نام‌های دیگر ماه رمضان چیست؟/ افضل اعمال در ماه رمضان از نظر حاج آقا مجتبی/ ۲۰ جمله از رهبرانقلاب درباره «ماه رمضان» +مناجات خوانی

کبنا ؛اگر انسان برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشد می‌تواند با توبه و استغفار و صبر و ایستادگی در برابر گناهان، غفلت‌های خود در گذشته را جبران کرده و راه جدیدی به سوی خداوند باز کند.
 بیشتر ما این ماه را با نام‌های «شهر الله» یعنی ماه خداوند و «شهر الصیام» یعنی ماه روزه‌داری می‌شناسیم. در روایات ما علاوه بر این دو عنوان، از ماه رمضان با نام‌های دیگری نیز یاد شده است؛ اسامی که هر کدام گوشه‌ای از عظمت و بزرگی این ماه را آشکار می‌کنند.
در ادامه به صورت مختصر به برخی از این اسامی اشاره می‌کنیم تا عظمت و بزرگی این ماه را بیشتر درک کرده و لحظه لحظه آن را غنیمت شماریم.
ماه صبر
از مهم‌ترین ابزارهای حرکت در مسیر خودسازی صبر است. روزه از بهترین مصادیق صبر به شمار می‌رود.
خداوند در قرآن دو ابزار مهم برای غلبه بر امیال و خواسته‌های نفسانی به انسان معرفی می‌کند که یکی نماز و دیگری صبر و روزه‌داری است:
«وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاة ؛ از صبر و نماز (برای پیروی از خداوند و مخالفت با هوای نفس) یاری بجویید.»
روایت اهل بیت (علیهم‌السلام) صبر در این آیه را به روزه گرفتن معنا کرده‌اند .
رمضان فرصت مناسبی است که انسان با گرفتن روزه، صبر خود در برابر خواسته‌های نفس را تقویت کند.
پیامبر گرامی اسلام در روایتی از رمضان به عنوان ماه صبر یاد کرده، و پاداش این صبر را بهشت معرفی می‌کنند:
«هُوَ شَهْرُ الصَّبْرِ وَ إِنَّ الصَّبْرَ ثَوَابُهُ الْجَنَّة؛ این ماه، ماه صبر است و همانا پاداش صبر بهشت است.»
امیر المومنین (علیه‌السلام) نیز در حدیثی رمضان را ماه صبر و روزه آن را سبب زدودن زنگارهای قلب معرفی می‌کنند:
«روزه ماه صبر و روزه سه روز در هر ماه، زنگارها را از قلب بیرون می‌برد .»
بنابراین صبر در برابر معاصی و صبر بر اطاعت خداوند در ماه رمضان، سکوی پرتاب مناسبی برای حرکت معنوی انسان به شمار می‌رود.
ماه قیام
خودسازی با قیامِ برای خدا آغاز می‌شود. انسان با تصمیم بر ایستادگی در برابر گناهان و امیال نفسانی در ماه رمضان می‌تواند مسیر تازه‌ای در زندگی معنوی خود باز کند.
امام سجاد (علیه‌السلام) در دعا هنگام ورود به ماه رمضان، از این ماه با عنوان «شهر القیام» یاد می‌کنند .
 در حقیقت ماه رمضان ماه قیام برای اطاعت و بندگی خداوند است.

رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در اولین شب ماه رمضان از خداوند طلب می‌کنند تا ایشان را در روزه‌داری و قیام در راه خدا قوت و نیرو بخشد:
«اللَّهُمَّ فَقَوِّنَا عَلَی صِیَامِنَا وَ قِیَامِنَا ؛ خداوندا! ما را بر روزه‌داری‌مان و ایستادگی‌مان [برای طاعت] نیرو و توان ببخش».
قیام و شب‌زنده‌داری در ماه رمضان هفتاد برابر از سایر ایام سال اثرگذاری دارد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در توصیف ماه رمضان می‌فرمایند:
«هر که شبی از آن (ماه رمضان) را به نماز گزاردن زنده دارد، مانند کسی‌ست که هفتاد شب را در ماه‌های دیگر زنده داشته باشد .»
تمام این احادیث نشان می‌دهد، رمضان فرصت مهمی است که انسان با مقاومت در برابر خواهش‌های نفسانی و قیام به عبادت در شب‌ها می‌تواند حرکت خود به سمت خداوند را سرعت بخشد.
ماه توبه
سومین نام از نام‌های این ماه عزیز ماه توبه است.
امام سجاد (علیه‌السلام) در دعای هر روزه‌ی ماه رمضان می‌فرمایند:
«وَ هذَا شَهْرُ الْإِنَابَةِ وَ هذَا شَهْرُ التَّوْبَة ؛و این ماه، ماه بازگشت (به سوی خدا) و ماه توبه است.»
بدون شک اولین قدمِ خودسازی، توبه است.
خداوند در سراسر ماه رمضان بندگانش را صدا می‌زند که آیا توبه کننده‌ای هست؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در این باره می‌فرمایند:
«خداوند تبارک و تعالی در هر شب ماه رمضان، سه بار می‌فرماید: آیا توبه کننده ای هست تا توبه اش را بپذیرم ؟»
بنابراین خداوند بیش از هر ماه دیگری در ماه رمضان توبه بندگان خودش را می‌پذیرد.
شهر مغفرت
آخرین نام از نام‌های ماه پربرکت رمضان که در اینجا به آن اشاره می‌کنیم ماه آمرزش و مغفرت است.
خداوند در این ماه بیش از هر زمانی دیگری بندگان خود را مورد مغفرت و بخشش قرار می‌دهد. حضرت زین العابدین (علیه‌السلام) می‌فرمایند:
«رمضان، ماه آمرزش و رحمت و ماه رهایی از آتش است .»
یکی از خصلت‌هایی که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای ماه رمضان برمی‌شمارند، استغفار ملائکه در شب و روز برای روزه‌داران است.
در کنار فرشتگان، استغفار و دعای خود انسان کمک زیادی به پاک شدن او از گناهان می‌کند.
امام علی (علیه‌السلام) درباره آمرزش انسان در ماه رمضان می‌فرمایند:
«بر شما باد در ماه رمضان به کثرت استغفار و دعا.
دعا بلا را از شما برطرف می‌کند و استغفار گناهانتان را محو می‌نماید .»
اگر انسان برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشد می‌تواند با توبه و استغفار و صبر و ایستادگی در برابر گناهان، غفلت‌های خود در گذشته را جبران کرده و راه جدیدی به سوی خداوند باز کند.
 افضل اعمال در ماه رمضان از نظر حاج آقا مجتبی
مرحوم آقا مجتبی تهرانی استاد اخلاق در یکی از سخنرانی‌هایش به مناسبت فرارسیدن ماه رمضان می‌گوید: در روایت دارد: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ‌ الْجِنَانِ‌ فِی‌ هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ»؛ درهای بهشت در این ماه باز است، «فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ»؛ پس شما از پروردگارتان درخواست کنید، «أَنْ لَا یُغَلِّقَهَا عَلَیْکُمْ»؛ تا درها را به روی شما نبندد.
«وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَةٌ»؛ و درهای جهنّم در این ماه به روی شما بسته است، «فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ»؛ پس، از خدا بخواهید آن را به روی شما باز نکند. بعد فرمود: «وَ الشَّیَاطِینَ مَغْلُولَةٌ»؛ و شیاطین در این ماه در غل و زنجیر هستند،«فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ»؛ پس، از خدا بخواهید که شیاطین را بر شما مسلّط نسازد.
بنابراین ماه رمضان از بهترین موقعیت‌هاست برای اینکه انسان برود گناه را بشناسد و نسبت‌ به آن جبهه‌گیری و عقب‌گرد کند. ماه رمضان بهترین موقعیت است؛ چون انسان در این ماه نسبت‌به شیاطین فارغ‌تر است و بهتر می‌تواند فکر کند و به خودش رسیدگی کند.
امام‌علی (ع) از پیامبر (ص) پرسید: افضل اعمال چیست؟ حضرت هم فرمود:«الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ»، معنایش این است که اگر شما بخواهید به هستی که همان ضیافة‌الله است برسید، باید در این ماه راه نیستی بپیمایید. در تمام سیرهای معنوی، انانیت باید برود. خودیت باید برود. منیّت باید برود. این‌ها باید از بین برود.
  "ماه رمضان ۳ قسمت برکات الهی، رحمت حق و مغفرت الهی دارد"
    

عظمت ماه رمضان به روزه‌ است یا به قرآن؟
عظمت رمضان به چیست؟ به روزه‌ است یا به قرآن؟ خدا می‌گوید «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن». در تعریف ماه رمضان می‌گویند: ماهی که در آن قرآن نازل شد، نمی‌گویند ماهی که در آن روزه واجب شد.
ما یک سری تحصیل‌کرده داریم از دیپلم تا دکتر که قرآن بلد نیستند بخواندند. مثل ماشینی که موتورش هوا گرفته است و باید آن را هول داد. ماه رمضان فرصتی است و همه جا و در حرم‌های مختلف ترتیل‌خوانی هست و رسانه‌ها هم پخش می‌کنند، از این فرصت استفاده کنید و قرآن بخوانید.
 پیامبر (ص) روز قیامت شکایت می‌کند که امت من قرآن را رها کردند. شکایت برای آینده است، اما قرآن می‌گوید: پیامبر شکایت کرد و نمی‌گوید: پیامبر شکایت خواهد کرد، این به این دلیل است که این شکایت قطعی است. عجیب است که در روز قیامت پیامبر (ص) نمی‌گوید: اهل بیت من را کشتند و نمی‌گوید دخترم را شهید کردند، یا فرزندانم را مظلومانه شهید کردند، می‌گوید قرآن را ترک کردند، پیداست که سوزی که پیامبر از مهجوریت قرآن دارد از شهادت امام حسین (ع) ندارد.
ماه رمضان فرصتی است برای اینکه به قرآن برگردیم، اول درست خوانیم، بعد با ترجمه آن آشنا شویم، بعد با مفاهیم و تفسیر آن آشنا شویم. قرآن عالم ربانی را علمای قرآنی می‌داند. اگر دائماً مؤمن قرآن را یاد بگیرد و یاد دهد عالم ربانی است.
ماه رمضان فرصت خوبی برای روشن شدن این چراغ است و این را باید به جریان تبدیل کنیم.
۲۰ جمله از رهبر انقلاب درباره «ماه رمضان»
۱- ماه رمضان، ماه ضیافت الهی است و سفره‌ی ضیافت الهی پهن است. ۱۳۸۴/۰۷/۱۷
۲- علّت مبارک بودن ماه رمضان این است که راه نجات از آتش و فوز به جنّت است. ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
۳- ماه مبارک رمضان؛ ماه عبودیت، اخلاص، اتصال به معدن عظمت و قدرت و ماه اطمینان و سکینه‌ی ناشی از ذکر است. ۱۳۸۹/۰۶/۲۵
۴- رحمت الهی، عزت الهی، توفیق الهی، قرب الهی، استغنای ناشی از تفضل الهی، رزق مادی، رزق معنوی، همه در ماه رمضان است. ۱۳۸۳/۰۷/۱۳
۵- ماه مبارک رمضان بهار نوسازی و خودسازی انسان و بهار انس با خداست. ۱۳۶۹/۰۱/۰۱
۶- ماه مبارک رمضان ماه صفا و خلوص و معنویت انسانهای مؤمن است. ۱۳۸۵/۰۸/۰۲
۷- ماه رمضان فرصت تعبّد و تقرّب است. ۱۳۹۸/۰۲/۱۰
۸- ماه رمضان ماه دل‌بستن به معنویّات است. ۱۳۹۵/۰۳/۲۵
۹- ماه مبارک رمضان ماه خدا و ماه توبه و تضرّع و استغفار و استغاثه است. ۱۳۷۵/۱۰/۲۸
۱۰- ماه مبارک رمضان ماه تلاوت قرآن و ماه نزول قرآن و جلسات قرآنی است. ۱۳۸۶/۰۶/۲۲
۱۱- ماه رمضان فرصت نشستن سر سفره‌ی رحمت و ضیافت الهی است. ۱۳۹۸/۰۲/۱۰
۱۲- برای ورود در بهشت ذکر و انس و شوق، بهترین وسیله دعاهایی است که در ماه مبارک رمضان وارد شده است. ۱۳۹۴/۰۴/۱۰
۱۳- ماه رمضان فرصت تبلیغ، تبیین، فرصت اُنس با مردم است. ۱۳۹۸/۰۲/۱۰
۱۴- ماه رمضان فرصت کمک به فقرا است. ۱۳۹۸/۰۲/۱۰
۱۵- ماه رمضان ماه صله‌ی رحم، صدق و برّ با برادران دینی، آشنایی با معارف، آشنایی و تدبر در قرآن است. ۱۳۷۰/۰۱/۱۶
۱۶- هر کدام به نحوی تجمّل و اسراف و زیاده‌روی را کم کنیم، این درس ماه رمضان است. ۱۳۸۱/۰۹/۱۵
۱۷- فضای ماه رمضان بایستی به ما احساس مسئولیت در هر جا که هستیم را تعلیم بدهد. ۱۳۹۵/۰۳/۲۵
۱۸- ماه رمضان را، ماه دعا و تضرّع و الحاح و تعبّد در مقابل پروردگار قرار دهید. ۱۳۷۲/۱۱/۱۷
۱۹- خدای متعال ماه رمضان را میدان مسابقه قرار داده است بین مؤمنین که به‌وسیله‌ی اطاعت خداوند، به رضای الهی نزدیک بشوند. ۱۳۹۷/۰۳/۲۵
۲۰- نتیجه روزه ماه رمضان، ذخیره تقوا در دل و جان ماست.