فیلم | رئیسی به این دو دلیل نمی‌گذارد اینستاگرام برای همیشه فیلتر شود!

کبنا ؛چند روزی از تصمیم شورای امنیت کشور برای فیلترینگ تعدادی از شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها می‌گذرد و در آخرین اظهار نظر، احمد وحیدی وزیر کشور اعلام کرد این محدودیت‌ها تا عادی شدن شرایط ادامه خواهد داشت. همزمان نت بلاکس خسارت هر ساعت فیلترینگ اینستاگرام را حدود ۴۵ میلیارد تومان اعلام کرد و بر اساس اعلام مراکز رصد اقتصاد دیجیتال تنها در اینستاگرام حدود ۳ میلیون نفر مشاغل‌شان با چالش روبرو شده است. در این شرایط این پرسش است که آیا فیلترینگ اینستاگرام ادامه دار و همیشگی ست؟
             
به گزارش کبنا، آیا فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ همیشگی می‌شود؟ این پرسش با تشدید محدودیت‌های اعمال شده روز‌های اخیر از سوی وزارت ارتباطات و شرکت زیرساخت اینترنت و شورای ملی فضای مجازی بر اپلیکیشن‌ها و درگاه‌های دانلود اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های نرم‌افزاری قوت گرفته اما همچنان مهمترین نقل قول درباره آینده این اپلیکیشن‌ها همان است که خبرگزاری تسنیم در شب نخست اعمال محدودیت‌ها به نقل از مقامات وزارت ارتباطات و نهاد امنیتی صادرکننده این دستور نوشت: «این محدودیت‌ها دائمی نیست و به طور موقت اتخاذ شده است. » این تقریباً همان حرفی بود که عیسی زارعپور وزیر ارتباطات درباره‌اش صبح چهارشنبه در جلسه هیأت دولت گفته بود: «قطع سراسری پهنای باند اینترنت بین‌الملل یا فیلترینگ نخواهیم داشت اما به طور موقت و بنا بر تصمیم نهاد‌های امنیتی ممکن است محدودیت‌هایی ایجاد شود. »
این محدودیت‌ها را شرکت زیرساخت بر خدمات پایه و پهنای باند بین‌الملل اینترنت موبایلی ایجاد کرده و البته این اقدام سبب ایجاد اختلالات جدی در دسترسی به اینستاگرام و واتساپ شده. اگرچه بر روی اینترنت‌های ثابت این محدودیت‌ها یا اعمال نشده یا با شدت کمتری اعمال شده است اما چون بخش قابل توجهی از ظرفیت کاربران اینترنت در کشور را دارندگان گوشی‌های هوشمند که خدمات اینترنتی را بر پایه اینترنت موبایلی اپراتور‌ها دریافت می‌کنند، این محدودیت‌ها بزرگ به نظر می‌رسند.
چرا این قطعی‌ها موقت است؟
اگرچه طرفداران طرح صیانت چون روح الله مؤمن نسب و تعدادی دیگر از چهره‌های تندروی دیگر بر ضرورت تداوم این تصمیمات تأکید کرده‌اند اما آیا این تصمیم قرار است تداوم داشته باشد؟ آخرین گفت و گوی سید ابراهیم رئیسی با شبکه‌ای آمریکایی در تهران نشان می‌دهد او همچنان بر وعده انتخاباتی‌اش پایبند است. او در پاسخ به سؤال فعالیتش در شبکه‌های اجتماعی گفت: «ما همواره تأکید کردیم فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بسیار مهم است و بسیاری از مسائل زندگی روزمره مردم در این فضا دارد شکل می‌گیرد. از ارتباط تا کسب درآمد. »
            
این جمله را در کنار گفته‌های اخیر او درباره کیفیت اینترنت و صحبت‌هایش در مناظره‌های انتخاباتی که صراحتاً به دو میلیون فالوئر صفحه اینستاگرامش اشاره کرد و با تأکید بر اینکه بسیاری از مردم با این شبکه اجتماعی کسب درآمد می‌کنند، نشان می‌دهد او همچنان اعتقادی بر فیلترینگ این شبکه‌ها ندارد و در جایگاه بالاترین مقام اجرایی کشور در رأس دولت به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی و رئیس شورا‌های عالی دیگر مرتبط با مسأله، زیر بار چنین تصمیم نرود.
یک چالش بزرگ اجتماعی و اقتصادی
بر اساس آخرین گزارش ارائه شده از سوی مرکز ملی رصد اقتصاد دیجیتال کشور بیش از ۸۰ درصد این تجارت بر پایه شبکه‌های اجتماعی است. این آمار را اکوایران در این ویدیونوشت که می‌بینید، ۹ میلیون کاربر دارای کسب و کار مستقیم از اینستاگرام و بیش از ۱. ۷ میلیون شغل اعلام کرده است. افرادی که تعطیلی اینستاگرام در شرایط فعلی امرار معاش‌شان را به چالشی جدی مواجه می‌کند. همچنین بر اساس اعلام نت بلاکس هر ساعت فیلترینگ اینستاگرام خسارتی ۱. ۵ میلیون دلاری برای ایران دارد و در سوی دیگر مرکز کسب و کار‌های دیجیتال تهران در بیانیه‌ای از تداوم فیلترینگ و لطمات این تصمیم بر زندگی مردم گلایه کرده است. ۴۵۰ هزار پیج فعال فروشگاهی در اینستاگرام با این فیلترینگ دچار دردسر شدند و یک میلیون نفر به صورت مستقیم و ۳ میلیون نفر به تبع این چالش درآمد‌های اینستاگرامی‌شان به چالش افتاده است.
این البته ضرر بخش مردم است. در سوی دیگر حجم بزرگی از اقتصاد و سود حاصل از فروش اینترنت اپراتور‌های موبایلی حاصل از استفاده پهنای باند اینترنت بین‌الملل است. رقمی بزرگ که حاصل استفاده مردم از همین اپلیکیشن هاست. تجربه همه این سال‌ها نشان داده به رغم سرمایه‌گذاری‌های بسیار و حتی اعمال محدودیت‌های فیلترینگ، باز هم شبکه‌های اجتماعی داخلی نتوانستند عملکرد موفقی از نظر جذب مخاطب داشته باشند. چندی قبل محمد جواد آذری جهرمی در گفت و گو با پادکست سکه با انتقاد از‌ایده فیلترینگ بلند مدت، در روز‌های عادی گفته بود: « مدیر آپارات به من می‌گفت محتوا‌های تولیدی خودمان حتی در شرایط فیلترینگ در توئیتر که فیلتر است بیشتر از شبکه آپارات بازدید دارد! »
          
رویای صیانت پیشه‌گان محقق می‌شود؟
در این شرایط و با توجه به وعده‌ها و اعتقاد شخصی رئیس جمهور دولت سیزدهم، این تئوری که صیانت پیشه‌گان بتوانند‌ایده فیلترینگ دائم شبکه‌های اجتماعی و بستن دروازه ارتباطی با اینترنت بین‌الملل را از فرصت ایجاد شده عملی کنند، دور از ذهن است.
سیاست‌گذاران عالی و تصمیم سازان اگرچه در کوتاه مدت برای کنترل شرایط به سراغ گزینه‌ای رفته‌اند که در موارد قبلی چون پاییز ۹۶ و زمستان ۹۸ به سراغش رفته بودند، رفته‌اند اما این تصمیم را گزینه مناسب برای همیشه نمی‌دانند و صیانت از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هم با برخورد‌های سلبی احتمالاً سرنوشتی چون برخورد‌های مشابه در مسأله حجاب دارد.
برخورد‌هایی که پیشتر با ماهواره‌ها، ویدیو و دیگر وسایل ارتباطی جدید شد اما سرانجام به موفقیت نرسید. اتفاقی که احتمالاً در سال‌های پیش رو با رواج شبکه‌های اینترنت ماهواره‌ای گسترش خواهد یافت. اقداماتی که دولت‌هایی چون آمریکا و سرمایه داری به نام ایلان ماسک درباره‌اش سخن گفته‌اند. لغو معافیت‌ها و امکان استفاده از این اینترنت در ایران همان طور که پیش‌تر در روسیه و اوکراین بدون اجازه دولت روسیه اتفاق افتاده است.
اگرچه شاید امروز رواج این نوع از اینترنت در اختیار افراد زیادی در ایران قرار نگیرد اما عیسی زارعپور وزیر ارتباطات دولت سید ابراهیم رئیسی چهارشنبه گذشته با تأکید بر اینکه ورود این سبک از اینترنت باید با مجوز‌های لازم و تحت نظر دولت باشد گفت: « از نظر پروتکل‌های بین‌المللی هر تلاشی بدون اجازه ما خلاف است. تجهیزاتی هم دارد که امکان دسترسی به آن را دشوار می‌کند ولی به هر حال این خاصیت اینترنت‌های ماهواره‌ای است که ایجاد محدودیت بر آن‌ها را دشوار می‌کند. »