آزمون خونبار اسرائیل و تبعات مرگبار منطقه‌ای آن

کبنا ؛حملات گسترده اسرائیل به نوار غزه که جمعه شب (۵ آبان ماه)، این باریکه تاریک و بدون اینترنت را در هم کوبید، خسارات سنگین جانی و مالی را در پی داشت. سازمان «خدمات دفاع شهری» در غزه اعلام کرده است در اثر این حملات صد‌ها ساختمان ویران شده است.
به گزارش کبنا، تصاویر منتشر شده از غزه که صبح امروز در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد، خسارات گسترده در شمال نوار را نشان می‌دهد؛ منطقه‌ای که به شکل مستمر هدف حملات هوایی اسرائیل قرار گرفته است. ارتش اسرائیل مدعی شده که پس از حمله گسترده شبانه، نیرو‌های زمینی و تانک‌ها وارد غزه شده‌اند و نیروی هوایی این کشور ۱۵۰ تونل مورد استفاده شبه نظامیان در غزه را هدف قرار داده است.
با این وجود نیرو‌های مقاومت در منطقه اعلام کرده اند با موفقیت حملات زمینی اسرائیل را دفع کرده اند و امادگی دارند باز هم به مقاومت ادامه دهند. آمار کشته‌ها و زخمی‌ها در نوار غزه رو به افزایش است و وزارت بهداشت غزه، تعداد کشته شدگان فلسطینی از آغاز جنگ را ۷۷۰۳ نفر اعلام کرده که از این تعداد ۳۵۰۰ نفر کودک بوده‌اند. حملات گسترده غزه در شرایطی رخ داد که ساعاتی پیش از آن، مجمع عمومی سازمان ملل پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی کشور‌های عربی در مورد درگیری‌های مقاومت فلسطین و اسرائیل را تصویب کرد و خواستار آتش‌بس بشردوستانه فوری و توقف خصومت‌ها در غزه شد. اما، وزیر خارجه اسرائیل درخواست برقراری آتش‌بس در غزه را رد کرد و آن را نفرت‌انگیز خواند.
گرچه حملات شدید اسرائیل به نوار غزه در کانون توجه قرار دارد، اما هشدار‌های ایالات متحده به ایران برای پرهیز از حضور در جنگ ادامه دارد. پس از ۳ بار هشدار رسمی مقامات آمریکایی به ایران که با واکنش تند حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران همراه شد، این بار ایالات متحده روشی دیگر را آزموده است. روزنامه «فایننشال تایمز» روز شنبه، ۶ آبان ماه، در گزارشی خبر داد که واشنگتن از پکن درباره جنگ میان اسرائیل و حماس درخواست کمک کرده است. آمریکا از چین خواسته تا از روابط خود با ایران و دیگر کشور‌های منطقه غرب آسیا به منظور تاکید بر آرامش و جلوگیری از گسترش دامنه درگیری‌ها در نتیجه حملات اسرائیل به غزه استفاده کند. ایالات متحده درباره اقدام نظامی احتمالی ایران در حمایت از حماس یا حزب الله که ممکن است باعث یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه بشود، نگران است.
امیرعبداللهیان در جدیدترین واکنش خود نسبت به تحولات منطقه و نقش آمریکا گفته است: «آمریکا وارد یک جنگ نیابتی شده؛ اگر آمریکا بخواهد این رفتار را ادامه دهد، توسعه و باز شدن جبهه‌های جنگ امری اجتناب ناپذیر است ما نیروی جدیدی به سوریه، عراق و منطقه اعزام نکرده‌ایم، اما در خصوص تحولات منطقه هم صرفا تماشاگر و ناظر نبوده‌ایم. هر زمان که لازم بدانیم متناسب با مسائل و امنیت ملی کشورمان و متناسب به شرایط منطقه در زمان و مکان لازم تصمیم می‌گیریم.»
این شرایط با پرسش‌هایی همراه است از جمله این که اسرائیل از گسترش اتش جنگ چه هدفی را دنبال می‌کند و آیا گسترش جنگ می‌تواند یک بحران بین المللی را ایجاد کند؟
به گزارش کبنا، جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا و مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
افزایش خشونت اسرائیل و قطعنامه‌ای که کافی نیست
آزمون خونبار اسرائیل و تبعات مرگبار منطقه‌ای آنجلال ساداتیان گفت: «معتقدم که اسرائیل تلاش می‌کرد نه تنها خود وارد جنگ گسترده شود، بلکه مایل بود ایالات متحده را نیز به دنبال خود بکشد. اما ایالات متحده تلاش کرد از ورود به این وضعیت پرهیز کند. تا این لحظه، گردان‌های قسام و محور‌های مقاومت، با موشک‌های ضد تانک و سایر اقدامات نظامی از ورود این گردان‌ها به منطقه پیشگیری کرده اند. دلیل اصلی حمله ناگهانی و شدید اسرائیل به غزه را این موضوع می‌دانم که اسرائیل سعی داشت یک آزمون انجام داده و بررسی کند با ورود زمینی به خاک غزه تا چه حد امکان مانور خواهد داشت. ایالات متحده به دنبال روش‌هایی است تا به هر نحوی از گسترش جنگ در منطقه پیشگیری کند. آمریکا از چین خواسته با استفاده از روابط خود با ایران و دیگر کشور‌های منطقه غرب آسیا، از توسعه دامنه درگیری‌ها در این منطقه جلوگیری کند.»
وی افزود: «آمریکایی‌ها نمی‌خواهند دامنه درگیری‌ها گسترش پیدا کند. اما همزمان، تمایلی به باج دهی یا امتیاز دهی به ایران در شرایط فعلی ندارند. آن‌ها تصور می‌کنند اگر به ایران فضا داده شود، ممکن است سوء تعبیر انجام شود و ایران تصور کند فضا برای مشارکت در جنگ مهیا شده است. درواقع ایالات متحده از یک سو در حال تلاش برای کنترل اسرائیل است و از سوی دیگر در حال پیغام رسانی به ایران.»
دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا گفت: «درباره قطعنامه پیشنهادی کشور‌های عربی برای توقف جنگ، که در شورای امنیت به تصویب رسید، امروز در خبر‌ها آمد که عراق نیز رای آری داده و رای این کشور به اشتباه ممتنع ثبت شده بود. اما درباره این که اصلا این نوع قطعنامه صادر کردن قرار است چه کارکرد و فایده‌ای داشته باشد باید بگویم که این قطعنامه‌ها بیشتر حالت رسانه‌ای دارد و با هدف اقناع افکار عمومی صادر می‌شود. نام این حرکت را می‌توان دیپلماسی عمومی گذاشت که افکار عمومی مردم در سراسر کشور‌های جهان را به سمت خود متمرکز می‌کند. وقتی کشور‌های مختلف در رای گیری‌های اینگونه مشارکت می‌کنند، می‌توان انتظار داشت که رسانه‌ها و ملت‌های سراسرجهان نیز به اخبار جنگ، اتش بس و تبعات ادامه درگیری، واکنش بیشتری نشان دهند. در این رای گیری، ۴۵ رای ممتنع و ۱۴ رای منفی داده شده، ولی اغلب کشور‌های عرب در کنار عراق، ۱۲۰ رای مثبت داده اند. ظاهرا گفته می‌شود برخی دیگر از کشور‌هایی که رای ممتنع داده اند نیز، رای مثبت دارند و رای آنان به اشتباه ثبت شده است.»
وی افزود: «این نکته مهمی است که قطعنامه‌های ضد اسرائیلی می‌تواند جو افکار عمومی را تا حدودی به نفع فلسطین تغییر داده و روی اسرائیل فشار وارد کند. این در حالیست که اسرائیل مدام تلاش می‌کرد اولا ایران را متهم اصلی این جنگ نشان دهد و دوما حماس را متهم اصلی خشونت‌های فعلی جلوه دهد. اما این روز‌ها وضعیت تغییر کرده و فشار‌های افکار عمومی علیه اسرائیل افزایش بیشتری پیدا کرده است. موضوع مهم تری هم وجود دارد که نمی‌توان نادیده گرفت؛ این قطعنامه الزام آور نیست.»
آرزوی قلبی اسرائیل تشدید جنگ است
مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: «خشونت عریان و علنی اسرائیل، حد و مرزی ندارد. اسرائیل متکی به حمایت‌های امریکا و اروپا است. حمایت‌هایی که به طور ویژه از طریق شورای امنیت، انجام می‌شود. به همین دلیل است که اسرائیل بی هیچ مزاحمتی به تجاوزات خود ادامه می‌دهد. اگرچه، اکنون خشونت اسرائیل شدیدتر و محرز‌تر از هر زمان دیگری و به شکل عریان دیده می‌شود، اما اسرائیل در طول سال‌های متمادی نسبت به نوار غزه و سواحل غربی رود اردن خشونت نشان داده است. بی اعتنایی اسرائیل به توافقات اسلو، نکته دیگری است که حتی از دید متحدان اسرائیل از جمله، ایالات متحده مورد نقد قرار می‌گیرد. در قرارداد اسلو، صراحتا به الزام تشکیل دو دولت، اشاره شده است. این خصومت و کینه ورزی اسرائیل نسبت به فلسطین به طور مکرر نشان داده شده است. اسرائیل به شکل مداوم، فلسطینیان را از نقاط مختلف کوچ داده و اقدام به شهرک سازی کرده است. افرادی هم که در برابر این تصمیم مقاومت کرده اند، کشته و تحت حملات هوایی قرار داده است.»
وی افزود: «پس از آن که حماس با حمله ناگهانی خود، هیمنه اسرائیل و گنبد آهنین را شکست، بسیاری از اعتبارات اسرائیل هم از بین رفت. اسرائیل قصد داشت سیستم‌های دفاعی خود را با منت و تبلیغات فراوان به آذربایجان و کشور‌های عربی بفروشد. حمله حماس با پاراگلایدر، پهپاد و موتور سیکلت، آن اعتبار امنیتی اسرائیل را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار داد و شکست. نتانیاهو و دولت ائتلافی شکننده او در تلاش است که به هر شکل و قمیتی که شده به پیروزی برسد. این در حالی است که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند چنین اجازه‌ای دهند و به دنبال راهی هستند تا اسرائیل را مهار کنند. در عین حال در تلاشند روشی پیدا کنند که آبروی اسرائیل نیز حفظ شود و دولت اسرائیل از این وضعیت خارج شود. با این وجود حتما نگاه عمیقی نیز به مسائل داخلی خود دارند که در این بخش نیز متضرر نشوند. لابی صهیونیست‌ها و آی پک، موضوعی نیست که به راحتی بتوان از آن عبور کرد. صهیونیست‌ها در طبقات بالای اقتصاد آمریکا، دست بالا را دارند. آن‌ها در سیاست گذاری امریکا نیز اعتبار بالایی دارند. حتی اسرائیلی‌ها در دو حزب اصلی امریکا علاقه‌مندان و وابستگانی دارند.»
ساداتیان گفت: «آمریکا به خوبی می‌داند که عمیق‌تر شدن درگیری در منطقه تبدیل به باتلاقی می‌شود که رهایی از آن چندان ساده نخواهد بود. به خصوص که مسئله اوکراین نیز هنوز لاینحل باقی مانده است. آمریکا در راستای حمایت از اسرائیل، ناو و اسکادران‌هایی را به منطقه فرستاده است، اما این به معنای تمایل ایالات متحده برای ورود به جنگ نیست. اگر ایالات متحده تا این لحظه تصمیم خود را گرفته بود که در جنگ ورود کند، این کار را انجام داده بود. البته ما به اسناد و مدارک پشت صحنه ایالات متحده دسترسی نداریم، اما همان پیام به چینی‌ها و تلاش برای جلوگیری از ورود ایران به جنگ نشان می‌دهد آمریکایی‌ها تمام تلاش خود را برای کنترل تنش در منطقه به کار بسته اند.»
وی افزود: «معتقدم که دو طرف اصلی این ماجرا، ضمن تحریکات جدی که اسرائیل ایجاد می‌کند و آرزوی قلبی اسرائیل که دوست دارد جنگ ادامه داشته باشد، ایران و ایالات متحده هستند. منظور من این نیست که ایران و ایالات متحده آغاز گر این جنگ بوده اند، اما معتقدم می‌توانند کنترل کننده یا خاتمه دهنده باشند. شرایط وقتی پیچیده‌تر می‌شود که می‌دانیم نه ایران و نه ایالات متحده تمایلی ندارند به طرف مقابل امتیاز داده و از مواضع اصلی خود عقب نشینی کنند. نوع حمایت امریکا علنی‌تر و نوع حمایت ایران به تدریج و با ملاحظات بالاتری طی سال‌های گذشته انجام شده است. تاکید امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز مبتنی بر آتش بس است. اگرچه طرفین به دنبال درگیری نیستند، اما ایده آل‌های خود را ابراز می‌کنند. همچنین شاهد موشک پرانی‌های پراکنده از یمن، سوریه و لبنان هستیم. واکنش‌های اردوغان را نیز شاهدیم که سکوت را برابر با دخالت در جنگ غزه می‌داند. پاکستان هم در برابر این جنگ واکنش‌های جدی نشان داده است. ایالات متحده شاهد همه این واکنش‌ها است و نگرانی‌های گسترده‌ای دارد چرا که دامنه این جنگ حتی می‌تواند به جنگ جهانی سوم برسد.»