آینده دلار در سال 1402 / بررسی اثر متغیرهای اقتصادی و غیراقتصادی بر بازار ارز

حدود یک ماه و نیم به پایان سال مانده و از الان پیش بینی‌ها و گمانه‌زنی‌ها در خصوص قیمت دلار در سال آینده قوت گرفته است.
به گزارش کبنا به نقل از تجارت، گرچه دلار در چند هفته اخیر ثبات نسبی را تجربه کرده و نوسان خیلی زیادی نداشته اما پاییز امسال یکی از دوره‌هایی بود که مانند سال 97 و 90 شوک بزرگی به قیمت ارز وارد شد تا دلار از مرز 45 هزار تومان هم عبور کند و سقف رکورد تاریخی خود را بشکند. این رکوردشکنی در حالی بود که دلار در تابستان 1400 و پیش از روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی در کانال 25 هزار تومان قرار داشت. اما در نزدیک به 18 ماه گذشته بیش از 40 درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. حالا از هم اکنون گمانه‌زنی‌ها در میان کارشناسان در مورد آینده دلار در سال آینده قوت گرفته است. برخی مهمترین فاکتور را عوامل بیرونی مثل مذاکرات برجامی می‌دانند و معتقدند که اگر مذاکرات از سر گرفته نشود سال آینده هم انتظارات برای قیمت ارز صعودی خواهد بود. بنابراین بر اساس این دیدگاه عوامل غیر اقتصادی مهمترین تاثیر را بر بازار ارز خواهد داشت. در عین حال نوسان قیمت دلار در چند ماه گذشته چالش بزرگی برای اکثر سرمایه‌گذاران بوده است. قیمت دلار نه فقط در بازار ارز، بلکه در اکثر بازارهای پولی و مالی رایج در کشور همواره تاثیرگذار بوده است. پیش‌بینی درباره رفتار آینده قیمت دلار، حائز اهمیت برای تمام سرمایه‌گذاران است و نمی‌توان از اثرگذاری آن بر وضعیت معیشتی مردم نیز چشم پوشی کرد. بنابراین در این شرایط حساسیت دولت هم نسبت به بازار ارز دو چندان شده و ماموریت رییس کل جدید بانک مرکزی هم دقیقاهمین موضوع بوده است. در عین حال شنیده شده است که برخی نمایندگان در صدد طرح سوال از رییس جمهور هستند که ظاهرا یکی از محورهای سووال وضعیت بازار ارز است. اگر دولت نتواند در شرایط فعلی انتظارات تورمی را کنترل کند و فضای اقتصاد کلان و شاخص‌های مهم را بهبود بخشد طبیعتا امکان رشد دلار و رکوردشکنی‌های دوباره دور از انتظار نیست.
کارشناسان چه پیش بینی دارند؟
اما جاد بوربور؛ کارشناس ارز و بازارهای مالی درباره تاثیر حذف ارز مسافرتی بر بازار دلار گفت: همیشه وقتی قرار است تحلیلی را انجام دهیم، نباید علت را رها کنیم و فقط معلول را بچسبیم. ارز مسافرتی موضوع کم اهمیتی برای بازار نیست اما از این موضوع مهم‌تر مسائل بیشتری وجود دارد. باید بررسی شود، چرا ارز رشد می‌کند که با التهابات خود منجر به وقوع رویدادهای اخیر می‌شود. باید نگاه به ارز مانند تغییرات قیمتی در یک کالا باشد. علت رشد قیمتی یک کالا اغلب تورم است و باید بررسی شود که چه چیزی باعث رشد تورم می‌شود. وی افزود: رشد نقدینگی و کاهش رشد اقتصادی ارتباط مستقیمی با تورم دارد. درباره دلایل رشد نرخ ارز باید این موارد بررسی شود. از آنجایی که ما کسری بودجه ساختاری داریم و سال‌ها است این اتفاق ادامه دارد. رشد اقتصادی کشور در دهه ۹۰ نزدیک به صفر درصد ثبت شده است. طبیعی است، تورم شامل همه چیز از جمله دلار شود. با افزایش تورم، دلار تقویت و ریال تضعیف می‌شود.

مهم‌ترین دلیل افت ریال خلق نقدینگی و کاهش رشد اقتصادی است. این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: هیچکدام از اقتصاددانان از اوج گیری قیمت دلار تعجب نکردند. در اواخر سال گذشته قیمت دلار ۲۵ هزار تومان بود و روی کاغذ دلار ۴۲ هزار تومانی پیش‌بینی شده بود. قبل از این نیز دلار از ۴۰ هزار تومان به ۱۹ هزار تومان رسید. اگر توجه کنیم، در این رنج قیمتی نزدیک به ۵۰۰ برابر رشد داشته است. تغییر قیمت دلار در چند ماه اخیر رفتار معقولانه‌تری نسبت به گذشته داشته است و فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد دچار افزایش قیمت شده است. اوج‌گیری اخیر قیمت دلار در بازه زمانی کوتاه‌تری رقم خورد و در نتیجه صعود بیشتری را تجربه کرده است. بوربور یادآور شد: زمان پاره شدن برجام در مدت زمان ۶ ماه دلار از ۴۵۰۰ به ۱۹۳۰۰ تومان رسید و در مقایسه با ادوار گذشته بی‌سابقه بود. زمانی که نقدینگی به این صورت در حال رشد باشد و بخواهند دلار را سرکوب کنند، دلار در قیمت فعلی می‌ماند اما همه چیز دچار رشد قیمت خواهد شد.
دلیل رشد نقدینگی قیمت‌گذاری دستوری است
وی تصریح کرد: دولت کسری بودجه ساختاری خود را باید کنترل کند. علت اصلی کسری بودجه ساختاری، قیمت‌گذاری دستوری است. قیمت‌گذاری دستوری، نقدینگی را افزایش داده و رشد اقتصادی را محدود می‌کند. از سویی قیمت‌گذاری دستوری، سرمایه اجتماعی را به صفر رسانده است. اگر اصلاحات در بخش سیاست ارزی اعمال شود، شاید نتیجه آن را چند سال دیگر مشاهده کنیم. این کارشناس بازارهای مالی افزود: نقدینگی در حال حاضر، نزدیک به ۶۰۰۰ همت است. نقدینگی در آغاز سال جاری ۴۸۰۰ همت بود، با یک رشد اقتصادی قابل باور ۳ درصدی و یک تورم جهانی ۴ تا ۵ درصد، پیش بینی دلار ۴۲ تا ۴۳ هزارتومان دور از باور نبود. در این پیش‌بینی، نقدینگی خود را از ۴۸۰۰ به ۶۴۰۰ همت هم می‌رساند اما در حال حاضر نقدینگی در بهترین وضعیت یعنی ۶۰۰۰ همت قرار دارد. بنابراین رشدی که دلار باید در ۱۲ ماه تجربه می‌کرد، در ۹ ماه اتفاق افتاده است و به همین دلیل می‌توان گفت رشد قیمت دلار هیجانی بود. بوربور در ادامه گفت: در شرایط فعلی خرید دلار را به هیچ وجه توصیه نمی‌کنم. برای سرمایه‌گذاری، کالای دلاری توصیه می‌شود. وقتی اقتصاد تورمی است، همه بازارها رشد می‌کنند. از بورس تا خودرو، مسکن، زمین و طلا همه دچار رشد می‌شوند. بنابراین به غیر از مصارف ضروری، خرید ارز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. در ۲۰ سال گذشته، بورس، طلا، مسکن و زمین بیشتر از ارز رشد کردند. وی در پایان گفت: قیمت دلار بالای ۴۴ هزار تومان بعید به نظر می‌رسد اما اگر شاهد قیمت بالاتر از ۴۴ هزار تومان باشیم، این قیمت ماندگار نیست. یادمان باشد، دلار به ۳۳۳۰۰ تومان رسید و باز به قیمت ۲۰۷۰۰ تومان برگشت. قبل از این نیز، دلار از قیمت ۱۹۳۰۰ با افت شدید به ۱۰۰۰۰ تومان رسید. در حال حاضر ارزش واقعی دلار ۴۰ هزار تومان براورد می‌شود و تا آخر سال نیز ۴۳ هزار تومان پیش‌بینی می‌شود. هر قیمتی در این بازه زمانی، بالاتر از این پیش‌بینی باشد، قیمتی بیشتر ارز ارزش واقعی دلار است. دلار بالای ۴۴ هزار تومان در این بازه زمانی خریدار ندارد و در پی آن طلا و شاید خودرو نیز خریدار نداشته باشد. از دید یک کارشناس اقتصادی منطقی نیست، دلار بالای ۴۴ هزار تومان در بازه زمانی پایان سال خریداری شود. می‌توان گفت دلار کمتر از ۴۰ هزار تومان فرصت خرید را بیشتر می‌کند و همچنین در جهت عکس دلار بالای ۴۴ هزار تومان فرصت فروش را بالاتر می‌برد.