محصولات کوهی کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت مغفول مانده

کبنا ؛استان کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت بالایی در اشتغالزایی دارد، همچنین این استان به دلیل شرایط آب و هوایی و زمین‌های حاصلخیز و رویش انواع گیاه و درختان دارویی و کوهی می‌تواند به عنوان قطب محصولات دارویی و کوهی در کشور و دنیا معرفی شود. هر چند این سرمایه‌های بی‌نظیر به دلیل نبود مدیریت توانمند و برنامه‌ریزی قوی در حال از بین رفتن هستند. استان کهگیلویه و بویراحمد در زمینه تولید گیاهان دارویی از جمله؛ آنغوزه، باریجه و بادام و... شرایط خوبی دارد، با وجودی که می‌تواند از ظرفیت‌های استان برای تولید هر چه بیشتر گیاهان دارویی بهره برد، اما می‌دانیم گام‌های کوچکی در این زمینه برداشته می‌شود که بهتر است متولیان امر در این رابطه برنامه‌ریزی‌های بهتری داشته باشند.
ایرنا در گزارشی به این موضوع اشاره کرده و نوشت: شماری از مردمان سخت کوشی که نزدیک جنگل و مراتع استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد سکونت دارند این روز‌ها در حال برداشت گیاهان دارویی «آنغوزه» و «باریجه » و محصولاتی مانند «بادام تلخ » هستند.
محصولاتی که بخشی از آن به کشور‌های خارجی صادر می‌شود و این مسأله به معنای درآمد قابل توجهی برای بهره برداران است.
البته این همه داستان بهره‌مندی کهگیلویه و بویراحمدی‌ها از جنگل‌ها و مراتع نیست و این مردمان سختکوش در شهریورماه هم محصولاتی مانند«زالزالک»، «بنه » و«کلخنگ» را جمع‌آوری کرده و در نیمه دوم هر سال با برداشت میوه «بلوط» به نوعی زندگی خود را با میراث طبیعی این بخش از زاگرس عجین کرده‌اند.
دولت هم تلاش می‌کند با اقدام‌هایی مانند خرید بذر برای توسعه جنگل‌های دست کاشت، واگذاری طرح‌ها به مردم بومی، اعطای تسهیلات کم بهره، تسهیل در واگذاری طرح‌های بادام کاری و مشارکت مردم در صیانت و حفاظت از منابع طبیعی به بهره‌برداری بهینه از جنگل‌ها و مراتع استان کمک کند.
کهگیلویه و بویراحمد ۸۷۴ هزار هکتار جنگل با بیش از ۵۰ گونه درختی و درختچه‌ای دارد که ۷۰ درصد جنگل‌های استان را درخت بلوط پوشش می‌دهد، همچنین در این خطه ۵۱۲ هزار هکتار مرتع خارج از جنگل ثبت شده که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی ملی این استان دارای پوشش گیاهی مرتعی است.

رئیس اداره جنگل‌داری و جنگل‌کاری منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: برداشت بادام تلخ 'اسکوپاریا' در ۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های استان آغاز شده است.
احمد بهمنی نژاد اضافه کرد: برآورد‌های کارشناسی نشان می‌دهد که حداقل ۶۰۰ تن بادام خشک از بادامستان‌های کهگیلویه و بویراحمد که بیشتر در شهرستان کهگیلویه قرار دارد برداشت می‌شود.
وی بیان کرد: طرح واگذاری زمین‌های ملی در دهه ۷۰ در شهرستان کهگیلویه آغاز شد و در این طرح بهره برداران ضمن کاشت نهال خود مراقبت آنان را به عهده گرفتند و از درآمد آن استفاده می‌کنند.
رئیس اداره جنگل‌داری و جنگل‌کاری منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: دولت ۱۰ تن از بادام‌های تولید شده از سوی بهره برداران مذکور را خریداری می‌کند تا در طرح توسعه جنگل‌های استان مورد اسفاده قرار می‌گیرد.
محمدی عنوان کرد: بخشی از بادام‌های تلخ تولید شده به صورت بادام شور فرآوری و راهی بازار‌های مصرف می‌شود و بخش دیگری نیز برای تهیه روغن بادام و بکارگیری در صنایع آرایشی و بهداشتی به کشور‌های عربی صادر می‌شود.
وی مهم‌ترین مناطق کشت بادام در شهرستان کهگیلویه را دشت مازه، بلوط بنگان، کوهبرد، لگین راک، بی‌بی زلیخایی و زیرگچ روش آباد ذکر کرد.
محمدی حفظ پایداری خاک، سلامت محیط زیست، نفوذ آب به زمین و تقویت سفره‌های آب را از مهمترین مزایای ایجاد چنین طرح‌هایی برای حفاظت از منابع طبیعی برشمرد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه برداشت گیاهان دارویی «آنغوزه» و «باریجه» آغاز شده گفت: میزان درآمد بهره برداران این محصولات در استان طی سال جاری بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.
گودرز باقری فرد اظهار کرد: ۹۵درصد از عرصه‌های زیرکشت گیاهان دارویی در استان به گیاه «آنغوزه» اختصاص دارد.
گیاه «آنغوزه» به نام‌های فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته‌ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به ۲. ۵ متر می‌رسد، ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است، برگ‌های بزرگ و ضخیم دارد به طوری که طول آن‌ها تا ۶۰ سانتی‌متر می‌رسد.
وی تأکید کرد: بخش عمده‌ای از درآمد حاصل از تولید گیاهان دارویی نصیب مالکان مراتع یا صاحبان عرف در کهگیلویه و بویراحمد که از اهالی جوامع عشایر بشمار ‌می‌روند شده و بخشی نیز به کارگران پرداخت می‌شود.
وی بیان کرد: هم اکنون برداشت شیرآبه گیاهان دارویی در ۴۰۰ هکتار از مراتع استان در حال انجام است که انتظار می‌رود ۳۸ تن شیرابه گیاه دارویی «آنغوزه» و «باریجه » در عرصه‌های مذکور برداشت شد.
باقری فرد با بیان اینکه از هر بوته گیاه دارویی آنغوزه ۷۰ تا ۱۰۰ گرم شیرابه برداشت می‌شود افزود: شیرابه گیاه دارویی «آنغوزه» به صورت خام به خارج از کشور صادر می‌شود.
وی ابراز کرد: تاکنون حدود ۶۰هزار هکتار از عرصه‌های ملی کهگیلویه و بویراحمد زیر کشت گیاهان دارویی «آنغوزه» و «باریجه» رفته است.

باقری فرد تصریح کرد: این میزان گیاه دارویی در مناطق مختلف استان اعم از «تنگ سرخ بویراحمد»، «کوه خامین باشت»، «کاکان»، «کوه سیاه » و «کوه سفید لنده»، «دمه سادات» و «شبلیز دنا» کشت شده است.
وی عنوان کرد: یکی از برنامه‌ها و اهداف سازمان جنگل‌ها و مراتع و به تبع آن منابع طبیعی استان حفظ، توسعه، احیا و بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی است.
او گفت: توزیع بذر رایگان، نظارت فنی، کمک به قرق و حفاظت از جمله حمایت‌های منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد برای رونق تولید گیاهان دارویی در این استان است.
با وجود این اما به علت اینکه در زمان حاضر همه دسترنج بهره برداران گیاهان دارویی و بخشی از محصول بادام تلخ در کهگیلویه و بویراحمد از سوی دلالان خریداری و به کشور‌های خارجی صادر می‌شود می‌توان با ایجاد کارخانه‌های فراوری گیاهان دارویی و بادام ضمن ایجاد خلق فرصت‌های شغلی درآمد‌های مذکور را هم به چند برابر افزایش داد.
همچنین با توجه به اینکه میزان بهره‌برداری نسبت به ظرفیت‌های طبیعی اندک است دولت می‌تواند با افزایش سطح زیرکشت گیاهان دارویی و توسعه جنگل‌های دست کاشت کسب روزی از جنگل‌ها و مراتع را بیشتر کند.
به عنوان مثال آن طور که مسوولان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گویند: هدفگذاری امسال کشت گیاهان دارویی «آنغوزه» و «باریجه» سال جاری پنج هزار هکتار است در صورتی که ظرفیت چندبرابر این میزان وجود دارد.
کهگیلویه وبویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که از این تعداد ۴۵۰ گونه آن دارویی است البته ظرفیت‌های بیشتری برای بهره‌برداری از این ثروت‌های طبیعی دارد.