رویکرد ایمیدرو برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در سال جهش تولید

کبنا ؛امسال با تدبیر مقام معظم رهبری به نام «جهش تولید» نامگذاری شده است، این مهم در ادامه نامگذاری سال‌های پیش، برنامه‌ای بلند مدت و هدفدار بوده که حرکت در درون آن می‌تواند کشور را به نقطه مطلوب خود نزدیک کند.
 «جهش تولید»، مفهومی است عینی که بخش معدن و صنایع معدنی در سال ۹۹ آن را به همراه خواهد داشت زیرا این جهش مرهون مجموعه برنامه‌ها و اقداماتی است که سازمان ایمیدرو طی سال‌های اخیر با مشارکت بخش خصوصی و در راستای سیاست‌های دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت اجرایی کرده است.
 سرعت گرفتن اجرای طرح‌های توسعه در زنجیره فولاد، مس، آلومینیوم، سرب و روی، طلا و ... از یک سو و ورود گام به گام پروژه‌های جدید به مدار تولید، دلیلی آشکار بر چنین امری است. ایمیدرو با هماهنگی بخش خصوصی امسال برنامه راه اندازی ۲.۳ میلیارد دلار طرح توسعه و جدید را پیش رو دارد. این طرح‌ها ۸۳۰۰ شغل مستقیم و ۶۴ هزار شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند که در مجموع، بیش از ۷۰ هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم از این حوزه صاحب کار و درآمد می‌شوند. بُعد دیگر این طرح‌ها این است که کشورمان نیز از ثمرات افزایش تولیدات این بخش، بهره مند خواهد شد.
 این سازمان پیش از این، برای تحقق اهداف توسعه‌ای، کارگروهی را ناظر بر اجرای طرح‌ها کرده است که پایش مستمر، بررسی و برطرف کردن نقاط بحرانی حوزه‌های تولید و توسعه را برعهده دارد. با چنین تجربه‌ای بنا داریم در سال ۹۹ نیز کارگروهی را با حضور نمایندگان همه شرکت‌های بزرگ برای تحقق جهش تولید بخش معدن و صنایع معدنی و رفع موانع آن ایجاد کنیم.
 در ماه‌های پایانی سال گذشته اتفاقاتی رخ داد که دستیابی به جهش تولید را ملموس‌تر می‌کند، یکی از عینی‌ترین مثال‌ها، به تولید رسیدن بزرگ‌ترین و مدرنترین کارخانه آلومینیوم در ایران به نام آلومینیوم جنوب (سالکو) است که به تنهایی ۱۰۰ درصد به ظرفیت تولید این فلز در کشور می‌افزاید.
 علاوه بر این، سال جدید، زمان به ثمر رسیدن بخش "فولاد سازی" طرح‌های فولاد استانی است. از سوی دیگر سنگان به عنوان پایتخت سنگ آهن ایران که لقب عسلویه شرق کشور را در اختیار دارد، میزبان کارخانه‌های جدید تولید کنسانتره و گندله سنگ آهن خواهد بود. در این میان، انتخاب دو پیمانکار (الف و ب) با هدف باطله برداری و استخراج ماده معدنی، برای مدت ۵ سال، تأمین خوراک برای کارخانه‌های فعال و در دست راه اندازی را انجام می‌دهد. مجتمع معدنی سنگان که در حال تحقق هدف ۱۷.۵ میلیون تنی کنسانتره و ۱۵ میلیون تنی گندله سنگ آهن است، اینک واقعیتی ملموس را به منظور تحقق "جهش تولید" برای ناظران و فعالان حوزه معدن رقم زده است.
 خوشبختانه وارد مدار شدن کنسانتره ۵ میلیون تنی فولاد مبارکه در سنگان و ۲.۵ میلیون تنی گندله فولاد خوزستان در سنگان، می‌تواند بخش مهمی از جهش تولید در بخش فولاد را به ارمغان بیاورد.
 از دیگر سو، به دلیل اینکه تیم مدیریتی سازمان ایمیدرو طی چند سال اخیر توسعه را در قالب استراتژی جدید پیگیری می‌کند، توجهی وافر به سایر اجزای این پیکیره داشته است به طوری که در جایگاه سازمان راهبر بخش معدن و صنایع معدنی، ضمن پیگیری توسعه و پشتیبانی از شرکت‌های خصوصی، افزایش سرمایه و هدایت سود انباشته بنگاه‌های بزرگ را در همین مسیر تعریف کرده که اینک ثمرات آن در حال عیان شدن است.
 همچنین در واپسین هفته‌های سال گذشته، دو شرکت فولاد مبارکه و ملی صنایع مس افزایش سرمایه را محقق ساختند و «گل گهر» نیز در همین مسیر قرار گرفته اما به سبب مشکلات ناشی از ویروس کرونا، افزایش سرمایه را به آینده‌ای نزدیک موکول کرده است و پس از آن نیز، دیگر شرکت بزرگ سنگ آهن (چادرملو)، قرار دارد.
 این برنامه (افزایش سرمایه) در واقع ضامن رشد و جهش تولید در زنجیره فولاد خواهد بود و در همین حال هدایت هزاران میلیارد تومان از سود انباشته شرکت‌های بزرگ به سمت توسعه، اوج گیری اجرای پروژه‌ها را در پی خواهد داشت. برنامه‌ای که ایمیدرو طی ۲ سال اخیر همواره پیگیر آن بوده که اثر آن در سرعت گرفتن طرح‌های توسعه مشاهده می‌شود.
 البته باید تاکید کرد که پایه فعالیت بخش‌های معدن و صنایع معدنی اکتشافات است، از این رو طی یکسال و نیم گذشته ۴۰۰ هزار کیلومتر مربع، به فعالیت‌های این بخش افزوده شده که بی سابقه ترین فعالیت اکتشافی در طول تاریخ معدنی کشور را رقم زده است. حاصل این اکتشافات تاکنون کشف ۷۶۰ محدوده امیدبخش بوده که برای ۲۸۰ محدوده آن، درخواست صدور پروانه شده است.
 این اکتشافات معادن جدیدی را به کشور معرفی خواهد کرد که قطعاً در جهش تولید نقش کلیدی خواهد داشت.
 سازمان ایمیدرو همچنین در سال ۹۹ همچون سال قبل، پروژه احیای معادن راکد بخش خصوصی را با برنامه‌ای وسیع‌تر به اجرا در می‌آورد که خود گامی در جهت تأمین خوراک و جهش تولید در بخش معدن و صنایع معدنی به شمار می‌آید. در سال گذشته ۱۴۶ معدن احیا شد که بخشی از آن‌ها وارد مدار تولید شده‌اند و برای سال جدید نیز احیای ۲۰۰ معدن را در برنامه داریم و پیش بینی این است که با فعال سازی کامل این معادن سالانه ۳۰۰۰ شغل در این بخش ایجاد و بخش قابل توجهی از از خوراک کارخانه‌های فرآوری از این معادن تأمین شود.
 در این میان افزایش دوباره سرمایه صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت‌های معدنی (رسیدن به رقم ۵۰۰ میلیارد تومان)، یکی از اجزای این برنامه توسعه‌ای است که هدف جهش تولید را پیگیری می‌کند. لازم به یادآوری است که سال گذشته سرمایه این صندوق زیرمجموعه ایمیدرو، از ۱۱۰ میلیارد به ۳۵۰ میلیارد تومان رسیده بود و این رقم برای سال پیش رو ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد شد.
 به این موارد باید برنامه رسیدن ظرفیت تولید فولاد به ۱۰ میلیون تن در منطقه ویژه خلیج فارس را باید اضافه کرد. بخشی از این برنامه تاکنون اجرایی شده و به تولید رسیده و بخش دیگران با مشارکت شرکت‌های واقع در منطقه عملی می‌شود. همچنین در شرقی‌ترین ساحل کشور یعنی چابهار برنامه‌ای مشابه در دست اجراست به طوری که سواحل مکران میزبان اجرای ۱۰ میلیون تن فولاد شود. خوشبختانه با پیگیری‌های ایمیدرو، موضوع تأمین انرژی آن با موافقت دستگاه‌های بالادستی همراه شده و شورای عالی مناطق آزاد هم همکاری نزدیکی با این سازمان – برای تحقق برنامه فوق- دارد.
 نکته‌ای که در پایان باید یادآور شد سهم ارزآوری بخش معدن و صنایع معدنی است که ضمن رشد دو رقمی صادرات طی ۱۱ ماه سال قبل، سهم رو به افزایش از صادرات کل کشور را برعهده گرفته و امروز نقش ویژه‌ای در صادرات غیر نفتی کشور ایفا می‌کند.
 دستاوردهای فوق در شرایطی برای اقتصاد کشور به ارمغان رسیده که این حوزه تحت تحریم‌های چندباره و پیچیده دولت امریکا قرار گرفته اما توانمندی‌های این بخش همراه با راهبری سازمان ایمیدرو و نیز حمایت‌های وزارت صنعت معدن و تجارت و به ویژه بانک مرکزی، سبب شکستن سد تحریم‌ها در برابر ارزآوری کشور شد.
 به واقع رشد تولید، صادرات، ارزآوری، اکتشافات، اجرای طرح‌های توسعه و مدیریت کلان حاکم بر آن، جملگی نویدبخش رونقی از جنس «جهش تولید» برای این حوزه از اقتصاد خواهد بود که در سال جاری ملموس‌تر از گذشته به ثمر می‌نشیند.
 -------------------------------------------
خداداد غریب پور
 معاون وزیر و رئیس هیات عامل ایمیدرو