تجمع مردم سیستان نسبت به حقابه هیرمند

کبنا ؛آب مایه حیات است؛ مردمی که در سیستان‌وبلوچستان زندگی می‌کنند اما از آن بی‌بهره‌اند و این اوضاع، آنان را ناگزیر به اعتراض کرده است؛ اعتراضی که صبح دیروز درحالی گروهی از شهروندان زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در شمال استان سیستان‌وبلوچستان را به پایانه مرزی میلک، واقع در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان کشاند که سال‌هاست آنان نسبت به وضعیت دریافت حقابه‌شان از رودخانه هیرمند معترضند و البته سال‌هاست که کسی از مسوولان صدای‌شان را نمی‌شنود و اگر هم احیاناً واکنشی نشان بدهند، عمدتاً شبیه به واکنشی است که روز گذشته ازسوی معاون امنیتی وزارت کشور دولت سیزدهم دیدیم. واکنشی که این‌بار هم شبیه به اغلب موارد گذشته در این خصوص و مسائل دیگر، ناظر بود بر راهکاری دوبخشی که البته صرفاً منحصر به حل این مشکل خاص در این منطقه خاص جغرافیایی نیست؛ راهکاری که اولاً «وعده حل مشکل در آینده» می‌دهد و تاکید دارد بر پیگیری مشکلات از طریق مذاکره و روش‌هایی از این دست و ثانیاً «هشدار امنیتی» می‌دهد به مردمی که در مضیقه‌اند و ناگزیر به اعتراض! الگوی واکنش مسوولان یا همان راهکار دوبخشی حاکمیت که در این فقره، به‌روشنی در اظهارات مجید میراحمدی قابل ردیابی و رویت است، مشخصاً از این قرار بود که این مقام ارشد در وزارت کشور دولت سیزدهم، ابتدا ضمن تاکید بر «حق قانونی حقابه ایران از رود هیرمند»، به اختصار اعلام کرد که این حقوق هم‌اکنون از «مسیر مذاکره و گفت‌وگو در حال پیگیری است» و بعد، به تفصیل به شق دوم این الگوی واکنشی پرداخت و با بیان اینکه «هرگونه اقدامی خارج از این مسیر از جمله فراخوان و تجمعات نه‌تنها کمکی نمی‌کند، بلکه در روند تحقق این حق قانونی اخلال ایجاد خواهد کرد»، تاکید کرد: «بدون شک با کسانی که دست به اقدامات غیرقانونی زده‌اند، برخورد خواهد شد.» جمعی از مردم منطقه سیستان در شمال سیستان و بلوچستان امروز جمعه تجمع اعتراض آمیزی نسبت به دریافت حقابه هیرمند در مقابل پایانه مرزی میلک برگزار کردند.
      
 به گزارش کبنا، جمعی از مردم شهرستانهای زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در شمال سیستان و بلوچستان نسبت به دریافت حق آبه رودخانه هیرمند تجمع اعتراض آمیزی در پایانه مرزی میلک نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان برگزار کردند.
 شرکت کنندگان در این تجمع با در دست داشتن پلاکاردهایی از مسوولان کشوری خواستند تا نسبت به دریافت حق آبه رودخانه هیرمند با مسوولان کشور افغانستان به طور جد وارد مذاکره شوند.
 این تجمع از ساعت ۹ امروز در پایانه مرزی میلک آغاز شد پس از حدود دو ساعت بدون هیچ مشکلی پایان یافت.
 پس از پایان مسالمت آمیز این تجمع تعداد اندکی از مردم بومی میلک اقدام به شکستن شیشه سه کامیون متعلق به اتباع افغانستان مستقر در پایانه مرزی میلک کردند که بلافاصله نیروهای انتظامی با ورود به محل از ادامه این حرکت جلوگیری به عمل آوردند.
 با متفرق کردن این افراد اوضاع در مرز میلک آرام است.
 همچنین امروز تجمع اعتراض آمیزی نسبت به دریافت حقابه هیرمند در مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شد.
 در این تجمع اعتراضی مردم از مسوولان کشوری خواستند تا نسبت به دریافت حق آبه هیرمند با مسوولان کشور افغانستان وارد مذاکره شوند.
 همچنین مردم معترض در مقابل کنسولگری از مسوولان و برادران مسلمان خود در افغانستان نسبت به عدم رها سازی آب گلایه کردند.
 قابل ذکر است عصر روز گذشته فرمانداری هیرمند واقع در شمال سیستان و بلوچستان برگزاری هر گونه تجمع در مقابل پایانه مرزی میلک را غیرقانونی اعلام کرده بود.
 پارسال اشرف غنی رییس جمهور وقت افغانستان بند کمال خان ایجاد شده بر رودخانه هیرمند را افتتاح کرد.
 رودخانه هیرمند از کوههای بابا یغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی بیش از هزار کیلومتر به مرز ایران در منطقه سیستان می‌رسد.
 این رودخانه سرچشمه تالاب بین المللی هامون بود که اکنون با گذشت دو دهه این تالاب به سبب بروز خشکسالی و عدم رها سازی حق آبه ایران از افغانستان خشکیده است. 
ساخت سد کمال خان برروی رودخانه هیرمند ور ولایت نیمروز افغانستان موجب جلوگیری از انتقال آب به ایران شده است.
 براساس معاهده سال ۱۳۵۱ که به امضای دولتین ایران و افغانستان رسیده، دولت افغانستان موظف به رها سازی ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از ذخیره سد کجکی در ولایت هلمند به عنوان حق آبه ایران شده است.
 بنابر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور، آنچه صبح دیروز به‌طور مشخص مورد مطالبه و درخواست معترضان شده و آنان را از شهرهای محل سکونت‌شان در استان سیستان‌وبلوچستان برای برگزاری تجمع اعتراضی و رساندن صدای‌شان به گوش مسوولان به نقطه صفر مرزی و پایانه مرزی «میلک» رساند، «خودداری مسوولان افغانستان در رهاسازی آب هیرمند» بود. حال آنکه با نگاهی به ویدیوها، تصاویر و گزارش‌هایی که به‌طور مستقل از رسانه‌های حاکمیتی، از منطقه مخابره شده و می‌شود، می‌توان دریافت که معترضان درعین‌حال مسوولان جمهوری اسلامی را نیز به‌دلیل آنچه «کوتاهی و تعلل در انجام و پیشبرد مذاکرات و کم‌توجهی به این مساله» عنوان کردند، مورد انتقاد قرار داده و به عملکردشان اعتراض کردند. جالب آنکه معاون امنیتی وزارت کشور درحالی از برخورد با اقدامات غیرقانونی معترضان گفته و عصر روز پنجشنبه نیز فرمانداری هیرمند واقع در شمال سیستان‌وبلوچستان، برگزاری هرگونه تجمع مقابل پایانه مرزی میلک را غیرقانونی اعلام کرده بود که به موجب اصل 27 قانون اساسی برگزاری این دست تجمعات تا زمانی که «بدون حمل سلاح» بوده و «مخل به مبانی اسلام» نباشد، قانونی و مجاز می‌داند. آن‌طورکه ایرنا در گزارشی در این رابطه خبر داده، «شرکت‌کنندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی از مسوولان کشوری خواستند تا نسبت به دریافت حقابه رودخانه هیرمند با مسوولان کشور افغانستان به‌طور جد وارد مذاکره شوند.»
اعتماد نوشت:تجمعی که از ساعت ۹ جمعه در پایانه مرزی میلک آغاز شد و درحالی پس از حدود 2 ساعت به پایان رسید که حتی خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی نیز در گزارش خود در این رابطه تصریح کرد که «تجمع بدون هیچ مشکلی» برگزار شده و پایان یافته است. این درحالی است که همزمان ویدیوهایی نیز همرسان شده که نشان‌دهنده بالاگرفتن تنش در لحظات و دقایقی از تجمع است. لحظاتی که ظاهراً مربوط به پس از اتمام زمان 2 ساعت‌های است که تجمع به‌صورت مسالمت‌آمیز درحال برگزاری بوده است. آن‌جا که تعدادی از افراد حاضر در محل برگزاری تجمع، به سوی چند کامیون و خودروی سنگین حمله کرده درحالی شیشه 3 کامیون را شکستند که بنابر این گزارش، این 3 کامیون متعلق به اتباع افغانستان مستقر در پایانه مرزی میلک بوده است. این درحالی بود که این تنش موردی در تجمع روز گذشته نیز با ورود ماموران نیروهای انتظامی به ماجرا، بیش از آن ادامه نیافته و متوقف شده است. همچنین درحالی تجمع اعتراضی در نقطه صفر مرزی درمجموع بدون بروز مشکل اساسی برگزار شد و به پایان رسید که اگرچه هنوز تغییری در اوضاع و احوال نامساعد آب سیستان‌وبلوچستان رخ نداده و مسوولان افغانستانی نیز دست‌کم تا زمان نگارش این گزارش، واکنشی ناظر بر پذیرش و همکاری یا خودداری و بی‌توجهی در مقابل خواست جمهوری اسلامی مبنی بر رهاسازی آب هیرمند به سوی ایران، نشان نداده‌اند اما همزمان، تجمع مشابهی نیز در زاهدان برگزار شد؛ تجمع اعتراض‌آمیزی نسبت به دریافت حقابه هیرمند که در مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شد و معترضان در آن تجمع نیز از مسوولان کشوری خواستند تا نسبت به دریافت حقابه هیرمند با مسوولان کشور افغانستان وارد مذاکره شوند. معترضان بنابر گزارش برخی خبرگزاری‌ها، «معترضان زاهدانی همچنین از مسوولان و برادران مسلمان خود در افغانستان نسبت به عدم رهاسازی آب گلایه کردند.» این درحالی است که سال گذشته وقتی طالبان هنوز قدرت را در افغانستان قبضه نکرده و اشرف غنی رییس‌جمهوری وقت افغانستان نیز بر سر کار بود و هنوز جلای وطن نکرده بود، در قامت رییس‌جمهوری این کشور در محل رودخانه هیرمند حاضر شد تا سدی جدید موسوم به کمال‌خان را افتتاح کند. سد یا بندی که درحالی روی رودخانه هیرمند و در ولایت نیمروز افغانستان افتتاح شده که ساخت آن امروز، منجر به جلوگیری از انتقال آب به ایران و بروز وضع و اوضاع ناگوار امروز شده است.

این درحالی است که رودخانه هیرمند از کوه‌های بابایغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی بیش از هزار کیلومتر به مرز ایران در منطقه سیستان می‌رسد. رودخانه‌ای که سرچشمه تالاب بین‌المللی هامون بوده اما درحال حاضر درحالی این تالاب به سبب بروز خشکسالی و عدم رهاسازی حقابه ایران از سوی مسوولان افغانستانی خشکیده که براساس معاهده سال ۱۳۵۱ که به امضای دولت‌های ایران و افغانستان رسیده، دولت افغانستان موظف به رهاسازی ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از ذخیره سد کجکی در ولایت هلمند به عنوان حقابه ایران شده است.
 پارتی‌بازی برای نان 10 هزارتومانی
اما مشکل مردم سیستان‌وبلوچستان تنها آب و حقابه نیست. هرچند از آن‌جا که «آب، مایع حیات است»، اگر حتی به واقع همین یک مشکل در کار بود، باید اوضاع را با تعابیری همچون «فاجعه‌آمیز» و «بحرانی» توصیف کنیم. با این حال این اوضاع ناگوار حالا آن‌طورکه نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس یازدهم نیز به آن معترف است، فراتر از اینها و به نحوی ناشی از آن است که «زیرساخت‌های استان سیستان‌وبلوچستان مشکلات بسیار زیادی دارد»؛ این عضو مجمع نمایندگان استان سیستان‌وبلوچستان که تاکید دارد «جاده‌های اصلی این منطقه، جزو غیراستانداردترین جاده‌های کشور است و حتی یک پل هم ندارد»، همچنین درحالی از دولت و متولیان امر خواسته که برای این جاده فکری کنند که در عین حال می‌گوید: «تمامی جاده‌های روستایی به‌خاطر سیل از بین رفته و ما تماشاگر هستیم.» عبدالناصر درخشان که در این رابطه با شفقنا به گفت‌وگو نشسته، درعین‌حال از قیمت نان در این منطقه گفته و از مشکلات مردم این مناطق برای تهیه آن، به عنوان حداقل خوراک انسان!
این نماینده مجلس با بیان اینکه «مردم در ایرانشهر باید پارتی داشته باشند تا بتوانند از نانوایی نان خریداری کنند»، می‌گوید: «قیمت یک عدد نان به ۱۰ هزار تومان رسیده و صف‌های طولانی را در نانوایی‌ها شاهد هستیم.» درخشان در توضیح این مشکل، می‌گوید: «شرکت‌های حمل‌ونقل به‌دلیل افزایش هزینه حمل‌ونقل، از آوردن آرد به حوزه انتخابیه امتناع می‌کنند و عدم مدیریت در مجموعه‌های محلی و منطقه‌ای هم مزید بر علت شده است.» او در حالی خواستار توجه جدی‌تر دولت در این زمینه شده که تاکید دارد «نان کمترین نیاز و تغذیه هر فردی است و این عادلانه نیست که مردم از حداقل خوراک هم محروم باشند.» آنچه اما حتی از این نگران‌کننده‌تر است، این است که ظاهراً حتی این نماینده مجلس یکدست اصولگرای یازدهم هم چندان امیدی به عملیاتی شدن وعده‌های مسوولان ندارد. چه آنکه او در بخشی از همین سخنان، به برخی خسارات ناشی از سیل ازجمله خسارات سنگینی که به کشاورزان وارد شده، اشاره کرده و آن‌جا گفته است: «برای جبران خسارت سیل، اعتبار ۱۰۰۰ میلیارد تومانی در نظر گرفتند که فعلاً در حد شعار است!»