نابسامانی در بازار مرغ کهگیلویه و بویراحمد ادامه دارد؟

کبنا ؛استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های مستعد به لحاظ تولید مرغ و گوشت است. مراتع بی‌نظیر و شرایط اقلیمی مناسب کمک شایانی به دامداران و کشاورزان استان در راستای تولید گوشت سفید و قرمز می‌کند. دولت هم به لحاظ ایجاد بستر و زیرساخت‌های لازم و صدور مجوزهای کافی هم گام‌های اساسی برداشته، اما اینکه چرا؛ بازار مرغ استان کهگیلویه و بویراحمد اینگونه فشل و نابسامان هست، دلایلش نامعلوم است. 
به گزارش کبنا، قیمت مرغ در استان کهگیلویه و بویراحمد هفته‌ای و گاهی روزانه افزایش پیدا می‌کند. دست چه کسانی در کار است که اینگونه با سلامت و تغذیه مردم بازی می‌شود، مشخص نیست. در استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۴۶ واحد مرغداری گوشتی در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که از مجموع مرغداری‌های استان ۱۱۶ مورد فعال و در طول سال جوجه‌ریزی دارند با این حال شرایط تقاضا و عرضه در استان هم‌خوانی ندارد.
مرغ در بازار استان کهگیلویه و بویراحمد 95 هزار تومان و در برخی مناطق همانند؛ مهریان، بلهزار و مادوان تا مرز 100 هزار تومان رسیده و این نابسامانی هنوز نتوانسته مسوولان را هشیار و پای کار بیارد.
در حالی که طی چند ماه گذشته نیز بازار مرغ شهر یاسوج فراز و فرود‌هایی داشته است، از روز چهارشنبه مجدداً مرغ فروشی‌های سطح شهر یاسوج با کمبود مرغ مواجه بودند.
اولین عامل این مسأله در ماه‌های گذشته چربش تقاضا بر عرضه و بی‌نظمی در تأمین بوده که فارغ از مشکلات مشترک تولید در سطح کشور است.
همچنین در یک سیاست فرا استانی، توزیع مرغ منجمد که بر تعادل بازار در کهگیلویه و بویراحمد بهبود می‌بخشید، متوقف شد.
موضوعی که طی سال‌های اخیر به علت عدم توازن عرضه و تقاضا و گاهی نیز ضعف نظارت بر عملکرد چرخه تولید و کشتار مردم را بار‌ها با مشکلات متعددی رو به رو کرده است.
طی چند سال گذشته هیچ برنامه بلند مدتی برای تأمین پایدار مرغ بازار استان انجام نشده است.
مهر در گزارشی نوشت: نکته قابل توجه اینکه در روز پنجشنبه نیز دپوی تقاضای مرغ از روز گذشته، در چند ساعت بخش‌هایی از بازار شهر یاسوج را از مرغ خالی کرد.
این موارد می‌طلبد استان به مباحث نظارتی، زنجیره تولید مرغ، پوشش تأمین بازار و در مجموع تمام مباحث توجه ویژه داشته باشد.
مسأله‌ای که به نظر می‌رسد باید با نگاهی عمیق و کارشناسی شده به آن پرداخته شده تا هرچه سریع‌تر با تکمیل زنجیره تولید، فضا برای جولان دلالان مرغ بسته شده و یک ثبات عرضه بر بازار حکم فرما شود.
کمبود نهاده و گرمی هوا؛ عوامل موثر بر افزایش قیمت مرغ طی هفته های اخیر
محمد علی کمالی سروستانی مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی و کارشناس صنعت طیور در خصوص اصلی ترین دلایلی که موجب گرانی های اخیر مرغ شده است به بازار می گوید: طبق توافقی که قبلا با وزارت جهاد کشاورزی کرده بودیم به شرطی که نهادها به موقع و با همان قیمت سال گذشته تامین شود، و جوجه هم با قیمت ۱۵۹۰۰ تا ۱۶۹۰۰ تومان باشد، قرار شد مرغ زنده را به نرخ ۵۲ هزار تومان در بازار عرضه کنیم. اما متاسفانه هیچکدام از این شرایط محقق نشد؛ یعنی جوجه هایی که الان مرغ هایش به بازار می آید بین ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان خریداری شده و به این ترتیب تقریبا ۸۰ درصد بیشتر از قیمت مصوب جوجه ها خریداری شده است.
کمالی سروستانی افزود: نهاده هم متاسفانه به موقع تامین نشده و مرغدار مجبور شده است علاوه بر پولی که به صورت نقد در بازارگاه می ریزد به امید اینکه نهاده بگیرد، وجهی را هم صرف خرید نهاده از بازار آزاد کند که این عامل هزینه های تولید را افزایش می دهد و لذا با این وضعیت عملا دیگر ۵۲ هزار تومان نرخ مرغ زنده از توان مرغداران خارج است و اگر بخواهند با این قیمت بفروشند زیان بالایی خواهند کرد.
مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی: در دهه اول محرم که اوج مناسبت ها و مراسمات است تقاضا برای مرغ فزاینده است و افزایش می یابد به خصوص اینکه امسال قیمت گوشت قرمز بسیار گران است و به نظر می رسد تقاضا برای مرغ فزاینده باشد
او تاکید کرد در واقع یکی از اصلی ترین دلایل گرانی های اخیر در ارتباط با نهاده ها است؛ یعنی کمبود نهاده است که موجب شد مرغداران در دو محل هزینه کنند و به صورت خاص کنجاله سویا را با قیمت بسیار بالا تهیه کنند. عامل بعدی گرانی ها گرمی هوا است که باعث می شود مرغ چندان وزن نگیرد و به تبع در مناطق گرمسیر و جنوب کشور میزان جوجه ریزی کاهش می یابد. به علاوه اینکه مناسبت هایی همچون عید قربان و غدیر و غیره هم روی افزایش تقاضا و قیمت ها اثر گذاشته است.
کمالی سروستانی همچنین در پاسخ به این سوال که معمولا در ماه محرم و صفر بازار مرغ به کدام سمت می رود، گفت: معمولا در دهه اول محرم که اوج مناسبت ها و مراسمات است تقاضا برای مرغ فزاینده است و افزایش می یابد به خصوص اینکه امسال قیمت گوشت قرمز بسیار گران است و به نظر می رسد به سمت استفاده از مرغ بیشتر بروند و انتظار می رود که تقاضا افزایش یابد.
تامین بازار مرغ در ایام محرم در گروی تامین نهاده به خصوص کنجاله سویا است
او با بیان اینکه طبیعتا افزایش تقاضا با افزایش قیمت همراه است گفت: البته می توانست این افزایش قیمت ها را نداشته باشیم به شرط اینکه میزان تولید متناسب با نیاز باشد. در واقع بر اساس آنچه برنامه ریزی شده بود، در فروردین ماه میزان تولید جوجه حدود ۱۲۱ میلیون قطعه بوده و آنچه در شبکه اعلام شده ۱۰۷ میلیون بوده است. همچنین در اردیبهشت ۱۲۰ میلیون تولید جوجه و آنچه در شبکه رفته ۱۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بوده در خرداد ماه هم حدودا ۱۲۵ میلیون و در تیرماه هم حدود ۱۱۷ میلیون قطعه جوجه ریزی داشتیم.
این کارشناس صنعت طیور تصریح کرد: با این تفاسیر تا ماه محرم مرغ حاصل از جوجه ریزی های اوایل تیرماه تا مردادماه وارد بازار می شود و به نظر می رسد این مقدار جوجه ریزی انجام شده می تواند کفاف بدهد به شرطی که نهاده تامین شود. چون یک مشکل بزرگی که الان داریم کمبود نهاده است و همین مساله ممکن است باعث شود مرغداران مجبور شوند زودتر سالن های را تخلیه کنند و مرغ به اندازه کافی وزن نگیرد و این باعث مقداری کمبود شود.
وی در پایان تاکید کرد: در واقع در حوزه مرغ مسئولین بایستی تدارک کافی را ببینند که مرغ به اندازه کافی برای ماه محرم در بازار تامین شود تا با مشکلی مواجه نشویم.
مرغ منبع اصلی پروتئینی در کشورمان است و نرخ آن برای مصرف‌کنندگان مهم است اما با توجه به تغییرات قیمت مواد اولیه، برنامه‌ریزی و اقدامات مناسب تولید و تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مسئولان دولتی و عوامل بیرونی بشدت روی وضعیت تولید و قیمت آن تأثیرگذار است.به طوری که قیمت مرغ طی دو هفته اخیر در اکثر شهرهای کشور و مناطق مختلف پایتخت با جهش زیادی روبه‌رو شده است. هر کیلوگرم مرغ از ۹۱ هزار تومان تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده است. از طرف دیگر هر کیلوگرم فیله در فروشگاه‌ها و خرده فروشی‌ها ۲۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد و این واحدها سینه مرغ یک کیلو و ۸۰۰ گرمی را با قیمت ۲۶۵ هزار تومان عرضه می‌کنند.
این در حالی است که به اعتقاد فروغی، دبیر کانون مرغداران گوشتی قیمت تمام شده مرغ برای مرغدار ۵۷ هزار تومان است که با این قیمت، گوشت مرغ در بازار نباید بیش از ۸۰ هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد. در سالی که موسوم به مهار تورم و رشد تولید است کارشناسان معتقدند مشکلات تأمین و گرانی نهاده، عدم مدیریت در جوجه‌ریزی که خود را به صورت کمبود در بازار یا اشباع بازار، نشان می‌دهد و استفاده نکردن از ظرفیت‌های بخش خصوصی و تشکل‌ها، از عمده مشکلاتی است که اکنون گریبان تولید و بازار مرغ را گرفته و موجب رشد قیمت در بازار شده است به همین دلیل در این گزارش قصد داریم به بررسی مهمترین دلایل رشد خیره کننده قیمت مرغ در بازار بپردازیم.
کاهش جوجه‌ریزی
کاهش تولید و کاهش جوجه‌ریزی از دلایل اصلی افزایش قیمت مرغ در بازار مطرح می‌شود به طوری که دوره رشد جوجه در مرغداری‌ها ۴۵ روز است اگر فروردین و اردیبهشت میزان جوجه‌ریزی پایین باشد اثرات آن در بازار حدود خرداد ماه و تیرماه خود را نشان خواهد داد. با این حال گزارشات حاکی از آن است که جوجه‌ریزی در فروردین ماه با کاهش محسوس به ۹۵ میلیون قطعه و در اردیبهشت ماه به حدود ۱۰۶ میلیون قطعه رسید این در حالی است که نیاز کشورمان ماهانه ۱۱۵ تا ۱۲۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی است. یکی از دلایل این امر عدم نقدینگی و سرمایه در گردش واحدهای مرغداری برای جوجه‌ریزی و افزایش قیمت جوجه یک روزه بوده است به طوری که قیمت مصوب جوجه یک روزه بین ۱۵ هزار و ۹۰۰ تا ۱۶ هزار و ۹۰۰ تومان بود ولی واحدهای مرغداری جوجه را با قیمتی معادل ۲۷ تا ۳۲ هزار تومان در بازار خریداری می‌کردند.
کاهش واردات کنجاله سویا
کاهش واردات نهاده‌های دامی که در ماه‌های پایانی سال قبل صورت گرفت باعث شده که بر اساس جدیدترین برآورد صورت گرفته میزان جوجه‌ریزی در فروردین ماه سال‌جاری به ۹۵ میلیون قطعه کاهش یافته است. در سال‌جاری نیز واحدهای مرغداری با مشکل تأمین کنجاله سویا روبه‌رو هستند تا جایی که میزان واردات این محصول در ۳ ماه ابتدایی سال کاهشی بوده و در این بازه زمانی تنها ۶۱ هزار تن کنجاله سویا به ارزش ۴۳ میلیون دلار وارد کشور شد، این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی حدود ۱۲۲ هزار تن به ارزش ۶۹ میلیون دلار کنجاله سویا وارد کشور شده بود.
عدم همخوانی قیمت مرغ با هزینه‌های تولید
برخی کارشناسان معتقدند سیستم توزیع نیز در وضعیت فعلی و افزایش قیمت مرغ مقصر است. مرغ برای مرغداری به ازای هر کیلوگرم ۵۲ هزار تومان تمام می‌شود که آن را به قیمت ۵۶ هزار تومان می‌فروشد. وقتی مرغ به کشتارگاه می‌آید با افتی ۲۴ درصدی روبه‌رو می‌شود و به ۷۶۰ گرم می‌رسد بنابراین قیمت مرغ در کشتارگاه حدود ۷۶ هزار تومان تمام می‌شود. در این بین اگر کشتارگاه، واسطه و خرده‌فروش نیز هر کدام ۵ هزار تومان و مجموعاً ۱۵ هزار تومان سود ببرند، بنابراین باید قیمت مرغ ۹۰ هزار تومان باشد که البته این قیمت برای شهرها و مناطق مختلف شهر تهران متفاوت است.
کاهش شدید عرضه مرغ منجمد توسط شرکت پشتیبانی امور دام
تا سال گذشته در همه مقاطع سال که بازار مرغ دچار مشکل می‌شد، شرکت پشتیبانی امور دام به عرضه مرغ منجمد تنظیم بازاری در سراسر کشور خصوصاً در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین میوه‌وتره‌بار اقدام می‌کرد اما در دو ماه اخیر این امر بشدت کاهش یافته است به طوری که مسئولان برخی از فروشگاه‌ها می‌گویند هر ماه یک‌ بار تعداد کمی مرغ منجمد به فروشگاه‌ها می‌دهند که آنها بلافاصله در ساعات اولیه به فروش می‌رسد.
ناتوانی وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار
زنجیره تأمین مرغ و نهاده‌های دامی دچار اشکال است به طوری که وقتی مرغدار نهاده را از بازار آزاد می‌خرد، زنجیره تأمین با مشکل مواجه می‌شود؛ در فاصله بین مرغداری تا کشتارگاه و توزیع در بازار تخلف رخ می‌دهد و به دلیل عرضه در خارج از شبکه، قیمت مرغ افزایش می‌یابد و بالاتر از قیمت مصوب به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
با این حال گزارشات حاکی از آن است که وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای نظارتی، این بازار را به حال خود رها کرده‌اند و اصولاً اعتقادی به تنظیم بازار و برخورد با گرانفروشان ندارند.