یادداشت روز / احسان خانمحمدی
خبرنگاران زن و جامعهی زنستیز
19 مرداد 1399 ساعت 11:15
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، زنانی که شغل خبرنگاری را انتخاب میکنند بیشتر از مردان از استرس و اضطراب شغلی رنج میبرند، بسیار بیشتر از مردان در معرض تهدید قرار میگیرند و بدتر از همه اینکه کمتر از مردان، به عنوان خبرنگار، جدی گرفته میشوند.
به مناسبت روز خبرنگار یادداشتهای زیادی در خبرگزاریها منتشر شد، اما جای مطلبی دربارهی "خبرنگاران زن" خالی است.
مطالعات و تحقیقاتِ علمیِ چندانی در این حوزه صورت نگرفته است. اما بهطور کلی بهترین روش برای مطالعهی علمی درباره چالشهایی که خبرنگارانِ زن، به واسطهی شغل خبرنگاری با آنها مواجه میشوند بررسی تجربهی زیستهی آنها است. در واقع با این شیوهی مطالعه، تجربهی زنان از تمامی چالشهایی که همراه با این شغل است را میتوان فهمید.
اما بر اساس معدود مطالعات صورت گرفته میتوان به نکاتی اشاره کرد.
خبرنگاری از آن دسته مشاغلی است که علاوه بر هیجان بالا، با خطرات بسیاری نیز همراه است و از سوی دیگر منبع درآمدِ چندان مناسبی نیز نیست. ناامنی شغلی برای خبرنگاران هم مرد و هم زن وجود دارد، اما زنان از امنیت شغلی بسیار کمتری از مردان برخوردارند.
بعلاوه، در جوامع مردسالار، کار زنان در وضعیتی متناقض قرار دارد؛ از سویی مطالباتشان سریعتر از مردان نتیجه میگیرد، از سوی دیگر بیشتر از مردان در معرض تهدید، خطر و انواع تجاوز قرار دارند.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، زنانی که شغل خبرنگاری را انتخاب میکنند بیشتر از مردان از استرس و اضطراب شغلی رنج میبرند، بسیار بیشتر از مردان در معرض تهدید قرار میگیرند و بدتر از همه اینکه کمتر از مردان، به عنوان خبرنگار، جدی گرفته میشوند.
در واقع، در جامعهی مردسالار، نگاه خیرهی مرد به زنِ خبرنگار، متناقض است چرا که اغلب با نوعی دلرحمی، دلسوزی و در عین حال تمسخر، تهدید و تحقیر همراه است. اما این همهی ماجرا نیست؛ آزار دهندهترین بخش ماجرا نگاه ابزارانگارانهای است که جامعهی مردسالار به زنِ خبرنگار دارد.
منظور از نگاه ابزاری آن است که تمامیت زن بهعنوان یک انسان در نظر گرفته نمیشود، خودآئینی برای زن منظور نمیشود؛ بهقول کانت، به جای آنکه زن به عنوان هدفی فیالنفسه در نظر گرفته شود، بهعنوان وسیلهای برای رسیدن به هدفِ شخص دیگری در نظر گرفته میشود.
با اینهمه زنان خبرنگار بههمین راحتی از شغل خبرنگاری دست نمیکشند، با وجود همهی سختیهایی که با این شغل همراه است، آن را دوست دارند و اغلب به آن عشق میورزند. دنیای خبرنگاری هم به خبرنگار مرد نیازمند است و هم به خبرنگار زن. در بسیاری اوقات و در بسیاری از موقعیتها فقط خبرنگاران زن میتوانند ایفای نقش کنند و کاری از دست مردان برنمیآید، و در مقابل، برخی موقعیتها نیز فقط مستلزم وجود خبرنگاران مرد است. پس در دنیای خبرنگاری، جهت پوشش هر چه بیشتر و بهترِ اخبار، وجود زنان در کنار مردان ضروری است.
برخی مردان با دیدن مشکلاتی که برای خبرنگاران زن پیش میآید حکم به کنار گذاشتن شغل خبرنگاری برای زنان میدهند. در واقع به جای حل مشکل، بهکل آن را دور میزنند.
بعلاوه، جامعهی ما با توجه به مقتضیات خاصی که دارد بیشتر از جوامع دیگر به حضور زنان خبرنگار نیازمند است. بنابراین بهواسطهی روز خبرنگار هم که شده، ضروری است که هر سال کمی پیرامون مسائل و چالشهایی که زنان خبرنگار با آن روبرو هستند تأمل شود. چرا که از دست دادنِ نیمی از نیروی بسیار مهم خبرنگاری، اگر به معنای مرگ خبرنگاری نباشد، حتماً آن را ضعیف و عقیم میکند.
-----------------------------
احسان خانمحمدی
کد مطلب: 424159