تاریخ انتشار
پنجشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۱۵
کد مطلب : ۴۲۴۰۸۰
گزارش‌های از انفجار بندر بیروت لبنان؛
انفجار بيروت و عوامل پشت پرده / انفجار بیروت چه تبعاتی برای لبنان خواهد داشت؟
۰
کبنا ؛
حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل در یادداشتی نوشت؛ اتفاق دردناکي که اخيرا در بندرگاه بيروت رخ داد، از وجود يک توطئه داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي عليه محور مقاومت و به‌طور مشخص لبنان حکايت دارد. در تجزيه و تحليل اين حادثه دردناک که به قرباني شدن بيش از يکصد تن و زخمي شدن بيش از چهارهزار تن از مردم لبنان منجر شد، دو نظريه موازي مطرح مي‌شود. نخست گفته مي‌شود که يکي از تجار سرشناس لبناني که به جريان المستقبل وابسته است، طي دو سال اخير با اجاره کردن يک کشتي، محموله‌اي به وزن دوهزار و هفتصد تن نيترات آمونياک از آفريقاي جنوبي خريداري کرده و اين محموله را در انبارهاي بندر بيروت بدون توجه به پيامدهاي خطرناک وجود اين ماده اشتغالزا تخليه کرده است. در سناريوي بعدي که مرتبط است به وجود توطئه داخلي و منطقه‌اي و بين‌المللي اين است که رژيم صهيونيستي با آگاهي از وجود اين ماده خطرناک با اشعه ليزر اين انبارها را هدف قرار داد که در نتيجه انفجار بزرگي در بندر بيروت رخ داد و منجر به نابودي کليه انبارهاي مواد غذايي و دارويي و سيلوهاي گندم شد. اين اتفاق موجب شد که نخست‌وزير لبنان حالت فوق‌العاده در اين کشور اعلام کند و شرايط قانوني جديدي ايجاد کند. با توجه به فشارهاي سياسي و اقتصادي آمريکا، فرانسه، عربستان و امارات عليه دولت حسان دياب به نظر مي‌رسد که دولت لبنان در چنين شرايطي ناچار خواهد شد که براي برون‌رفت از بحران اقتصادي شرايط اين کشورها را براي فشار به حزب‌ا... بپذيرد. در هفته‌هاي اخير وزير خارجه فرانسه در ديدار با نخست‌وزير لبنان از وي خواست که محدوديت‌هاي بيشتري براي حزب‌ا... ايجاد کند که با واکنش تند حسان دياب مواجه شد. واکنش نخست‌وزير لبنان نسبت به دخالت‌هاي غيرقابل توجيه وزير خارجه فرانسه موجب شد که وزير خارجه لبنان که تابعيت فرانسوي دارد از پُست خود استعفا دهد و اين امر شکاف‌ها را در کابينه لبنان تشديد کرد. به نظر مي‌رسد با توجه به شرايط اقتصادي ناپايدار و بدهي مالي 85ميليارد دلاري لبنان و سقوط ارزش لير لبناني دولت حسان دياب بدون کمک مالي جامعه جهاني قادر نخواهد بود از اين بحران بي‌سابقه خارج شود. پس از انفجار اخير بيروت، دونالد ترامپ با انتشار يک توئيت مدعي شد که اين انفجار ناشي از دخالت انساني بوده و هدف او اين است که انگشت‌هاي اتهام را در آينده متوجه حزب‌ا... کند تا زمينه خلع سلاح اين جريان مقاومت را فراهم کند. اگرچه برخي سران کشورهاي جهان با دولت و ملت لبنان اظهار همدردي کرده‌اند، اما اکنون لبنان نيازمند کمک مالي بالايي است تا بتواند اوضاع ناپايدار اقتصادي و اجتماعي را مهار کند.
انفجار مهیبی که عصر روز سه شنبه پایتخت لبنان را لرزاند و تقریبا مهمترین تاسیسات اقتصادی آن را از بین برد، برای لبنان تبعات سیاسی و اقتصادی متعددی در کوتاه مدت و بلندمدت خواهد داشت.
به گزارش کبنا، «فروپاشی بزرگ»، «بمب هسته‌ای کوچک»، «بیروتشیما» و «فاجعه بیروت»؛ این‌ها بخشی از عبارت‌هایی است که برای توصیف انفجار روز سه شنبه بیروت به کار رفتند. عصر سه شنبه، در حالی که بندر بیروت مثل همیشه درگیر فعالیت اقتصادی و تجاری بود، ناگهان صدای انفجارهای خفیف و پی در پی به گوش رسید. ضرباهنگ انفجار‌ها به گونه‌ای بود که برخی فرضیه انفجار انبار ترقه را مطرح کردند. دود و آتش بالا رفت. بسیاری از مردم، موبایل‌های خود را درآوردند تا از انفجاری که در ابتدا عادی به نظر می‌رسید، فیلم تهیه کنند. در همین اثنا بود که ناگهان دایره‌ای شبیه قارچ بالای انفجار شکل گرفت و به شکل مهیبی بندر بیروت و مناطق مجاور آن را با خاک یکسان کرد.
در ابتدا، گفته شد که علت حادثه، انفجار در انبار ترقه است، اما از شکل و شدت انفجار واضح بود که علت فاجعه بیروت، انفجار ترقه نبود. انفجار به قدری شدید بود که در قبرس و اردن نیز احساس شد و تا ساعت‌ها بعد از انفجار، بندر بیروت همچنان در آتش می‌سوخت.
تحقیقات رسمی درباره علت انفجار آغاز شده، اما برخی روایت‌های حاکی از این است که انبار حاوی ۲۷۵۰ تن آمونیوم نیترات در اثر جرقه‌های ناشی از کار کارگران جوشکاری منفجر شده است. همچنین، برخی منابع امنیتی لبنان اعلام کردند که انفجار در انبار سلاح‌هایی رخ داد که سال‌ها قبل مصادره شده بود، ولی در بندر نگهداری می‌شد.
به هر حال، فارغ از اینکه علت انفجار بیروت چیست، این فاجعه لبنان را تکان داد و تبعات زیادی برای آینده آن از نظر اقتصادی و سیاسی خواهد داشت.
از منظر اقتصادی، انفجار بیروت ممکن است آخرین ضربه به اقتصاد شکننده لبنان باشد. اگر قبل از انفجار، اندک امیدی به امکان جلوگیری از فروپاشی اقتصاد لبنان وجود داشت، این امید بعد از نابودی شریان اقتصادی اصلی لبنان، یعنی بندر بیروت، به کلی از بین رفت.
شکل قارچ‌گونه انفجار بیروت، یادآور انفجارهای هسته ای است.
لبنان از نظر سیاسی نیز، دوران سختی را پشت سر می‌گذارد. دولت حسان دیاب، بعد از اعتراضات گسترده معیشتی و استعفای سعد حریری روی کار آمد و از حمایت طیف حریری و حامیان خارجی اش مثل عربستان و آمریکا برخوردار نیست.
در حقیقت رسانه‌های سعودی، از همان ساعات اولیه انفجار بیروت، برای بهره برداری سیاسی از آن اقدام کردند. این رسانه‌ها کارشناسانی را دعوت و کلیپ‌هایی را منتشر کردند که همگی این نکته را القا می‌کردند که انفجار بیروت، حمله موشکی بوده یا اگر حمله موشکی نبوده، نتیجه وقوع حادثه در یک انبار سلاح متعلق به حزب الله در بندر است. امری که تاکنون از سوی هیچ نهاد رسمی در لبنان تایید نشده است.
آنچه بر حساسیت انفجار افزود، شرایط ملتهب سیاسی در لبنان است. یک روز قبل از انفجار بیروت، ناصیف حتی، وزیر خارجه لبنان، در اعتراض به آنچه او عدم وجود اراده جدی در دولت برای انجام اصلاحات خواند، استعفا کرد. برخی رسانه‌ها ادعا کردند که وزیر مستعفی گفته او برای خارج شدن از «کشتی در حال غرق»، استعفا کرده است، به این معنا که او دولت حسان دیاب را در آستانه سقوط می‌داند. برخی منابع رسانه‌ای نیز مدعی شده اند که استعفای ناصیف حتی به خاطر اختلافات وی با جبران باسیل، وزیر خارجه سابق و داماد رئیس جمهور، بوده است. به هر حال، صرفنظر از اینکه وزیر خارجه به چه دلیل استعفا کرد، اقدام وی در خروج از دولت، نشان دهنده تداوم اختلافات سیاسی در دولت است.
به گزارش کبنا، «فروپاشی بزرگ»، «بمب هسته‌ای کوچک»، «بیروتشیما» و «فاجعه بیروت»؛ این‌ها بخشی از عبارت‌هایی است که برای توصیف انفجار روز سه شنبه بیروت به کار رفتند. عصر سه شنبه، در حالی که بندر بیروت مثل همیشه درگیر فعالیت اقتصادی و تجاری بود، ناگهان صدای انفجارهای خفیف و پی در پی به گوش رسید. ضرباهنگ انفجار‌ها به گونه‌ای بود که برخی فرضیه انفجار انبار ترقه را مطرح کردند. دود و آتش بالا رفت. بسیاری از مردم، موبایل‌های خود را درآوردند تا از انفجاری که در ابتدا عادی به نظر می‌رسید، فیلم تهیه کنند. در همین اثنا بود که ناگهان دایره‌ای شبیه قارچ بالای انفجار شکل گرفت و به شکل مهیبی بندر بیروت و مناطق مجاور آن را با خاک یکسان کرد.
در ابتدا، گفته شد که علت حادثه، انفجار در انبار ترقه است، اما از شکل و شدت انفجار واضح بود که علت فاجعه بیروت، انفجار ترقه نبود. انفجار به قدری شدید بود که در قبرس و اردن نیز احساس شد و تا ساعت‌ها بعد از انفجار، بندر بیروت همچنان در آتش می‌سوخت.
تحقیقات رسمی درباره علت انفجار آغاز شده، اما برخی روایت‌های حاکی از این است که انبار حاوی ۲۷۵۰ تن آمونیوم نیترات در اثر جرقه‌های ناشی از کار کارگران جوشکاری منفجر شده است. همچنین، برخی منابع امنیتی لبنان اعلام کردند که انفجار در انبار سلاح‌هایی رخ داد که سال‌ها قبل مصادره شده بود، ولی در بندر نگهداری می‌شد.
به هر حال، فارغ از اینکه علت انفجار بیروت چیست، این فاجعه لبنان را تکان داد و تبعات زیادی برای آینده آن از نظر اقتصادی و سیاسی خواهد داشت.
از منظر اقتصادی، انفجار بیروت ممکن است آخرین ضربه به اقتصاد شکننده لبنان باشد. اگر قبل از انفجار، اندک امیدی به امکان جلوگیری از فروپاشی اقتصاد لبنان وجود داشت، این امید بعد از نابودی شریان اقتصادی اصلی لبنان، یعنی بندر بیروت، به کلی از بین رفت.
طبق گزارش‌های رسانه‌ای در لبنان، بندر بیروت با ۳۰۰ بندر در جهان ارتباط تجاری داشت و روزانه حدود ۳۱۰۰ کشتی تجاری در آن پهلو می‌گرفت. همچنین، ۷۰ درصد کالا‌های وارداتی لبنان از طریق همین بندر وارد می‌شدند. افزون بر این، انبار‌های اصلی گندم لبنان و انبار‌های سایر کالا‌های اساسی در این بندر بود؛ که البته همه آن‌ها نابود شدند.
برخی محافل رسانه‌ای لبنان می‌گویند نابودی بندر بیروت یک فاجعه بود، چون هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.
انفجار بندر بیروت از منظر اقتصادی، در بدترین زمان ممکن رخ داد. حداقل از یک سال گذشته، لبنان وارد بحران بی سابقه مالی و اقتصادی شده که هر روز بدتر می‌شود. ارزش پول ملی لبنان روز به روز کمتر می‌شود و در مقابل، قیمت انواع کالا‌های اساسی به شکل سرسام آوری بالاتر رفته است.
حتی قبل از اینکه انفجار رخ دهد اوضاع اقتصادی لبنان به سرعت در حال بدتر شدن بود، حالا با این انفجار اقتصاد لبنان دچار «سقوط آزاد» خواهد شد. سقوطی که به احتمال زیاد، بی ثباتی سیاسی و اجتماعی لبنان را تشدید خواهد کرد.
برخی محافل رسانه‌ای لبنان می‌گویند نابودی بندر بیروت یک فاجعه بود، چون هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.
انفجار بندر بیروت از منظر اقتصادی، در بدترین زمان ممکن رخ داد. حداقل از یک سال گذشته، لبنان وارد بحران بی سابقه مالی و اقتصادی شده که هر روز بدتر می‌شود. ارزش پول ملی لبنان روز به روز کمتر می‌شود و در مقابل، قیمت انواع کالا‌های اساسی به شکل سرسام آوری بالاتر رفته است.
حتی قبل از اینکه انفجار رخ دهد اوضاع اقتصادی لبنان به سرعت در حال بدتر شدن بود، حالا با این انفجار اقتصاد لبنان دچار «سقوط آزاد» خواهد شد. سقوطی که به احتمال زیاد، بی ثباتی سیاسی و اجتماعی لبنان را تشدید خواهد کرد.
شکل قارچ‌گونه انفجار بیروت، یادآور انفجارهای هسته ای است.
لبنان از نظر سیاسی نیز، دوران سختی را پشت سر می‌گذارد. دولت حسان دیاب، بعد از اعتراضات گسترده معیشتی و استعفای سعد حریری روی کار آمد و از حمایت طیف حریری و حامیان خارجی اش مثل عربستان و آمریکا برخوردار نیست.
در حقیقت رسانه‌های سعودی، از همان ساعات اولیه انفجار بیروت، برای بهره برداری سیاسی از آن اقدام کردند. این رسانه‌ها کارشناسانی را دعوت و کلیپ‌هایی را منتشر کردند که همگی این نکته را القا می‌کردند که انفجار بیروت، حمله موشکی بوده یا اگر حمله موشکی نبوده، نتیجه وقوع حادثه در یک انبار سلاح متعلق به حزب الله در بندر است. امری که تاکنون از سوی هیچ نهاد رسمی در لبنان تایید نشده است.
آنچه بر حساسیت انفجار افزود، شرایط ملتهب سیاسی در لبنان است. یک روز قبل از انفجار بیروت، ناصیف حتی، وزیر خارجه لبنان، در اعتراض به آنچه او عدم وجود اراده جدی در دولت برای انجام اصلاحات خواند، استعفا کرد. برخی رسانه‌ها ادعا کردند که وزیر مستعفی گفته او برای خارج شدن از «کشتی در حال غرق»، استعفا کرده است، به این معنا که او دولت حسان دیاب را در آستانه سقوط می‌داند. برخی منابع رسانه‌ای نیز مدعی شده اند که استعفای ناصیف حتی به خاطر اختلافات وی با جبران باسیل، وزیر خارجه سابق و داماد رئیس جمهور، بوده است. به هر حال، صرفنظر از اینکه وزیر خارجه به چه دلیل استعفا کرد، اقدام وی در خروج از دولت، نشان دهنده تداوم اختلافات سیاسی در دولت است.
اما سوای استعفای "حتی" و مناقشات رقبای حزب الله با دولت حسان دیاب، لبنان در آستانه یک اتفاق مهم سیاسی دیگری است که ممکن است فضای سیاسی این کشور را بار دیگر ملتهب کند. روز جمعه، دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان، رأی خود را در این پرونده صادر خواهد کرد. رفیق حریری در سال ۲۰۰۵ ترور شد. برخی گروه‌های سیاسی، حزب الله و حتی نظام سوریه را به دست داشتن در این ترور متهم می‌کنند. هر چند که این اتهامات همواره محل بحث و جدل بوده اند.
طبق برخی گزارش‌های رسانه ای، دادگاه حریری، ممکن است علیه برخی از متهمان نزدیک به حزب الله حکم صادر کند. اگر چنین گزارش‌هایی واقعیت داشته باشند، این امر به معنای تشدید مناقشات سیاسی در لبنان خواهد بود. باید منتظر ماند و دید، دادگاه چه حکمی صادر خواهد کرد. البته ساعاتی پیش برخی منابع اعلام کردند دادگاه به تعویق افتاده است.
به هر حال، بعد از انفجار مهیب بیروت، لبنان و شاید منطقه وارد مرحله جدیدی شده که در آن لبنان، ممکن است قربانی شود. این کشور، به کمک‌های فوری مالی نیاز دارد. دولت دیاب، از تمام کشورها و سفارتخانه های‌شان در بیروت استمداد کرده است. اما با توجه به صف بندی‌های منطقه‌ای و شرایط بین المللی بسیار بعید است که کمک‌های مالی قابل توجهی به لبنان داده شود. مذاکرات این کشور با صندوق بین المللی پول برای دریافت یک وام چند میلیارد دلاری به بن بست رسیده است. تلاش آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش برای به حاشیه کشاندن حزب الله شدت گرفته و در سایه این تلاش، هرگونه کمک به دولت حسان دیاب، از سوی محافل آمریکایی به معنای تقویت حزب الله تلقی خواهد شد. در نتیجه، بسیاری از کشور‌هایی که قبلا به هنگام بحران‌ها از نظر مالی به دولت لبنان کمک می‌کردند، این بار ممکن است نتوانند کمکی فراتر از برخی دارو‌ها و ملزومات پزشکی کنند.
آمریکا، در چند سال گذشته، به موازات پیگیری سیاست اعمال «فشار حداکثری» علیه ایران، دولت لبنان را نیز در چارچوب این سیاست تحت فشار قرار داده است. ممانعت آمریکا از اعطای وام بین المللی صندوق پول به لبنان، تنها نمونه کوچکی از سلسله اقدامات آمریکا برای بازتنظیم فضای سیاسی لبنان بود. بعد از انفجار بیروت، آمریکا شرایط را برای تحقیق چنین هدفی مناسب می‌بیند و لذا باید منتظر روز‌های پرالتهابی در لبنان بود.
حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل در یادداشتی نوشت؛ اتفاق دردناکي که اخيرا در بندرگاه بيروت رخ داد، از وجود يک توطئه داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي عليه محور مقاومت و به‌طور مشخص لبنان حکايت دارد. در تجزيه و تحليل اين حادثه دردناک که به قرباني شدن بيش از يکصد تن و زخمي شدن بيش از چهارهزار تن از مردم لبنان منجر شد، دو نظريه موازي مطرح مي‌شود. نخست گفته مي‌شود که يکي از تجار سرشناس لبناني که به جريان المستقبل وابسته است، طي دو سال اخير با اجاره کردن يک کشتي، محموله‌اي به وزن دوهزار و هفتصد تن نيترات آمونياک از آفريقاي جنوبي خريداري کرده و اين محموله را در انبارهاي بندر بيروت بدون توجه به پيامدهاي خطرناک وجود اين ماده اشتغالزا تخليه کرده است. در سناريوي بعدي که مرتبط است به وجود توطئه داخلي و منطقه‌اي و بين‌المللي اين است که رژيم صهيونيستي با آگاهي از وجود اين ماده خطرناک با اشعه ليزر اين انبارها را هدف قرار داد که در نتيجه انفجار بزرگي در بندر بيروت رخ داد و منجر به نابودي کليه انبارهاي مواد غذايي و دارويي و سيلوهاي گندم شد. اين اتفاق موجب شد که نخست‌وزير لبنان حالت فوق‌العاده در اين کشور اعلام کند و شرايط قانوني جديدي ايجاد کند. با توجه به فشارهاي سياسي و اقتصادي آمريکا، فرانسه، عربستان و امارات عليه دولت حسان دياب به نظر مي‌رسد که دولت لبنان در چنين شرايطي ناچار خواهد شد که براي برون‌رفت از بحران اقتصادي شرايط اين کشورها را براي فشار به حزب‌ا... بپذيرد. در هفته‌هاي اخير وزير خارجه فرانسه در ديدار با نخست‌وزير لبنان از وي خواست که محدوديت‌هاي بيشتري براي حزب‌ا... ايجاد کند که با واکنش تند حسان دياب مواجه شد. واکنش نخست‌وزير لبنان نسبت به دخالت‌هاي غيرقابل توجيه وزير خارجه فرانسه موجب شد که وزير خارجه لبنان که تابعيت فرانسوي دارد از پُست خود استعفا دهد و اين امر شکاف‌ها را در کابينه لبنان تشديد کرد. به نظر مي‌رسد با توجه به شرايط اقتصادي ناپايدار و بدهي مالي 85ميليارد دلاري لبنان و سقوط ارزش لير لبناني دولت حسان دياب بدون کمک مالي جامعه جهاني قادر نخواهد بود از اين بحران بي‌سابقه خارج شود. پس از انفجار اخير بيروت، دونالد ترامپ با انتشار يک توئيت مدعي شد که اين انفجار ناشي از دخالت انساني بوده و هدف او اين است که انگشت‌هاي اتهام را در آينده متوجه حزب‌ا... کند تا زمينه خلع سلاح اين جريان مقاومت را فراهم کند. اگرچه برخي سران کشورهاي جهان با دولت و ملت لبنان اظهار همدردي کرده‌اند، اما اکنون لبنان نيازمند کمک مالي بالايي است تا بتواند اوضاع ناپايدار اقتصادي و اجتماعي را مهار کند.
لبنان پس از انفجار بندر بیروت
احمد زیدآبادی در تحلیل انفجار روز گذشته بندر بیروت نوشت: صدای انفجار مهیبی که بندر بیروت را منهدم کرد بعضاً تا شعاع ۲۵۰ کیلومتری محل حادثه از جمله در قبرس نیز شنیده شد. شورای عالی دفاع لبنان دلیل شدت انفجار را سرایت آتش به ۲۷۵۰ تن نیترات آمونیوم دانسته که از شش سال پیش در بندر بیروت انبار شده است.
این هنوز یک ارزیابی ابتدایی است. لبنانی‌ها با آنکه جنگ‌های بسیاری را در نیم قرن اخیر تجربه کرده‌اند، اما چنین حادثۀ هولناکی را در عمرشان به یاد ندارند. این حادثه تاکنون بیش از صد کشته و ۴ هزار زخمی و میلیارد‌ها دلار خسارت به مردم بیروت وارد کرده است و انتظار می‌رود که شمار تلفات انسانی بالاتر از این باشد. برخی گزارش‌ها از وحشت عمیق بیروتی‌ها و عزم آنان برای ترک کشور حکایت دارد.
ابر قارچ گونه‌ای که پس از انفجار بر آسمان بیروت شکل گرفت، بیشتر یادآور حملۀ اتمی به هیروشمیاست تا انفجار انباری از هزاران تن نیترات آمونیوم! به همین دلیل هم بیروتی‌ها که بسیاری از آنان قدرت شنوایی خود را بر اثر موج انفجار به طور موقت از دست دادند، به روایت‌های رسمی حاکی از تصادفی بودن انفجار تن نمی‌دهند و حتی برخی از سیاستمداران خواستار تحقیقات بین‌المللی در این باره شده‌اند.
لبنان کشوری کوچک و چند طایفه‌ای در ساحل شرقی دریای مدیترانه است که هیچکدم از بازیگران اصلی منطقه استقلال‌اش را جدی نمی‌گیرند و دخالت در امور داخلی آن را امری بی‌هزینه برای خود فرض می‌کنند. علت اصلی این ماجرا همان بافت فرقه‌ای و طایفه‌ای لبنان است که سبب شده هر کدام از طوایف و فرقه‌ها به یکی از کشور‌های منطقه تا حد وابستگی نزدیک شوند و عملاً کشور خود را به صورت صحنۀ تسویه حساب آن‌ها با یکدیگر در آورند!
در واقع این وضعیت افزون بر آنکه لبنان را در نیم قرن اخیر وارد چند دوره جنگ داخلی و خارجی کرده است، مانع ظهور دولتی مقتدر در آن کشور نیز می‌شود. دولت‌های لبنان که عموماً ائتلافی و نتیجۀ زد و بند‌های سیاسی و پیچیده و ملال‌آور طوایف و فرقه‌های مختلف‌اند، در بهترین حالت، ثباتی نیم‌بند و شکننده پیدا می‌کنند و با هر توفان سیاسی در معرض سقوط قرار می‌گیرند.
از قضا انفجار ویرانگر بیروت در حالی رخ داد که دولت لبنان به رهبری حسان دیاب با بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای دست به گریبان است و امیدی به بقای آن نمی‌رود.
در واقع اقتصاد لبنان در سال‌های اخیر توان معمول خود را از دست داده و نیاز فزاینده‌ای به کمک‌ها و سرمایهگذاریهای بین‌المللی پیدا کرده است. کشور‌های علاقمند به سرمایه‌گذاری در لبنان، کمک به اقتصاد آن را به اصلاحات ساختاری مشروط کرده‌اند و پس از چند دور مذاکره با مقام‌های دولت لبنان به این نتیجه رسیده‌اند که دولت تحت رهبری حسان دیاب که به عنوان متحد حزب‌الله تلقی می‌شود، توان اصلاحات ساختاری را ندارد و عملکردش صرفاً اتلاف وقت است.
همین وضعیت سبب استعفای ناصیف حتی وزیر خارجۀ لبنان از مقام خود در چند روز اخیر شد. حتی با اشاره به فقدان ارادۀ لازم برای انجام اصلاحات در دولت دیاب، هشدار داده بود که ادامۀ روند موجود کشتی حکومت را به همراه مردم لبنان غرق خواهد کرد.
حال در چنین شرایطی، تأثیر انهدام بندر بیروت و هزینۀ چند میلیارد دلاری آن بر سرنوشت دولت دیاب کم و بیش روشن است!
در هر صورت، لبنان خواسته یا ناخواسته تابعی از نوع نظم منطقه‌ای در خاورمیانه است. این کشور کوچک در صف مقدم قربانیان این نظم یا به عبارتی بی‌نظمی قرار گرفته است. از این رو، انفجار بندر بیروت عمدتاً سبب تشدید مشکلات و افزایش نزاع‌های فرقه‌ای بخصوص پس از اعلام رأی دادگاه مربوط به ترور رفیق حریری نخست وزیر فقید این کشور خواهد شد.
اما از آنجا که هر تهدید و مصیبتی در این عالم، فرصتی هم در دل خود نهان دارد، تخریب بندر بیروت شاید طرف‌های نزاع را به این صرافت اندازد که ادامۀ منازعات فرقه‌ای موجود، عملاً چیزی از موجودیت لبنان باقی نمی‌گذارد و چه بهتر که طناب وابستگی خود به بازیگران منطقه‌ای را قطع یا سست کنند و بر سر یک برنامۀ ملی برای رشد و توسعۀ واقعی لبنان به اجماع برسند!
این هنوز یک ارزیابی ابتدایی است. لبنانی‌ها با آنکه جنگ‌های بسیاری را در نیم قرن اخیر تجربه کرده‌اند، اما چنین حادثۀ هولناکی را در عمرشان به یاد ندارند. این حادثه تاکنون بیش از صد کشته و ۴ هزار زخمی و میلیارد‌ها دلار خسارت به مردم بیروت وارد کرده است و انتظار می‌رود که شمار تلفات انسانی بالاتر از این باشد. برخی گزارش‌ها از وحشت عمیق بیروتی‌ها و عزم آنان برای ترک کشور حکایت دارد.
ابر قارچ گونه‌ای که پس از انفجار بر آسمان بیروت شکل گرفت، بیشتر یادآور حملۀ اتمی به هیروشمیاست تا انفجار انباری از هزاران تن نیترات آمونیوم! به همین دلیل هم بیروتی‌ها که بسیاری از آنان قدرت شنوایی خود را بر اثر موج انفجار به طور موقت از دست دادند، به روایت‌های رسمی حاکی از تصادفی بودن انفجار تن نمی‌دهند و حتی برخی از سیاستمداران خواستار تحقیقات بین‌المللی در این باره شده‌اند.
لبنان کشوری کوچک و چند طایفه‌ای در ساحل شرقی دریای مدیترانه است که هیچکدم از بازیگران اصلی منطقه استقلال‌اش را جدی نمی‌گیرند و دخالت در امور داخلی آن را امری بی‌هزینه برای خود فرض می‌کنند. علت اصلی این ماجرا همان بافت فرقه‌ای و طایفه‌ای لبنان است که سبب شده هر کدام از طوایف و فرقه‌ها به یکی از کشور‌های منطقه تا حد وابستگی نزدیک شوند و عملاً کشور خود را به صورت صحنۀ تسویه حساب آن‌ها با یکدیگر در آورند!
در واقع این وضعیت افزون بر آنکه لبنان را در نیم قرن اخیر وارد چند دوره جنگ داخلی و خارجی کرده است، مانع ظهور دولتی مقتدر در آن کشور نیز می‌شود. دولت‌های لبنان که عموماً ائتلافی و نتیجۀ زد و بند‌های سیاسی و پیچیده و ملال‌آور طوایف و فرقه‌های مختلف‌اند، در بهترین حالت، ثباتی نیم‌بند و شکننده پیدا می‌کنند و با هر توفان سیاسی در معرض سقوط قرار می‌گیرند.
از قضا انفجار ویرانگر بیروت در حالی رخ داد که دولت لبنان به رهبری حسان دیاب با بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای دست به گریبان است و امیدی به بقای آن نمی‌رود.
در واقع اقتصاد لبنان در سال‌های اخیر توان معمول خود را از دست داده و نیاز فزاینده‌ای به کمک‌ها و سرمایهگذاریهای بین‌المللی پیدا کرده است. کشور‌های علاقمند به سرمایه‌گذاری در لبنان، کمک به اقتصاد آن را به اصلاحات ساختاری مشروط کرده‌اند و پس از چند دور مذاکره با مقام‌های دولت لبنان به این نتیجه رسیده‌اند که دولت تحت رهبری حسان دیاب که به عنوان متحد حزب‌الله تلقی می‌شود، توان اصلاحات ساختاری را ندارد و عملکردش صرفاً اتلاف وقت است.
همین وضعیت سبب استعفای ناصیف حتی وزیر خارجۀ لبنان از مقام خود در چند روز اخیر شد. حتی با اشاره به فقدان ارادۀ لازم برای انجام اصلاحات در دولت دیاب، هشدار داده بود که ادامۀ روند موجود کشتی حکومت را به همراه مردم لبنان غرق خواهد کرد.
حال در چنین شرایطی، تأثیر انهدام بندر بیروت و هزینۀ چند میلیارد دلاری آن بر سرنوشت دولت دیاب کم و بیش روشن است!
در هر صورت، لبنان خواسته یا ناخواسته تابعی از نوع نظم منطقه‌ای در خاورمیانه است. این کشور کوچک در صف مقدم قربانیان این نظم یا به عبارتی بی‌نظمی قرار گرفته است. از این رو، انفجار بندر بیروت عمدتاً سبب تشدید مشکلات و افزایش نزاع‌های فرقه‌ای بخصوص پس از اعلام رأی دادگاه مربوط به ترور رفیق حریری نخست وزیر فقید این کشور خواهد شد.
اما از آنجا که هر تهدید و مصیبتی در این عالم، فرصتی هم در دل خود نهان دارد، تخریب بندر بیروت شاید طرف‌های نزاع را به این صرافت اندازد که ادامۀ منازعات فرقه‌ای موجود، عملاً چیزی از موجودیت لبنان باقی نمی‌گذارد و چه بهتر که طناب وابستگی خود به بازیگران منطقه‌ای را قطع یا سست کنند و بر سر یک برنامۀ ملی برای رشد و توسعۀ واقعی لبنان به اجماع برسند!
