بازی دوگانه کاخ سفید در برابر ایران

کبنا ؛ بنا‌بر اعلام منابع خبری و تایید نیروهای امنیتی عراق، شامگاه یکشنبه یک موشک کاتیوشا به نزدیکی‌های سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد اصابت کرد. به گفته منابع خبری پس از این حادثه که کشته یا زخمی در‌بر نداشته است، یک پرتاب‌گر موشک در منطقه صنعتی بغداد پیدا شد و بلافاصله نیروهای امنیتی عراق به منظور بررسی جزئیات، این منطقه را مورد محاصره قرار دادند.
چنین اقدامی در پیوند با تحرکات نظامی آمریکا و نیز مورد حمله قرار گرفتن چهار کشتی نفتکش که هفته گذشته در نزدیکی بندر فجیره امارات صورت گرفت، سبب شده تا علاوه بر تشدید جنگ روانی ایالات متحده بر علیه ایران، نگرانی‌های بین‌المللی درخصوص افزایش امکان یک رویارویی نظامی میان دو کشور تشدید شود.
در این میان، همانطور که از داخل آمریکا عنوان شده، کنگره این کشور خواستار توضیح مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده درخصوص دست‌کاری اطلاعات با اهداف سیاسی علیه ایران شده است. خود رئیس‌ ایالات متحده آمریکا نیز درخصوص پنهان‌کاری و انتشار اطلاعات نادرست، موضع‌گیری کرده و در حالتی دوگانه علاوه بر محکوم کردن آن، مدعی شده که شاید در چنین شرایطی سردرگمی برای ایران چندان بد هم نباشد! این امر بلافاصله با واکنش محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان روبه‌رو شد؛ جایی که وی طی پیامی توئیتری اعلام کرد: وقتی تیم «ب» یک حرف می‌زند و دونالد ترامپ حرف دیگری، کاملاً آشکار است که چه کسی نمی‌داند چه فکری باید بکند. ما چندین هزار سال است که می‌دانیم چه فکری باید بکنیم و درمورد آمریکا نیز از سال 1953، یعنی از زمان کودتای 28 مرداد، این را می‌دانیم. در برهه کنونی این اتفاق خوبی است.
احترام را آزمایش کن؛ جواب خواهد داد
در همین راستا و در حالی که برخی از متحدان عربی آمریکا به خصوص عربستان طی دو روز گذشته سعی کرده‌اند با افزایش بر ابهامات موجود، تحرکات رسانه‌ای را علیه ایران تشدید کرده و به همین منظور خواستار تشکیل جلسه فوری سازمان همکاری خلیج فارس در مکه شده‌اند، دونالد ترامپ در واکنش به حمله راکتی به نزدیکی‌های سفارت آمریکا در عراق طی پیامی توئیتری که با واکنش‌های زیادی هم مواجه بود، مدعی شد: اگر ایران می‌خواهد بجنگد، این به طور رسمی پایانش خواهد بود. هرگز آمریکا را دوباره تهدید نکنید.
از سوی مقابل در اولین واکنش نسبت به این سخنان رئیس‌ ایالات متحده آمریکا در داخل کشور، محمدجواد ظریف خطاب به دونالد ترامپ تصریح کرد: ترامپ به تحریک «تیم ب»، امید دارد به چیزی دست یابد که اسکندر، چنگیز و دیگر متجاوزین در آن ناکام بوده‌اند. ایرانیان هزاران سال سربلند ایستاده‌اند و متجاوزین همه رفته‌اند. تروریسم اقتصادی و رجزخوانی‌ها برای نسل‌کشی، ایران را پایان نخواهد داد. هرگز یک ایرانی را تهدید نکن. احترام را آزمایش کن، جواب خواهد داد.
موضع‌گیری قابل تامل وزیر خارجه انگلیس
تشدید جنگ روانی آمریکا علیه ایران توام با گره‌خوردن به برخی اقدامات معنادار و مشکوک در منطقه خاورمیانه در حالی صورت می‌گیرد که روز گذشته دونالد ترامپ در مصاحبه خود با شبکه فاکس نیوز مدعی شده بود که از جنگ رویگردان است زیرا این اقدام باعث آسیب به اقتصاد و مردم خواهد شد. او همچنین تصریح کرده بود که هدفش از مقابله با ایران جنگ اقتصادی است نه جنگ نظامی. با این حال بخش قابل توجهی از تحلیلگران معتقدند علی‌رغم این گفته‌های ترامپ، تیم او در کاخ سفید یعنی بولتون، پمپئو و مایک پنس و همچنین تیم ب که محمدجواد ظریف بر روی آن تاکید ویژه‌ای دارد، در صدد ایجاد یک درگیری نظامی میان ایران و آمریکا هستند. از سوی دیگر علاوه بر برخی از متحدان منطقه‌ای آمریکا، استاندارد دوگانه بعضی از کشورهای اروپایی‌ نیز در این میان قابل تامل است؛ به طوری که همزمان با حمله راکتی به نزدیکی‌های سفارت آمریکا در بغداد، جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا در حاشیه نشست جهانی سلامت در ژنو مدعی شده است: ایرانی‌ها تصمیم‌گیری در مورد آمریکا را دست کم نگیرند. اگر به اهداف آمریکایی حمله شوند، آنها قطعاً تلافی خواهند کرد و ایران باید در این مورد بسیار دقت کند!
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که اروپایی‌ها علاوه بر عدم پایبندی خود به تعهدات‌شان ذیل برجام، اکنون در مسائلی مانند موضوع موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشر کاملاً همسو با ایالات متحده گام برداشته و در حالی که تاکید می‌کنند برجام برای حفظ امنیت جهانی اهمیت بسزایی دارد، خواستار پایبندی یکسویه ایران به توافق هسته‌ای هستند.
شگرد ابهام‌آمیز ترامپ
از سوی دیگر در حالی اظهارات ترامپ مبنی بر عدم تمایلش به جنگ با ایران به تحرکات نظامی این کشور در منطقه پیوند خورده که برخی از کارشناسان معتقدند در این وضعیت نیز نباید به سخنان ترامپ اعتماد کرد. در همین رابطه مهدی مطهرنیا استاد روابط بین‌الملل و آینده‌پژوه سیاسی معتقد است: در سطح گفتمانی تمامی نشانه‌ها حاکی از آمادگی آمریکا برای ورود به یک تقابل نظامی با ایران است، اما در سطح ادبیات شفاهی ایالات متحده به ایجاد یک رویداد گفتاری جهت جذب و زمینه‌سازی افکار عمومی وارد شده است. در اینجا رویداد گفتاری ترامپ متاثر از سیاست ابهام و پیچیده‌سازی او در نقش بازیگر دیوانه است. این رویداد گفتاری در سیاست‌های کلان ترامپ اساساً جایگاهی جدی دارد و به هیچ وجه یک کنش گفتاری صرف نیست. او با همین شگرد، طرف‌های متفاوت موجود در اطراف خود را چه از دوستان و چه از دشمنان در وضعیتی مبهم قرار می‌دهد و این امر موجب می‌شود در سطح گفتمان بین حرف و عمل او تمایز وجود داشته باشد و در سطح فهم و ادراک تحلیلی نیز عملکردش غیر قابل پیش‌بینی شود.
تلاش ترامپ برای فرار از شکست سیاست تحریمی
در مقابل برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که هدف کاخ سفید از تشدید فشارهای اقتصادی علیه ایران و توامان کردن آن با یک تهدید نظامی، در واقع نوعی بازی با افکار عمومی و نیز ترغیب ایران برای رسیدن به یک توافق جدید است. همانطور که ریچارد نفیو معمار تحریم‌های ایران در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما در کتاب هنر تحریم‌ها آورده است: سیاست تحریم، راهبردی در جهت افزایش فشار به منظور ایجاد درد در طرف مقابل به منظور تغییر رفتار است که اگر این تغییر رفتار صورت نگیرد، اساساً تحریم‌ها بی‌اثر مانده و به شکست می‌انجامد. درنتیجه این تحلیلگران معتقدند با توجه به سیاست مقاومت حداکثری از سوی ایران، آمریکا تقریباً تمامی کارت‌های تحریمی خود را به کار گرفته و کاخ سفید همزمان با اجتناب از بروز یک رویارویی نظامی، قصد دارد از این اهرم برای متقاعد کردن طرف مقابل پیش از شکست کلی ساختار تحریم‌ها برای رسیدن به یک توافق استفاده کند.