آخرین پروژه‌های آب کهگیلویه و بویراحمد؛ از آبرسانی به لیکک، تکلیف سد آبریز، طرح سد سرپری، سد چم‌شیر و سد تنگ سرخ

کبنا ؛برخی از شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد با تنش آبی مواجه هستند تا جایی که ناپایداری آب بعضی از مناطق شهرهای مختلف این استان را کلافه می‌کند. همچنین با وجود زمین‌های حاصل‌خیز و مناسب کشاورزی و سایر پروژه‌های آب‌بر و همچنین با وجود بارش‌های زیادی که در استان کهگیلویه و بویراحمد طراحی و تعریف پروژه‌های آبی جزء ضرورت‌های این استان به شمار می‌رود. آرش مصلح_ مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد_ که در باره تخصص، دانش و تجربه او در حوزه آب وصف زیادی می‌کنند، اسفند 1400 سکان این شرکت مهم را بر عهده گرفت. او در مدت یک سال گذشته تلاش‌های زیادی برای سر و سامان دادن به پروژه‌های مهم آبی کرده در ادامه با او گفت‌وگویی انجام گرفته که آن را می‌خوانید.
به گزارش کبنا، ساکنان کهگیلویه و بویراحمد که سرزمین آنان با وجود یک هزار و ۴۰۰ کیلومتر رودخانه و ۱۱ هزار کیلومتر آبراهه و مسیل و تولید سالیانه ۱۱ میلیارد متر مکعب آب یکی از پرآب‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود همواره از دسترسی اندک به آب پایدار در بخش‌های آشامیدنی، صنعت و کشاورزی گلایه داشته‌اند اما‌امید می‌رود با ادامه تلاش‌های دولت زیرساخت‌های این مایع حیات بخش بهبود یابد.
کارشناسان آب منطقه‌ای با اشاره به اینکه میانگین سالیانه بارندگی کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های پرآبی بالغ بر ۷۰۰ میلی‌متر است و این شاخص در زمان خشکسالی تا زیر ۵۰۰ میلی‌متر کاهش می‌یابد تأکید می‌کنند افزایش سازه‌های آبی یکی از نیاز‌های اساسی استان برای مدیریت اصولی منابع ارزشمند آب محسوب می‌شود.
براساس آمار آب منطقه‌ای حجم آب تجدید‌پذیر استان ۹ هزار و ۲۲۳ میلیون متر مکعب است که سالیانه از این میزان یک هزار و ۷۰ میلیون متر مکعب آن مهار می‌شود و ۹۰ درصد آن از کهگیلویه و بویراحمد خارج می‌شود که‌امید می‌رود این تلاش‌ها بتواند دسترسی به مایع حیات بخش آب در این استان را بهبود بخشد.
این صاحبنظران اعتقاد دارند در صورت به بار نشستن تلاش‌های دولت ساکنان کهگیلویه و بویراحمد در فصل گرم با تنش آبی و در زمستان خرابی‌های ناشی از سیلاب روبه رو نخواهند بود.
در حالی که دیم بودن نیمی از زمین‌های زراعی که منجر به ناپایداری کشاورزی در کهگیلویه و بویراحمد شده به طوری که از ۱۶۰ هزار هکتار زمین زراعی کهگیلویه و بویراحمد تنها ۸۰ هزار هکتار آن آبی است با تکمیل تلاش‌های دولت سیزدهم شکننده بودن معیشت بهره برداران و از بین رفتن محصولات تولیدی آنان در سال‌های خشکسالی کاهش خواهد یافت.
ایرنا در ادامه نوشته؛ مسوولان دولت سیزدهم با اقدام‌هایی مانند شتاب بخشی به احداث سد‌های مخزنی و خاکی، فراهم کردن مقدمات اولیه احداث سد آبریز، برنامه‌ریزی به منظور کلنگ زنی سد سقاوه و شتاب بخشی به طرح‌های بزرگ آبرسانی از سد کوثر به روستا‌ها و شهر‌های استان چشم انداز روشنی برای مدیریت منابع آب در این سرزمین مشهور به رودخانه‌های خروشان ترسیم کرده‌اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان در طرح‌های مهم آبی استان هزینه شده و افزون بر این در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ تاکنون 699 میلیارد تومان اعتبار به منظور تسریع در روند اجرای طرح‌های مهم حوزه آب استان تخصیص داده شده است که این بیشترین تخصیص اعتبار اخذ شده بین دستگاه‌های اجرایی است.
آرش مصلح تأکید کرد: این میزان سرمایه‌گذاری با استفاده از اعتبارات ملی پیوست لایحه بودجه، تنش آبی، تهاتر نفت، ماده ۵۶، مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت، توازن منطقه‌ای، ماده ۱۷ مدیریت بحران و سایر منابع مالی تأمین و به طرح‌های مذکور تزریق شده است
وی بیان کرد: انجام عملیات لوله‌گذاری طرح بزرگ آبرسانی از سد کوثر به شهر لیکک و روستا‌های مسیر به میزان ۱۵ کیلومتر در سال گذشته با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۹۰ میلیارد تومان، تأمین اعتبار تملک اراضی سد تنگ سرخ بعد از ۱۱ سال از شروع عملیات اجرایی آن و فعالیت کار در جبهه‌های کاری متعدد، پیشرفت فیزیکی ۹۵ درصدی مخزن ۲ هزارمتر مکعبی دهدشت، تکمیل طرح تأمین آب۳۰۰ هکتار تنگ انگشترک از اقدام‌های شاخص برای توسعه زیرساخت‌های حوزه آب استان در دولت سیزدهم بوده است.
وی برگزاری ۲ هزار میلیارد تومان مناقصه در سال ۱۴۰۱ برای بیش از ۵۳ مناقصه مهم از جمله سد سقاوه و طرح تأمین اب اراضی کشاورزی دهدشت غربی، تأمین اعتبار برای سد سرپری از محل اعتبارات عمرانی تعهدات وزارت نفت و آغاز عملیات اجرایی سد سرپری بعد از ۲۵ ماه وقفه کار در این سد، خرید بیش از ۶۰ میلیارد تومان تجهیزات برقی و مکانیکی و تجهیزات ابزار دقیق خارجی برای طرح‌های تأمین آب زمین‌های کشاورزی لیشتر، خان احمد و امامزاده جعفر را از دیگر اقدام‌های شاخص در حوزه آب استان عنوان کرد.
وی تصریح کرد: تکمیل طرح‌های ساماندهی رودخانه در قیام لنده، بشار و مارون و نیز شروع ۱۰ طرح ساماندهی رودخانه در لنده، باشت، کهگیلویه، گچساران، باشت، مارگون، دنا، چرام به همراه مطالعات ۵۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های استان بخشی از اقدامات اخیر در طرح‌های آبی استان است.
وی ابراز کرد: آبگیری سد چمشیر، اتصال آب پتروشیمی گچساران به سد کوثر و صدور بیش از ۴۰۰ مجوز جدید برای بهره برداران آب نویدبخش تحولی چشمگیر در استفاده از مایع حیات بخش آب در استان را رقم‌زده است.
مصلح خاطرنشان کرد: سد تنگ سرخ، آبرسانی از سد کوثر به لیکک و روستا‌های مسیر برای جمعیت ۸۵هزار نفر، تأمین آب آشامیدنی دهدشت، چرام، سوق و لنده و ۳۰۰ روستای مسیر از سد کوثر، تلاش برای تکمیل طرح تأمین آب پنج هزار و ۵۵۵ هکتار اراضی کشاورزی دهدشت غربی، تأمین آب اراضی کشاورزی لیشتر از مهمترین این طرح‌های در دست اجرای حوزه آب در کهگیلویه و بویراحمد است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: ساماندهی یکهزارو ۷۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های مناطق مختلف این استان در دست مطالعه و اجراست.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۷ طرح ساماندهی رودخانه‌ها در استان در دست اجراست که چهار طرح آن در دهه فجرسال ۱۴۰۱ کلنگ زنی و افتتاح شد.
وی تصریح کرد: از این تعداد ۲ طرح در شهرستان‌های بویراحمد و لنده، افتتاح، یک طرح نیز در شهرستان باشت کلنگ زنی شده است.
مصلح ابراز کرد: طرح تکمیل ساماندهی رودخانه بشار در حد فاصل پل اول تا پل مختار(در محدوده پارک مهرورزی شهر یاسوج) که به طول ۲۰۰ متر و با مبلغ قرارداد بیش از ۲۹ میلیارد ریال اولیه و حدود ۶۰ میلیارد ریال افتتاح شد.
وی ادامه داد: طرح ساماندهی رودخانه قیام در محدوده روستای قیام در شهرستان لنده نیز از دیگر طرح‌های ساماندهی رودخانه‌ها می‌باشد که فاز اول آن به طول ۱۱۵ متر و با هزینه ۶ میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال انجام گرفته و افتتاح شده و فاز دوم این طرح نیز به طول ۱۳۲ متر و با برآورد هزینه ۲۳ میلیارد ریال آماده کلنگ زنی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: طرح ساماندهی رودخانه باشت فاز اول اجرایی حدفاصل پل بهشت تا پل شوش به طول یکهزار و ۲۰۰ متر و برآورد اولیه بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال در شهرستان باشت می‌باشد که کلنگ زنی شده است.
وی عنوان کر: ساماندهی رودخانه‌ها با هدف کنترل فرسایش ساحل و تثبیت بستر، کنترل سیلاب، حفاظت از تأسیسات تأمین آب و زیباسازی سواحل صورت می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: عملیات اجرایی سد سرپری در شهرستان کهگیلویه پس از ۲۵ ماه تعطیلی بهمن ماه پارسال از سر گرفته شده است.
مصلح اظهار داشت: برای تکمیل این طرح ۴۰ میلیارد تومان اعتبار از محل مسئولیت‌های شرکت نفت و ۸۰ میلیارد تومان نیز از محل اعتبارات ملی پیش‌بینی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت طرح سد سرپری را سه میلیون متر مکعب با ارتفاع ۲۷ متر و طول تاج ۲۰۳ متر اعلام کرد و افزود: تأمین آب ۴۵۰ هکتار زمین کشاورزی از مهمترین برکات بهره‌برداری از این طرح است.
مصلح تأکید کرد: سد سرپری در مسیر جاده اصلی و با هدف تقویت زیرساخت‌های گردشگری و کشاورزی احداث می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تاکنون ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار برای ساخت این سد هزینه شده تأکید کرد: پیش‌بینی می‌شود ظرف یک سال آینده سد سرپری به مرحله آبگیری برسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد همچنین از برنامه‌ریزی برای آغاز عملیات اجرایی سد سقاوه در شهرستان مارگون همزمان با سفر دوم رئبس جمهور به استان در بهار امسال خبر داد و افزود: مراحل قانونی مناقصه این سد برگزار شده است.
وی با یادآوری اینکه این طرح با ۴۴۰ میلیارد تومان اعتبار اجرا می‌شود تأکید کرد: سد سقاوه می‌تواند ۹ میلیون متر مکعب آب را ذخیره کند که با ساخت آن مشکل آب روستا‌های اطراف و صنایع مرتفع می‌شود.
طرح سد سقاوه با ارتفاع ۴۵ متر بر روی رودخانه سقاوه از سرشاخه‌های رودخانه لوداب و در سه کیلومتری جنوب شرق شهر مارگون و در حدود ۷۰ کیلومتری شمال غربی یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد احداث می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه آبگیری سد چمشیر گچساران از ابتدای اسفند ماه سال ۱۴۰۱ آغاز شده و این سد تا فروردین امسال۴۷۰ میلیون متر مکعب آب را ذخیره کرده گفت: آبگیری این سازه بزرگ آبی تحولات چشمگیری در تولید برق، کشاورزی و گردشگری استان ایجاد می‌کند.
آرش مصلح اظهار کرد: آزمایش‌های اخیر شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد از خروجی آب سد چمشیر گچساران، ‌ای سی زیر یک هزار و ۵۰۰ را نشان می‌دهد و این یک نوید است.
وی با اشاره به برخی اظهار نظر‌ها در مورد شور بودن آب ذخیره شده در سد چمشیر، ادامه داد: سد مهم و بزرگ چمشیر در پایین دست سد و حتی خود مخزن، ‌ای سی آن از کیفیت خوبی برخوردار است و قابلیت استفاده از آب برای همه مصارف را می‌تواند داشته باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد:‌ای سی یک ویژگی کیفی در منابع آب‌های سطحی، زیرزمینی، قنات‌ها و غیره است.
مصلح ابراز کرد: برای کشاورزی انواع محصولات و گیاهان تا بالای سه هزار و ۵۰۰ هم مصرف می‌شود و خوشبختانه‌ای سی چمشیر زیر یک هزار و ۵۰۰ است.
وی عنوان کرد: این نمره قبولی از ۴۷۰ میلیون متر مکعب آب موجود در سد چمشیر گچساران معادل یک ششم ذخیره کامل این سد به دست آمده است.
مصلح ادامه داد: با افزایش حجم مخزن، این‌ای سی باز هم کاهش پیدا خواهد کرد و کیفیت آب آن بهتر خواهد شد و هیچ نگرانی درباره کیفیت آب سد چمشیر وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: جای هیچ نگرانی وجود ندارد و باید به آینده این سرمایه‌گذاری کلان در حوزه سدسازی به عنوان یکی از دستاورد‌های بزرگ اقتصادی کشور‌امیدوار بود.
در حالی که متولیان و کارشناسان اجرای سد چمشیر گچساران، آبگیری این سد را موجب بهبود کیفیت آب رودخانه زهره می‌دانند برخی دیگر نگاه متفاوت‌تری نسبت به موضوع داشته و معتقدند که احداث سد یاد شده، افزایش شوری آب رودخانه زهره در مناطق پایین دست را بدنبال خواهد داشت.
براساس برنامه‌ریزی انجام شده ۱۲۰ میلیون متر مکعب از آب سد چم شیر برای استفاده کشاورزی و صنعت این شهرستان پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به اینکه نیمی از آب تخصیص یافته به گچساران برای مصارف کشاورزی اختصاص یافته افزود: براساس مطالعات صورت گرفته با استفاده از این میزان آب ۲۳ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی پایین دست سد در مناطق مختلف از جمله باباکلان، آب شیرین، پشکان، سرابننیز و کمبل و سایر روستا‌های اطراف تأمین آب خواهد شد.
وی عنوان کرد: همچنین ۶۰ میلیون متر مکعب آب سد چم شیر برای تأمین آب صنایع این شهرستان تخصیص یافته است.
رئیس اداره امور گچساران ابراز کرد: این میزان آب برای تأمین نیاز‌های شهرک‌های صنعتی، منطقه ویژه اقتصادی و توسعه صنعت پتروشیمی در این شهرستان اختصاص یافته است.
سد چمشیر بر روی رودخانه زهره ساخته شده است. رودخانه زهره بر اساس شهر‌ها و دشت‌های که در مسیر خود از نزدیکی آنان می‌گذرد به نام‌ها مختلفی مثل اردکان، شش پیر، فهلیان و زیدون نامگذاری شده اما نام رسمی آن رودخانه زهره و بر اساس آخرین شهری که از آن می‌گذرد و به دریا میریزد رودخانه هندیجان نیز نامیده می‌شود.
این رودخانه از دو رود فهلیان و تنگ شیو در شهرستان ممسنی در استان فارس و خیرآباد در منطقهٔ دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد.
رودخانه زهره یا هندیجان با طول تقریبی حدود ۴۷۵ کیلومتر در سه استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان جریان دارد اما با وجود نیاز این استان‌ها به آب و خطرات سیلاب هنوز سدی برای مهار آب آن احداث نشده است.
سد چمشیر که در حال حاضر در نزدیکی شهرستان گچساران در جنوب کهگیلویه و بویراحمد در حال احداث است بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است.