تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۹ آبان ۱۳۹۸ ساعت ۰۹:۲۳
کد مطلب : ۴۱۴۶۲۰
خداحافظی لاریجانی با کرسی مجلس بعد از ۱۲ سال؛
دلزده از بهارستان، مشتاق پاستور
۰
کبنا ؛ بعد از نزدیک به 12 سال گویا قرار است علی لاریجانی کرسی ریاست مجلس شورای اسلامی را رها کند. رها کردن کرسی ریاست برای لاریجانی یعنی خداحافظی با مجلس. او در تمام سه دوره که نماینده مردم قم بوده هیچ وقت در صحن مجلس در کنار دیگر نمایندگان به طور ثابت ننشسته و همیشه در صدر مجلس، رئیس بوده است. حالا برخی منابع گزارش داده‌اند که لاریجانی دیگر قصدی برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس شورای اسلامی ندارد. اما این نیامدن روی دیگری هم دارد. این خبر می‌تواند پیش خبری برای انتخابات سال ۱۴۰۰ باشد. سخت می‌توان باور کرد که لاریجانی از سیاست خداحافظی کند، در نتیجه باید این عدم شرکت در انتخابات مجلس را، آمادگی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو تفسیر کرد.
دیروز ایلنا در خبری اعلام کرد که طبق شنیده‌ها از یک منبع موثق، علی لاریجانی نماینده مردم قم و رئیس مجلس شورای اسلامی، اخیرا در جمع برخی از فعالان سیاسی نزدیک به خود در شهر قم اعلام کرده که دیگر کاندیدای انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی نمی‌شود و تاکنون هرچه در توان داشته برای کشور به‌کار گرفته است.
این اظهار نظر ویژه علی لاریجانی در فاصله چهار ماه تا انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، نشان می‌دهد که او پس از ۱۲سال نمایندگی مردم قم و جلوس بر صندلی ریاست مجلس شورای اسلامی، به جمع‌بندی قطعی و نهایی رسیده است. با تفسیر این که عدم شرکت لاریجانی در انتخابات مجلس شورای اسلامی احتمالا شروعی برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ است می‌توان درباره این اقدام او گفت که لاریجانی اولین سیاستمداری است که عطای مجلس را به لقای پاستور ۱۴۰۰می‌بخشد و احتمالا برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری خودش را گرم می‌کند.
فرصتی برای پایداری‌ها
اینکه لاریجانی اعلام کرده در انتخابات شرکت نمی‌کند، برای دو جناح سیاسی اهمیت خاصی دارد. در گام اول اصول‌گرایان احتمالا خیلی سریع دست به کار می‌شوند تا جانشینی برای او در انتخابات مجلس از شهر قم پیدا کنند. احتمالا پایداری‌ها هم بیشتر از همه خوشحال هم خواهند بود، چرا که می‌توانند همه کرسی‌های قم را یک جا در اختیار بگیرند. از طرف دیگر با امیدواری که به پیروزی حداکثری برای انتخابات مجلس یازدهم در سر دارند، از هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی برای کسب کرسی ریاست مجلس هستند. در این باره محمد مهاجری به ایسنا گفته که اطلاع دارم علی لاریجانی از یک سال پیش به نزدیکان خود اعلام کرده است که نامزد انتخابات مجلس یازدهم از هیچ حوزه‌ای نخواهد شد؛ بنابراین در شرایط غیبت لاریجانی، مدعیانی برای جانشینی او در مجلس پیدا شده‌اند. قالیباف هم از مدتی قبل فعالیت انتخاباتی و رسانه‌ای خود را آغاز کرده است و حضور او در برنامه تلویزیونی چند شب پیش یک برنامه کاملا تبلیغاتی و انتخاباتی بود که با رانت صداوسیما انجام شد.
سکوت لاریجانی تا اینجای کار و عدم جایابی برای او در انتخابات آتی مجلس حکایت از این دارد که ممکن است لاریجانی چشم به ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ دوخته با شد و قبای مجلس را بعد از سه دوره برای خود دیگر تنگ می‌بیند. امیرآبادی‌فراهانی، تیرماه گذشته درباره احتمال عدم حضور لاریجانی در انتخابات مجلس یازدهم گفته بود: «از ایشان پرسیدم، گفت: من در شش ماه دوم سال تصمیم می‌گیرم؛ چند روز پیش مشاور ایشان، آقای زمانی، در مجلس به من گفت که پیشنهاد می‌کنم شما و آقایان لاریجانی و ذوالنور در یک فهرست قرار بگیرید که من گفتم این دست من نیست و در اختیار شورای مرکزی اصول‌گرایان قم است.»
مروری بر وضعیت علی لاریجانی
اسم اصلی او علی‌اردشیر لاریجانی است و در خرداد ۱۳۳۶ در شهر نجف، عراق متولد شد. او فرزند روحانی معروف میرزاهاشم آملی و داماد شهید مرتضی مطهری است. خانواده‌اش اهل مازندران(لاریجان، آمل) هستند و پیش از تولد، پدرش مدتی برای تحصیل در حوزه علمیه نجف، به کشور عراق نقل مکان کرده بود و او نیز در آنجا به دنیا آمد. او چهار برادر به نام‌های محمد جواد، صادق، باقر و فاضل دارد و خواهرش نیز همسر مصطفی محقق داماد است. احمد توکلی نماینده ادوار پیشین مجلس؛ پسرِ دخترخالهٔ او است.
لاریجانی دانش‌آموخته کارشناسی علوم کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه از دانشگاه تهران است. او نظامی پیشین، مدرس دانشگاه و سیاستمدار اصول‌گرایی است که از سال ۸۴ تا ۸۶ دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و ۱۲ سال است که به‌عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی فعالیت می‌کند. لاریجانی ریاست مجلس را در مجلس هشتم با پشتیبانی حداکثری اصول‌گرایان به دست آورد، اما این حمایت برای او پایدار نماند و هرچقدر گذشت فاصله اصول‌گرایان با لاریجانی هم بیشتر شد. این فاصله تا آنجا پیش رفت که با مهر سرش را نشانه گرفتند. کم‌کم اختلافات سیاسی او با اصول‌گرایان هم به صحن مجلس کشیده شد و پایداری‌ها او را در صحن مجلس شورای اسلامی دیکتاتور خواندند.
رابطه شکرآب لاریجانی با اصول‌گراها
اختلاف بین لاریجانی و اصول‌گرایان تنها مختص به حمله تندروهای اصول‌گرا در چند ماه اخیر نسبت به او نبوده است، بلکه عبور از لاریجانی‌ها زمانی خیلی به چشم آمد که حملات و نقدهای تندی به برادر او یعنی صادق لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه از سوی این جریان شد. هنوز زمان زیادی از جنجال برخی چهره‌های حوزوی در رابطه با صادق لاریجانی نگذشته بود که اصول‌گرایان حمله به علی لاریجانی را نیز در مجلس کلید زدند. هر‌چند تندروهای این جریان پیش از این نیز نقدهای شدیدی نسبت به او داشتند و ماجرای آنها به سال 91 برمی‌گردد. اما این حملات بعد از نطق‌های دو ماه پیش علی لاریجانی به‌خصوص در حمایت از پروانه سلحشوری، نماینده اصلاح‌طلب مجلس و همچنین نقد به صداوسیما، بیش از گذشته شدت گرفت.
خیزش برای۱۴۰۰
در این میان از حدود یک سال قبل، خبرهایی درباره احتمال کاندیداتوری علی لاریجانی در انتخابات ۱۴۰۰ که حالا نزدیک به ۱۲ سال است بر صندلی ریاست مجلس شورای اسلامی تکیه زده، مطرح شد. سیدحسین نقوی حسینی، نماینده اصول‌گرای مجلس دهم در گفت‌وگوی خود با برنامه رودررو خبر داده بود: «اینکه آقای لاریجانی ارادهاش بر این است که در انتخابات ۱۴۰۰ کاندید ریاست جمهوری شود، یک چیز قطعی است. از اقدامات و فعالیتها و رفتوآمدهایش مشخص است.» غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به روزنامه آرمان گفته بود: «آقای لاریجانی قطعاً در آینده سرنوشت سیاسی کشور، نقش تعیین کننده‌ای ایفا خواهد کرد. البته سخن بنده به معنای آن نیست که ایشان قصد دارند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند یا خیر. احتمال دارد ایشان پس از پایان دوران ریاست مجلس دوباره به‌عنوان نماینده در انتخابات مجلس حضور داشته باشند و ریاست مجلس آینده را نیز در اختیار بگیرند.» اما این نظر هنوز در حد چانه‌زنی است و تا انتخابات ۱۴۰۰ زمان زیادی باقی مانده و ممکن است معادلات سیاسی کشور بر تصمیم لاریجانی اثر بگذارد.
چهره‌ها در مورد لاریجانی چه می‌گویند؟
در این باره علی مطهری، نماینده مردم تهران هم در مجلس شورای اسلامی به شفقنا گفته بود: «هر چند آقای لاریجانی صراحتاً نمی‌گوید که کاندیدای ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ است، اما این احتمال را رد نمی‌کند.» از دیگر سو محمدرضا باهنر، فعال سیاسی اصول‌گرا و رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری در گفتوگو با نامهنیوز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا لاریجانی در مجلس آینده هم رئیس خواهد ماند، گفت: «اگر خود آقای لاریجانی اصلاً در انتخابات شرکت کنند این اتفاق رخ می‌دهد.»
با این حال، رئیس فعلی مجلس، حدود پنج ماه قبل در دانشگاه تربت حیدریه احتمال حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ را تکذیب کرد و در واکنش به اشاره علیرضا حسینی، استاندار خراسان رضوی مبنی بر احتمال کاندیداتوری او در انتخابات ریاست جمهوری گفت: «استاندار با مطلبی که بیان کردند، قصد جان ما را دارند، ما در این وادی نیستیم.» با این حال محمدرضا باهنر در ادامه سخنانش به نامهنیوز گفته است: «تیپ دکتر لاریجانی بالاخره کاملاً در جریان اصول‌گرایی تعریف می‌شود. ولی اینها از آقای لاریجانی در شورای وحدت دعوت نکردند که باید تلاش کنیم ان‌شاءالله حل شود.»
خیز ناموفق بعد از انتخابات مجلس دهم
همچنین تیرماه ۹۷ هم دبیرکل حزب آبادگران درباره وضعیت لاریجانی گفته بود: «بعد از انتخابات مجلس دهم و قبل انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم خیزی از سمت آقای لاریجانی برای تشکیل حزب موثر و فراگیر برداشته شد، مدتی هم جلساتی برگزار شد اما دیگر ادامه نیافت.» حسن بیادی توضیح داده بود: «حتی آقای ناطق نوری هم بود، اما مدتی که گذشت، دوستان سکوت اختیار کردند و دیگر جلسات را ادامه ندادند. این دوستان می‌گفتند ظاهرا برخی با نهادینه شدن تحزب موافق نیستند.»
دبیرکل جمعیت آبادگران با بیان اینکه در یک جلسه راجع به تشکیل حزب فراگیر که با حضور آقای لاریجانی تشکیل شد حضور داشتم، اظهار کرد: «من با خود آقای لاریجانی ارتباط داشتم و از طرف او به این جلسات دعوت شدم.»
اما همزمان با اعلام انصراف لاریجانی با انتخابات مجلس، آینده سیاسی کسانی مانند محمدرضا عارف هم قابل بحث است و به نظر می‌رسد عارف هم، چنین برنامه‌ای را در پیش گرفته و این احتمال می‌رود که او هم برای انتخابات ۱۴۰۰ دورخیز کند؛ هر چند کسی این موضوع را تایید یا رد نکرده است.
دیروز ایلنا در خبری اعلام کرد که طبق شنیده‌ها از یک منبع موثق، علی لاریجانی نماینده مردم قم و رئیس مجلس شورای اسلامی، اخیرا در جمع برخی از فعالان سیاسی نزدیک به خود در شهر قم اعلام کرده که دیگر کاندیدای انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی نمی‌شود و تاکنون هرچه در توان داشته برای کشور به‌کار گرفته است.
این اظهار نظر ویژه علی لاریجانی در فاصله چهار ماه تا انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، نشان می‌دهد که او پس از ۱۲سال نمایندگی مردم قم و جلوس بر صندلی ریاست مجلس شورای اسلامی، به جمع‌بندی قطعی و نهایی رسیده است. با تفسیر این که عدم شرکت لاریجانی در انتخابات مجلس شورای اسلامی احتمالا شروعی برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ است می‌توان درباره این اقدام او گفت که لاریجانی اولین سیاستمداری است که عطای مجلس را به لقای پاستور ۱۴۰۰می‌بخشد و احتمالا برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری خودش را گرم می‌کند.
فرصتی برای پایداری‌ها
اینکه لاریجانی اعلام کرده در انتخابات شرکت نمی‌کند، برای دو جناح سیاسی اهمیت خاصی دارد. در گام اول اصول‌گرایان احتمالا خیلی سریع دست به کار می‌شوند تا جانشینی برای او در انتخابات مجلس از شهر قم پیدا کنند. احتمالا پایداری‌ها هم بیشتر از همه خوشحال هم خواهند بود، چرا که می‌توانند همه کرسی‌های قم را یک جا در اختیار بگیرند. از طرف دیگر با امیدواری که به پیروزی حداکثری برای انتخابات مجلس یازدهم در سر دارند، از هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی برای کسب کرسی ریاست مجلس هستند. در این باره محمد مهاجری به ایسنا گفته که اطلاع دارم علی لاریجانی از یک سال پیش به نزدیکان خود اعلام کرده است که نامزد انتخابات مجلس یازدهم از هیچ حوزه‌ای نخواهد شد؛ بنابراین در شرایط غیبت لاریجانی، مدعیانی برای جانشینی او در مجلس پیدا شده‌اند. قالیباف هم از مدتی قبل فعالیت انتخاباتی و رسانه‌ای خود را آغاز کرده است و حضور او در برنامه تلویزیونی چند شب پیش یک برنامه کاملا تبلیغاتی و انتخاباتی بود که با رانت صداوسیما انجام شد.
سکوت لاریجانی تا اینجای کار و عدم جایابی برای او در انتخابات آتی مجلس حکایت از این دارد که ممکن است لاریجانی چشم به ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ دوخته با شد و قبای مجلس را بعد از سه دوره برای خود دیگر تنگ می‌بیند. امیرآبادی‌فراهانی، تیرماه گذشته درباره احتمال عدم حضور لاریجانی در انتخابات مجلس یازدهم گفته بود: «از ایشان پرسیدم، گفت: من در شش ماه دوم سال تصمیم می‌گیرم؛ چند روز پیش مشاور ایشان، آقای زمانی، در مجلس به من گفت که پیشنهاد می‌کنم شما و آقایان لاریجانی و ذوالنور در یک فهرست قرار بگیرید که من گفتم این دست من نیست و در اختیار شورای مرکزی اصول‌گرایان قم است.»
مروری بر وضعیت علی لاریجانی
اسم اصلی او علی‌اردشیر لاریجانی است و در خرداد ۱۳۳۶ در شهر نجف، عراق متولد شد. او فرزند روحانی معروف میرزاهاشم آملی و داماد شهید مرتضی مطهری است. خانواده‌اش اهل مازندران(لاریجان، آمل) هستند و پیش از تولد، پدرش مدتی برای تحصیل در حوزه علمیه نجف، به کشور عراق نقل مکان کرده بود و او نیز در آنجا به دنیا آمد. او چهار برادر به نام‌های محمد جواد، صادق، باقر و فاضل دارد و خواهرش نیز همسر مصطفی محقق داماد است. احمد توکلی نماینده ادوار پیشین مجلس؛ پسرِ دخترخالهٔ او است.
لاریجانی دانش‌آموخته کارشناسی علوم کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه از دانشگاه تهران است. او نظامی پیشین، مدرس دانشگاه و سیاستمدار اصول‌گرایی است که از سال ۸۴ تا ۸۶ دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و ۱۲ سال است که به‌عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی فعالیت می‌کند. لاریجانی ریاست مجلس را در مجلس هشتم با پشتیبانی حداکثری اصول‌گرایان به دست آورد، اما این حمایت برای او پایدار نماند و هرچقدر گذشت فاصله اصول‌گرایان با لاریجانی هم بیشتر شد. این فاصله تا آنجا پیش رفت که با مهر سرش را نشانه گرفتند. کم‌کم اختلافات سیاسی او با اصول‌گرایان هم به صحن مجلس کشیده شد و پایداری‌ها او را در صحن مجلس شورای اسلامی دیکتاتور خواندند.
رابطه شکرآب لاریجانی با اصول‌گراها
اختلاف بین لاریجانی و اصول‌گرایان تنها مختص به حمله تندروهای اصول‌گرا در چند ماه اخیر نسبت به او نبوده است، بلکه عبور از لاریجانی‌ها زمانی خیلی به چشم آمد که حملات و نقدهای تندی به برادر او یعنی صادق لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه از سوی این جریان شد. هنوز زمان زیادی از جنجال برخی چهره‌های حوزوی در رابطه با صادق لاریجانی نگذشته بود که اصول‌گرایان حمله به علی لاریجانی را نیز در مجلس کلید زدند. هر‌چند تندروهای این جریان پیش از این نیز نقدهای شدیدی نسبت به او داشتند و ماجرای آنها به سال 91 برمی‌گردد. اما این حملات بعد از نطق‌های دو ماه پیش علی لاریجانی به‌خصوص در حمایت از پروانه سلحشوری، نماینده اصلاح‌طلب مجلس و همچنین نقد به صداوسیما، بیش از گذشته شدت گرفت.
خیزش برای۱۴۰۰
در این میان از حدود یک سال قبل، خبرهایی درباره احتمال کاندیداتوری علی لاریجانی در انتخابات ۱۴۰۰ که حالا نزدیک به ۱۲ سال است بر صندلی ریاست مجلس شورای اسلامی تکیه زده، مطرح شد. سیدحسین نقوی حسینی، نماینده اصول‌گرای مجلس دهم در گفت‌وگوی خود با برنامه رودررو خبر داده بود: «اینکه آقای لاریجانی ارادهاش بر این است که در انتخابات ۱۴۰۰ کاندید ریاست جمهوری شود، یک چیز قطعی است. از اقدامات و فعالیتها و رفتوآمدهایش مشخص است.» غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به روزنامه آرمان گفته بود: «آقای لاریجانی قطعاً در آینده سرنوشت سیاسی کشور، نقش تعیین کننده‌ای ایفا خواهد کرد. البته سخن بنده به معنای آن نیست که ایشان قصد دارند در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند یا خیر. احتمال دارد ایشان پس از پایان دوران ریاست مجلس دوباره به‌عنوان نماینده در انتخابات مجلس حضور داشته باشند و ریاست مجلس آینده را نیز در اختیار بگیرند.» اما این نظر هنوز در حد چانه‌زنی است و تا انتخابات ۱۴۰۰ زمان زیادی باقی مانده و ممکن است معادلات سیاسی کشور بر تصمیم لاریجانی اثر بگذارد.
چهره‌ها در مورد لاریجانی چه می‌گویند؟
در این باره علی مطهری، نماینده مردم تهران هم در مجلس شورای اسلامی به شفقنا گفته بود: «هر چند آقای لاریجانی صراحتاً نمی‌گوید که کاندیدای ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ است، اما این احتمال را رد نمی‌کند.» از دیگر سو محمدرضا باهنر، فعال سیاسی اصول‌گرا و رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری در گفتوگو با نامهنیوز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا لاریجانی در مجلس آینده هم رئیس خواهد ماند، گفت: «اگر خود آقای لاریجانی اصلاً در انتخابات شرکت کنند این اتفاق رخ می‌دهد.»
با این حال، رئیس فعلی مجلس، حدود پنج ماه قبل در دانشگاه تربت حیدریه احتمال حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ را تکذیب کرد و در واکنش به اشاره علیرضا حسینی، استاندار خراسان رضوی مبنی بر احتمال کاندیداتوری او در انتخابات ریاست جمهوری گفت: «استاندار با مطلبی که بیان کردند، قصد جان ما را دارند، ما در این وادی نیستیم.» با این حال محمدرضا باهنر در ادامه سخنانش به نامهنیوز گفته است: «تیپ دکتر لاریجانی بالاخره کاملاً در جریان اصول‌گرایی تعریف می‌شود. ولی اینها از آقای لاریجانی در شورای وحدت دعوت نکردند که باید تلاش کنیم ان‌شاءالله حل شود.»
خیز ناموفق بعد از انتخابات مجلس دهم
همچنین تیرماه ۹۷ هم دبیرکل حزب آبادگران درباره وضعیت لاریجانی گفته بود: «بعد از انتخابات مجلس دهم و قبل انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم خیزی از سمت آقای لاریجانی برای تشکیل حزب موثر و فراگیر برداشته شد، مدتی هم جلساتی برگزار شد اما دیگر ادامه نیافت.» حسن بیادی توضیح داده بود: «حتی آقای ناطق نوری هم بود، اما مدتی که گذشت، دوستان سکوت اختیار کردند و دیگر جلسات را ادامه ندادند. این دوستان می‌گفتند ظاهرا برخی با نهادینه شدن تحزب موافق نیستند.»
دبیرکل جمعیت آبادگران با بیان اینکه در یک جلسه راجع به تشکیل حزب فراگیر که با حضور آقای لاریجانی تشکیل شد حضور داشتم، اظهار کرد: «من با خود آقای لاریجانی ارتباط داشتم و از طرف او به این جلسات دعوت شدم.»
اما همزمان با اعلام انصراف لاریجانی با انتخابات مجلس، آینده سیاسی کسانی مانند محمدرضا عارف هم قابل بحث است و به نظر می‌رسد عارف هم، چنین برنامه‌ای را در پیش گرفته و این احتمال می‌رود که او هم برای انتخابات ۱۴۰۰ دورخیز کند؛ هر چند کسی این موضوع را تایید یا رد نکرده است.
