یک شهر، یک دنیا انتظار؛ «پتروشیمی دهدشت» طرحی۱۳ ساله در پیچ و خم اما و اگرها+ عکس

کبنا ؛طیبه سادات سعادتی نیک: طرح پتروشیمی دهدشت با هدف تولید سالانه 300 هزار تن مواد پلی اتیلن سنگین در زمینی به مساحت 102 هکتار از اراضی مرغوب دشت کلاچو سال 86 کلنگ‌زنی و با تعریف بازه زمانی یکهزار روزه برای بهره‌برداری اما دو سال بعد بدون هیچ پیشرفتی راکد شد.
حرف و حدیث‌های پیرامون اجرای پتروشیمی دهدشت بسیار بود. برخی از فعالان محیط زیست تعریف اشتباه در مطالعه توپوگرافی و مطالعات زیست محیطی را متذکر شدند و تلاش داشتند اجرای آن به کلی متوقف شود عده‌ای نیز با ابراز ناامیدی از عملیاتی شدن طرح هنوز هم معتقدند اگر طرح دیگری جایگزین می‌شد برای رونق اقتصاد شهرستان بهتر بود. ضمن اینکه برخی نیز می‌گویند که روند کند پیشروی عملیات تنها باز نگه داشتن فضا برای بسیاری از سودجویی‌ها به نام مجتمع پتروشیمی است و امیدی به بهره‌برداری آن وجود ندارد.
تولید مواد اتیلن سنگین برای تأمین نیاز بازارهای داخلی و تغذیه صنایع پایین دستی و نیز صادرات محصول به بازارهای جهانی از اهداف اجرایی شدن این طرح مطرح و اجرای آن در سه فاز تعریف شده است.
مسیر خط لوله اتیلن دنا و پتروشیمی های تعریف شده

این در حالی است که طرح‌های پتروشیمی ایلام و لردگان همزمان با طرح دهدشت مجوز گرفته و امروز مجتمع پتروشیمی ایلام با 2 هزار نیروی انسانی متخصص و کارگر بزرگترین شرکت خصوصی در این استان و نیز بزرگترین مجتمع پتروشیمی غرب کشور است؛ پتروشیمی دهدشت اما هنوز اندر خم خاکبرداری و ساختمان‌سازی است.
عملیات اجرایی فاز نخست پتروشیمی دهدشت با هزینه 22 میلیارد تومانی سال 95 آغاز شد؛ در این فاز خاکبرداری با حجم سه میلیارد متر مکعب پیش‌بینی شده بود.با شروع عملیات تسطیح زمین و آماده سازی محل احداث طرح و انجام عملیات خاکبرداری، خاکریزی و دیوار چینی در سال ۱۳۹۶ کار تا حدودی سرعت گرفت.

مناقصه EPC طرح در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ انجام و مشارکت شرکت‌های پتروپارس- نارگان برنده مناقصه شد، قرارداد مربوطه در دیماه ۱۳۹۸ به امضاء طرفین رسید و در حال حاضر انجام مهندسی طرح توسط شرکت نارگان از مشارکت و عملیات اجرائی (در آغاز با تجهیز کارگاه) توسط شرکت پتروپارس شروع شده است.
ساختمان‌های غیر صنعتی شرکت شامل کلینیک و ساختمان مهمانسرا در حال اجرا بوده و سوله‌های انبار مواد شیمیایی و قطعات یدکی در حال تکمیل است.
با این وجود اما تأمین خط آب از مارون یکی از مهمترین مراحل پیش‌رو در طرح است؛ موضوعی که به خاطر شرایط رودخانه مارون و برنامه‌ریزی برای مصارف کشاورزی امکان رسیدن به پتروشیمی را دشوار می‌کند.
وضعیت طرح های پتروشیمی خط لوله اتیلن غرب منطقه دنا


*مشکل تأمین خط لوله آب از مارون
از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد یک واحد پلی‌اتیلن با ظرفیتی مشابه پتروشیمی دهدشت به سالانه بیش از سه میلیون متر مکعب آب نیاز دارد، اطلاعات سد مارون نیز نشان می‌دهد که این سد ظرفیت آب قابل تنظیم سالانه ۹۰۰ میلیون متر مکعب را دارد که همه این میزان آب باید جهت مصارف کشاورزی استفاده شود.
احسان حیدری‌زاده یکی از فارغ‌التحصیلان رشته شیمی درباره احداث این واحد صنعتی در دهدشت می‌گوید: اتمام پروژه پتروشیمی برای دهدشتی‌ها و به خصوص جوانان تحصیلکردۀ بیکار آن به یک آرزو تبدیل شده است، در حالی است که طی سال‌های گذشته بسیاری از جوانان این استان با وعده بهره‌برداری این پروژه در رشته‌های مربوط به پتروشیمی مشغول تحصیل شده‌اند، اما حالا بیش از یک دهه از فارغ‌التحصیلی آن‌ها می‌گذرد و امیدشان به یأس تبدیل شده است.
حسن احسانفر از ساکنان کهگیلویه که دارای مهندسی نفت از دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان ماهشهر است می‌گوید: بیکاری ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است، مسئولان تنها شعار مبارزه با بیکاری را سر می‌دهند این در حالی است که این طرح که باید سال‌های پیش به بهره برداری می‌رسید هنور اندر خم یک کوچه است.

عزیز فیلی معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد در نشستی به پایین بودن پیشرفت فیزیکی پتروشیمی دهدشت واکنش نشان داده و گفته بود:«پذیرفتنی نیست که از سال 86 تاکنون که بیش از 13 سال از آغاز این طرح می‌گذرد تنها 15.85 درصد پیشرفت داشته باشد، در آن سال‌ها مشکلات تحریم و منابع کمتر بود اما اراده‌ای برای ادامه کار وجود ندارد.»
وی عنوان کرد: احساس می‌کنم سرمایه‌گذاران دغدغه‌ای برای توسعه پتروشیمی‌ها ندارند که از آنها می‌خواهیم تکلیف ما در پتروشیمی دهدشت را مشخص کنند اگر نمی‌توانند کاری انجام دهند بگویند، ما چقدر به مردم دهدشت و این استان بگویم ان‌شاالله امسال و یا سال آینده پتروشیمی راه‌اندازی می‌شود.
این مسؤول بیان کرد: مجوز پتروشیمی لردگان، ایلام و دهدشت با هم صادر شد و در حال حاضر پتروشیمی ایلام 100 درصد و لردگان 80درصد پیشرفت دارد اما پیشرفت پتروشیمی دهدشت با گذشت این همه سال تنها 15.85 درصد است .
محمد موحد نیز در ماه‌های ابتدایی دوره نمایندگی خود در مجلس پیگیر مشکلات پتروشیمی شد و دیدارهایی با وزیر نفت و مدیرعامل شرکت هلدینگ خلیج فارس داشت.
پیشرفت 12 درصدی پتروشیمی قابل قبول نیست
موحد؛ خرداد ماه در دیدار با زنگنه وزیر نفت ضمن قدردانی از زحمات نماینده پیشین مردم در پیگیری پتروشیمی اظهار داشت: پیشرفت 12 درصدی این طرح نسبت به طرح‌های گچساران و بیدبلند قابل قبول نیست.
نماینده مردم کهگیلویه در مجلس از وزیر نفت درخواست کرد که صنایع پایین دست لازم در منطقه به موازات پتروشیمی طراحی و راه‌اندازی شود.
بیژن زنگنه در این دیدار با اشاره به انعقاد قرارداد 250 میلیون یورویی با شرکت‌های پتروپارس و نارگان گفت: ساختمان‌های صنعتی و تراس‌بندی انجام شده و 12 درصد پیشرفت دارد که نسبت به پتروشیمی‌های زنجیره‌ای پیشزفا کمی است.
*راهی که بر تأمین سرمایه بسته شد
وزیر نفت مشکل پتروشیمی دهدشت را در تأمین سرمایه دانست و با اشاره به اینکه قرار بود از طرق فاینانس انجام شود گفت: این روش در شرایط فعلی امکانپذیر نیست.
زنگنه تأمین مالی از صندوق توسعه ملی را راه دیگر دانست و از موحد خواست از ارتباطات خود در صندوق توسعه ملی پیگیر جذب بخشی از اعتبارات مورد نظر باشد.
سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صمت در بازدید کوتاه سرپایی از محوطه پتروشیمی دهدشت گفت: تکمیل دو پتروشیمی دهدشت و گچساران موضوع جدی وزارت صمت است طرح گچساران به پیشرفت خوبی در حال کار است دهدشت مشکلات مالی دارد که پیگیری می‌شود.

زرندی نگاه مسؤولان استانی به ایجاد شهرک‌های تخصصی در پایین دست طرح را ضروری خواند و تصریح کرد: پیشنهاد دادیم استان در پایین دست پتروشیمی دهدشت می‌تواند صاحب نقش باشد.
معاون وزیر صمت اضافه کرد: اگر این دو پتروشیمی در استان راه بیفتند چندین شرکت ذیل آنها شکل خواهد گرفت و طبیعتا باعث رونق اقتصاد این منطقه می‌شود.
علیرضا اتابک با مطلوب خواندن وضعیت پیشرفت پتروشیمی تصریح کرد:
شرکت پتروپارس وابسته به وزارت نفت برنده مناقصه شده و احداث سوله‌ها و ساختمان کلینیک در حال کار است.
فرماندار کهگیلویه مشکل این طرح را در تأمین منابع مالی دانست و گفت: وام ارزی پتروشیمی مراحل پیگیری را طی می‌کند.

وی با بیان اینکه انتقال برق به پتروشیمی حداقل 100 میلیارد تومان هزینه دارد، اضافه کرد: انتقال آب از مارون به طول 15 کیلومتر باید انجام شود.
اتابک گفت: بر اساس تعهد صورت گرفته قرار است تا سال 1401 این پتروشیمی در مدار تولید قرار گیرد امید است در افق پیش بینی شده به نتیجه برسد.
وی با بیان اینکه پتروپارس پای‌کار است به همین خاطر افق روشنی برای طرح وجود دارد، افزود:  قریب به 120 نفر در فازهای فعلی به کار گرفته شده‌اند
در آینده و با عملیاتی شدن سایر فازها نیروهای تخصصی بیشتری بکار گرفته خواهد شد.
محمدرضا مصیبی نیز در خصوص وضعیت پتروشیمی دهدشت گفت: پروژه ببه صورتEPC با پیمانکاری پتروپارس و نارگان در حال اجرای عملیات است.
سرپرست سایت پتروشیمی دهدشت میزان پیشرفت در بخش‌های این طرح را شامل 79 درصد فاز مهندسی، ۲۶درصد ساختمانها، 51 درصد تامین منابع واعتبارات و در حوزه تأسیسات زیربنایی با 11 درصد اعلام کرد.
وی اضافه کرد: در بخش تامین منابع ارزی مشکلاتی وجود دارد که با حضور معاون وزارت صمت مطرح شد و قول حل و فصل موضوعات را دادند.
مصیبی گفت: دو سوله، ساختمان کلینیک و انبار عمومی در حال احداث بوده و پیش‌بینی می‌شود عملیات خاکبرداری تا دو ماه آینده به اتمام برسد.
به گفته مصیبی تاکنون یک میلیون و هشتصد متر مکعب خاکبرداری و 50 هزار متر احداث دیوار سنگی حایل در سایت اجرا شده است و طی این مدت زمینه اشتغال 122 نیروی بومی و 45 نیروی غیر بومی فراهم شده است.
ایجاد شغل مستقیم برای 350نفر و اشتغالزایی غیر مستقیم 3500 نفری توسط پتروشیمی دهدشت وعده‌ای است که با توجه به شرایط اقتصادی امروز برای تأمین مالی تا تحقق آن راه دور و درازی در پیش است شاید اگر این زمین های مرغوب به اجرای طرح های کشاورزی اختصاص یافته بود تعداد جوانان بیشتری نان آور می شدند و بازدهی اقتصادی زودتر داشت.