افت محصولات باغی 17 استان طی 12 سال / کاهش شدید رشد تولیدات باغی کهگیلویه و بویر احمد و آذربایجان غربی / دوران طلایی کهگیلویه و بویراحمد در دهه 90

کبنا ؛در سال 1401 تولید محصولات باغی کشور از جمله انواع میوه‌ها نسبت به سال قبل 9 درصد کم شده است، این در حالی است که نسبت به ابتدای دهه 1390 در مجموع تولیدات این محصولات در کشور رشد کرده است؛ با این حال این رشد در استان‌های کشور کاملا نامتوازن بوده است.
به گزارش کبنا، مرکز آمار اطلاعات مقدار تولید کل محصولات باغی را به تفکیک استان‌های کشور منتشر کرد. در این گزارش آمار مربوط به تولیدات فعالیت‌های باغداری در هر سال از ابتدای دهه 1390 تا سال 1401 موجود است.  فعالیت‌‌های زراعت و باغداری زیربخش مهم فعالیت‌های کشاورزی هستند که به گزارش مرکز آمار در مجموع 71 درصد از ارزش افزوده این بخش را به خود اختصاص داده‌اند. در سال 1401 بالغ بر 11 میلیون و 930 هزار تن محصولات باغی در کشور تولید شده است. استان مازندران در تولید این محصولات با اختلاف قابل توجهی در صدر استان‌های کشور است.


بیشترین محصولات باغی در مازندران تولید می‌شود
 به تعریف مرکز آمار باغداری کشت و کار محصولات دائمی با هدف بهره‌برداری اقتصادی است. احداث و نگهداری باغ میوه، باغ گل‌ محمدی و خزانه اینگونه محصولات در زمین و نیز زیر پوشش (مانند پلاستیک) فعالیت باغداری محسوب می‌شود ولی پرورش این نوع گیاهان در داخل گلدان و سایر ظروف باغداری محسوب نمی‌شود.
 مرکز آمار با استفاده از طرح‌های آمارگیری به جمع‌آوری اطلاعات تولید باغداری‌ها پرداخته است. مطابق آمار این مرکز در سال 1401 در استان مازندران 2 میلیون و 856 هزار تن محصولات باغی تولید شده که بیشترین مقدار تولید این محصولات در کشور بوده است. پس از این استان بیشترین تولید محصولات باغی را استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی داشته‌اند. در آذربایجان غربی 1 میلیون و 247 هزار و در آذربایجان شرقی 1 میلیون و 242 هزار تن محصولات باغی تولید شده است. حجم تولید این محصولات در کرمان نیز برابر با 1 میلیون و 93 هزار تن بوده است. اما بقیه استان‌های کشور در این سال کمتر از 1 میلیون تن محصول باغی تولید کرده‌اند.
 کمترین تولید محصولات باغی در کشور برای استان قم بوده است. در این استان در این سال 15 هزار تن میوه و سایر محصولات باغی تولید شده است.
 از سوی دیگر داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در مقایسه با سال 1400 تولیدات باغی اغلب استان‌های کشور کاهش یافته است.

کاهش رشد تولیدات باغی در کشور در یک سال گذشته
 حجم تولید محصولات کشاورزی و از جمله محصولات باغداری تابع عوامل مختلفی است. شرایط آب و هوا، وضعیت بازار و رویکرد دولت نسبت به تولید داخلی این محصولات بخشی از این عوامل هستند. 
 بررسی‌ها حاکی از کاهش تولید محصولات باغی در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن است. در این یک سال حجم تولید از 13 میلیون و 114 هزار تن در سال 1400 به میزان 9 درصد تا سال 1401 کاهش یافته است. این کاهش در 20 استان کشور وجود داشته با وجود اینکه در 11 استان دیگر حجم تولیدات بیشتر شده است.
 بیشترین کاهش تولید در باغداری‌ها در این یک سال مربوط به استان کرمانشاه بوده که در آن حجم تولید از 43 هزار تن به 26 هزار تن رسیده و به مقدار 39 درصد کم شده است. کهگیلویه و بویر احمد و آذربایجان غربی نیز دو استان دیگری بوده‌اند که از حجم تولیداتشان به مقدار زیادی کاسته شده است.
 از سوی دیگر و با وجود کاهش تولیدات باغی در اغلب استان‌ها در برخی استان‌ها مقدار تولید رو به رشد بوده است. بیشترین افزایش تولیدات در این یک سال مربوط به استان گلستان بوده که از 91 هزار تن به 133 هزار تن رسیده، یعنی 46 درصد رشد کرده است.
 اما با وجود کاهش حجم محصولات باغی در یک سال اخیر نگاهی بلندمدت‌تر نشان می‌دهد در یک دهه اخیر حجم تولید این محصولات به طور کلی در کشور بیشتر شده است.  
رشد نامتوازن محصولات باغی در استان‌ها از ابتدای دهه 1390
 داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در سال 1389 یعنی ابتدای دهه 1390 به مقدار 10 میلیون و 959 هزار تن محصولات باغی در کشور تولید شده که این تولید تا سال 1401 یعنی 12 سال بعد 9 درصد رشد کرده است. 
 با وجود رشد کلی تولیدات باغداری‌ها در کشور در این مدت آمارها به تفکیک استان حاکی از این است که رشد تولیدات در 17 استان یعنی اغلب استان‌های کشور منفی بوده است. این در حالی است که برخی استان‌ها رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرده‌اند. این موضوع حکایت از رشد نامتوازن تولید باغداری‌ها در سطح کشور دارد. 
 مطابق گزارش مرکز آمار تولید محصولات باغی استان اردبیل از 21 هزار تن در سال 1389 به 187 هزار تن در سال 1401 افزایش یافته است؛ یعنی 770 درصد رشد کرده که رشد فوق‌العاده و قابل توجهی است. در خوزستان نیز حجم تولیدات باغی در این مدت 315 درصد افزایش یافته است. آذربایجان شرقی و مازندران نیز دو استان دیگری بوده‌اند که در این 12 سال بیش از 100 درصد افزایش تولید داشته‌اند.  
 رشد خیره‌کننده‌ی تولید باغی این استان‌ها در حالی است که در استان‌های زیادی حجم تولیدات در این مدت کاهش یافته است. بیشترین کاهش مربوط به استان کرمانشاه است که در آن حجم محصولات 84 درصد کاهش یافته و از 158 هزار تن در سال 1389 به 26 هزار تن در سال 1401رسیده است. همچنین استان‌های البرز، لرستان، قزوین و کردستان نیز استان‌های دیگری بوده‌اند که تولید این محصولات در آن‌ها در مدت این 12 سال به مقدار زیادی کم شده است.