چرا سد خرسان 3 نباید ساخته شود؟

کبنا ؛سد خرسان 3 قرار است در مرز استان کهگیلویه و بویراحمد (منطقه سادات محمودی) و استان چهار محال و بختیاری احداث می‌شود و بنا به گفته مسوولان و کارشناسان با ساخت این سد 17 روستا، زمین‌های زراعی، گورستان‌های تاریخی و... به زیر آب می‌روند که علاوه بر مهاجرت اجباری، پیامدهای منفی زیادی به دنبال خواهد داشت.
به گزارش کبنا، ساکنان منطقه سادات محمودی که سرزمین اجدادی آنان با اجرای سد خرسان ۳ زیر آب می‌رود، اعتقاد دارند که احداث این سد به علت اینکه مزارع وخانه‌هایشان را نابود و آنان مجبور به مهاجرت می‌کند باید متوقف شود.
برخی فعالان محیط زیست هم می‌گویند: احداث سد خرسان۳ به علت از بین رفتن هزاران اصله درخت جنگلی بلوط. چنار. زالزالک و ده‌ها چشمه سار و آبشار پیامد‌های جبران ناپذیری برای طبیعت زاگرس دارد.
فعالان اجتماعی نیز به عواقب مهاجرت بیش از ۱۲هزار نفر جمعیت تولیدکننده روستایی به شهر‌ها اشاره می‌کنند و اعتقاد دارند احداث سد خرسان۳ رواج مشاغل کاذب و حاشیه نشینی را به دنبال دارند و ساخت این طرح باید متوقف شود.
کارشناسان میراث فرهنگی هم از بین رفتن میراث تاریخی این بخش از زاگرس را علت مخالفت خود با این طرح عنوان می‌کنند.
نماینده مخالفان ساخت سد خرسان ۳ با بیان اینکه این سد باعث به زیر آب رفتن حیات وحش گیاهی و جانوری دنا می‌شود، خاطرنشان کرد: اجرای این سازه آبی پیامد‌های زیانبار زیادی دارد.
رحمان وفانژاد با اشاره به اینکه براساس داده‌های آماری با ساخت سد خرسان ۳، ۳۷۰ میلیون متر مکعب آب شیرین از کهگیلویه و بویراحمد به مرکز ایران منتقل می‌شود، تأکید کرد: با توجه به اینکه مردم ساکن مرکز استان روزانه به علت کم آبی با قطعی‌های مکرر روبه هستند انتقال این حجم آب از منطقه منطقی نیست.
وی با اشاره به اینکه روستای سادات محمودی یکی از مراکز تولید دست بافته‌های داری، دامپروری و کشاورزی استان محسوب می‌شود، تأکید کرد: تبدیل ساکنان تولید‌کننده این مناطق به صاحبان کسب و کار‌های کاذب از نخستین پیامد‌های ساخت این طرح است.

وفانژاد عنوان کرد: زیرآب رفتن زیارتگاه ۱۳ شهید دوران دفاع مقدس از دیگر پیامد‌های ساخت این سد است.
کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: با احداث سد خرسان سه، ۱۵هکتار گورستان تاریخی در این منطقه زیر آب می‌رود.
کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: با احداث سد خرسان سه ۱۵هکتار گورستان تاریخی در این منطقه زیر آب می‌رود.
اصغر آتشفرار افزود: این گورستان‌ها در ۶نقطه شامل مناطقی مانند لما و ده پایین بخشی از تاریخ و هویت غنی ایران زمین در دوره ایلامی است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: با احداث سد خرسان۳، ۲هزار و ۵۰۰ هکتار جنگل منطقه زاگرس با پوشش ۸۰درصد زیر آب می‌رود.
سعید جاویدبخت در نشست بررسی پیامد‌های این طرح با اشاره به اینکه این میزان جنگل شامل ۱۲۵ هزار اصله درخت و درختچه بلوط، بنه، زالزالک و بید است، تأکید کرد: ۷۱درصد از این سد در کهگیلویه و بویراحمد و ۲۹ درصد در چهارمحال بختیاری تعریف شده است.
وی با اشاره به اینکه ۳۴ هزار اصله از این درختان از گونه. بلوط با عمر ۵۰تا ۵۰۰سال و به قطر ۱۶۰ سانتیمتر هستند، خاطرنشان کرد: احداث این سازه آبی خسارت‌های زیادی برای طبیعت زاگرس دارد.
معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرد: تیم مدیریتی استان و مدیران دستگاه‌های اجرایی با ساخت این سازه آبی مخالف هستند.
علی محمد روستا با اشاره به پیامد‌های ساخت این سد مانند مهاجرت ساکنان ۱۵روستا با جمعیت بیش از ۱۰هزار نفر تأکید کرد که اجرای این طرح پیامد‌های اجتماعی زیادی برای مردم به دنبال دارد.
وی تأکید کرد که نیاز است تا کارگروهی برای بررسی تخصصی پیامد‌های احداث این سد در کهگیلویه و بویراحمد تشکیل شود.
          
سید علی معتمدی پور رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: براساس مطالعات انجام گرفته در منطقه سادات محمودی، ۱۵ گونه گیاهی منحصر فرد در این منطقه زیر آب می‌رود. این گونه‌های گیاهی در جهان منحصر به فرد هستند.
یکی از فعالان محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: دریاچه پشت سد خرسان ۳ بدلیل وسعت فراوان باعث شرجی و گرم شدن هوای منطقه شده و چون دریاچه در قلب منطقه حفاظت شده دنا واقع می‌شود با افزایش دما اقلیم و هوای رشته کوه دنا رو به گرمی می‌رود و در اندک زمانی مانع ریزش برف در این منطقه می‌شود.
هادی سینایی معتقد است با گرم شدن هوا، آفت‌های مختلف وارد جنگل‌های زاگرس جنوبی شده و کاری که کرم جوانه خوار در مناطق گرمسیری با جنگل‌های بلوط کرد در تمام جنگل‌های مناطق سردسیری پخش می‌شود و دیری نمی‌گذرد که پوشش جنگلی منطقه رو به نابودی می‌رود.
وی ادامه داد: برای آنکه چرخ کارخانه‌های فولاد را در دل کویر مرکزی ایران بچرخانند می‌خواهند در کهگیلویه و بویراحمد جان‌های بی‌شماری از بلوط‌های ۵۰۰ ساله‌ای را بگیرند که ریشه‌های ۹ متری آن‌ها در عمق خاک رفته و به تقویت سفره‌های آبی زیر زمینی و جلوگیری از فرسایش خاک کمک می‌کنند.
فعال محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: منطقه‌ای که قرار است سد در آن احداث شود زیستگاه شماری از حیات وحش با تنوع‌های متفاوت و قلمرو‌های خاص است که معلوم نیست چه سرنوشت شومی در انتظار آینده آنهاست.
وی تأکید کرد که سوای از تعهدات اخلاقی و ملی، با ثبت دنا بعنوان دهمین ذخیرگاه زیست کره و نخستین آن پس از انقلاب اسلامی، برای کشور تعهد بین‌المللی ایجاد شده است بنابر این حفاظت از ذخیرگاه جهانی دنا وظیفه دولت است و نباید در کنار آن فعالیتی صورت گیرد که زیانی متوجه ان کند و صدای نهاد‌های بین‌المللی را بلند کند.
تاکنون ۲۵ سد در منطقه زاگرس احداث شده و سد خرسان ۳ یکی از سد‌هایی است که قرار است بر روی رودی به همین نام در مرز استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری ساخته شود که همانند بسیاری دیگر از طرح‌های سدسازی با اما و اگر‌های بسیاری روبرو است و موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.

طبق نظر برخی کارشناسان، یونسکو برای اجرای طرح‌های انتقال آب الزاماتی تعریف کرده است که هیچ یک از این الزامات با طرح انتقال آب سد خرسان ۳ همخوانی ندارد.
با وجود اینکه قرار است این سد در چهارمحال و بختیاری احداث شود، اما بخش بیشتر آب آن از استان کهگیلویه و بویراحمد تأمین می‌شود. سال ۱۳۹۱ چهار روستا از کهگیلویه و بویراحمد جدا و به چهارمحال و بختیاری الحاق شد. بعداً نیز اعلام شد در همین منطقه سد خرسان ۳ احداث می‌شود. به گفته فعالان محیط زیستی، هدف اصلی این سد بر اساس الحاقیه سال ۱۳۹۷ انتقال آب به شهر‌های کویری مرکز ایران است.
طبق آخرین آمار، سد خرسان ۳ با ۲۴ کیلومترمربع وسعت، حدود ۱۹۵ مترارتفاع، یک میلیارد و ۱۸۵ میلیون مترمکعب حجم و ۳۹ کیلومتر طول یکی از بزرگترین سد‌های بتنی خواهد بود که عملیات اجرایی این طرح از سال ۸۶ آغاز شده است و مسئولان شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اهدافی نظیر تولید انرژی برق آبی، تنظیم جریان، افزایش عمر مفید سد‌های پایین دست و کاهش هزینه‌های سیستم‌های سیلاب در سد خرسان‌۲ و ۳ را از مهمترین اهداف اجرای این طرح عنوان می‌کنند.