تاریخ انتشار
شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۹ ساعت ۰۰:۱۷
کد مطلب : ۴۲۸۲۱۴
برنامه هسته‌اي ايران بار ديگر مركز توجه رسانه‌هاي جهان شد
بازگشت به برجام
۰
کبنا ؛«جو بایدن» رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا بار دیگر بر موضع خود در مورد بازگشت به برجام تاکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.
به گزارش کبنا، ایرنا نوشت: بایدن در مصاحبه‌ای که توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز با وی انجام داد، در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
بایدن در آن مقاله نوشته بود: اگر‌ایران به تعهدات برجامی‌اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به‌این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضدایرانی را لغو می‌کند.
جمهوری اسلامی‌ایران نیز همواره اعلام کرده است در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی‌از سوی دیگر طرف‌های‌این توافق بین المللی، گام‌های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی‌از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود.
به نوشته نیویورک تایمز، دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی اش‌این است که به محض‌اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در‌ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از‌این مصاحبه ، به موضوع موشکی‌ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در‌این باره، در عین حال اذعان کرد: واقعیت‌این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به برنامه هسته‌ای(ایران) است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در سال 2018 به طور یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های ظالمانه‌ای را علیه‌ایران اعمال کرد.
نگاه رئیس جمهوری منتخب آمریکا به برجام
«جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا از روز ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ یعنی کمتر از دو ماه دیگر (اول بهمن) وارد اتاق بیضی کاخ سفید می‌شود و به صورت رسمی‌سکان رهبری‌ایالات متحده را در دست می‌گیرد. اگرچه قوانین‌این کشور اجازه هیچ دخالتی را به فرد منتخب مردم در اداره امور ریاست جمهوری تا زمان فوق نمی‌دهد اما وی از هم اکنون در حال چینش وزرا، مشاوران و گروه همراه خود در کاخ سفید است و خط سیاست‌های کلان خود را نیز آماده می‌سازد. از‌اینرو ارزیابی‌های گوناگونی از خط مشی و رویکردهای احتمالی وی در قبال موضوعات داخلی و خارجی مطرح می‌شود. بیشتر تحلیلگران چالش‌های داخلی همچون مدیریت مقابله با ویروس کرونا، بحران و رکود اقتصادی و مسائل نژادی و شکاف اجتماعی در آمریکا را مهمترین دغدغه بایدن می‌دانند. اگرچه سیاست خارجی پس از موضوعات فوق قرار می‌گیرد اما بیشتر کارشناسان و اندیشکده‌ها در غرب اعتقاد دارند موضوع برجام و نحوه تعامل با‌ایران از اولویت‌دارترین پرونده‌ها در حوزه سیاست خارجی دولت بایدن است. بایدن از دوره پیش از انتخابات تصمیم خود مبنی بر بازگشت به برجام را اعلام کرده بود. به همین دلیل اتاق‌های فکر آمریکایی و اروپایی دیدگاه‌ها و تحلیل‌های گوناگونی را در زمینه بازگشت‌ایالات متحده به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بیان می‌کنند؛ توافقی که «دونالد ترامپ» با خروج از آن در سال ۲۰۱۸ به شدت به اعتبار آمریکا و مفاد توافق و مزایای‌این قرارداد برای‌ایران آسیب وارد کرد. در بخش زیر بخش‌هایی از تحلیل مراکز پژوهشی غرب در‌این زمینه آورده شده است. لازم به ذکر است برخی از‌این ارزیابی‌ها مربوط به دوره پیش از مشخص شدن نتیجه انتخابات روز ۱۳ آبان‌ایالات متحده است.
برجام، اولویت دارترین پرونده سیاست خارجی بایدن
اندیشکده «بروکینگر» در گزارشی با عنوان «به دنبال توافق هسته‌ای سریع و موقت» دیدگاه‌های کارشناسان خود را در مورد مسائل مختلف بین المللی جویا شد.این مرکز پژوهشی که چندسالی است در رتبه نخست برترین اندیشکده‌های آمریکا و جهان‌ایستاده است، پیش از انتخابات در زمینه برجام و‌ایران آورد:
در حوزه سیاست خارجی یکی از فوری‌ترین پرونده‌ها برای بایدن‌ایران است. هنگامی‌که ترامپ در سال ۲۰۱۷ روی کار آمد، تهران توافقنامه‌ای را امضا کرد که محصول سال‌ها مذاکره سخت بود. هدف توافق جلوگیری از پیشرفت مداوم هسته‌ای تهران به سوی کسب تسلیحات اتمی‌بود.
درحالی که فشار حداکثری ترامپ منابع رهبران‌ایران را کاهش داد اما تهران به پذیرش توافقی تازه وادار نشد.این خط مشی منافع آمریکا در خاورمیانه را با مشکل مواجه کرد و همزمان خسارت‌هایی را برای ۸۰ میلیون‌ایرانی به همراه داشت.
در دولت رئیس جمهوری بعد یک دیپلماسی دقیق و پایدار برای بازیابی اعتماد میان‌ایالات متحده و دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای مورد نیاز خواهد بود تا موجب حرکت هر دو طرف در جهت رعایت تعهدات پیشین در توافق برجام شود.ایالات متحده و شرکای آن تلاش دارند از روند دیپلماتیک در تعامل با تهران جهت رفع نقایص توافق هسته‌ای برجام استفاده کنند. ...رهبران‌ایران هم به نوبه خود خواستار جبران میلیاردها دلار زیانی هستند که به واسطه از دست دادن تجارت، سرمایه گذاری و کاهش رشد اقتصادی ناشی از خروج‌ایالات متحده از برجام متحمل شده اند.
کاخ سفید از گذشته درس بگیرد
اندیشکده «مرکز امنیت آمریکایی نوین» نیز در دوره قبل از انتخابات راهکارهایی را به مسئول بعدی کاخ سفید در زمینه برجام ارائه کرد.این مرکز پژوهشی در گزارش خود با عنوان «در مورد‌ایران، دولت بعدی آمریکا باید گذشته را رها کند» عنوان داشت:
شرایط سال۲۰۲۱ که دولتی جدید در آمریکا قدرت را به دست خواهد گرفت به طور کامل متفاوت از آن شرایطی خواهد بود که در آن دولت باراک اوباما در مورد توافق هسته‌ای با‌ایران مذاکره کرد. اما دولت بعدی‌ایالات متحده می‌تواند درس‌های ارزشمندی را از تجربه دولت اوباما در توافق هسته‌ای و همچنین از فروپاشی برجام به خاطر خروج دولت ترامپ کسب کند. دولت‌ایالات متحده باید درباره چگونگی پیگیری بخش‌های هسته‌ای‌این توافق اولیه تصمیم‌گیری کند. ممکن است دولت بایدن تلاش کند که‌ایالات متحده و‌ایران را به برجام بازگرداند. احتمالاً‌این ساده‌ترین رویکرد خواهد بود.
از طرف دیگر بازگشت به توافق می‌تواند منجر به نارضایتی دائم مخالفان برجام، یعنی اسرائیل، عربستان سعودی و جمهوری خواهان کنگره از بایدن شود.
مقاومت حداکثری‌ایران در برابر فشار حداکثری ترامپ
اندیشکده بریتانیایی «چتم‌هاوس» نیز اگرچه در تحلیل خود دیدگاهی اروپا محور به بایدن و برجام داشت، اندکی قبل از انتخابات آمریکا در ارزیابی خود تلاش‌ها در مخالفت با‌این توافق و رویکرد رئیس جمهوری منتخب آمریکا را چنین عنوان کرد: برجام در سال ۲۰۱۵ میان‌ایران و قدرت‌های جهانی در قالب (گروه ۱+۵) امضا شد و در ازای رفع تحریم‌ها، محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای تهران‌ایجاد کرد.این توافقنامه از سوی حامیان آن یک موفقیت بزرگ چندجانبه ارزیابی شد اما جمهوریخواهان کنگره، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و اسرائیل با آن مخالفت می‌کردند.
دولت ترامپ و جمهوریخواهان از سال ۲۰۱۶ تلاش برای نابودی برجام را در دستور کار خود قرار دادند و در انتخابات آن سال‌این رویکرد را بخشی از کارزار انتخاباتی خود اعلام کردند که با استقبال کشورهای منطقه روبرو شد.
فشار حداکثری ترامپ به تدریج شدت گرفت و از سال ۲۰۱۸ با خروج از برجام تکمیل شد. بی نتیجه ماندن تلاش ترامپ برای کشاندن‌ایران به میز مذاکره ولی کاهش تعهدات برجامی‌ایران را موجب شد که با تشدید بیشتر فشارهای دولت آمریکا همراه بود. تهران برای تلافی اقدامات خصمانه دوسال اخیر ترامپ، از رعایت کامل برجام طی چند مرحله عدول کرد و راهبرد مقاومت حداکثری را در پیش گرفت تا اهرم فشاری را برای تغییر سیاست‌های واشنگتن به دست بیاورد.
دولت آمریکا، چه ترامپ باشد و چه بایدن، بهتر است از شکست‌های پیشین واشنگتن درس بگیرد.
بایدن در جستجوی مسیر دیپلماسی
اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» در گزارشی پس از اعلام پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، ضمن پرداختن به رویکرد دیگر اعضای برجام نسبت به اقدامات ترامپ، در زمینه بازگشت بایدن به برجام نوشت:
دولت بایدن می‌تواند روند به وجود آمده در دولت ترامپ به ویژه فشارحداکثری علیه‌ایران را معکوس کند. وی از زمان تحلیف در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ ، هفت ماه فرصت دارد تا قبل از انتخابات‌ایران با دولت حسن روحانی تعامل کند.
بایدن اعلام کرده‌است که دولت وی «روابط با‌ایران را در اولویت برنامه‌های خود قرار خواهد داد». او متعهد شده‌است که در ازای بازگشت‌ایران به تعهدات برجامی، دولت وی نیز به توافق هسته‌ای باز خواهدگشت.
همچنین بایدن اظهار داشت که می‌خواهد «راهی مطمئن برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با تهران» پیشنهاد دهد. بسیاری از افراد تیم سیاست‌خارجی بایدن در جریان مذاکرات هسته‌ای در دولت «باراک اوباما» حضور داشته‌اند و یا افرادی هستند که دیدگاه‌هایی مشابه با آنان دارند.
موانع داخلی و خاورمیانه‌ای دولت بایدن
شورای آتلانتیک در گزارش دیگری انتخاب جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور‌ایالات متحده را مایه خوش‌بینی در بسیاری از مناطق و کشورهای جهان دانست و ابراز امیدواری کرد «دیپلماسی واقعی و تعامل – و نه آرزوی تسلیم کامل‌ایران - روش ارجح سیاست کاخ سفید در قبال‌ایران پس از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ باشد».
در این گزارش تحلیلی تصریح شد: چهار سال «فشار حداکثری» بی رحمانه توسط دولت ترامپ منجر به نابودی اقتصاد‌ایران شد، اما نتوانست به اهداف تعیین شده دست بیابد.ایران پیشنهاد ترامپ برای بازگشت به میز مذاکره جهت کسب یک توافق «بهتر» را نپذیرفت و حتی وادار کردن جمهوری اسلامی‌به انجام خواسته‌های واشنگتن هم کارساز نبود. دولت بایدن می‌تواند تنش‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. انتظار می‌رود که بایدن نیز به رویکرد دولت باراک اوباما، یعنی احیای دیپلماسی چندجانبه که در سال ۲۰۱۵ منجر به توافق برجام شد، رجوع کند.
دولت بایدن برای‌ایجاد شرایط دوران اوباما که منجر به توافق برجام شد به سراغ متحدان سنتی خود - انگلیس، فرانسه و آلمان - و همچنین اتحادیه اروپا خواهد رفت. در همان زمان، کشورهای اروپایی تلاش خواهند کرد تا در فاصله بین انتخابات‌ایالات متحده و مراسم تحلیف بایدن اقدامات مثبتی را انجام دهند.
چند مانع بر سر راه دیپلماسی جدید بایدن وجود دارد: نخستین موضوع نبود زمان کافی تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۱ایران است. چالش بعدی اقدامات مخرب و لابی عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل علیه‌ایران و توافق برجام است؛ موضوع سوم مقابله با تحریم‌هایی است که دولت ترامپ در دوره پس از انتخابات تا تحویل کلید کاخ سفید به بایدن وضع می‌کند.
بازگشت به برجام يا خروج از ان پي تي
رسانه‌هاي امريكايي در واكنش به طرح نمايندگان مجلس شوراي اسلامي با عنوان «اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها» در پي ترور شهيد محسن فخري‌زاده از تضارب آرا در ميان مقام‌هاي سياسي جمهوري اسلامي ايران براي واكنش به تحولات اخير مي‌نويسند. ري تكيه، تحليل‌گر كهنه‌كار مسائل ايران در گفت‌وگويي با پايگاه خبري انديشكده شوراي روابط خارجي مي‌گويد:«ترور اخير اثري پارادوكسيكال بر دو جناح ايران بر جا مي‌گذارد و باعث تقويت مواضع هر دو طرف مي‌شود. از يك طرف تندروها مي‌گويند كه برجام باعث لغو تحريم‌ها، توقف خرابكاري در برنامه هسته‌اي و جلوگيري از ترور دانشمندان نشد، از سوي ديگر ميانه‌روها اين اتفاق را نشانه‌اي از اين توصيف مي‌كنند كه دشمن اسراييلي تا چه اندازه از دورنماي تعامل ايران با دولت جديد امريكا نگران و عصباني شده است.» باراك راويد، خبرنگار اسراييلي پايگاه خبري اكسيوس هم در گزارشي ايران را در مقابل يك دو راهي جدي توصيف مي‌كند. اين گزارش تاكيد مي‌كند كه مقام‌هاي ايران در مقابل اين سوال قرار دارند كه آيا بايد همين الان در واكنش به تحولات اخير سرعت و قدرت برنامه هسته‌اي‌شان را افزايش دهند يا مدتي صبر كنند تا دولت جديد در امريكا كار خود را آغاز كند و گزينه تعامل با اين دولت را ابتدا بررسي كنند.
برنده نهايي ايران است
رانج علاءالدين، پژوهشگر مهمان انديشكده بروكينگز در مقاله‌اي كه در وب‌سايت اين انديشكده منتشر شده است تحت عنوان «ايران يك نبرد را خواهد باخت اما جنگ را مي‌برد» از گزينه‌هاي ايران براي مقابله با عوامل منطقه‌اي و بين‌المللي نوشته است كه تلاش مي‌كنند تا قبل ۲۰ ژانويه و روي كار آمدن دولت جديد در امريكا، بيشترين آسيب‌ها را به برنامه هسته‌اي و نفوذ منطقه‌اي ايران بزنند. اين تحليل‌گر مسائل خاورميانه معتقد است در حالي كه رقبا و دشمنان ايران تلاش مي‌كنند بيشترين آسيب‌ها را به ساختار امنيتي و شبكه نفوذ تهران در منطقه بزنند، ايران در طول 40 سال گذشته ثابت كرده كه توانايي فوق‌العاده‌اي در بازسازي توان امنيتي خود و بازآفريني نيروهاي متحدش در منطقه در قالب‌هاي جديد دارد. او در اين نوشته تاكيد مي‌كند:«در بدترين حالت ايران در شرايطي قرار مي‌گيرد كه بايد با اين واقعيت روبه‌رو شود كه رقبايش مي‌توانند با از ميان برداشتن افراد موثر در برنامه هسته‌اي و نفوذ منطقه‌اي ايران به قدرت ايران ضربه بزنند و اين كار را خواهند كرد اما رهبران تهران خيال‌شان راحت است كه دشمنان هر چند توانايي دارند كه اشخاص را حذف كنند اما براي‌شان بسيار مشكل خواهد بود كه نهادها و شبكه‌هايي كه امنيت ملي ايران را درون مرزها و در منطقه تامين مي‌كنند از بين ببرند.
گزينه‌هاي ايران براي انتقام
يانيف كوبوويچ، خبرنگار روزنامه هاآرتص در گزارشي نوشته است كه ايران گزينه‌هاي متعددي براي انتقام از اسراييل در پي ترور دانشمند ارشد هسته‌اي دارد. به نوشته هاآرتص ايران چه در مديترانه، چه در خليج فارس، چه در مرزهاي لبنان و چه در جولان اشغالي مي‌تواند عمليات تلافي‌جويانه‌اش را انجام دهد. به نوشته گزارشگر هاآرتص، دستگاه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي اسراييل از زمان عمليات تروريستي در ايران در حالت هشدار قرار گرفته‌اند. اين گزارش اضافه مي‌كند كه مقام‌هاي امنيتي اسراييل به مقام‌هاي اين كشور هشدار جدي داده‌اند در صورتي كه قصد سفر به كشورهاي حاشيه خليج فارس را دارند در صورت امكان اين سفرها را لغو كنند و اگر نمي‌توانند از اعلام سفر خود خودداري كرده و از گذاشتن عكس خودشان و محل اقامت‌شان در شبكه‌هاي اجتماعي خودداري كنند.
اثر طرح مجلس بر تعامل ايران با دولت جديد امريكا
نيوزويك در گزارشي به نقل از كارشناسان مسائل سياست خارجي امريكا مي‌نويسد كه طرح مجلس شوراي اسلامي براي افزايش ذخاير اورانيوم غني شده و كاهش دسترسي بازرسان بين‌الملل، اثر چنداني بر دورنماي مذاكرات آينده اتمي نخواهد داشت. جرت بلانك كه در دوران اوباما معاون هماهنگ‌كننده اجراي برجام در وزارت خارجه بود به نيوزويك مي‌گويد:«حتي در صورت تصويب اين طرح در نهادهاي بالادستي مانند شوراي نگهبان باز هم فضاي زيادي براي مذاكره باز باقي مي‌ماند.» بلانك كه در حال حاضر پژوهشگر ارشد برنامه استراتژي و جغرافياي اقتصادي در موقوفه كارنگي است، معتقد است هر گامي كه ايران در جهت كاهش تعهداتش در برجام برداشته است، برگشت‌پذير است. او مي‌گويد:«هر دو طرف علاقه خود را براي بازگشت به تعهدات برجامي ابراز كرده‌اند، مسائلي هست كه ممكن است باعث ايجاد مشكل شود اما همين كه دو طرف يك هدف مشترك را اعلام كرده‌اند، خبر خوبي به نظر مي‌رسد.» ريچارد جانسون، معاون ديگر هماهنگ‌كننده اجراي برجام در دولت امريكا كه در دوران اوباما منصوب شد و با خروج ترامپ از برجام از اين مقام استعفا داد هم با سلف خود هم عقيده است و به نيوزويك مي‌گويد:«بعيد مي‌دانم كه اقدام مشخص مجلس اثر خاصي در شرايط كنوني داشته باشد.» او معتقد است كه بدترين نتيجه محتمل از اين طرح، افزايش ذخاير اورانيوم يا سطح غني‌سازي ايران نيست بلكه احتمال اخراج بازرسان هسته‌اي آژانس است. جانسون مي‌گويد:«تا به امروز ايران گام‌هايش را بسيار دقيق و حساب شده برداشته و ساختار راستي‌آزمايي را كه مورد توقع مذاكره‌كنندگان برجام بود تاكنون از بين نبرده است.»
بازگشت احتمالی دموکرات‌ها به برجام با هوس برجام ۲ و ۳ است
«توماس فریدمن» ستون‌نویس روزنامه «نیویورکتایمز» طی مصاحبه‌ای درباره برنامه‌های بایدن برای ساعات و ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، از او پرسید که آیا هنوز به یادداشت چند هفته قبلش در وبگاه «سی‌ان‌ان»، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تبعیت سفت و سخت به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات متحده هم دوباره به این توافق بازمی‌گردد، البته به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی» و تحریم‌هایی که دونالد ترامپ بر ایران وضع کرده را لغو می‌کند، پایبند است.
سرویس بین الملل جوان آنلاین: رئیس‌جمهور منتخب امریکا در مصاحبه‌ای در مورد ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، موضع قبلی‌اش را مبنی بر بازگشت به برجام در صورت تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی تکرار و در عین حال، تأکید کرده است هر زمان نیاز باشد، امریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد؛ سخنانی که سه نکته اساسی را روشن می‌سازد: اول و قبل از هر چیز بازهم قرار است ایران عهدشکن جلوه داده شود و هدف مدیون‌نمایی قرار گیرد، انگار نه انگار که ترک برجام اقدامی امریکایی بوده است و از طرف دیگر، نکته بسیار مهم این است که امریکا در دوره ترامپ بعد از خروج از برجام چند فرمان اجرایی و قانون کاتسا را در کنگره تصویب کرده که علاوه بر تحریم‌های برجامی دستمایه ده‌ها مورد تحریم علیحده علیه نهادها و افراد ایرانی شده و بازگشت به برجام بالفرض هم که صورت بگیرد با وجود تداوم این‌گونه تحریم‌ها مثلاً تحریم علیه سپاه به ادعای تروریستی بودنش، بازگشت نه به آن «تقریباً هیچ» سابق که این بار به «هیچ مطلق» خواهد بود، آن هم با منت گذاشتن و تداوم فشار برای کشاندن مذاکرات به عرصه موشکی و منطقه‌ای.
«توماس فریدمن» ستون‌نویس روزنامه «نیویورکتایمز» طی مصاحبه‌ای درباره برنامه‌های بایدن برای ساعات و ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، از او پرسید که آیا هنوز به یادداشت چند هفته قبلش در وبگاه «سی‌ان‌ان»، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تبعیت سفت و سخت به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات متحده هم دوباره به این توافق بازمی‌گردد، البته به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی» و تحریم‌هایی که دونالد ترامپ بر ایران وضع کرده را لغو می‌کند، پایبند است.
بایدن نیز در پاسخ به این سؤال فریدمن گفته است: «[کاری]سخت خواهد بود، اما بله.»
ستون‌نویس نیویورکتایمز، درباره موضع بایدن حول برجام (که حین مصاحبه تشریح شد) نوشت: «دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب [اتم]به کار رود، افزایش یابد - زمانی که طبق توافق کنونی ۱۵ سال است - و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای شرورانه ایران از طریق نوابش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد.»
فریدمن ادامه داد: «در حالت ایده‌آل، تیم بایدن می‌خواهد شاهد این باشد که مذاکرات آتی نه تنها شامل امضاکنندگان اصلی توافق - ایران، امریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا - باشد، بلکه همسایگان ایران مخصوصاً عربستان سعودی و امارات عربی متحده را نیز در بر گیرد.» وی با بیان اینکه از نظر تیم بایدن نگرانی امنیت ملی امریکا اکنون تحت کنترل درآوردن مجدد برنامه هسته‌ای ایران و نظارت کامل بر آن است، افزود: «از دید آنها، تولید سلاح اتمی در ایران تهدید مستقیم امنیت ملی برای ایالات متحده و رژیم جهانی کنترل تسلیحات اتمی ان‌پی‌تی است.»
نیویورکتایمز در ادامه به نقل از بایدن نوشت: «ببینید، صحبت‌های زیادی درباره موشک‌های نقطه‌زن و تمام چیزهای دیگر که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، وجود دارد. اما حقیقت اینجاست که بهترین راه برای رسیدن به ثبات نسبی در منطقه، مقابله با برنامه هسته‌ای [ایران]است.»
بایدن در این مصاحبه پیرو تلاش تبلیغاتی غرب برای القای اینکه توسعه توان هسته‌ای در ایران اساسا هدف نظامی دارد، گفته است: «اگر ایران به بمب اتم برسد، فشار عظیمی بر سعودی‌ها، ترکیه، مصر و دیگران وارد می‌شود تا آنها نیز تسلیحات اتمی خود را به‌دست بیاورند و آخرین چیزی که ما در این نقطه از جهان به آن نیاز داریم، تجمع تسلیحات اتمی است.» بر این اساس، وی درباره برنامه خود در قبال ایران گفت: «ما از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهیم شد و همچنین به برنامه موشکی ایران نیز خواهیم پرداخت.»
پیش‌تر «جیک سالیوان» گزینه مشاور امنیت ملی بایدن نیز گفته بود اگر ایران به تعهداتش بازگردد و با حسن نیت، آماده انجام مذاکرات بعدی باشد بایدن نیز آماده است همان کار را انجام دهد.
برنامه هسته‌ای ایران بدون وقفه ادامه می‌یابد
علیرضا میریوسفی، سخنگوی دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در دفتر سازمان ملل در نیویورک در گفتگو با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» تأکید کرد برنامه هسته‌ای ایران طبق برنامه ادامه خواهد یافت. او در مکاتبه‌ای ایمیلی با این شبکه با اشاره به ترور شهید «محسن فخری‌زاده» گفت هرچند که دانشمندی بزرگ و یک قهرمان ملی قربانی تروریسم دولتی شد، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران طبق برنامه ادامه خواهد یافت.
وی افزود: ایران تاکنون توطئه‌های زیادی را برهم زده و در برابر تهدیدات خارجی هوشیار خواهد ماند، اما وقفه‌ای در کار هسته‌ای آن ایجاد نخواهد شد. میریوسفی در ادامه گفت: همیشه گفته‌ایم که برنامه هسته‌ای ما اهداف صلح آمیز را دنبال می‌کند. وی در ادامه به فتوایی از مقام معظم رهبری در خصوص ممنوع بودن تولید سلاح‌های کشتار جمعی به دلیل مغایرت آن با دین اسلام اشاره کرد.
بایدن برای بازگشت به برجام همان شروط ترامپ را تکرار کرد
کیهان نوشت: جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در مصاحبه با نیویورک تایمز گفت که به شرط تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها، به برجام بازخواهد گشت. روزنامه نیویورک تایمز در ادامه نوشت: دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب [اتم] به کار رود، افزایش یابد- زمانی که طبق توافق کنونی ۱۵ سال است- و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای ]به زعم آمریکا[ شرورانه ایران از طریق نوابش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد.
گستاخی بایدن
توماس فریدمن، ستون‌نویس نیویورکتایمز ادامه داد: در حالت ایده‌آل، تیم بایدن می‌خواهد شاهد این باشد که مذاکرات آتی نه تنها شامل امضاکنندگان اصلی توافق- ایران، آمریکا،روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا- باشد، بلکه همسایگان ایران مخصوصاًً عربستان سعودی و امارات عربی متحده را نیز در بر گیرد. فریدمن با بیان اینکه از نظر تیم بایدن نگرانی امنیت ملی آمریکا اکنون تحت کنترل درآوردن مجدد برنامه هسته‌ای ایران و نظارت کامل بر آن است، افزود: از دید آنها، تولید سلاح اتمی‌در ایران تهدید مستقیم امنیت ملی برای ایالات متحده و رژیم جهانی کنترل تسلیحات اتمیِ اِن‌پی‌تی است. نیویورکتایمز در ادامه به نقل از بایدن نوشت: ببینید، صحبت‌های زیادی درباره موشک‌های نقطه‌زن و تمام چیزهای دیگر که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، وجود دارد. اما حقیقت اینجاست که بهترین راه برای رسیدن به ثبات نسبی در منطقه، مقابله با برنامه هسته‌ای [ایران] است.
به گزارش فارس، بایدن درباره برنامه خود در قبال ایران گفت: ما از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهیم شد و همچنین به برنامه موشکی ایران و مسائل منطقه‌ای نیز خواهیم پرداخت. وی در اظهارنظری گستاخانه تأکید کرد که هر زمان نیاز باشد، آمریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد و ایران نیز این موضوع را می‌داند.
تکرار یاوه‌گویی‌های ترامپ
بایدن در اظهارات فوق دقیقاً یاوه‌گویی‌های ترامپ و پمپئو را تکرار کرده است. وی در اظهاراتی گستاخانه شرط بازگشت به برجام را دائمی‌کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران و تعمیم برجام به حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای اعلام کرده است. این دقیقاً همان 12 شرط گستاخانه پمپئو و تکرار مواضع ضدایرانی ترامپ است. جو بایدن پیش از این نیز در اظهاراتی ضدایرانی تأکید کرده بود که روش‌های هوشمندانه‌تری برای فشار و تحریم علیه ایران وجود دارد که ترامپ از آنها غفلت کرده است.
سکوی برجام!
اعضای ارشد تیم بایدن که مقامات احتمالی دولت آینده آمریکا هستند، در هفته‌های گذشته صراحتا اعلام کرده‌اند که برجام برای دولت بایدن همانند یک سکو برای دائمی‌کردن محدودیت‌های هسته‌ای و ضمیمه کردن صنعت موشکی و قدرت منطقه ایران به توافق هسته‌ای است. با این‌حال دو طیف سهل اندیش و مأموریت‌دار در داخل، با ذوق‌زدگی برای مذاکره با بایدن لحظه شماری می‌کنند و مدعی هستند که نباید اقدامی انجام دهیم که بایدن از بازگشت به برجام منصرف شود!
شرطی‌سازی اقتصاد!
علی‌رغم آنکه اکنون حدود
5 سال و نیم از امضای برجام سپری شده است و با وجود اینکه در این مقطع قیمت دلار و خودرو و سکه و مسکن و مرغ و تخم‌مرغ و گوشت و لوازم خانگی و... به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته است، بزک‌کنندگان برجام همچنان مشغول شرطی‌سازی اقتصاد و گره‌زدن معیشت مردم به مذاکره با آمریکا هستند.
این طیف اصلا به این سؤال پاسخ نمی‌دهند که اگر بایدن در پی لغو تحریم‌هاست پس چطور در مقطعی که در دولت باراک اوبامای مودب! و باهوش! معاون اول رئیس‌جمهور بود، چنین اقدامی انجام نداد؟!
از تیرماه 94 که برجام امضا شد تا بهمن 95 که ترامپ به کاخ سفید راه یافت، دولت اوباما بارها و بارها توافق هسته‌ای را به‌صورت فاحش نقض کرد.
به گزارش کبنا، ایرنا نوشت: بایدن در مصاحبه‌ای که توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز با وی انجام داد، در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
بایدن در آن مقاله نوشته بود: اگر‌ایران به تعهدات برجامی‌اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به‌این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضدایرانی را لغو می‌کند.
جمهوری اسلامی‌ایران نیز همواره اعلام کرده است در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی‌از سوی دیگر طرف‌های‌این توافق بین المللی، گام‌های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی‌از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود.
به نوشته نیویورک تایمز، دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی اش‌این است که به محض‌اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در‌ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از‌این مصاحبه ، به موضوع موشکی‌ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در‌این باره، در عین حال اذعان کرد: واقعیت‌این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به برنامه هسته‌ای(ایران) است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در سال 2018 به طور یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های ظالمانه‌ای را علیه‌ایران اعمال کرد.
نگاه رئیس جمهوری منتخب آمریکا به برجام
«جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا از روز ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ یعنی کمتر از دو ماه دیگر (اول بهمن) وارد اتاق بیضی کاخ سفید می‌شود و به صورت رسمی‌سکان رهبری‌ایالات متحده را در دست می‌گیرد. اگرچه قوانین‌این کشور اجازه هیچ دخالتی را به فرد منتخب مردم در اداره امور ریاست جمهوری تا زمان فوق نمی‌دهد اما وی از هم اکنون در حال چینش وزرا، مشاوران و گروه همراه خود در کاخ سفید است و خط سیاست‌های کلان خود را نیز آماده می‌سازد. از‌اینرو ارزیابی‌های گوناگونی از خط مشی و رویکردهای احتمالی وی در قبال موضوعات داخلی و خارجی مطرح می‌شود. بیشتر تحلیلگران چالش‌های داخلی همچون مدیریت مقابله با ویروس کرونا، بحران و رکود اقتصادی و مسائل نژادی و شکاف اجتماعی در آمریکا را مهمترین دغدغه بایدن می‌دانند. اگرچه سیاست خارجی پس از موضوعات فوق قرار می‌گیرد اما بیشتر کارشناسان و اندیشکده‌ها در غرب اعتقاد دارند موضوع برجام و نحوه تعامل با‌ایران از اولویت‌دارترین پرونده‌ها در حوزه سیاست خارجی دولت بایدن است. بایدن از دوره پیش از انتخابات تصمیم خود مبنی بر بازگشت به برجام را اعلام کرده بود. به همین دلیل اتاق‌های فکر آمریکایی و اروپایی دیدگاه‌ها و تحلیل‌های گوناگونی را در زمینه بازگشت‌ایالات متحده به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بیان می‌کنند؛ توافقی که «دونالد ترامپ» با خروج از آن در سال ۲۰۱۸ به شدت به اعتبار آمریکا و مفاد توافق و مزایای‌این قرارداد برای‌ایران آسیب وارد کرد. در بخش زیر بخش‌هایی از تحلیل مراکز پژوهشی غرب در‌این زمینه آورده شده است. لازم به ذکر است برخی از‌این ارزیابی‌ها مربوط به دوره پیش از مشخص شدن نتیجه انتخابات روز ۱۳ آبان‌ایالات متحده است.
برجام، اولویت دارترین پرونده سیاست خارجی بایدن
اندیشکده «بروکینگر» در گزارشی با عنوان «به دنبال توافق هسته‌ای سریع و موقت» دیدگاه‌های کارشناسان خود را در مورد مسائل مختلف بین المللی جویا شد.این مرکز پژوهشی که چندسالی است در رتبه نخست برترین اندیشکده‌های آمریکا و جهان‌ایستاده است، پیش از انتخابات در زمینه برجام و‌ایران آورد:
در حوزه سیاست خارجی یکی از فوری‌ترین پرونده‌ها برای بایدن‌ایران است. هنگامی‌که ترامپ در سال ۲۰۱۷ روی کار آمد، تهران توافقنامه‌ای را امضا کرد که محصول سال‌ها مذاکره سخت بود. هدف توافق جلوگیری از پیشرفت مداوم هسته‌ای تهران به سوی کسب تسلیحات اتمی‌بود.
درحالی که فشار حداکثری ترامپ منابع رهبران‌ایران را کاهش داد اما تهران به پذیرش توافقی تازه وادار نشد.این خط مشی منافع آمریکا در خاورمیانه را با مشکل مواجه کرد و همزمان خسارت‌هایی را برای ۸۰ میلیون‌ایرانی به همراه داشت.
در دولت رئیس جمهوری بعد یک دیپلماسی دقیق و پایدار برای بازیابی اعتماد میان‌ایالات متحده و دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای مورد نیاز خواهد بود تا موجب حرکت هر دو طرف در جهت رعایت تعهدات پیشین در توافق برجام شود.ایالات متحده و شرکای آن تلاش دارند از روند دیپلماتیک در تعامل با تهران جهت رفع نقایص توافق هسته‌ای برجام استفاده کنند. ...رهبران‌ایران هم به نوبه خود خواستار جبران میلیاردها دلار زیانی هستند که به واسطه از دست دادن تجارت، سرمایه گذاری و کاهش رشد اقتصادی ناشی از خروج‌ایالات متحده از برجام متحمل شده اند.
کاخ سفید از گذشته درس بگیرد
اندیشکده «مرکز امنیت آمریکایی نوین» نیز در دوره قبل از انتخابات راهکارهایی را به مسئول بعدی کاخ سفید در زمینه برجام ارائه کرد.این مرکز پژوهشی در گزارش خود با عنوان «در مورد‌ایران، دولت بعدی آمریکا باید گذشته را رها کند» عنوان داشت:
شرایط سال۲۰۲۱ که دولتی جدید در آمریکا قدرت را به دست خواهد گرفت به طور کامل متفاوت از آن شرایطی خواهد بود که در آن دولت باراک اوباما در مورد توافق هسته‌ای با‌ایران مذاکره کرد. اما دولت بعدی‌ایالات متحده می‌تواند درس‌های ارزشمندی را از تجربه دولت اوباما در توافق هسته‌ای و همچنین از فروپاشی برجام به خاطر خروج دولت ترامپ کسب کند. دولت‌ایالات متحده باید درباره چگونگی پیگیری بخش‌های هسته‌ای‌این توافق اولیه تصمیم‌گیری کند. ممکن است دولت بایدن تلاش کند که‌ایالات متحده و‌ایران را به برجام بازگرداند. احتمالاً‌این ساده‌ترین رویکرد خواهد بود.
از طرف دیگر بازگشت به توافق می‌تواند منجر به نارضایتی دائم مخالفان برجام، یعنی اسرائیل، عربستان سعودی و جمهوری خواهان کنگره از بایدن شود.
مقاومت حداکثری‌ایران در برابر فشار حداکثری ترامپ
اندیشکده بریتانیایی «چتم‌هاوس» نیز اگرچه در تحلیل خود دیدگاهی اروپا محور به بایدن و برجام داشت، اندکی قبل از انتخابات آمریکا در ارزیابی خود تلاش‌ها در مخالفت با‌این توافق و رویکرد رئیس جمهوری منتخب آمریکا را چنین عنوان کرد: برجام در سال ۲۰۱۵ میان‌ایران و قدرت‌های جهانی در قالب (گروه ۱+۵) امضا شد و در ازای رفع تحریم‌ها، محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای تهران‌ایجاد کرد.این توافقنامه از سوی حامیان آن یک موفقیت بزرگ چندجانبه ارزیابی شد اما جمهوریخواهان کنگره، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و اسرائیل با آن مخالفت می‌کردند.
دولت ترامپ و جمهوریخواهان از سال ۲۰۱۶ تلاش برای نابودی برجام را در دستور کار خود قرار دادند و در انتخابات آن سال‌این رویکرد را بخشی از کارزار انتخاباتی خود اعلام کردند که با استقبال کشورهای منطقه روبرو شد.
فشار حداکثری ترامپ به تدریج شدت گرفت و از سال ۲۰۱۸ با خروج از برجام تکمیل شد. بی نتیجه ماندن تلاش ترامپ برای کشاندن‌ایران به میز مذاکره ولی کاهش تعهدات برجامی‌ایران را موجب شد که با تشدید بیشتر فشارهای دولت آمریکا همراه بود. تهران برای تلافی اقدامات خصمانه دوسال اخیر ترامپ، از رعایت کامل برجام طی چند مرحله عدول کرد و راهبرد مقاومت حداکثری را در پیش گرفت تا اهرم فشاری را برای تغییر سیاست‌های واشنگتن به دست بیاورد.
دولت آمریکا، چه ترامپ باشد و چه بایدن، بهتر است از شکست‌های پیشین واشنگتن درس بگیرد.
بایدن در جستجوی مسیر دیپلماسی
اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» در گزارشی پس از اعلام پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، ضمن پرداختن به رویکرد دیگر اعضای برجام نسبت به اقدامات ترامپ، در زمینه بازگشت بایدن به برجام نوشت:
دولت بایدن می‌تواند روند به وجود آمده در دولت ترامپ به ویژه فشارحداکثری علیه‌ایران را معکوس کند. وی از زمان تحلیف در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ ، هفت ماه فرصت دارد تا قبل از انتخابات‌ایران با دولت حسن روحانی تعامل کند.
بایدن اعلام کرده‌است که دولت وی «روابط با‌ایران را در اولویت برنامه‌های خود قرار خواهد داد». او متعهد شده‌است که در ازای بازگشت‌ایران به تعهدات برجامی، دولت وی نیز به توافق هسته‌ای باز خواهدگشت.
همچنین بایدن اظهار داشت که می‌خواهد «راهی مطمئن برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با تهران» پیشنهاد دهد. بسیاری از افراد تیم سیاست‌خارجی بایدن در جریان مذاکرات هسته‌ای در دولت «باراک اوباما» حضور داشته‌اند و یا افرادی هستند که دیدگاه‌هایی مشابه با آنان دارند.
موانع داخلی و خاورمیانه‌ای دولت بایدن
شورای آتلانتیک در گزارش دیگری انتخاب جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور‌ایالات متحده را مایه خوش‌بینی در بسیاری از مناطق و کشورهای جهان دانست و ابراز امیدواری کرد «دیپلماسی واقعی و تعامل – و نه آرزوی تسلیم کامل‌ایران - روش ارجح سیاست کاخ سفید در قبال‌ایران پس از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ باشد».
در این گزارش تحلیلی تصریح شد: چهار سال «فشار حداکثری» بی رحمانه توسط دولت ترامپ منجر به نابودی اقتصاد‌ایران شد، اما نتوانست به اهداف تعیین شده دست بیابد.ایران پیشنهاد ترامپ برای بازگشت به میز مذاکره جهت کسب یک توافق «بهتر» را نپذیرفت و حتی وادار کردن جمهوری اسلامی‌به انجام خواسته‌های واشنگتن هم کارساز نبود. دولت بایدن می‌تواند تنش‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. انتظار می‌رود که بایدن نیز به رویکرد دولت باراک اوباما، یعنی احیای دیپلماسی چندجانبه که در سال ۲۰۱۵ منجر به توافق برجام شد، رجوع کند.
دولت بایدن برای‌ایجاد شرایط دوران اوباما که منجر به توافق برجام شد به سراغ متحدان سنتی خود - انگلیس، فرانسه و آلمان - و همچنین اتحادیه اروپا خواهد رفت. در همان زمان، کشورهای اروپایی تلاش خواهند کرد تا در فاصله بین انتخابات‌ایالات متحده و مراسم تحلیف بایدن اقدامات مثبتی را انجام دهند.
چند مانع بر سر راه دیپلماسی جدید بایدن وجود دارد: نخستین موضوع نبود زمان کافی تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۱ایران است. چالش بعدی اقدامات مخرب و لابی عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اسرائیل علیه‌ایران و توافق برجام است؛ موضوع سوم مقابله با تحریم‌هایی است که دولت ترامپ در دوره پس از انتخابات تا تحویل کلید کاخ سفید به بایدن وضع می‌کند.
بازگشت به برجام يا خروج از ان پي تي
رسانه‌هاي امريكايي در واكنش به طرح نمايندگان مجلس شوراي اسلامي با عنوان «اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها» در پي ترور شهيد محسن فخري‌زاده از تضارب آرا در ميان مقام‌هاي سياسي جمهوري اسلامي ايران براي واكنش به تحولات اخير مي‌نويسند. ري تكيه، تحليل‌گر كهنه‌كار مسائل ايران در گفت‌وگويي با پايگاه خبري انديشكده شوراي روابط خارجي مي‌گويد:«ترور اخير اثري پارادوكسيكال بر دو جناح ايران بر جا مي‌گذارد و باعث تقويت مواضع هر دو طرف مي‌شود. از يك طرف تندروها مي‌گويند كه برجام باعث لغو تحريم‌ها، توقف خرابكاري در برنامه هسته‌اي و جلوگيري از ترور دانشمندان نشد، از سوي ديگر ميانه‌روها اين اتفاق را نشانه‌اي از اين توصيف مي‌كنند كه دشمن اسراييلي تا چه اندازه از دورنماي تعامل ايران با دولت جديد امريكا نگران و عصباني شده است.» باراك راويد، خبرنگار اسراييلي پايگاه خبري اكسيوس هم در گزارشي ايران را در مقابل يك دو راهي جدي توصيف مي‌كند. اين گزارش تاكيد مي‌كند كه مقام‌هاي ايران در مقابل اين سوال قرار دارند كه آيا بايد همين الان در واكنش به تحولات اخير سرعت و قدرت برنامه هسته‌اي‌شان را افزايش دهند يا مدتي صبر كنند تا دولت جديد در امريكا كار خود را آغاز كند و گزينه تعامل با اين دولت را ابتدا بررسي كنند.
برنده نهايي ايران است
رانج علاءالدين، پژوهشگر مهمان انديشكده بروكينگز در مقاله‌اي كه در وب‌سايت اين انديشكده منتشر شده است تحت عنوان «ايران يك نبرد را خواهد باخت اما جنگ را مي‌برد» از گزينه‌هاي ايران براي مقابله با عوامل منطقه‌اي و بين‌المللي نوشته است كه تلاش مي‌كنند تا قبل ۲۰ ژانويه و روي كار آمدن دولت جديد در امريكا، بيشترين آسيب‌ها را به برنامه هسته‌اي و نفوذ منطقه‌اي ايران بزنند. اين تحليل‌گر مسائل خاورميانه معتقد است در حالي كه رقبا و دشمنان ايران تلاش مي‌كنند بيشترين آسيب‌ها را به ساختار امنيتي و شبكه نفوذ تهران در منطقه بزنند، ايران در طول 40 سال گذشته ثابت كرده كه توانايي فوق‌العاده‌اي در بازسازي توان امنيتي خود و بازآفريني نيروهاي متحدش در منطقه در قالب‌هاي جديد دارد. او در اين نوشته تاكيد مي‌كند:«در بدترين حالت ايران در شرايطي قرار مي‌گيرد كه بايد با اين واقعيت روبه‌رو شود كه رقبايش مي‌توانند با از ميان برداشتن افراد موثر در برنامه هسته‌اي و نفوذ منطقه‌اي ايران به قدرت ايران ضربه بزنند و اين كار را خواهند كرد اما رهبران تهران خيال‌شان راحت است كه دشمنان هر چند توانايي دارند كه اشخاص را حذف كنند اما براي‌شان بسيار مشكل خواهد بود كه نهادها و شبكه‌هايي كه امنيت ملي ايران را درون مرزها و در منطقه تامين مي‌كنند از بين ببرند.
گزينه‌هاي ايران براي انتقام
يانيف كوبوويچ، خبرنگار روزنامه هاآرتص در گزارشي نوشته است كه ايران گزينه‌هاي متعددي براي انتقام از اسراييل در پي ترور دانشمند ارشد هسته‌اي دارد. به نوشته هاآرتص ايران چه در مديترانه، چه در خليج فارس، چه در مرزهاي لبنان و چه در جولان اشغالي مي‌تواند عمليات تلافي‌جويانه‌اش را انجام دهد. به نوشته گزارشگر هاآرتص، دستگاه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي اسراييل از زمان عمليات تروريستي در ايران در حالت هشدار قرار گرفته‌اند. اين گزارش اضافه مي‌كند كه مقام‌هاي امنيتي اسراييل به مقام‌هاي اين كشور هشدار جدي داده‌اند در صورتي كه قصد سفر به كشورهاي حاشيه خليج فارس را دارند در صورت امكان اين سفرها را لغو كنند و اگر نمي‌توانند از اعلام سفر خود خودداري كرده و از گذاشتن عكس خودشان و محل اقامت‌شان در شبكه‌هاي اجتماعي خودداري كنند.
اثر طرح مجلس بر تعامل ايران با دولت جديد امريكا
نيوزويك در گزارشي به نقل از كارشناسان مسائل سياست خارجي امريكا مي‌نويسد كه طرح مجلس شوراي اسلامي براي افزايش ذخاير اورانيوم غني شده و كاهش دسترسي بازرسان بين‌الملل، اثر چنداني بر دورنماي مذاكرات آينده اتمي نخواهد داشت. جرت بلانك كه در دوران اوباما معاون هماهنگ‌كننده اجراي برجام در وزارت خارجه بود به نيوزويك مي‌گويد:«حتي در صورت تصويب اين طرح در نهادهاي بالادستي مانند شوراي نگهبان باز هم فضاي زيادي براي مذاكره باز باقي مي‌ماند.» بلانك كه در حال حاضر پژوهشگر ارشد برنامه استراتژي و جغرافياي اقتصادي در موقوفه كارنگي است، معتقد است هر گامي كه ايران در جهت كاهش تعهداتش در برجام برداشته است، برگشت‌پذير است. او مي‌گويد:«هر دو طرف علاقه خود را براي بازگشت به تعهدات برجامي ابراز كرده‌اند، مسائلي هست كه ممكن است باعث ايجاد مشكل شود اما همين كه دو طرف يك هدف مشترك را اعلام كرده‌اند، خبر خوبي به نظر مي‌رسد.» ريچارد جانسون، معاون ديگر هماهنگ‌كننده اجراي برجام در دولت امريكا كه در دوران اوباما منصوب شد و با خروج ترامپ از برجام از اين مقام استعفا داد هم با سلف خود هم عقيده است و به نيوزويك مي‌گويد:«بعيد مي‌دانم كه اقدام مشخص مجلس اثر خاصي در شرايط كنوني داشته باشد.» او معتقد است كه بدترين نتيجه محتمل از اين طرح، افزايش ذخاير اورانيوم يا سطح غني‌سازي ايران نيست بلكه احتمال اخراج بازرسان هسته‌اي آژانس است. جانسون مي‌گويد:«تا به امروز ايران گام‌هايش را بسيار دقيق و حساب شده برداشته و ساختار راستي‌آزمايي را كه مورد توقع مذاكره‌كنندگان برجام بود تاكنون از بين نبرده است.»
بازگشت احتمالی دموکرات‌ها به برجام با هوس برجام ۲ و ۳ است
«توماس فریدمن» ستون‌نویس روزنامه «نیویورکتایمز» طی مصاحبه‌ای درباره برنامه‌های بایدن برای ساعات و ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، از او پرسید که آیا هنوز به یادداشت چند هفته قبلش در وبگاه «سی‌ان‌ان»، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تبعیت سفت و سخت به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات متحده هم دوباره به این توافق بازمی‌گردد، البته به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی» و تحریم‌هایی که دونالد ترامپ بر ایران وضع کرده را لغو می‌کند، پایبند است.
سرویس بین الملل جوان آنلاین: رئیس‌جمهور منتخب امریکا در مصاحبه‌ای در مورد ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، موضع قبلی‌اش را مبنی بر بازگشت به برجام در صورت تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی تکرار و در عین حال، تأکید کرده است هر زمان نیاز باشد، امریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد؛ سخنانی که سه نکته اساسی را روشن می‌سازد: اول و قبل از هر چیز بازهم قرار است ایران عهدشکن جلوه داده شود و هدف مدیون‌نمایی قرار گیرد، انگار نه انگار که ترک برجام اقدامی امریکایی بوده است و از طرف دیگر، نکته بسیار مهم این است که امریکا در دوره ترامپ بعد از خروج از برجام چند فرمان اجرایی و قانون کاتسا را در کنگره تصویب کرده که علاوه بر تحریم‌های برجامی دستمایه ده‌ها مورد تحریم علیحده علیه نهادها و افراد ایرانی شده و بازگشت به برجام بالفرض هم که صورت بگیرد با وجود تداوم این‌گونه تحریم‌ها مثلاً تحریم علیه سپاه به ادعای تروریستی بودنش، بازگشت نه به آن «تقریباً هیچ» سابق که این بار به «هیچ مطلق» خواهد بود، آن هم با منت گذاشتن و تداوم فشار برای کشاندن مذاکرات به عرصه موشکی و منطقه‌ای.
«توماس فریدمن» ستون‌نویس روزنامه «نیویورکتایمز» طی مصاحبه‌ای درباره برنامه‌های بایدن برای ساعات و ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، از او پرسید که آیا هنوز به یادداشت چند هفته قبلش در وبگاه «سی‌ان‌ان»، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تبعیت سفت و سخت به توافق هسته‌ای بازگردد، ایالات متحده هم دوباره به این توافق بازمی‌گردد، البته به عنوان نقطه شروعی برای مذاکرات آتی» و تحریم‌هایی که دونالد ترامپ بر ایران وضع کرده را لغو می‌کند، پایبند است.
بایدن نیز در پاسخ به این سؤال فریدمن گفته است: «[کاری]سخت خواهد بود، اما بله.»
ستون‌نویس نیویورکتایمز، درباره موضع بایدن حول برجام (که حین مصاحبه تشریح شد) نوشت: «دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب [اتم]به کار رود، افزایش یابد - زمانی که طبق توافق کنونی ۱۵ سال است - و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای شرورانه ایران از طریق نوابش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد.»
فریدمن ادامه داد: «در حالت ایده‌آل، تیم بایدن می‌خواهد شاهد این باشد که مذاکرات آتی نه تنها شامل امضاکنندگان اصلی توافق - ایران، امریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا - باشد، بلکه همسایگان ایران مخصوصاً عربستان سعودی و امارات عربی متحده را نیز در بر گیرد.» وی با بیان اینکه از نظر تیم بایدن نگرانی امنیت ملی امریکا اکنون تحت کنترل درآوردن مجدد برنامه هسته‌ای ایران و نظارت کامل بر آن است، افزود: «از دید آنها، تولید سلاح اتمی در ایران تهدید مستقیم امنیت ملی برای ایالات متحده و رژیم جهانی کنترل تسلیحات اتمی ان‌پی‌تی است.»
نیویورکتایمز در ادامه به نقل از بایدن نوشت: «ببینید، صحبت‌های زیادی درباره موشک‌های نقطه‌زن و تمام چیزهای دیگر که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، وجود دارد. اما حقیقت اینجاست که بهترین راه برای رسیدن به ثبات نسبی در منطقه، مقابله با برنامه هسته‌ای [ایران]است.»
بایدن در این مصاحبه پیرو تلاش تبلیغاتی غرب برای القای اینکه توسعه توان هسته‌ای در ایران اساسا هدف نظامی دارد، گفته است: «اگر ایران به بمب اتم برسد، فشار عظیمی بر سعودی‌ها، ترکیه، مصر و دیگران وارد می‌شود تا آنها نیز تسلیحات اتمی خود را به‌دست بیاورند و آخرین چیزی که ما در این نقطه از جهان به آن نیاز داریم، تجمع تسلیحات اتمی است.» بر این اساس، وی درباره برنامه خود در قبال ایران گفت: «ما از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهیم شد و همچنین به برنامه موشکی ایران نیز خواهیم پرداخت.»
پیش‌تر «جیک سالیوان» گزینه مشاور امنیت ملی بایدن نیز گفته بود اگر ایران به تعهداتش بازگردد و با حسن نیت، آماده انجام مذاکرات بعدی باشد بایدن نیز آماده است همان کار را انجام دهد.
برنامه هسته‌ای ایران بدون وقفه ادامه می‌یابد
علیرضا میریوسفی، سخنگوی دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در دفتر سازمان ملل در نیویورک در گفتگو با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» تأکید کرد برنامه هسته‌ای ایران طبق برنامه ادامه خواهد یافت. او در مکاتبه‌ای ایمیلی با این شبکه با اشاره به ترور شهید «محسن فخری‌زاده» گفت هرچند که دانشمندی بزرگ و یک قهرمان ملی قربانی تروریسم دولتی شد، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران طبق برنامه ادامه خواهد یافت.
وی افزود: ایران تاکنون توطئه‌های زیادی را برهم زده و در برابر تهدیدات خارجی هوشیار خواهد ماند، اما وقفه‌ای در کار هسته‌ای آن ایجاد نخواهد شد. میریوسفی در ادامه گفت: همیشه گفته‌ایم که برنامه هسته‌ای ما اهداف صلح آمیز را دنبال می‌کند. وی در ادامه به فتوایی از مقام معظم رهبری در خصوص ممنوع بودن تولید سلاح‌های کشتار جمعی به دلیل مغایرت آن با دین اسلام اشاره کرد.
بایدن برای بازگشت به برجام همان شروط ترامپ را تکرار کرد
کیهان نوشت: جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در مصاحبه با نیویورک تایمز گفت که به شرط تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها، به برجام بازخواهد گشت. روزنامه نیویورک تایمز در ادامه نوشت: دیدگاه بایدن و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب [اتم] به کار رود، افزایش یابد- زمانی که طبق توافق کنونی ۱۵ سال است- و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای ]به زعم آمریکا[ شرورانه ایران از طریق نوابش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد.
گستاخی بایدن
توماس فریدمن، ستون‌نویس نیویورکتایمز ادامه داد: در حالت ایده‌آل، تیم بایدن می‌خواهد شاهد این باشد که مذاکرات آتی نه تنها شامل امضاکنندگان اصلی توافق- ایران، آمریکا،روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا- باشد، بلکه همسایگان ایران مخصوصاًً عربستان سعودی و امارات عربی متحده را نیز در بر گیرد. فریدمن با بیان اینکه از نظر تیم بایدن نگرانی امنیت ملی آمریکا اکنون تحت کنترل درآوردن مجدد برنامه هسته‌ای ایران و نظارت کامل بر آن است، افزود: از دید آنها، تولید سلاح اتمی‌در ایران تهدید مستقیم امنیت ملی برای ایالات متحده و رژیم جهانی کنترل تسلیحات اتمیِ اِن‌پی‌تی است. نیویورکتایمز در ادامه به نقل از بایدن نوشت: ببینید، صحبت‌های زیادی درباره موشک‌های نقطه‌زن و تمام چیزهای دیگر که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، وجود دارد. اما حقیقت اینجاست که بهترین راه برای رسیدن به ثبات نسبی در منطقه، مقابله با برنامه هسته‌ای [ایران] است.
به گزارش فارس، بایدن درباره برنامه خود در قبال ایران گفت: ما از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهیم شد و همچنین به برنامه موشکی ایران و مسائل منطقه‌ای نیز خواهیم پرداخت. وی در اظهارنظری گستاخانه تأکید کرد که هر زمان نیاز باشد، آمریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد و ایران نیز این موضوع را می‌داند.
تکرار یاوه‌گویی‌های ترامپ
بایدن در اظهارات فوق دقیقاً یاوه‌گویی‌های ترامپ و پمپئو را تکرار کرده است. وی در اظهاراتی گستاخانه شرط بازگشت به برجام را دائمی‌کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران و تعمیم برجام به حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای اعلام کرده است. این دقیقاً همان 12 شرط گستاخانه پمپئو و تکرار مواضع ضدایرانی ترامپ است. جو بایدن پیش از این نیز در اظهاراتی ضدایرانی تأکید کرده بود که روش‌های هوشمندانه‌تری برای فشار و تحریم علیه ایران وجود دارد که ترامپ از آنها غفلت کرده است.
سکوی برجام!
اعضای ارشد تیم بایدن که مقامات احتمالی دولت آینده آمریکا هستند، در هفته‌های گذشته صراحتا اعلام کرده‌اند که برجام برای دولت بایدن همانند یک سکو برای دائمی‌کردن محدودیت‌های هسته‌ای و ضمیمه کردن صنعت موشکی و قدرت منطقه ایران به توافق هسته‌ای است. با این‌حال دو طیف سهل اندیش و مأموریت‌دار در داخل، با ذوق‌زدگی برای مذاکره با بایدن لحظه شماری می‌کنند و مدعی هستند که نباید اقدامی انجام دهیم که بایدن از بازگشت به برجام منصرف شود!
شرطی‌سازی اقتصاد!
علی‌رغم آنکه اکنون حدود
5 سال و نیم از امضای برجام سپری شده است و با وجود اینکه در این مقطع قیمت دلار و خودرو و سکه و مسکن و مرغ و تخم‌مرغ و گوشت و لوازم خانگی و... به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته است، بزک‌کنندگان برجام همچنان مشغول شرطی‌سازی اقتصاد و گره‌زدن معیشت مردم به مذاکره با آمریکا هستند.
این طیف اصلا به این سؤال پاسخ نمی‌دهند که اگر بایدن در پی لغو تحریم‌هاست پس چطور در مقطعی که در دولت باراک اوبامای مودب! و باهوش! معاون اول رئیس‌جمهور بود، چنین اقدامی انجام نداد؟!
از تیرماه 94 که برجام امضا شد تا بهمن 95 که ترامپ به کاخ سفید راه یافت، دولت اوباما بارها و بارها توافق هسته‌ای را به‌صورت فاحش نقض کرد.
فایل مرتبط (60.33 KB)
