رنج حیات وحش کهگیلویه و بویراحمد از کمبود محیط‌بان

کبنا ؛مناطق حفاظت شده و آزاد کهگیلویه و بویراحمد با وجود اقدام‌های دولت از کمبود محیط‌بان رنج می‌برد که این مشکل هم اینک تهدیدی برای گونه‌های حیات وحش این بخش از زیستگاه‌های زاگرس محسوب می‌شود.
به گزارش کبنا، سرگذشت غم‌انگیز چندین گونه حیات وحش شاخص استان نظیر کشف لاشه یک قلاده پلنگ در میان انبوهی از زباله‌های زیر پل جاده ارتباطی حد فاصل روستا‌های "دشت رز" و "بن زرد" شهرستان دنا یکی از مصداق‌های رنج این زبان بسته‌های زیبا از کمبود محیط‌بان است.
در این حادثه بنا به اطلاع‌رسانی روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست استان در روز بیست و چهارم مرداد امسال گزارش مردمی حکایت از پیدا شدن لاشه پلنگی در شهرستان دنا داشت که با اعزام فوری یگان حفاظت محیط زیست استان به محل، لاشه یک قلاده پلنگ نر بالغ در میان نخاله‌های ساختمانی کشف شد.
دامپزشک پس از کالبدشکافی علت مرگ پلنگ دنا را ناشی از اصابت گلوله و خون‌ریزی داخلی اعلام کرد در صورتی که پس از مشاهده لاشه پلنگ در بین نخاله‌های ساختمانی در شهرستان دنا، موضوع از طریق معاینه بالینی لاشه در همان لحظات اولیه نشان داد خراشیدگی و سوراخ‌هایی برروی لاشه وجود داشت وعلت نهایی به نظر قطعی دامپزشک بعداز طی مراحل کالبد شکافی موکول شدعامل این حادثه هر چه که بوده در صورت وجود محیط‌بان به اندازه کافی مراقبت بهتری از این گونه ارزشمند صورت می‌گرفت.

در تجربه‌ای دیگر اوایل تصاویری از لاشه یک جانور سوخته در پارک ملی دنا مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت و در فضای مجازی اعلام شد که یک قلاده کفتار مجاور روستای خونگاه واقع در پارک ملی دنا به ضرب گلوله کشته شده و بعد از آن سوزانده شده است.
اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در واکنش به این تصاویر اعلام کرد، این سازمان با اشراف اطلاعاتی خود ۲ روز قبل از انتشار این خبر یعنی از ۲۷ شهریور در جریان کم و کیف ماجرا بود، اقدامات خود را انجام داد و منتظر اعلام نظر مراجع دانشگاهی است.
روابط عمومی حفاظت محیط زیست استان اعلام کرد: نظر کارشناسان محیط زیست استان مبنی بر سگ بودن لاشه است اما شناسایی هویت آن را منوط به نظر جانور‌شناس است.
اسلام جاودان خرد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد در دومین روز از مهر ۱۴۰۲ از شناسایی هویت این جانور خبر داد و گفت: پس از ارسال تصاویر لاشه کشف شده برای صاحب‌نظران دانشگاه معتبر کشور مشخص شد لاشه از خانواده سگ سانان و مربوط به سگ است.
این موارد مشتی نمونه خروار از حوادث مختلفی است که در مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد برای گونه‌های ارزشمند حیات وحش این استان رخ داده که ضرورت تأمین نیروی محیط‌بان را برای مناطق حفاظت شده در آشکارتر کرده است.
آخرین اقدام‌های انجام گرفته برای جذب نیرو
تعدادی محیط‌بان در دولت سیزدهم به شمار نیرو‌های فعال پیشین افزوده شد اما به علت بازنشسته شدن تعدادی از محیط‌بانان داستان کمبود نیرو و افزایش وسعت مناطق تحت مدیریت، برای حفاظت از این عرصه‌های طبیعی داستان به همان روال قدیمی ادامه دارد.
براساس آمار موجود به صورت میانگین ۱۱درصد از خاک استان‌های کشور با عنوان مناطق حفاظت شده با استفاده از توان محیط‌بانان صیانت می‌شود اما ۳۲درصد از مساحت استان کهگیلویه و بویراحمد در قالب هفت نقطه حفاظت می‌شود که این امر ضمن سخت‌تر کردن کار محیط‌بانان باعث شده کمبود نیروی انسانی در این مناطق بیشتر احساس شود.
براساس استاندار‌های جهانی به ازای هر یکهزار هکتار یک محیط‌بان باید کار حفاظت از عرصه‌های طبیعی را به عهده داشته باشد اما این شاخص در کهگیلویه و بویراحمد بیش از چهار برابر استاندارد است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: با وجود اقدام‌های انجام گرفته و جذب نیروی محیط‌بان در ۲ مرحله در زمان فعالیت دولت سیزدهم اما همچنان کمبودی نیروی محیط‌بان مهمترین چالش این حوزه است.
اسلام جاودان خرد افزود: مقدمات جذب هفت محیط‌بان جدید برای حفاظت بهتر از میراث طبیعی استان فراهم شده است.
وی ابراز کرد: در دولت سیزدهم پیش از این هشت نیرو‌های محیط‌بان برای کمک به حفاظت مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد جذب شده است.
وی بیان کرد: این نیرو‌های انسانی به منظور رفع بخشی از کمبود‌های مناطق تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از طریق آزمون‌های استخدامی بکار گرفته شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: با وجود این اقدام‌ها اما همچنان کمبود محیط‌بان در استان احساس می‌شود به طوری که هم اکنون شمار محیط‌بانان استان کمتر از یک چهارم استاندارد جهانی آن است.
جاودان خرد با اشاره به اینکه ثبت مناطق خفاظت شده جدید به صیانت بهتر از حیات وحش جانوری و گیاهانی استان منجر می‌شود تأکید کرد: دولت سیزدهم با ثبت منطقه «اِشکَر» به عنوان منطقه حفاظت شده گامی مهم برای حفظ میراث طبیعی این منطقه برداشته است.
وی عنوان کرد: این منطقه که پیش از این شکار ممنوع بوده اکنون با سه محیط‌بان صیانت می‌شود.
جاودان خرد اظهار داشت: منطقه «اشکر»به عنوان اولین منطقه شکار ممنوع شهرستان چرام در شورای عالی محیط زیست کشور ثبت شد.
وی بیان کرد: طرح مطالعاتی «کوه اِشکِر» با هماهنگی جامعه عشایری و نخبگان شهرستان چرام به شورای عالی محیط زیست کشور ارسال، مصوب و تأیید شد.
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: این منطقه تیرماه سال جاری در آگهی روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران (قوه قضائیه ) به منطقه شکار ممنوع اعلام شد.
وی اضافه کرد: این منطقه با مساحتی حدود ۱۵هزار هکتار شامل گونه‌های گیاهی و جانوری شامل انواع درختان بلوط، زالزلک، بنه، کلخنگ، ارزن و کی کوم است.
جاودان خرد گونه‌های جانوری منطقه را شامل خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ، روباه، کاراکال، خرگوش و پرندگانی شامل کبوتر جنگلی، کبک و عقاب جنگلی اعلام کرد.

معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: سه طرح سرشماری حیات وحش برای پاییز و زمستان امسال در این استان هدف‌گذاری شده و اجرا می‌شود.
محسن پاکباز افزود: مقدمات سرشماری گونه‌های سردسیری و گرمسیری در ۲ طرح جداگانه و سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر آسیایی در زیستگاه‌های حیات وحش گهگیلویه و بویراحمد فراهم شده است.
وی بیان کرد: سرشماری پستانداران مناطق سردسیری استان با حضور ۳۰ گروه و سرشماری گونه‌های حیات وحش مناطق گرمسیری با مشارکت ۲۰ اکیپ انجام می‌گیرد.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: سرشماری پستانداران مناطق گرمسیری و سردسیری با اولویت کل و بز به عنوان گونه غالب انجام می‌گیرد البته سایر گونه‌ها هم شمارش می‌شود.
وی تأکید کرد: همچنین سرشماری پرندگان آبزی و کنارآبزی نیز با مشارکت ۲۰ گروه از کارشناسان استان در آبگیر‌ها، پشت سد‌ها و دیگر منابع آبی اجرا می‌شود.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: پرندگان آبزی و کنار آبزی از مناطق سردسیری آسیا و شمال کشور در کنار منابع آبی مناطق سردسیری این استان پاییز هر سال آغاز می‌شود.
وی بیان کرد: پرندگان مهاجر آسیایی از گروه‌های اگرت‌ها، حواصیل‌ها، اردک‌ها، باکلان‌ها و کشیم‌ها هستند که با توجه به شرایط توپوگرافی، اقلیمی و وجود زیستگاه‌های مناسب، هر ساله آبگیر‌های کهگیلویه و بویراحمد را برای زمستان گذرانی انتخاب می‌کنند.
رودخانه‌های بشار، مارون، زهره، تنگ سرخ، کبکیان، خرسان، شاه بهرام و سد‌های مارون، کوثر، شاه قاسم، تالاب‌های برم الوان و مورد زرد زیلایی از جمله مکان‌هایی هستند که همه ساله میزبان پرندگان مهاجر آسیایی هستند.
پرندگان مهاجر آسیایی مهمان در آبگیر‌های استان از گونه‌های انواع لک‌لک، حواصیل خاکستری و سفید و مرغابی سار، چنگر، کاکانی، پرستوی دریایی، گیلانشاه و بالکان هستند.
پاکباز ابراز داشت: سرشماری‌های مذکور به صورت چشمی و با استفاده از دوربین انجام می‌گیرد.
وی عنوان کرد: طرح‌های سرشماری حیات وحش استان به منظور آگاهی از وضعیت گونه‌های مختلف حیات وحش و برنامه‌ریزی برای حفاظت از آنان صورت می‌گیرد.
ایرنا در پایان این گزارش نوشت: اداره‌کل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد ۳۱۲ هزار هکتار از وسعت مناطق حفاظت شده شامل یک پارک ملی، هفت منطقه حفاظت شده و پنج منطقه شکار ممنوع را تحت مدیریت دارد.
هفت منطقه حفاظت شده با وسعت ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با ۲ هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
۳۳۱ گونه مهره‌دار در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که حدود ۲۰ درصد مهره‌داران کشور را شامل می‌شود و علاوه بر این ۲۲ درصد پستانداران کشور، ۴۵ درصد پرندگان، هشت درصد خزندگان، ۱۳ درصد دوزیستان و هشت درصد ماهیان کشور و همچنین حدود ۲۰ درصد گونه‌های گیاهان دارویی کشور در بخشی از ذخیره‌گاه زیست کره دنا شناسایی شده است.