دو «نوری » علیه هم و با هم / واکنش عبداله نوری به کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی

کبنا ؛نقش عبدا... نوري در معادلات سياسي غيرقابل انکار است؛ شخصيتي که در برهه حساس مانند سال 58 رياست صداوسيما را برعهده گرفت و در دولت خاتمي بر کرسي وزارت کشور جلوس کرد که البته استيضاح و برکنار شد. در پرونده او محکوميت در دادگاه هم هست.
محاكمه‏‌ عبدا... نوري در پاييز 78 در شعبه 2 دادگاه ويژه‏‌ روحانيت و به قضاوت قاضي سليمي در جلسه‏‌ علني با حضور هيات منصفه، خبرنگاران و تماشاچيان صورت گرفت و پس از پايان دفاعيات، وي به پنج‏‌ سال زندان، لغو پروانه‏‌ روزنامه‏‌ خرداد، پنج‏‌ سال محروميت از فعاليت مطبوعاتي و پرداخت يك و نيم ميليون تومان جزاي نقدي محكوم شد و ايرنا نوشت: «ششم آذر 1378 برابر با 27 نوامبر 1999 روابط عمومي دادگاه و دادسراي ويژه روحانيت، روزشنبه دراطلاعيه‏‌اي اعلام کرد، راي صادره درخصوص عبدا... نوري صاحب امتياز و مديرمسئول روزنامه خرداد پس ازطي مراحل قانوني از شنبه به اجرا گذاشته شد.» حواشي زندان عبدا... نوري زياد بود اما آنچه روز گذشته مطرح شد به بخشي از خاطرات آيت‌ا... هاشمي ارتباط داشت. در روز نوشت جمعه 8 بهمن 1378 کتاب حضور و انصراف آمده است: «آقايان [حسين] مرعشي، [غلامحسين] کرباسچي و [اسحاق] جهانگيري آمدند. پيامي از آقاي [عبدا...] نوري داشتند که براي حل مشکل‏‌اش اقدامي بکنم. فکر مي‏‌کنند، اگر با رهبري ملاقات کنند، مشکل حل مي‏‌شود.» اما عبدا... نوري به اين خاطرات واکنش نشان داد و ديروز خطاب به محسن هاشمي پسر ارشد آيت‌ا... هاشمي نوشت: «در چند فراز از کتاب خاطرات سال 1378 مرحوم آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني با عنوان حضور و انصراف نوشته شده است که من از طريق برخي دوستان درخواستي براي رهايي از زندان داشته‏‌ام که با وساطت آن مرحوم اقدامي صورت پذيرد. لازم است تأکيد نمايم که در مدت 3 سال زندان، هرگز از هيچکس تقاضايي تحت عنوان حل مشکل و يا تخفيف زندان و يا آزادي از زندان نداشته‏‌ام تا آنجا که حتي برادر عزيزم مرحوم عليرضا را هم از پيگيري‏‌هاي دلسوزانه‏‌اي که داشت و گاه در ملاقات‏‌ها بيان مي‏‌کرد نهي کردم. ممکن است دوستان از ناحيه‏‌ خودشان اقدامات يا پيگيري‏‌هايي کرده‏‌اند که هيچ‏‌گونه ارتباطي به من نداشته است.»
اعتماد آيت‏‌ا... هاشمي به عبدا... نوري
آيت‌ا... هاشمي ارتباط خوبي با عبدا... نوري داشت و در خاطراتي که درباره انتخاب کابينه خود داشت، چنين نوشت: «آقاي عبدا... نوري را باز آقايان در مجلس مي‏‌شناسند، البته ما ايشان را از قديم مي‏‌شناختيم و به‌خصوص، من در مجلس با ايشان آشنا شدم. فکر آقاي نوري واقعا قابل اهميت است. يعني ايشان فکر سازماندهي دارند. برنامه‏‌ريزند، واقع‏‌بين‏‌اند و يکي از نيروهايي که مي‏‌تواند در کابينه به من خيلي کمک کند در برنامه‏‌ريزي‏‌ها و کار‏‌ها، آقاي عبدا... نوري است. من فکر مي‏‌کنم آقاي نوري مي‏‌توانند به کارهاي مربوط به مسائل تأميني کشور سر و سامان بدهند.» البته نوري وزير کشور نشد که دليل آن را مي‏‌توان در خاطرات ناطق نوري که در آن زمان رئيس مجلس بود، يافت: «در دوره‏‌ چهارم، نمايندگان مجلس، در زمان آقاي هاشمي، طي نامه‏‌اي از ايشان خواستند تا آقاي عبدا... نوري را به‌عنوان وزير کشور معرفي نکند، من هم مدارکي خدمت آقاي هاشمي دادم و خواستم که عبدا... نوري به مجلس معرفي نشود» بنابراين طبيعي است که آيت‌ا... هاشمي براي آزادي زودتر عبدا...نوري از زندان به مذاکراتي پرداخته باشد.
عبدا... نوري بر کرسي مديريت اصلاحات
عبدا... نوري و ناطق نوري 2 شخصيتي هستند که در عرصه سياست تاثير‏‌گذارند. يکي عضو جامعه روحانيت بود و ديگري عضو مجمع روحانيون که در سال‌هايي نقش رقيب ايفا مي‏‌کردند اما منافع ملي سبب شد تا تفاوت‌هاي سياسي فراموش شود. در اذهان هست که جريان چپ ايران در دهه 70 با کنايه به راست‌گرايان مي‏‌گفتند که اگر شما ناطق نوري داريد ما هم عبدا... نوري داريم. همين نگاه باعث شد حتي کارگزاران و اقليت مجلس پنجم او را نامزد انتخابات رياست مجلس کنند. رقابتي که ناطق نوري با اختلاف چند راي فاتح آن شد. سرنوشت هر 2 نوري شباهت‌هايي باهم دارد. هر دو علاقه زيادي به مسير و ديدگاه‌هاي هاشمي داشتند چنانکه 30 ارديبهشت 96 پس از انتخاب روحاني به‌عنوان رئيس‏‌جمهور، عبدا... نوري نوشت: «اي‌کاش هاشمي عزيز مي‏‌بود و بلوغ ملت بيدار و آگاه ايران را مي‏‌ديد و از نگراني‌هايش براي آينده ايران کاسته مي‏‌شد» و ناطق نوري معتقد است: «مرحوم آيت‏‌ا... هاشمي شخصيتي اگر نگويم بي‏‌نظير، شخصيتي کم‌نظير در تاريخ ما بود» از سوي ديگر چنانکه هر دو نوري به‌رغم درخواست‌هاي سياسيون جناح نزديک به خودشان، از ميدان سياست دور شدند و تمايلي به بازگشت نشان نمي‏‌دهند البته عبدا... نوري هرگاه نياز باشد از مشاوره به اصلاح‌طلبان خودداري نمي‏‌کند. در برهه‏‌هاي چنين مطرح شد که عبدا... نوري در مقام مديريت سياسي اصلاح‌طلبان به ايفاي نقش بپردازد اما نپذيرفت و ترجيح داد در جايگاه يک مشاور حضور داشته و به ارائه راهکار بپردازد. اکنون انتخابات مجلس دوازدهم در پيش است و از نگاه طيف‌هايي از جريان اصلاحات مي‏‌توان عبدا... نوري را به‌عنوان رهبر سياسي اصلاح‌طلبان در اين انتخابات مطرح کرد. حسن رسولي، فعال سياسي اصلاح‌طلب پيش از اين عبدا... نوري را از شخصيت‏‌هاي موثر در جريان اصلاحات توصيف کرد و گفت: او در کنار شخصيت‏‌هاي مثل آقاي خاتمي، آقاي عارف، و ساير شخصيت‏‌هاي مورد وثوق اصلاحات از اعتبار و منزلت قابل توجهي برخوردار است. همچنين سيدمحمود عليزاده طباطبايي يک عضو حزب کارگزاران چندي پيش در پاسخ به اين سوال که چه کسي در ميان اصلاح‏‌طلبان قدرت اجماع‏‌سازي دارد، گفت: «عبدا... نوري با پشتوانه محکمي که با حکم امام (ره) دارد و پشتوانه محکم مديريتي که در مجلس و وزارت کشور داشت، چهره محبوب و مورد قبول همه اصلاح‏‌طلبان است.»