذّت روح است هم لذّت تن است که ـ ان‌شاءالله ـ در لیلةالرغائب به این رغبت‌ها بار می‌یابیم چه اینکه ـ خدای ناکرده ـ اگر کسی گرفتار هراس و رهبت شد او هم دو جهنم دارد جهنمی است که جسم را می‌سوزاند که در سورهٴ مبارکهٴ «نساء» مشخص شده است که فرمود: ﴿کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُم بَدَّلْنَاهُمْ جُلُوداً غَیْرَهَا لِیَذُوقُوا الْعَذَابَ﴾  که این پوست و جسم و بدن را می‌سوزاند و یک عذاب معنوی است که روح را می‌سوزاند که ﴿نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ ٭ الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَی الْأَفْئِدَةِ﴾ 
مستحضرید که رسوایی, بی‌آبرویی اینها عذاب روح است سوخت و سوز پوست و جسم, عذاب بدن است اینکه فرمود: ﴿لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ﴾  رسوایی یک عذاب دردناک درونی است آن دو بخش مربوط به رهبت است که ما باید راهب و هراسان و گریزان باشیم, دو بخش اوّلی که مربوط به جسم و جان ماست که ﴿وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ﴾ مربوط به رغبت است که ـ ان‌شاءالله ـ به این سمت راغب باشیم.
بنابراین لیلةالرغائب می‌تواند رغبت‌های گوناگون و مراحل فراوانی را در پیش رو داشته باشد که ـ ان‌شاءالله ـدر اوّلین شب جمعه ماه پربرکت رجب همه شما آن توفیق را داشته باشید هم به جنّت جسمانی برسید هم به جنّت روحانی.
یک کارشناس مذهبی گفت: شب لیله الرغائب فرصتی برای پاداش فراوان و بخشش عظیم الهی است.
حجت الاسلام مهدی شریعت تبار به مناسبت شب لیله‌الرغائب اظهار داشت: نخستین شب جمعه ماه مبارک رجب لیله‌الرغائب نام دارد و در حدیثی پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: فرشتگان اولین شب جمعه ماه مبارک رجب را لیله‌الرغائب نام گذاری کرده‌اند.
وی افزود: مرحوم سید طاوس در کتاب اقبال حدیثی را نقل می‌کند و می‌گوید زمانی که زلف شب می‌گذرد تمام فرشتگان الهی به آسمان دنیا و کعبه می‌آیند و بعد از آن خداوند از آن‌ها سوال می‌فرماید که خواسته و حاجت شما چیست‌. فرشتگان نیز می‌گویند خداوندا روزه‌داران ماه رجب را مورد غفران و رحمت الهی خود قرار بده و خداوند این خواسته آنان را اجابت می‌کند. پیامبر اکرم(ص) نیز در حدیثی در این خصوص می‌فرماید: اگر کسی اولین شب جمعه ماه رجب را روزه بگیرد و نماز مخصوص آن شب را به جا آورد مورد مغفرت الهی قرار می‌گیرد.
این کارشناس مذهبی در خصوص معنای لیله‌الرغائب خاطرنشان کرد: گاهی اوقات لیله‌الرغائب به معنای خواسته‌ها و آمال انسان‌ها تلقی می‌شود اما در واقعیت به معنای پاداش، اجر و بخشش عظیم و فراوان است و با به جا آوردن اعمال این روز مانند روزه گرفتن و نماز مخصوص این شب، شامل دعای ملائکه و طلب مغفرت آنان برای انسان‌ها می‌شود.
شریعت‌تبار با اشاره به فضلیت شب لیله‌الرغائب بیان کرد: لیله‌الرغائب ۲ فضلیت حائز اهمیت دارد. اول آنکه شب جمعه است و شبی است که هنگامه استغفار و آمرزش الهی است و دیگری آنکه در ماه رجب قرار دارد و این ماه، ماه دعا، استغفار و خودسازی است. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی روایت می‌کند که با فرا رسیدن ماه رجب  فرشته داعی که همان فرشته دعوت‌کننده است به عالم دنیا می‌آید ومی‌گوید خوشا به حال کسانی که اهل ذکر و بندگی باشند و این فرشته می گوید خداوند در این ماه می‌فرماید این ماه من است و بنده، بنده من است و این ماه را مانند ریسمانی بین خودم و بندگانم قرار داده‌ام.
وی اضافه کرد: باید در شب لیله‌الرغائب امیدوار باشیم مورد رحمت خداوند قرار بگیریم. این شب فرصت بسیار محترمی است که میتوانیم مورد عفو و بخشش الهی قرار بگیریم و از برکات آن بهره‌مند شویم.