روایت «هزار درد بی درمان»

دولت دوازدهم و اسرار پنهان
آرمان ملی نوشت: يک سال و اندي از پايان دولت دوازدهم حسن روحاني مي‌گذرد و دولت جديدي با رويکردهاي تازه مستقر شده است. با اين حال به قرائت عده‌اي دولت حسن روحاني به واسطه برخي اتفاقات ناخواسته، برخي کارشکني‌ها و عدم هماهنگي‌ها يکي از مظلوم‌ترين دولت‌هاي پس از انقلاب است. جايي که اگر به نمودار عملکردي دولت دوازدهم نگاه کنيم و فقط پنج شنبه‌هاي افتتاح دولت را از نظر بگذرانيم مي‌بينيم چه ميزان اقدامات ثمربخش و افتتاح‌هاي سود‌ده در آن دولت انجام شده است. اما جداي از اين مسائل هرچند که انتقاداتي به عملکرد مخصوصا اقتصادي دولت روحاني وارد بود اما اگر به صراط عدالت پيش برويم دولت روحاني نيز با مصائب و مشکلاتي هم روبه‌رو بود که بر مسائل داخلي به ويژه اقتصاد کشور تاثير مي‌گذاشت. قدر مسلم هيچ کس فکرش را هم نمي‌کرد که آمريکا در سال 2018 بخواهد از برجام خارج شود و تحريم‌هاي يکجانبه و ظالمانه‌اي را عليه کشورمان بازگرداند. اما شرايط به سمت و سويي رفت که وضعيت اقتصادي کشور از ارديبهشت ماه سال 97 به اين سو متلاطم شد و اتفاقاتي افتاد که کم کم نارضايتي را در پي خود آورد. ماجراي ارز 4200 که به ارز جهانگيري معروف شد در حالي که خود شخص جهانگيري تاثيري در آن نداشت و اين تصويب سران قوا بود اما به نام او تمام شد. يا ماجراي افزايش قيمت بنزين و اتفاقات ناگوار آبان 98 که حسن روحاني؛ رئيس جمهور پيشين اخيرا در کتابي به آن اشاره کرده و اين طرح را نتيجه تصميم سران قوا اعلام کرده است. اينها تنها 2 نمونه از اتفاقاتي است که در دولت دوم روحاني رخ داد، همه چيز به پاي دولت نوشته شد و در نهايت دولت تنها ماند. جنگ اقتصادي منبعث از خروج آمريکا از برجام نيز يکي از مهم‌ترين مسائلي بود که دولت روحاني را در تندباد حوادث قرار داد. هر چند که بايد اذعان داشت با همه اين احوال دولت روحاني داراي ايرادات و اشکالاتي بود که به جهت عملکرد نه چندان مثبت رخ داد. مجموع اين مسائل است که بسياري معتقدند حسن روحاني و دولتمردانش همچون جهانگيري و ظريف سينه‌اي مملو از اسرار و ناگفته‌ها دارند ، هرچند که برخي نيز معتقدند که روحاني و مردانش هر آنچه بايد گفته مي‌شد را بايد در دولت خود بيان مي‌کردند نه اينکه امروز 13 ماه پس از روي کارآمدن دولت جديد مثال نوشداروي پس از مرگ سهراب باشند .
هزار درد بي‌درمان
چندي است که کتابي تحت عنوان «بدون دود، آتش و خون» که گزارشي تحقيقي درباره اثرات تحريم‌ها بر اقتصاد ايران است منتشر شده و روايت هاي جالب و جديدي را در گفت و گو با رئيس جمهور سابق و دولتمردانش آورده است. روايت‌هايي که شايد بتوان به عبارتي بهتر آنها را ناگفته‌هايي از آنچه بر دولت دوازدهم گذشته و پشت پرده برخي تصميم‌گيري‌ها و اقدامات دولت که بعضا با نارضايتي جامعه همراه بوده نيز خواند. بخشي از اين کتاب گفت‌وگويي با اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهور پيشين است که تحت عنوان «هزار درد بي‌درمان» آمده است. در اين بخش صحبت‌‌هايي از جهانگيري در خصوص مسائل مختلف مخصوصا مسائل اقتصادي مطرح شده که مي‌تواند پرده از علل برخي اتفاقات و تصميم‌گيري‌ها بردارد. جهانگيري مي‌گويد:« اگر بعد از ترامپ از برجام خارج مي‌شديم، الان هيچ امکاناتي براي مذاکره نداشتيم و بدتر اينکه ترامپ را خوشحال کرده‌ بوديم.» وي مي افزايد: « دولت تمام توانش را گذاشت که در جنگ اقتصادي دو کار مهم انجام دهد. مساله اول اداره اقتصاد و مسأله دوم دور زدن تحريم‌ها بود. آمريکا مي‌خواست ما نفت نفروشيم. کشتي به کشتي ما را دنبال مي‌کردند. وقتي نظام بانکي آنها عليه ما شد، تقريبا تمام مفرهاي انتقال پول به ايران را بستند.» وي توضيح مي‌دهد: «در اداره اقتصاد کشور سياست تجاري جديد را پيش گرفتيم. ما هم خيلي چيزها را مي‌دانيم. اينکه اقتصاد بايد آزاد باشد، رقابت توسعه پيدا کند و قيمت‌گذاري اشتباه است. اما مگر در مورد شرايط عادي صحبت مي‌کنيم. ما وسط ميدان جنگ بوديم. جهانگيري در خصوص داستان ارز 4200 توماني مي‌گويد: اينهم از آن جفاهاي تاريخي است. اگر دولت در آن مقطع ورود نمي‌کرد، قيمت ارز جهش عجيبي پيدا مي‌کرد. از چند هفته قبل‌تر ايادي برخي کشورهاي منطقه در بازار ايران رخنه کرده‌ بودند و دلار کاغذي جمع مي‌کردند. اسفند سال 96 کل ذخاير اسکناس بانک مرکزي به کمتر 100 ميليون دلار رسيده بود. تصور تحريم‌ کنندگان اين بود که اين وضعيت را ادامه دهند که فشار به تأمين کالاهاي اساسي برسد و داستاني مانند آنچه براي پوشک رخ داد، بازهم تکرار شود.» وي به سناريوهايي اشاره مي‌کند دو سناريو وجود داشت. اول اينکه همين وضعيت را ادامه دهيم. اتفاق عجيبي هم نبود، چراکه در طول دوره چهل سال گذشته، فقط هفت سال قيمت ارز آزاد بود. در دوره آقاي هاشمي چندين نرخ ارز وجود داشت. در دولت اول آقاي خاتمي ارز چندنرخي بود، بعد تک‌نرخي شد. در دولت احمدي‌نژاد هم‌ارز بازهم چند نرخي بود.» در جلسه بحث در مورد تعيين نرخ ارز آغاز مي‌شود. روايت جهانگيري اين است: «سناريوي دوم همين اتفاقي بود که اجرا شد. يعني تعيين قيمت واحد. قرار بود که قيمت ارز به عدد بالاتري برود ولي آقاي رئيس‌جمهور مخالف بودند و درنهايت 4 هزار تومان را پذيرفتند. بازهم بحث‌ها ادامه پيدا و کرد و قيمت 4 هزار و 200 تومان اعلام شد. جهانگيري در خصوص نقش و تاثير مجلس يازدهم در مسائل اقتصادي تصريح مي‌کند:«حضور مجلس يازدهم به‌غيراز شوک براي اقتصاد هيچ‌چيز نداشت. متأسفانه اين مجلس حتي درک درستي نکرد که همه اين فشارها و رفتارها در دوراني انجام مي‌دهد که جنگ اقتصادي ادامه دارد و دولت به معناي واقعي تنهاي تنهاست.»