تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۲ شهريور ۱۴۰۲ ساعت ۱۳:۰۰
کد مطلب : ۴۶۶۵۵۰
در گفتگو با استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر سیاسی بررسی شد
چرا اسرائیل نمی‌تواند مانع روابط ایران و عربستان شود؟
۰
کبنا ؛فارن پالیسی در گزارشی، ضمن اشاره به تلاش‌های واشنگتن برای عادی سازی رابطه عربستان سعودی با اسرائیل به بررسی تاثیر این موضوع بر سیاست خارجی ایران در قبال عربستان پرداخته است.
به گزارش کبنا به نقل از فرارو، بر اساس تحلیل فارن پالیسی، سیاستگذاران در واشنگتن و خاورمیانه مشغول رایزنی برای عادی سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل در ازای یک پیمان دفاعی رسمی با ایالات متحده هستند. اما اگر عربستان سعودی، با اسرائیل روابط دوستانه برقرار کند، ممکن است ایران به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با عربستان سعودی وارد چالش شود.
ادعای فارن پالیسی در طرح این فرضیه بر این اساس است که ایران بار‌ها درباره نقشه‌های اسرائیل علیه برنامه‌های هسته‌ای خود و احتمال نفوذ این کشور در منطقه ابراز نگرانی کرده است. این مطلب در شرایطی منتشر می‌شود که روند تنش‌زدایی اسرائیل و تلاش این کشور برای نزدیک شدن به کشور‌های عرب منطقه از مدت‌ها قبل آغاز شده و کشور‌هایی از جمله امارات و بحرین، پیش از عربستان، وارد این مسیر شده‌اند. یک ماه پیش، نتانیاهو خبر از اجرای پروژه جدید «راه آهن» داد که می‌تواند اسرائیل را به کشور‌های حوزه خلیج فارس پیوند دهد. نتانیاهو گفت که اسرائیل به زودی پروژه راه آهن جدید را که ۲۷ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد آغاز خواهد کرد.
از سوی دیگر ایران و عربستان از ۱۹ اسفند ماه سال گذشته پس از ۷ سال، قطع رابطه دیپلماتیک در تلاش برای بهبود روابط خود و با میانجیگری چین، روند تنش زدایی را آغاز کردند و در نهایت سفر امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به جده، مهر تاییدی بر قرار گرفتن دو کشور در مسیر بهبود روابط زد.
حسین امیر عبداللهیان، اخیرا و در جریان سفر به لبنان بر عادی سازی روابط ایران با عربستان سعودی تاکید کرد. با این شرایط پرسش‌هایی مطرح می‌شود. از جمله این که آیا توسعه روابط عربستان سعودی و اسرائیل، تاثیر مستقیم بر روابط ایران و عربستان خواهد داشت و آیا اسرائیل با تکیه بر توسعه روابط خود با کشور‌های عرب منطقه به دنبال آسیب رساندن به ایران است؟ عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر سیاسی، در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
عبدالرضا فرجی‌راد گفت: «در دهه‌های اول انقلاب، ایران از کشور‌های اسلامی که با اسرائیل رابطه برقرار می‌کردند شکایت داشت. در نتیجه یا با این کشورها، قطع رابطه می‌کرد یا سطح رابطه را کاهش می‌داد. اما مدتی است که ایران، سیاست مذکور را دنبال نمی‌کند. در سال‌های اخیر، کشور‌های آسیای مرکزی، قفقاز و ترکیه، روابط خود را با اسرائیل توسعه داده‌اند. بعید می‌دانم هیچ کشوری، از بین کشور‌های اسلامی، تا این حد با اسرائیل نزدیک شده باشد. در دو سه سال اخیر، کشور‌هایی مثل امارات، بحرین و سودان نیز روابط خود را با اسرائیل بهبود بخشیده‌اند. حتی قرار است نتانیاهو به ترکیه سفر کند. همچنین بحث پروژه صادرات گاز از اسرائیل به ترکیه نیز مطرح است.»
وی افزود: «بنابراین به هیچ وجه تصور نمی‌کنم ایجاد ارتباط بین اسرائیل و عربستان که با حمایت آمریکا و بر پایه شروط عربستان، شکل خواهد گرفت، بتواند برای ایران مشکل یا دغدغه‌ای ایجاد کند. ایران نیز در تلاش است با وساطت چین، رابطه خود را با عربستان بهبود ببخشد. اخیرا، وزیر امور خارجه ایران، امیرعبداللهیان، گفته است که ارزیابی ما از روند پیشرفت روابط با عربستان سعودی مثبت است.»
این استاد ژئوپلیتیک گفت: «حتی اگر عربستان مایل باشد رابطه‌ای با اسرائیل بر قرار کند، به نحوی اعلام می‌کند که «ما علیه ایران، متحد نخواهیم شد» این موضوع را امارات، چند ماه پیش بیان کرد؛ بنابراین تصور نمی‌کنم که یک فضای ویژه در پایگاه‌های هوایی در عربستان یا امارت در اختیار نیرو‌های نظامی اسرائیل قرار بگیرد و اجازه اقدامی علیه ایران به اسرائیل داده شود. البته باید به این نکته توجه کنیم که بهبود رابطه بین ایران و عربستان باید حفظ شود و به سمت جلو حرکت کند. اسرائیل نیز به خوبی می‌داند که نمی‌تواند هیچ اقدام خاصی علیه مراکز هسته‌ای ایران انجام دهد، چرا که زیر زمین و پراکنده است. بنابراین، از یک سو، رابطه ایران و عربستان به تدریج بهبود پیدا می‌کند و از سوی دیگر، به مصلحت عربستان نیست که علیه ایران، اقدامی را شکل دهد.»
وی افزود: «در کنار این موارد، به نظر می‌رسد که مسئله هسته‌ای ایران نیز وارد فاز جدیدی شده و مذاکراتی، شکل گرفته است. بخشی از این مذاکرات سری است و قرار نیست انتشار عمومی پیدا کند. غنی‌سازی ایران نیز بر اساس توافق که با آمریکا انجام شده، روی ۶۰ درصد متوقف شده است و حتی رئیس سازمان انرژی اتمی این مطلب را بیان کرد؛ بنابراین من معتقدم، عاملی که می‌توانست بهانه اسرائیل، برای حمله به ایران باشد، به طور کامل تضعیف شده است. اگر این توافق بین ایران و آمریکا به نتایجی قابل تامل برسد، اسرائیل بدون حمایت آمریکا این توان و قدرت را در خود نمی‌بیند که به ایران حمله کند. افزون بر این ها، اگر توافق ایران و آمریکا به سمت جلو حرکت کند و نتیجه‌بخش باشد (خواه برجام و خواه غیر برجام)، آمریکا چنین اجازه‌ای را به اسرائیل نخواهد داد.»
فرجی‌راد در پایان گفت: «آن چه که رسانه‌های غربی به عنوان احتمال اختلاف عربستان و ایران به خاطر نزدیکی عربستان با اسرائیل، منتشر می‌کنند، یا از روی بی اطلاعی است، یا ذهنیت کهنه‌ای وجود دارد که اطلاعات به روزرسانی نشده را منتشر می‌کند، یا نویسندگان این نوع مقالات به دنبال تنش زایی هستند. درواقع برخی شیطنت‌های رسانه‌ای با هدف به ثمر نرسیدن توافقات شکل می‌گیرد.»
به گزارش کبنا به نقل از فرارو، بر اساس تحلیل فارن پالیسی، سیاستگذاران در واشنگتن و خاورمیانه مشغول رایزنی برای عادی سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل در ازای یک پیمان دفاعی رسمی با ایالات متحده هستند. اما اگر عربستان سعودی، با اسرائیل روابط دوستانه برقرار کند، ممکن است ایران به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با عربستان سعودی وارد چالش شود.
ادعای فارن پالیسی در طرح این فرضیه بر این اساس است که ایران بار‌ها درباره نقشه‌های اسرائیل علیه برنامه‌های هسته‌ای خود و احتمال نفوذ این کشور در منطقه ابراز نگرانی کرده است. این مطلب در شرایطی منتشر می‌شود که روند تنش‌زدایی اسرائیل و تلاش این کشور برای نزدیک شدن به کشور‌های عرب منطقه از مدت‌ها قبل آغاز شده و کشور‌هایی از جمله امارات و بحرین، پیش از عربستان، وارد این مسیر شده‌اند. یک ماه پیش، نتانیاهو خبر از اجرای پروژه جدید «راه آهن» داد که می‌تواند اسرائیل را به کشور‌های حوزه خلیج فارس پیوند دهد. نتانیاهو گفت که اسرائیل به زودی پروژه راه آهن جدید را که ۲۷ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد آغاز خواهد کرد.
از سوی دیگر ایران و عربستان از ۱۹ اسفند ماه سال گذشته پس از ۷ سال، قطع رابطه دیپلماتیک در تلاش برای بهبود روابط خود و با میانجیگری چین، روند تنش زدایی را آغاز کردند و در نهایت سفر امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به جده، مهر تاییدی بر قرار گرفتن دو کشور در مسیر بهبود روابط زد.
حسین امیر عبداللهیان، اخیرا و در جریان سفر به لبنان بر عادی سازی روابط ایران با عربستان سعودی تاکید کرد. با این شرایط پرسش‌هایی مطرح می‌شود. از جمله این که آیا توسعه روابط عربستان سعودی و اسرائیل، تاثیر مستقیم بر روابط ایران و عربستان خواهد داشت و آیا اسرائیل با تکیه بر توسعه روابط خود با کشور‌های عرب منطقه به دنبال آسیب رساندن به ایران است؟ عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر سیاسی، در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
عبدالرضا فرجی‌راد گفت: «در دهه‌های اول انقلاب، ایران از کشور‌های اسلامی که با اسرائیل رابطه برقرار می‌کردند شکایت داشت. در نتیجه یا با این کشورها، قطع رابطه می‌کرد یا سطح رابطه را کاهش می‌داد. اما مدتی است که ایران، سیاست مذکور را دنبال نمی‌کند. در سال‌های اخیر، کشور‌های آسیای مرکزی، قفقاز و ترکیه، روابط خود را با اسرائیل توسعه داده‌اند. بعید می‌دانم هیچ کشوری، از بین کشور‌های اسلامی، تا این حد با اسرائیل نزدیک شده باشد. در دو سه سال اخیر، کشور‌هایی مثل امارات، بحرین و سودان نیز روابط خود را با اسرائیل بهبود بخشیده‌اند. حتی قرار است نتانیاهو به ترکیه سفر کند. همچنین بحث پروژه صادرات گاز از اسرائیل به ترکیه نیز مطرح است.»
وی افزود: «بنابراین به هیچ وجه تصور نمی‌کنم ایجاد ارتباط بین اسرائیل و عربستان که با حمایت آمریکا و بر پایه شروط عربستان، شکل خواهد گرفت، بتواند برای ایران مشکل یا دغدغه‌ای ایجاد کند. ایران نیز در تلاش است با وساطت چین، رابطه خود را با عربستان بهبود ببخشد. اخیرا، وزیر امور خارجه ایران، امیرعبداللهیان، گفته است که ارزیابی ما از روند پیشرفت روابط با عربستان سعودی مثبت است.»
این استاد ژئوپلیتیک گفت: «حتی اگر عربستان مایل باشد رابطه‌ای با اسرائیل بر قرار کند، به نحوی اعلام می‌کند که «ما علیه ایران، متحد نخواهیم شد» این موضوع را امارات، چند ماه پیش بیان کرد؛ بنابراین تصور نمی‌کنم که یک فضای ویژه در پایگاه‌های هوایی در عربستان یا امارت در اختیار نیرو‌های نظامی اسرائیل قرار بگیرد و اجازه اقدامی علیه ایران به اسرائیل داده شود. البته باید به این نکته توجه کنیم که بهبود رابطه بین ایران و عربستان باید حفظ شود و به سمت جلو حرکت کند. اسرائیل نیز به خوبی می‌داند که نمی‌تواند هیچ اقدام خاصی علیه مراکز هسته‌ای ایران انجام دهد، چرا که زیر زمین و پراکنده است. بنابراین، از یک سو، رابطه ایران و عربستان به تدریج بهبود پیدا می‌کند و از سوی دیگر، به مصلحت عربستان نیست که علیه ایران، اقدامی را شکل دهد.»
وی افزود: «در کنار این موارد، به نظر می‌رسد که مسئله هسته‌ای ایران نیز وارد فاز جدیدی شده و مذاکراتی، شکل گرفته است. بخشی از این مذاکرات سری است و قرار نیست انتشار عمومی پیدا کند. غنی‌سازی ایران نیز بر اساس توافق که با آمریکا انجام شده، روی ۶۰ درصد متوقف شده است و حتی رئیس سازمان انرژی اتمی این مطلب را بیان کرد؛ بنابراین من معتقدم، عاملی که می‌توانست بهانه اسرائیل، برای حمله به ایران باشد، به طور کامل تضعیف شده است. اگر این توافق بین ایران و آمریکا به نتایجی قابل تامل برسد، اسرائیل بدون حمایت آمریکا این توان و قدرت را در خود نمی‌بیند که به ایران حمله کند. افزون بر این ها، اگر توافق ایران و آمریکا به سمت جلو حرکت کند و نتیجه‌بخش باشد (خواه برجام و خواه غیر برجام)، آمریکا چنین اجازه‌ای را به اسرائیل نخواهد داد.»
فرجی‌راد در پایان گفت: «آن چه که رسانه‌های غربی به عنوان احتمال اختلاف عربستان و ایران به خاطر نزدیکی عربستان با اسرائیل، منتشر می‌کنند، یا از روی بی اطلاعی است، یا ذهنیت کهنه‌ای وجود دارد که اطلاعات به روزرسانی نشده را منتشر می‌کند، یا نویسندگان این نوع مقالات به دنبال تنش زایی هستند. درواقع برخی شیطنت‌های رسانه‌ای با هدف به ثمر نرسیدن توافقات شکل می‌گیرد.»
فایل مرتبط (35.6 MB)
