پیروزی روشنفکرانه

کبنا ؛متن ارسالی: جهان امروز از منظر جامعه شناسی و سیاسی در حال گذار به نظم نوینی است.
این آرایش جدید ساخت سیاست ورزی را دستخوش تغییر کرده و این تغییر سیاست مداران مختص خود را می‌طلبد.
ظهور چهره‌ها و نمادهای جدید در عرصه‌ی سیاسی که عملاً در دسته بندی‌های پیشین سیاسی مثل احزاب و طیف بندی‌های با خاستگاه‌های اندیشه‌ای پیشین نمی‌گنجند.
 این موضوع خود دست مایه‌ای برای متخصصان اهل فن شده تا در پی یابی دلایل و عوامل احتمالی این تغییرات پیش فرض‌های پیشین را از نو بازبینی کنند.
دست بر قضا نیروها و نمادهای نوظهور سیاسی در کشورهای متفاوت با ساخت‌های اجتماعی و سیاسی متفاوت، شباهت‌هایی به هم دارند.
از جمله‌ی این شباهت‌ها می‌توان به تاکید نیروها و کنش گران نوظهور بر شعارها و نمادهای ناسیونالیستی اشاره کرد.
همینطور ادبیات گفتاری و رفتاری بی پرده و هم زبان با زبان کف جامعه‌ی ِ این نیروها، متفاوتِ از ادبیات دیپلماتیک، چهارچوب دار و تعریف شده‌ی پیشین است.
در یک صورت بندی کلی، اهالی فن دو عامل و دلیل برای افزایش اقبال عمومی به این چهره‌ها و یا بهتر بگوییم این فرم عرضه‌ی سیاسی یافته‌اند:
 ۱- مسائل و مشکلات اقتصادی (ویژه فاصله‌ی بین فقیر و غنی در کشورهای توسعه یافته)
۲- گسترش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی.
 به اعتقاد جامعه شناسان در پیمایش‌های مشابه در کشورهای با شرایط اقتصادی نامطلوب و یا فاصله‌ی طبقاتی محسوس گرایش‌های ملی گرایی کشش زیادی پیدا می‌کند.
به علاوه که ظهور یک باره‌ی شبکه‌های اجتماعی سبب افزایش ارتباط بین گروه‌های ملی گرا در بخش‌های مختلف جهان و تشکیل حلقه‌های فکری و عملی بین این گروه‌ها شده، که تا پیش از این امکان آن محدودتر بود.
به عنوان مثال نزدیکی آراء رقیب ماکرون با شعارهای ملی گرایانه و ادبیات خارج از عرف معمول و مثال واضح‌تر آن پیروزی دونالد ترامپ با ادبیاتِ رفتاری و گفتاری ویژه خود.
بر همین اساس می‌توان ظهور و افزایش یک باره‌ی گرایش‌های ناسیونالیستی (ملی گرایی) در حوزه‌ی بویراحمد و دنا ویژه در پیروزی انتخابات اخیر مجلس را رهگیری کرد.
ظهور روشنفکر و پیروزی او در انتخابات اخیر را نیز می‌توان به عنوان نمونه‌ی جدیدی از قوت گرفتن فرضیه‌ی ظهور دوباره‌ی ناسیونالیسم از نوع بویراحمد و دنایی آن دید.
اگر چه در تعاریف جامعه شناسی (با نگاه ارتدکسی) قومیت گرایی با ملی گرایی متفاوت است اما وجوه اشتراکی که به واسطه‌ی آنها قومیت و ملیت سامان داده می‌شوند تا حدود زیادی به هم نزدیک است (عوامل هویت بخش مشترکی همچون زبان مشترک، فرهنگ یک سان و..)
 به هر روی اگر هویت قومی را نوع محلی ملی گرایی بدانیم پیروزی روشنفکر اگر چه محصول حمایت ایلی تنها نیست اما عامل تعیین کننده در این پیروزی اجتماع و حمایت قومیتی است.
ظهور روشنفکر در یک خوانش مقطعی پاسخ به عملکرد ۸ ساله‌ی زارعی با اتهام چینش‌ها و به کارگیری های طایفه‌ای اوست.
عملکرد یا اتهام عملکرد قومیتی زارعی سبب تغییر یارکشی‌های پیشین شد و عملاً هر چه به پایان ۸ ساله‌ی نمایندگی زارعی نزدیک شدیم یارکشی‌های قومیتی در انتخابات بویراحمد رنگ و روی مشخص‌تری به خود گرفت، ویژه در اطرافیان روشنفکر
اما در یک خوانش کلی‌تر و با قبول پیش فرض‌های دو گانه‌ی پیشین (فشار اقتصادی- گسترش شبکه‌های اجتماعی) اجماعِ از نوعِ روشنفکری در بویراحمد را می‌توان نمونه‌ی تازه‌ای از یارگیری‌های قومیتی (بخوانید ناسیونالیستی) به حساب آورد.
پر واضح است که عامل تعیین کننده‌ی پیروزی روشنفکر در این دور رأی طایفه‌ای نیست اما اجماع یک باره‌ی هم طایفه‌ای‌های روشنفکر در دور اول حضور او و با رأی خیره کننده آن هم برای شخصی که سابقه‌ی حضور در انتخابات نداشت روشنفکر را به گزینه‌ی جذاب‌تر، دست به نقدتر و با ریسک حمایتِ کمتر برای نیروهای فعال در میدانِ انتخاباتِ این حوزه و این دوره تبدیل کرد.
لحاظ کردن این نکته که روشنفکر تا پیش از این سابقه‌ی اجرایی و آکادمیک کمتر به چشم آمده‌ای داشته، قبول فرضیه‌ی جهت گیری ناسیونالیستی این انتخاب را قوی‌تر از پیش می‌کند.
البته که نباید از یاد ببریم که پایگاهِ رأی قومیتی روشنفکر در نقاط کمتر توسعه یافته‌ی بویراحمد، دنا و مارگون تمرکز دارند که این خود تأییدیه‌ی دیگری بر ظهورِ گرایش‌های ناسیونالیستی در مناطق کمتر برخودار است.
باری؛ پیروزی روشنفکر محصول ساخت رأی جدیدی است که دست بر قضا شباهت زیادی با یارکشی‌های نوظهور در عرصه‌ی جهانی دارد.
این یارکشی اگر چه در عرف معمول سیاست ورزی تهدید به حساب می‌آید (قوم گرایی و ملی گرایی) و موجبات افزایش گسل‌های اجتماعی را مهیا می‌کند اما تعدد تحصیلکردگان با رزومه‌های علمی، آکادمیک و پذیرش اجتماعی خوب در خلقه‌ی اطرافیان روشنفکر این نوید را می‌دهد که این ساخت رأی ضد خود را تولید کند ودر نهایت با تکیه بر نیروی انسانی با دانشِ آکادمیک موجبات کاهش گسل‌های اجتماعی را فراهم کند. به علاوه که مهمترین عامل توسعه‌ی همگون هر دیار و منطقه‌ای تجهیزِ به نیروی انسانی تحصیلکرده و با دانش است که دست بر قضا روشنفکر در این زمینه چنته‌ی پر وزنی دارد.
------------------------------
بشارت جعفری