نابودی جنگل‌ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد از زمین و آسمان

کبنا ؛آتش سوزی، قاچاق چوب، خشکیدگی درختان بلوط و بیابان زایی بر اثر خشکسالی و کند بودن احیای عرصه‌های طبیعی این استان باعث مرگ تدریجی طلای سبز در کهگیلویه و بویراحمد شده است.
کارشناسان بر این باورند که پیشگیری از تخریب جنگل‌ها و مراتع به دلیل اهمیت در بهره وری برای اشتغال و جلوگیری از تاثیر ریزگردها بر سلامت انسان‌ها نقش مهمی در توسعه پایدار دارد و این امر ضرورت عزم همگانی برای صیانت از این گنجینه‌های خدادادی را دوچندان کرده است.
 نگاهی به ظرفیت‌های موجود
استان کهگیلویه و بویراحمد با 312 هزار و 500 هکتار منطقه حفاظت شده و موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه‌ای که افزون بر 20 درصد پوشش جنگلی زاگرس و حدود 40 درصد گونه‌های دارویی کشور را در خود جای داده است.
دنای شرقی، خاییز سرخ، خامی، دیل، سولک و سیوک از جمله مناطق حفاظت شده این استان هستند.
کهگیلویه و بویراحمد همچنین دارای پنج منطقه شکار ممنوع شامل پادنای سمیرم، خرم ناز، لار و ماغر، حاتم و کوه تلرش است.
 آتش سوزی در مناطق حفاظت شده
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه امسال 9 فقره آتش سوزی در مناطق حفاظت شده این استان رخ داده است، گفت: بر اثر این آتش سوزی‌ها 24 هکتار از عرصه‌های ملی طعمه حریق شد.
محسن جعفری نژاد افزود: در این آتش سوزی‌ها مناطق حفاظت شده شهرستان‌های بویراحمد، دنا، بهمئی و گچساران طعمه حریق شد.
وی بیان کرد: تغییر اقلیم و خشکسالی ها بر وقوع آتش سوزی‌ها تاثیر گذار بوده و آمادگی برای مقابله با آتش سوزی‌ها ضروری است.
دلایل بروز آتش سوزی
جعفری نژاد تصریح کرد: بی مبالاتی گردشگران از مهمترین دلایل روشن شدن آتش در مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد هستند.
وی بیان کرد: زغال گیری در بسیاری از مناطق به یک موضوع بحران زا تبدیل شده است و آتش زدن کاه و کلش نیز از دیگر عوامل آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی این استان است.
مشکلات سد راه اطفای حریق
وی افزود: سخت گذر بودن جاده‌های دسترسی در مناطق طبیعی و جنگل‌ها از مشکلات اطفای حریق در مناطق حفاظت شده این استان است.
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: کمبود تجهیزات و نیروی انسانی از دیگران مشکلات حوزه محیط زیست این استان بوده که نیازمند توجه بیشتری است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد نیز با اشاره به اینکه بخشی از آتش سوزی‌ها خارج از مناطق حفاظت شده بوده گفت: از اوایل سال جاری تاکنون 10 فقره آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی این استان رخ داد که بیش از 70 هکتار از جنگل‌ها و مراتع این استان نیز طعمه حریق شد.
عزت الله بهشتی فر افزود: در سال گذشته نیز 45 فقره آتش سوزی به وقوع پیوست که سبب نابودی 217 هکتار از جنگل‌های این استان شد.
 کشت گیاهان دارویی راهکاری برای صیانت
وی با اشاره به اینکه کشت گیاهان دارویی یکی از راهبردهای درآمدزا شدن و پیشگیری از تخریب عرصه‌های طبیعی است گفت: برداشت محصول آنغوزه در مراتع این استان شروع شده و تا شهریور ادامه دارد.
بهشتی فر اظهار داشت: بیش از 36 هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد از سال 1383 تاکنون زیر کشت گیاه دارویی آنغوزه رفته است.
وی بیان کرد: بخش اعظم شیره تولید شده به هند، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.
بهشتی فرگفت: پیش بینی می‌شود درآمد بهره برداران از هر هکتار مزارع آنغوزه 140 میلیون ریال باشد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ارزش ریالی هر کیلو گرم از این شیرابه یک میلیون و 400 هزار ریال است.
وی تصریح کرد: این میزان گیاه دارویی در مناطق مختلف استان اعم از تنگ سرخ بویراحمد، کوه خامین باشت، تنگ سرخ و کاکان، کوه سیاه و کوه سفید لنده، دمه سادات و شبلیز دنا کشت شده است.
وی تصریح کرد: توزیع بذر رایگان، نظارت فنی، کمک به قرق و حفاظت از جمله حمایت‌های منابع طبیعی برای رونق تولید گیاهان دارویی در این استان است.
کهگیلویه وبویراحمد رویشگاه بیش از 2 هزار گونه گیاهی است که از این تعداد 450 گونه آن دارویی است.
براساس برآوردهای مرکز تحقیقات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد، گیاهان دارویی در سطح 200 هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد قابل کشت است.
کهگیلویه و بویراحمد دارای 552 هزار هکتار مرتع و 2 میلیون و 100 هزار واحد دامی است.
درمان اختلالات عصبی در کودکان، کاهش فشارخون، درمان بیماری‌های قلبی عروقی کمک به هضم غذا، جلوگیری از حمله‌های هیستری، رفع درد دندان، جلوگیری از رشد میکروب، درمان سیاه سرفه و برونشیت، درمان یبوست از جمله خواص شناخته شده گیاه دارویی آنغوزه است.
 بیابان زایی و خشکیدگی درختان بلوط
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: 150 هزار هکتار از مراتع این استان در شهرستان‌های گرمسیری گچساران و بهمئی در معرض بیابانی شدن است.
گودرز باقری افزود: هم اکنون 40 هزار هکتار از مراتع شهرستان‌های گچساران و بهمئی تبدیل به بیابان شده است.
وی با اشاره به فرسایش خاک و امکان ایجاد کانون‌های گرد و خاک در صورت انجام نشدن طرح‌های بیابان زدایی تصریح کرد: احیای این منابع طبیعی نیازمند همت مضاعف مسئولان استانی و ملی برای تخصیص اعتبار و تامین نیروی انسانی متخصص است.
 راهکارهای مقابله با گسترش بیابان زایی
باقری از مسئولان خواست با هدف اختصاص اعتبارات بیابان زدایی، این استان را در ردیف مناطق بیابانی کشور قرار دهند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: وزش بادهای شدید، پوشش گیاهی فقیر و ناچیز، کاهش بارندگی، شور شدن خاک و اختلاف‌های شدید دمای شب و روز از عوامل مهم در ایجاد خطر بیابانی شدن عرصه‌های طبیعی است.
وی افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری، احیا و کاشت جنگل و هماهنگی و بهره برداری، مشارکت جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد، ایجاد کمپینگ های حفاظت از منابع طبیعی و بهره‌برداری مناسب از نقش سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف اجرایی و خدماتی از مهمترین راهکارهای مقابله‌ای در این زمینه است.
وی بیماری خشکیدگی بلوط را از دیگر تهدیدهای جنگل‌های این استان دانست و گفت: براساس آخرین آمار تاکنون 100 هزار هکتار از جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد دچار خشکیدگی شده است.
وی گفت: براساس برآوردهای کارشناسی سالیانه 10 تا 20 درصد به وسعت جنگل‌های بلوط دچار بیماری خشکیدگی افزوده می‌شود.
خشکسالی و کاهش بارندگی
به گفته کارشناس هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد میزان بارندگی در این استان در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 66 میلیمتر کاهش یافته است.
ولی بهره مند اظهار داشت: میزان بارندگی سال زراعی جاری در سی سخت 483.8، یاسوج 422.2، لیکک 311.1، دهدشت 283.4، دوگنبدان 179.3 ومنطقه امامزاده جعفر گچساران 176.8 میلیمتر بوده است.
بر اساس آخرین آمارها میانگین بارندگی بلندمدت در یاسوج 804.2، سی سخت 686.6، دوگنبدان 430.2، دهدشت 491.4، لیکک 358.9 و منطقه امامزاده جعفر گچساران نیز 423.7 میلیمتر است.
 اقدام‌های انجام شده
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت:9 هزار هکتار جنگل در مناطق گرمسیری و سردسیری این استان از سال 1393 تاکنون ایجاد شده است.
براساس آمار 54 هزار هکتار جنگل دست کاشت در این استان وجود دارد.
طرح احیا و توسعه جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد از دهه 70 آغاز شد.
مصطفی خلفی تصریح کرد: این جنگل‌ها از گونه‌های کنار، کهور، اکالیپتوس، بادام، بلوط، پسته کوهی و زالزالک در 2 حوزه دولتی و مشارکتی ایجاد شده است.
خلفی تصریح کرد: توسعه و احیای منابع طبیعی، جلوگیری از فرسایش خاک، تقویت پوشش گیاهی، مشارکت دادن مردم در مدیریت منابع طبیعی تجدید شونده، تقویت سفره‌های زیرزمینی آب، تعدیل و تلطیف آب و هوا و ایجاد فضای سبز و تفرجگاه از اهداف طرح‌های توسعه درختکاری است.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: اجرای سه هزار و 535 هکتار جنگل دست کاشت، تولید 235 هزار اصله نهال، حفاظت از پنج هزار و 64 هکتار جنگل دست کاشت ایجاد شده، تلاش برای احیای 15 هزار هکتار جنگل بلوط که بر اثر خشکیدگی در معرض خطر نابودی است و اجرای 10 هزار هکتار سامانه‌های آبگیر از برنامه‌های احیای و نگهداری از جنگل‌های این استان در سال جاری براساس برنامه چشم انداز برنامه ششم توسعه است.
وی گفت: در صورت تامین اعتبارهای استانی نیز 640 هکتار جنگل کاری و توسعه جنگل، نگهداری و مراقبت 2 هزار هکتار جنگل دست کاشت و 266 هزار اصله درخت نیز برای احیای جنگل‌ها تولید خواهد شد.
خلفی بدون اشاره به میزان اعتبار بیان کرد: میزان اعتبار اختصاص یافته برای توسعه و حفظ جنگل‌ها در این استان بسیار اندک است.
کهگیلویه و بویراحمد یک دوره خشکسالی را تجربه می‌کند. این استان افزون بر یک میلیون 450 هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی دارد.(ایرنا)